تبیان، دستیار زندگی

امام حسن عسکری(ع) می فرماید:

۱- جدال مكن كه احترامت از بین مى‏ رود و شوخى مكن كه بر تو گستاخ مى‏ شوند.

۲- هر كه به پایین‏ نشینى در مجلس رضایت دهد، خدا و فرشتگان پیوسته بر او رحمت فرستند تا برخیزد.

۳- به كسى كه از او [در باره امامت‏] دلیل درخواست كرده بود نوشت: هر كه نشانه ‏اى یا دلیلى درخواست نماید و به درخواست خود دست یابد و سپس از كسى كه نشانه ‏اى درخواست كرده بود [یعنى از امام‏] برگردد، دو برابر عذاب شود. و هر كه ثابت قدم بماند از جانب خدا تأیید گردد. مردم چنین عادت كرده ‏اند كه نامه ‏هایى جعل نمایند و منتشر سازند. از خدا راه حقّ را خواهانیم كه بر سر دوراهیم: سرسپردگى یا نابودى. و سرانجام كارها به دست خداست.

۴- در پاسخ به نامه یكى از شیعیانش كه اختلاف میان شیعیان را به استحضار ایشان رسانده بود، مرقوم فرموده: به راستى، خدا با خردمند گفتگو دارد و مردم در باره من سه گروه شده‏ اند: یك گروه بینا به راه نجات و چنگ در زننده به حقّ و آویخته به شاخه حقیقت و هیچ شك و تردیدى [در دل‏] ندارند و جز من پناهى براى خود نجویند.

گروه دیگر، حقّ را از حقّ‏شناسان به دست نیاورده ‏اند و مانند دریانوردان هنگام موج به حركت درآیند و هنگام سكون دریا آرام گیرند و گروهى هم تحت سلطه شیطانند و كارشان ردّ بر اهل حقّ و دفع حقّ به باطل است كه آن نیز به خاطر آن حسدى است كه در دل خود دارند؛ پس آن كس را كه به راست و چپ مى‏ رود واگذار؛ زیرا اگر چوپان بخواهد گوسفندان خود گرد آورد با كمترین تلاشى آن كار را انجام مى‏ دهد. از افشاى اسرار و ریاست‏ جویى پرهیز كن كه این دو مایه نابودى است.

۵- از گناهانى كه مورد بخشش قرار نگیرد یكى این است كه گناهكار بگوید: كاش جز به خاطر این گناه بازخواست نگردم. سپس امام حسن عسگرى علیه السّلام فرمود: شرك‏ ورزیدن مردم، نامحسوس ‏تر از حركت مورچه بر روى گلیمى سیاه در شب تاریك است!

۶- بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ به اسم اعظم خدا، نزدیكتر از سیاهى چشم به سفیدى آن است.

۷- هنگامى كه گروهى از شیعیان در امامت حضرت حسن عسگرى علیه السّلام اختلاف كردند، حضرت با دستخط مبارك خود چنین مرقوم فرمود: هیچ یك از پدرانم آن گونه كه من گرفتار تردید گروهى از شیعیان واقع شدم، مورد تردید واقع نشدند. اگر این موضوع [امامت‏] كه شما به آن معتقد و پاى بندید موقّت بود و منقطع مى‏ شد، جاى شك و تردید داشت ولى اگر امامت امرى است پیوسته كه تا امور الهى جریان دارد پابرجاست؛ دیگر این شك و تردید چه معنا دارد؟!

8- مهرورزى نیكان براى نیكان، ثواب است براى نیكان و مهرورزى بدان نسبت به نیكان، فضیلت به شمار مى‏ آید براى نیكان و كینه‏ ورزى بدان به نیكان، زینت است براى نیكان و كینه‏ ورزى نیكان به بدان، رسوایى است براى بدان.

۹- از فروتنى است اینكه هر كه بر تو بگذرد سلامش گویى و در مجالس پایین‏ نشینى اختیار نمایى.

۱۰- خنده ‏اى كه از روى تعجّب نباشد، از نادانى است.

۱۱- یكى از بلاهاى كمرشكن همسایه ‏اى است كه چون خوبى بیند پنهانش سازد و چون بدى بیند فاشش نماید.

منبع:تحف العقول / ترجمه حسن زاده، ص887.