تبیان، دستیار زندگی

گفت و گو با یک چوپان گمنام کلاردشتی که بیش از 1000 راس بز و گوسفند و گاو دارد.

مازندنومه، سرویس اجتماعی: آنچه در پی می آید گفت و گویی است متفاوت؛ از آن جهت که گفت و گو شونده نه مسئول است و نه ورزشکار و نه شخصیت معروف هنری و فرهنگی؛ او فقط یک چوپان است. گفتیم اشکالی ندارد در کنار این همه گفت و گو و گزارش و خبر، یک بار هم با کسی مصاحبه شود که کسی با او مصاحبه نمی کند!

او علاءالدین دلفان آذری است، 70 ساله ساکن یکی از روستاهای کلاردشت. دخترش او را به ما معرفی کرد. سمیرا دلش می خواست حتی یک بار و در یک رسانه هم شده از پدر زحمتکش اش مصاحبه ای منتشر شود. دلفان آذری از ریش سفیدان محل و شغلش دامداری است که از قضا در برف سنگین اخیر خسارت هایی نیز دیده است. گفت گو را بخوانید:

*آقای دلفان آذری از قرار خانواده ی گستره ای دارید؟
درسته، من 6 پسر و 3 دختر و 11 نوه دارم. پدرم -جعفر- هم تا زمانی که زنده بود، از بزرگان و ریش سفیدان منطقه محسوب می شد. الان هم ساکن روستای طویدره کلاردشت هستم.

* درآمد اصلی شما از راه دامداریست؟
بله، سالهاست درآمد خود را از راه دامداری و کشاورزی به دست می آورم. در طی این سالها من علاوه بررسیدگی به کارهای خودم، در کارها ومشکلات مردمی  اعم از ساخت مسجد، لوله کشی و آب رسانی به روستای طویدره (ده کیلومتر از مرتع ییلاقی سردانی با حمایت مردم روستا و جهاد)،همکاری و ساخت خانه بهداشت و ... هم مشارکت داشتم.
 من حدود 60 سال است که دامدارم و در حال حاضر مشغول رسیدگی و اداره ی 1000راس گوسفند و بز و 15 راس گاو هستم.

* خانواده پدری شما هم مثل خانواده خود شما بزرگ و پرجمعیت بود؟
 من درسن12 سالگی شروع به کار کردم، با داشتن 20  بز و 15 گوسفند. البته آن زمان هنوز مستقل نبودم و همراه پدرم و برادرانم به اداره آنان مشغول بودم.
ما علاوه بر داشتن دام در کشاورزی و کشت گندم و جوو برنج هم مهارت داشتیم. پدر و مادر و خواهران و برادرانم جمعا 50 نفر بودیم که یکجا زندگی می کردیم.
 در سن 19 سالگی پدرمرحومم مسولیت های بزرگی چون کنترل و نظم این 50 نفر را به من سپرد وایستادگی را یادم داد. من به عنوان برادر بزرگ خانواده این مسئولیت را پذیرفتم و اکنون 13 سال است که من و برادرانم  ازهم جدا شده ایم  وهر کدام جدا به شغل دامداری مشغولیم.

*دقیقا الان چه اندازه دام دارید؟
 قبل از آنکه از برادرهایم جدا شوم دارای 60 گوسفند و 60راس  بز بودم، اما در حال حاضر بعد از گذشت 13 سال دارای 300 راس گوسفند و 700 راس بز و15 راس گاو هستم؛ جمعا 1000راس بز و گوسفند و 15 راس گاو.

*به نظر می رسد اداره این حجم دام کمی مشکل باشد، تنهایی آن ها را اداره می کنید؟
 تعداد 700  بز را 40 سال است که به پسرم دومم کمال الدین که از 14 سالگی کنارم بوده، سپرده ام. البته از آنجا که سرشت و طبع و خوی بز و گوسفند با هم متفاوت است، هر یک باید در مکان جدا و متناسب با آب و هوا قرار گیرند، یعنی در تمام فصل ها از هم جدا هستند تا بهره برداری مناسب و بجا ازآنان داشته باشیم.
در چند سال گذشته فرزند بزرگم –فردین- با داشتن تمامی ماشین آلات کشاورزی مثل دستگاه علف تراش، کمپرس، تراکتور، دستگاه بور گیری و...مسئولیت تامین آذوقه کل دام را بر عهده دارد و من هیچ گاه آذوقه دام را خریداری نمی کردم، اما اکنون که دیگر زمین های کشاورزی کم شده، استفاده کمتری از ماشین های کشاورزی می شود و پسرم فردین در حال حاظر مسولیت شرکت گاز ماریچال را در کلادشت عهده دار است.
فرزندان دیگرم مثل مسلم که لیسانس روابط عمومی است، مدیریت روابط عمومی دفترشهرداری و نجم الدین که فوق لیسانس جنگل و مرتع است، ریاست ساماندهی شهرداری تهران را عهده دارند  که این ها هم زحمات زیادی در زمینه دامداری کشیدند اما هر یک درس و تحصیل را انتخاب کردند و به کسب کار دیگری مشغولند.
 افشین که لیسانس مدیریت است و کمک حالم در رسیدگی به امور دام بود در حال حاضر ریاست منطقه در شرکت واحد تهران را بر عهده دارد و علی که فوق دیپلم اتصالات است، در حال حاضر مدیر دوم شرکت گاز مازیچال است.

