تبیان، دستیار زندگی

یکی از موضوعات مهمی که در بحث نبوت و امامت مطرح است، موضوع اعجاز یا معجزه است.
اگر کسی بپرسد: چرا پیامبران به معجزه نیاز دارند؟
در کوتاه سخن می توان گفت: به این دلیل که نبوت و پیامبری، بزرگ ترین منصب و مقامی است که به گروهی از پاکان بشریت داده شده است؛ این منصب بر جان و دل جامعه ها حکومت می کند؛ بدین جهت مدعیان دروغین و افراد شیاد، ممکن است آن را ادعا نموده و از آن سوء استفاده کنند. از این رو، اگر مردم سخن هر مدعی پیامبری را بپذیرند، هرج و مرج لازم آید و اگر هیچ یک را نپذیرند، نتیجه اش گمراهی و دور افتادن از رهنمودهای پیامبران واقعی است. بنابراین باید نشانه هایی همراه مدعیان حقیقی باشد تا امتیاز آنان را از مدعیان دروغین بنمایاند و آشکار سازد، و این همان موضوع «معجزه» است.

درباره امامت نیز سخن بالا به گونه ای قابل طرح است که در بحث های اعتقادی به تفصیل آمده است. اکنون اگر سؤال شود: چه تفاوتی میان کارهای خارق العاده دیگران با معجزات پیامبران و امامان (علیهم السلام) وجود دارد؟ در پاسخ به دو جمله کوتاه بسنده کرده و توضیح بیشتر را در کتاب های مربوطه می توان ملاحظه کرد:


1.بعضی از کارهای خارق العاده از افراد غیر مؤمن سر می زند؛ مانند مرتاضان که بر اثر انجام ریاضت هایی امور عجیب و غریبی انجام می دهند. اما کار آنان متکی به قدرت محدود بشری است، در حالی که معجزات پیامبران و امامان (علیهم السلام) بدون آن ریاضت ها و متکی بر قدرت بی پایان خداوند و نامحدود است.


2.اگر برای کسانی از اهل ایمان و فرزانگان کار خارق العاده ای رخ دهد و به قول معروف اهل «کرامت» باشند، این کار آنان توأم و همراه با ادعای پیامبری یا امامت نیست، در حالی که کار خارق العاده آن وقت نام «معجزه» به خود می گیرد که همراه با ادعای نبوت یا امامت باشد. یکی از راه های شناخت امامان (علیهم السلام) همین معجزات است، اگرچه راه های دیگری نیز برای شناخت آن بزرگواران وجود دارد.
در این نوشتار به جلوه هایی از اعجاز امام حسن عسکری (علیه السلام) می پردازیم.

طی الارض امام (علیه السلام) به گرگان

رام شدن درندگان

رام شدن استر چموش

نشان دادن بوستان ها و نهرهای روان

بیرون آوردن طلا از زمین

سخن گفتن به زبان های گوناگون

آگاه بودن از امور پنهان

پی‌نوشت‌ها:

1.موسوعة الامام عسکری (علیه السلام) ج 1، ص 335، رقم 350.
2.کافی، ج 1، ص 513، ح 26.
3.همان، ص 507، ح 4.
4.کاروانسرایی که بی کسان و نیازمندان در آنجا به سر می برند.
5.عیون المعجزات، ص 140.
6.کافی، ج 1، ص 507، ح 5.
7.همان، ص 509، ح 11.
8.همان، ص 509، ح 14.
9.همان.

آگاه بودن از اندیشه انسان ها

ب)ابوهاشم جعفری گوید: روزی خدمت امام عسکری (علیه السلام) رسیدم و در نظر داشتم که قدری نقره از آن حضرت بگیرم تا برای تبرک با آن انگشتری بسازم. خدمتش نشستم، ولی فراموش کردم که برای چه کاری آمده بودم، همین که خداحافظی کردم و برخاستم، انگشترش را به سوی من انداخت و فرمود: «اردت فضّةً فأعطیناک خاتماً ربحت الفصّ و الکراء هنأک الله یا أبا هاشمٍ؛ تو نقره می خواستی و ما انگشتر به تو دادیم، نگین و مزدش را هم سود بردی، گوارایت باد، ای ابا هاشم!» عرض کردم: آقای من! گواهی می دهم که تو ولی خدا و امام من هستی که با پیروی از شما به دین خدا دست می یابم. فرمود: «غفر الله لک یا أبا هاشم؛ خدا تو را بیامرزد، ای ابا هاشم!».(2)

ج)محمد بن علی بن ابراهیم بن موسی بن جعفر (علیه السلام) گوید: کار بر ما سخت و دشوار گردید، پدرم به من گفت: با من بیا نزد این مرد؛ یعنی امام عسکری (علیه السلام) برویم. زیرا آوازه جوانمردی اش به گوش می رسد. گفتم: او را می شناسی؟ گفت: نمی شناسم و هرگز او را ندیده ام. سپس آهنگ او کردیم، پدرم در بین راه به من می گفت: نیاز شدیدی به پانصد درهم داریم. اگر به ما بدهد، دویست درهمش را برای پوشاک، دویست درهمش را برای بدهی و صد درهمش را برای گذران زندگی هزینه می کنیم. من نیز با خود گفتم: کاش به من هم سیصد درهم بدهد که با یکصد درهمش الاغی بخرم، یکصد درهمش نیز برای خرجی و یکصد درهم دیگرش برای پوشاک باشد تا به کوهستان بروم.

د)ابوهاشم جعفری گوید: یک روز در خدمت امام حسن عسکری (علیه السلام) بودم که سوار بر مرکب شد تا از شهر به سوی بیابان برود، من نیز پشت سر او سوار شدم و با هم می رفتیم، در بین راه به فکر بدهکاری ام افتادم که موقع پرداخت آن رسیده بود، در این اندیشه بودم که از چه راهی آن را پرداخت کنم؟ امام (علیه السلام) رو به من نمود و فرمود:
«یا أباهاشمٍ الله یقضیه؛ ای ابا هاشم! خداوند آن را می پردازد».
سپس همان طور که سوار بود، خم شد و با تازیانه اش خطی روی زمین کشید و فرمود:
«انزل فخذ و اکتم؛ پایین برو آن را بردار، ولی مطلب را پوشیده و پنهان کن!»

من پایین آمدم، چشمم به قطعه ای از طلا افتاد، آن را در کفش خود جای دادم و به راه افتادیم. با خود فکر کردم که اگر این طلا با تمام قرضم برابر بود که چه بهتر! وگرنه طلبکار را به همین مقدار راضی می کنم، ولی باید در مورد هزینه زمستان از خوراک و پوشاک و سایر نیازها چاره ای بیاندیشم.


امام (علیه السلام) برای بار دوم نگاهی به من نمود. سپس با تازیانه خطی روی زمین کشید و فرمود: «برو پایین بردار و پنهان کن!». این بار ورقی از نقره بود، آن را در کفش دیگر خود پنهان کردم. مقدار کمی راه رفتیم، امام به منزل خود برگشت و من نیز به منزل برگشتم. نشستم و قرض خود را حساب کردم، بعد شمش طلا را وزن نمودم، دیدم با همان قرض برابر است بدون کم و زیاد، سپس هزینه زمستان را از هر جهت در نظر گرفتم، برایم روش شد که اگر بخواهم نه زیاده روی کنم و نه سخت گیری، چه مقدار لازم است، بعد شمش نقره را وزن کردم، دیدم بدون کم و زیاد برابر با همان مبلغی است که پیش بینی کرده بودم!(4)