ژنوم میتوکندری بررسیها
نشان میدهد که DNA سازی در میتوکندری صورت میگیرد. طبق این بررسی به
وجود DNA در میتوکندری پی میبریم. علاوه بر همانند سازی RNA و DNA سازی،
پروتئین سازی هم در میتوکندری صورت میگیرد. این فراینده توسط آنزیمها و
ملکولهای خاص خود اندامک صورت میگیرد. DNA میتوکندری اغلب موجودات حلقوی
است. جایگاه DNA در ماده زمینه میتوکندری و بعضی مواقع چسبیده به غشای
داخلی میتوکندری است. ژنوم میتوکندری سلولهای اغلب جانوران از ۲۰ - ۱۵
هزار جفت نوکلئوتید تشکیل یافتهاست و ژنوم میتوکندری در پستانداران حدود
۱۰۵ برابر کوچکتر از ژنوم هستهای است. محصولاتی
که توسط DNA میتوکندری رمز میشوند شامل RNAهای ریبوزومی میتوکندری
tRNAها و برخی از پروتئینهای مسیر تنفس میباشد. بعضی از پروتئینهای
میتوکندری نیز در هسته رمز میشوند و پس از ساخته شدن در سیتوزول وارد
اندامک میشوند. مثال مفروض از صفتی که توسط ژنوم میتوکندری تعیین میشود،
جهت پیچش صدف در حلزون است که از وراثت سیتوپلاسمی تبعیت میکند. در حقیقت
این صفات توسط ژنوم میتوکندری که همراه میتوکندریهای موجود در سیتوپلاسم
وارد سلول تخم میشوند، انتقال مییابد و توارث به صورت تک والدی در اکثر
آنها میباشد.
نقش زیستی میتوکندری *تنفس هوازی سلولها تمام مواد
انرژیزا، ضمن تغییرات متابولیکی درون سیتوپلاسمی با واسطه ناقلین اختصاصی
به بستره میتوکندری میرسد. گلوکز بعد از تبدیل به استیل کو آنزیم A طی
گلیکولیز به میتوکندری وارد میشود تا در چرخه کربس استفاده شود و اسیدهای
چرب بهوسیله کارنی تین به داخل میتوکندری حمل شده که اینها هم سرانجام به
استیل کو آنزیم A تبدیل میشوند. اسیدهای آمینه بعد از ورود به بستره به
استیل کو آنزیم A تبدیل میشوند.
با
انجام هر چرخه کربس که با استفاده از یک استیل کوآنزیم A در بستره
میتوکندری آغاز میشود، علاوه بر CO۲ و H۲O سه مولکول نیکوتین آمید آدنین
دی نوکلئوتید و یک مولکول FADH۲ و یک مولکول GTP تولید میشود. این ناقلین
انرژی در زنجیره انتقال الکترون استفاده شده و موجب تولید ATP میشوند.
*سنتز اسیدهای چرب
یکی از راههای تولید اسید چرب، سیستم میتوکندریایی میباشد که عکس اکسیداسیون یا تجزیه آنها میباشد.
*دخالت میتوکندری در گوارش چربیها
در هنگام
گرسنگی، میتوکندریها به طرف ذرات چربی حرکت کرده و روی ذرات چرب خم شده و
آنزیمهای میتوکندریایی شروع به هضم چربی و آزادسازی انرژی میکنند.
*ذخیره و تجمع مواد در میتوکندریها
میتوکندریها
میتوانند در اطاق داخلی خود مواد مختلف را انباشته کنند که این مواد
عبارتاند از: ترکیبات آهندار، چربیها، پروتئینها، کاتیونها و آب. در اثر
ذخیره این مواد، میتوکندریها اغلب به حالت یک غشایی و شبیه باکتریهای کوچک
دیده میشوند و به تدریج، کریستاها محو میشوند اما بعد از حذف این مواد،
دوباره همه به حالت اول برمیگردد.
*محل میتوکندریها در سلول
اغلب در
اطراف هسته دیده میشوند اما در شرایط مرضی در حواشی سیتوپلاسم ظاهر
میشوند. این پراکنش، تحت تأثیر مقدار گلیکوژن و اسید چرب میتواند قرار
بگیرد. در طول میتوز میتوکندریها در مجاورت دوک جمع میشوند و وقتی تقسیم
پایان مییابد، در دو سلول دختر، پراکنش تقریباً یکسانی پیدا میکند.
پراکنش میتوکندریها را میتوان بر حسب عمل آنها از نظر تامین انرژی، مطرح
کرد که میتوکندریها در داخل سلولها جابجا شده و خود را به جایی که نیاز به
ATP بیشتر است میرسانند.
*تعداد میتوکندریها در سلول
تشخیص ارزش
میتوکندریایی یک سلول دشوار است. اما اغلب بر حسب نوع سلول مرحله عمل سلول
متفاوت میباشد. در یک سلول معمولی کبد بیشترین تعداد و در حدود ۱۰۰۰ تا
۱۶۰۰ عدد وجود دارد که در اثر تحلیل رفتن سلول و نیز سرطانی شدن آن کاهش
مییابد. و در مقابل، تعداد میتوکندری در بافت لنفی، خیلی کمتر است. در
سلولهای گیاهی، کمتر از جانوری میباشد چون بسیاری از اعمال میتوکندریها،
بهوسیله کلروپلاست انجام میشود.
و در آخر