*زمستان این جا باید سرد و برفی باشد.درسته؟
 بله، در فصل زمستان، کلاردشت به دلیل آنکه منطقه کوهستانی است و گاهی شاهد سردی و برف بیش از حد هستیم فشار کاری مان زیاد می شود و مجبور به داشتن کارگراز جاهای دیگر و با دستمزد بالا می شوم. در فصل های پاییز و زمستان اکثرا دام را در طویله نگهداری می کنیم و ممکن است با کمبود آذوقه هم مواجه شوم.

*از خسارت برف سنگین بهمن ماه هم بگویید
دام ما الان در قشلاق سلطان سرا  در 300 کیلومتری شهرستان چالوس هستند. آذوقه این ها وابسته به منبع های طبیعی مانند برگ درختان وعلفزارها و آب آشامیدنی و...است.
با بارش برف بی سابقه و غافلگیر کننده بهمن ماه امسال که طول آن به 5/1متر رسید، ما با کمبود آذوقه مواجه شدیم و در نبود آذوقه انبارشده، تلفات دام در این منطقه تا لحظه ی باز گشایی جاده(طول این جاده جنگلی که به ۱۸ کیلومتر می رسد. ابتدای آن از شرکت دی واقع در یک کیلومتری پلیس راه کناره چالوس و مقصد آن منطقه قشلاقی  سلطان سراست) به 50 راس رسید.

*تلف شدن 50 راس دام در حادثه برف قابل تامل است! آقای دلفان آذری آیا دامداری شغل پر هزینه ایست؟
هر کاری زحمت و هزینه ی خودش را می طلبد. از آنجایی که من تعداد دامی که دارم ممکن است زیاد باشد، بله، هزینه و سختی های زیادی دارد و به علت نداشتن وقت کافی و نیروی انسانی(الان دیگر کسی به دام و دامداری رغبتی ندارد)قادر به برآورده سازی و تامین علوفه و جو برای دام نیستم؛ به همین دلیل مجبورم آذوقه آنها را خریداری کنم که هزینه ها را بالا می برد. برای فردی که بتواند خوراک دام را از زمین های کشاورزی خود تامین کند، شاید هزینه دامداری کمتر شود.

*با وجود سختی های بسیار و هزینه بر بودن دامداری، چرا هنوز به این کار مشغولید؟ فکر کنم این کار به نوعی عشق و علاقه شماست؟
اگر بخواهم دقیق تر بگویم، بله علاقه زیادی به این کار دارم . من علاقه زیادی به پرورش دام به خصوص گوسفند دارم و بعد از گذشت چندین سال  ذره ای از علاقه ام نسبت به گسترش آنها کم نشده است. در فصل های بهار و تابستان که دام در ارتفاعات قراردارند، من با اینکه مبتلا به عارضه قلبی هستم، تمام این مسیر را به تنهایی طی می کنم. شاید اگر محاسبه کنید خرج کرد این شغل برایم، بیشتر از سودش است. خیلی ها به من می گویند:« به سختی اش نمی ارزد، همه را به یکباره بفروش و طور دیگر از پولت استفاده کن!» اما من سال هاست این شغل را انتخاب کرده ام و هرگزنمی توانم از آن دست بکشم. با بیکاری هم نمی توانم کنار بیایم و از تن پروری بیزارم.

*بهره برداری شما از این همه دام چگونه است؟ با عدد و رقم بگویید.
من در تمامی فصول از شیر و ماست وکره و گاو استفاده می کنم. البته حداقل درطول سال سه ماه نمی توان از گاو بهره برد به علت آبستن بودن گاو و تقویت گوساله.
از ادیبهشت تا آبان ماه، به اندازه 150-200 کیلوگرم در روز(صبح و غروب) شیر به دست می آورم. اوایل خرداد ماه به منطقه ییلاقی به نام مرتع مازیچالک می رویم و آن جا روزانه 100کیلوگرم پنیر به دست می آوریم.
 اوایل تیر دوباره دام را به مرتع تابستانه به نام سنگ سرک و کناره سرا می بریم و به مدت 50 روز، روزانه در دو مرحله(8 تا 10 صبح مرحله اول و 2 تا4 بعد ازظهر مرحله دوم) با استفاده از تلم دار به اندازه 60 کیلو کره برداشت می کنیم. کار کره گیری در تلم دار حدود سه ساعت طول می کشد وتلم کوبی را خودم انجام می دهم.

این مکان یعنی سنگ سرک از جاده اصلی حدود 2 کیلومتر ماشین روست و حدود 10 کیلومتر هم مالرو که این ده کیلومتر را من پیاده و تنهایی طی می کنم.
بعد از 50 روز درشهریور ماه، دام را به مکان دیگری به نام مازچالک می بریم و دوباره به برداشت پنیر اقدام می کنیم.