چقدر با اخلاص کار می‌کنیم؟
چطور می‌توانیم متوجه شویم کاری که انجام می‌دهیم، برای خداست یا برای نفس خودمان؟
گاهی اوقات کاری را با عشق و علاقه انجام می‌دهیم. آیا این عشق و علاقه ممکن است كه باعث از بین رفتن اخلاص ما شود؟ یعنی اینکه كار برای نفس باشد، نه برای خدا.
بهترین راه برای درك اخلاص
بهترین راه برای اینکه متوجه شویم کاری که انجام می‌دهیم برای خداست یا برای هواهای نفسانی خودمان، این است که در نیات خودمان، قبل و حین انجام عمل دقیق شویم و آن را مورد دقت و تأمل بیشتری قرار دهیم، چون بی‌توجهی نسبت به این مهم، ممکن است سال‌ها عبادات و مجاهدت‌های نفسانی ما را به گناهانی چون ریا آلوده نماید؛ لذا ضروری است به واکاوی و بررسی دقیق انگیزه‌های خود پرداخته و ببینیم به راستی از پس انجام این همه عبادات، در پی چه هستیم و خواهان چه حقیقت و کمالی می‌باشیم. اگر دیدیم عدم وجود مزایای مادی و دنیوی، به سستی ما در عبادات و انجام خیرات انجامید، باید بدانیم که اخلاص نداریم؛ هرگاه تقدیر و تشکر دیگران در رفتار ما اثر گذاشت به طوری که اگر از ما قدردانی نشد، نشاطی برای انجام عمل نداشتیم، باید بدانیم که نیت و انگیزه ما در عبادات و خیرات مان مخدوش و آلوده به ریاست.
اگر انسان واقعاً کاری را برای خدا انجام می‌دهد، نباید تعریف و خوشایند و سرزنش دیگران، در اراده و تصمیم او تأثیر بگذارد. ما نباید به انگیزه‌ها و رفتارمان مطمئن شویم، بلکه پیوسته می‌باید خود را در جایگاه متهم ببینیم و هیچ‌گاه از رفتار خودمان راضی نگردیم. چنان که امیر مۆمنان، حضرت علی (ع) فرمودند: «واعلموا عبادالله ان المۆمن لایصبح ولایمسی الا و نفسه ظنون عنده فلایزال زار یا علیها و مستزیداً لها» (نهج‌البلاغه/ خطبه 571). آنان که در مقام قرب عندالله هستند و دائماً در صدد آنند که بر مقام قرب و نزدیکی خویش به خداوند متعال بیفزایند، خداوند رحمان و رحیم را حتی برای وصول به بهشت و یا فرار از جهنم عبادت نمی‌کنند، بلکه خداوند را می‌خوانند، چون خداوند را لایق پرستش و عبادت می‌بینند.
از حضرت امیرالمومنین، علی (ع) این نكته را هم بخوانیم كه فرمودند: «الهی ما عبدتک خوفاً من نارک ولا طمعاً فی جنتک و لکن وجدتک اهلاً للعبادة فعبدتک»
«خداوندا؛ عبادت من نه به جهت ترس از آتش تو است و نه طمع در بهشتت، بلکه به جهت این است که تو را شایسته عبادت یافتم»
