تبیان، دستیار زندگی

 شهادت امام باقر(ع) بر تمامی شیعیان آن حضرت تسلیت باد.

ابن الحجر در الصواعق المحرقه مى گوید:
ابو جعفر، محمد باقر، او را باقر خواندند، چون باقر از بقر الارض است به معناى شكافتن زمین و آشكار ساختن پوشیدگیهاى و مكامن آن . از این رو، او چنان گنج هاى مخفى معارف و حقایق احكام و لطایف را ظاهر ساخت كه بر كسى جز آن كه چشم بصیرتش كود است و یا باطن و نهادش فاسد، پوشیده نماند. از این جهت است كه گفته اند: آن بزرگوار، شكافنده و جامع علم است و صفاى قلبش ، او را رفعت داده و علم و عملش را پاك ساخته و نفسش را طهارت و خلقتش را شرافت بخشیده و عمرش را در طاعت خدا سپرى كرده است . او به مقاماتى عرفانى واصل بود كه زبان وصف كنندگان از وصفش عاجزند و او را كلماتى است بسیار، در سلوك و معارف كه در این مختصر نمى گنجد.

انشاءالله با یاری شما همراهان گرامی بر اندوخته هایمان درباره این امام همام می افزاییم

ابلاغ سلام پیامبر (ص ) به امام باقر (ع )
امام باقر (علیه السلام ) به سال 57 هجرى (سوم صفر یا آغاز ماه رجب ) در مدینه متولّد شد و به سال 114 هجرى (هفتم ذیحجّه ) در سنّ 57 سالگى در مدینه از دنیا رفت .
نسبت او، هم از ناحیه پدر و هم از ناحیه مادر به هاشم (جدّ دوّم رسول خدا( صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) مى رسد و هم از دوطرف به امیرمؤ منان على (علیه السلام ) مى رسد (زیرا مادرش ((اُمّ عبداللّه )) دختر امام حسن مجتبى (علیه السلام ) بود) پس او هم هاشمى است و هم علوى . قبر شریفش در بقیع (واقع در مدینه ) مى باشد.
امام صادق (علیه السلام ) مى گوید: پدرم فرمود: نزد جابر بن عبداللّه انصارى (صحابى بزرگ ) رفتم سلام كردم و او جواب سلام مرا داد و سپس گفت :((تو كیستى ؟)) (این در وقتى بود كه جابر نابینا شده بود) گفتم :((محمّد بن علىّ بن حسین هستم )).
گفت : پسر جان ! نزدیك بیا، نزدیك او رفتم ، دستم را بوسید و سپس خم شد كه پایم را ببوسد من كنار رفتم و نگذاشتم . سپس گفت :((رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) به تو سلام رساند)).
گفتم :((سلام و رحمت و بركات خدا بر رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) باد، او چگونه به من سلام رساند؟!)).
جابر گفت :((روزى به حضور رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) رفتم ، به من فرمود: اى جابر! شاید تو زنده بمانى تا با مردى از فرزندان من ملاقات كنى كه محمّد بن على نام دارد)).
((یَهِبُ اللّهُ لَهُ النُّورَ وَالْحِكْمَةَ فَاقْرَاءْهُ مِنِّى السَّلامُ؛ خداوند نور و حكمت به او ببخشد، سلام مرا به او ابلاغ كن )).

فرزندان امام باقر (ع )
امام باقر (علیه السلام ) داراى هفت فرزند بود كه عبارتند از:
1 - ابوعبداللّه جعفر بن محمّد (امام صادق (علیه السلام ) ).
2 - عبداللّه (مادر این دو ((اُمّ فروه )) دختر قاسم بن محمّد بن ابى بكر است ).
3 - ابراهیم .
4 - عبیداللّه (این دو در زمان كودكى از دنیا رفتند، مادرشان ((اُمّ حكیم )) دختر اسید بن مغیره ، ثَقَفى است ).
5 و 6 - على و زینب كه مادرشان ، امّ ولد بود.
7 - اُم سَلَمه . كه مادرش ، امّ ولد بود.
و در باره هیچیك از فرزندان امام باقر (علیه السلام ) كسى اعتقاد به امامت نداشته ، جز در مورد جعفر بن محمد (امام صادق (علیه السلام ) ).
ضمنا باید توجّه داشت كه عبداللّه برادر امام صادق (علیه السلام ) به فضایل و نیكى شهرت داشت

