تبیان، دستیار زندگی

در سه قرنی که پس از نیوتن سپری شده است, قوانین وضع شده توسط او و کپلر بارها در محک تجربه سنجیده شده و همواره مسیر تکاملی خود را پیموده است. حقیقت آنست که کپلر و نیوتن مدار سیارات را دو جسمی در نظر گرفته بوده اند و وجود اجرام دیگر در اطراف مدار را در نظر نگرفته بودند. امروزه برای محاسبه حرکت ماه, علاوه بر محاسبه میزان جاذبه زمین و خورشید, جاذبه زهره و مریخ نیز دقیقا محاسبه می شود.
یکی از دستاوردهای قانون جاذبه عمومی اختراع ماهواره ها بوده است. چنانچه می دانید ماهواره فقط با سرعت اولیه ثابتی در مدار قرار می گیرد و از آن پس بدون احتیاج به نیروی محرکه ای فقط با استفاده از نیروی جاذبه عمومی به مدت نامحدودی در مدار خود ادامه حرکت می دهد. نیوتون بیش از 300 سال پیش با اتکا به قانون جاذبه عمومی, حرکت ماهواره ای را پیش بینی کرده بود. او در کتاب اصول خود می گوید: "اگر گلوله ای را با سرعت مناسب بوسیله یک توپ از بالای قله یک کوه که ارتفاع آن به حدی بلند باشد که توپ خارج از جو زمین قرار گیرد, شلیک کنیم, آن گلوله حرکتی دایره ای یا بیضوی به دور زمین خواهد داشت و چنانچه به چیزی برخورد نکند, تا ابد به دور زمین خواهد چرخید."
امروزه ماهواره ها توسط یک موشک به خارج جو انتقال یافته, با سرعت اولیه مناسب در مدار قرار می گیردند و درست طبق قانون نیوتن تا مدت نامحدودی به حرکت خود ادامه می دهند. هرچه سرعت اولیه بیشتر باشد, حالت مدار بیضی تر می شود, یا به عبارت دیگر خروج از مرکز مدار بیشتر می شود. ماهواره هایی که در مدارهای کوتاهتری قرار داده می شوند, طبق قانون سوم کپلر سرعت حرکت بیشتری دارند. اگر ارتفاع ماهواره حدود 35000 کیلومتر از سطح زمین باشد, سرعت حرکت آن به دور زمین مانند سرعت حرکت وضعی خود زمین می باشد. به این ماهواره ها , اقمار ساکن گفته می شود و از آنها برای اهداف مخابراتی یا تقویت امواج تلویزیونی برای یک منطقه خاص استفاده می شود.
پر واضح است که با احاطه بشر به حرکت مداری, موقعیت ماه و خورشید و سیارات و ماهواره ها می تواند با دقت محاسباتی خارق العاده ای در حد کمتر از ثانیه زمانی محاسبه شود. در جلسات آینده دقت این محاسبات را در مورد خصوص حرکات ماه بیشتر پیگیری می نماییم.