ویژگیهاى زندگى امام باقر (ع )
امام محمّد باقر (علیه السلام ) در بین برادرانش ، خلیفه و جانشین پدرش امام سجّاد (علیه السلام ) بود و بعد از او به مقام امامت رسید. امام باقر (علیه السلام ) در فضایل انسانى و علم و پارسایى ، بر همه برادرانش برترى داشت و نامش در میان شیعه و سنّى ، از همه آنان بلندتر بود و در مقامهاى معنوى از همه بزرگتر و ارجمندتر بود.
در میان فرزندان امام حسن و امام حسین (علیهماالسلام ) از هیچ كس مانند امام باقر (علیه السلام ) علم دین ، آثار، روایات ، علوم قرآن و انواع فنون و آداب ، آشكار نشد.
باقى ماندگان از اصحاب رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) و بزرگان تابعین و رؤ ساى فقها و دانشمندان مسلمین ، اركان دین و احكام اسلام را از آن حضرت نقل كرده اند و او در فضل و دانش ، نشانه عظیم علما و دانشمندان بود به طورى كه در این راستا، ضرب المثل همه شده بود، نویسندگان و شاعران در وصف او، نثرها نوشته اند و شعرها سروده اند.
((قرظى )) (یكى از شاعران ) مى گوید:

امام باقر (ع) 

آمیخته نشد هیچ چیز به چیزی که بهتر از آمیختن بردباری و علم باشد
.

هر کس را که خدای، خود او را برای او واعظ و پندگوی نگرداند، مواعظ دیگران او را فایده نکند. 

امام باقر (ع)

عالمی که از علم او بهره ببرند از هفتاد هزار عابد بهتر است.

مصاحبت و رفاقت بیست سال، در حکم قرابت و خویشاوندی است . 

امام باقر (ع)

سه کارست که از مکارم دنیا و آخرت است . یکی آنکه عفو کنی ازانچه به تو ستم کرده است

دیگری آنکه صله و پیوند کنی با آنکه از تو قطع رحم کرده است و

سوم آنکه بردباری کنی ازانکه از روی جهل و نادانی با تو رفتار شود . 

امام باقر (ع)

چهارچیز است که از گنجهای بر و نیکویی است : پنهان داشتن حاجتو صدقه و درد و مصیبت .

از کسالت و ملالت در امور بپرهیز ، زیرا این دو ، کلید هر بدی است. کسی که به کسالت رود ادای هیچ حقی را نکند و کسی که ملالت و بی قراری گیرد بر هیچ حقی صابر و شکیبا نمی شود. 

تعلیم وضو
از قیس بن ربیع روایت شده است : ابو اسحاق سبیعى را دوباره مسح از روى كفش پرسیدم ، كه آیا جایز است یا نه ؟
او پاسخ داد: من دیده بودم كه مردم از روى كفش مسح مى كنند؛ تا آن كه مردى از بنى هاشم را دیدم كه تا آن زمان كسى چون او را ندیده بودم و او محمد بن على بن الحسین علیه السلام بود، مساءله را از او پرسیدم ، ایشان مرا از این كار نهى فرمود و گفت : امیرالمؤمنین علیه السلام ، چنین مسح نمى كرد.
و فرمود: مسح بر كفش جایز نیست !
وقتى این را از ابو اسحاق شنیدم ، دیگر هیچ گاه از روى كفش ، پاى را مسح نكردم .

تفسیر قل هو الله احد
مرحوم صدوق در كتاب توحید در تفسیر قل هو الله احد از امام باقر علیه السلام نقل مى كند كه فرمود: قل ، یعنى آنچه را كه با این حرف به او وحى كردیم و خبر دادیم ، ظاهر ساز! تا كسى كه در او اطاعت و شنوایى است و گواه بر توست ، با آن هدایت شود.
هو، اسم كنایه اى است ؛ كه بر غایب اشاره دارد. ها، تنبیه است بر معنایى ثابت ، و واو، اشاره به آن چیزى است كه ، غایب از حواس است . چنان كه هذا، اشاره به آن چیزى است كه نزد حواس حاضر است . كفار به بتهاى شان به هذا كه براى حاضر است اشاره مى كرده و مى گفته اند:
این ها (هذه ) خدایان محسوس و قابل درك با چشم ما هستند؛ تو نیز اى محمد! به خداى خود كه مردم را به او مى خوانى ، اشاره كن ! تا او ببینیم و درك كنیم و خدایى را جز او به خدایى نگیریم .
پس در این هنگام ، خداوند متعال سوره قل هو الله احد را نازل كرد.
لذا ها، براى تثبیت ثابت ، و واو اشاره است به كسى كه از دیدگان و حواس ‍ غایب است ؛ چه خداوند بالاتر از این است ؛ چون او مدرك ابصار و مبداء حواس است .

توصیف بهشت
امام باقر علیه السلام روایت شده است كه فرمود: احسنوا الظن بالله ، واعلموا ان للجنه ثمانیه ابواب عرض كل باب منها مسیر اربعهماه سنه ؛ گمان خود را به خداى ، نیكو نمایید و بدانید كه بهشت هشت در دارد، پهناى هر درى چهارصد سال راه است .