• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
انجمن ها > انجمن ادبيـــات > صفحه اول بحث
لطفا در سایت شناسائی شوید!
ادبيـــات (بازدید: 1123)
يکشنبه 24/6/1392 - 20:46 -0 تشکر 645509
آداب سخن از دیدگاه صائب، سعدی و مولوی

منبع: http://www.hawzah.net/fa/magazine/magart/3280/4979/43102




در متون ادبی و فرهنگ گذشته ما پرگویی، زایل کننده عقل و سکوت به موقع، سبب آرامش روان و پرورش فکر معرفی شده است. پرحرفی، نشانه کم خردی فرد است و گاهی خود شخص نیز از بیان نابجا و بیش از حد در گفتار خود به رنج و پشیمانی می افتد.

صائب تبریزی، بارها در دیوان خود، خموشی و کم گویی را ستوده است. از نظر صائب، اگر شخصی بخواهد بزرگی عقل خویش را در جمعی حفظ کند، سخن را کم کند تا به وسیله این موازنه، از صفت کم خردی در امان بماند:

شکوه عقل را بسیاری گفتار کم سازد

دو لب را در نظرها خامشی تیغ دودم سازد

پیام متن:

مگوی انده خویش با دشمنان

که لاحول گویند شادی کنان




به عقیده این شاعر بزرگ، خاموشی، بهترین پاسخ ابلهان و هرزه گویان است، چنان که خود می گوید:

خموشی خوب می گوید جواب هرزه گویان را

نسیم بی ادب را غنچه ای تصویر می سازد

يکشنبه 24/6/1392 - 20:47 - 0 تشکر 645510

پیام متن:

سینه ها را خامشی گنجینه گوهر کند


یاد دارم از صدف این نکته سربسته را



صائب


آن کس که به قرآن و خبر زو نرهی


آن است جوابش که جوابش ندهی



سعدی


خاموشی به موقع و رهایی از سرزنش دیگران


سعدی در گلستان، خاموشی بجا را عامل دور شدن از سرزنش دیگران می داند و در این باره چنین حکایت می کند: «بازرگانی در تجارت هزار دینار زیان دید و به پسر خود سفارش کرد که این موضوع را با کسی در میان نگذارد. وقتی فرزند سبب را پرسید، بازرگان مصلحت این کار را این گونه عنوان کرد که بیان کردن این ضرر، سبب دو برابر شدن غم و اندوه می شود: یکی به دلیل از دست رفتن سرمایه و دیگری به سبب سرزنش همسایه».


پیام متن:


مگوی انده خویش با دشمنان


که لاحول گویند شادی کنان



سعدی


رعایت فصاحت و پرهیز از تکرار سخن


یکی از آداب سخن گفتن در ادب فارسی، پرهیز از تکرار سخن است. سعدی در گلستان آورده است:«سحبان بن وائل، فردی بود بی همتا در خوش سخنی و نیک گفتاری و دلیل آن، این بود که اگر یک سال برای مردم سخن می گفت، یک کلمه را دوبار بر زبان نمی آورد و اگر بازمی خواست همان کلمه را به زبان بیاورد، کلمه ای هم معنی آن می گفت، نه خود آن واژه را».


سخن گرچه دلبند و شیرین بود


سزاوار تصدیق و تحسین بود



چو یک بار گفتی مگو بازپس


که حلوا چو یک بار خوردند، بس

يکشنبه 24/6/1392 - 20:49 - 0 تشکر 645511

سعدی

رعایت فصاحت و پرهیز از تکرار سخن


یکی از آداب سخن گفتن در ادب فارسی، پرهیز از تکرار سخن است. سعدی در گلستان آورده است:«سحبان بن وائل، فردی بود بی همتا در خوش سخنی و نیک گفتاری و دلیل آن، این بود که اگر یک سال برای مردم سخن می گفت، یک کلمه را دوبار بر زبان نمی آورد و اگر بازمی خواست همان کلمه را به زبان بیاورد، کلمه ای هم معنی آن می گفت، نه خود آن واژه را».


سخن گرچه دلبند و شیرین بود


سزاوار تصدیق و تحسین بود



چو یک بار گفتی مگو بازپس


که حلوا چو یک بار خوردند، بس



پیام متن:


پرهیز از تکرار در سخن در مواقع غیر ضروری و تنّوع در سخن در صورت تکرار، موجب فصاحت و زیبایی سخن است.

يکشنبه 24/6/1392 - 20:49 - 0 تشکر 645512

پرهیز از شتاب زدگی در پرسش


گاهی با صبرپیشگی در پرسیدن، خودمان می توانیم به پاسخ برخی مسائل برسیم. حکایت است: «روزی لقمان حکیم نزد داوود علیه السلام رفت. در حالی که او به ساختن زره مشغول بود و لقمان تا آن زمان زره ندیده بود. از دیدن آن تعجب کرد و خواست از داوود علیه السلام سؤال کند که چه چیزی می سازد، ولی بهره مندی او از حکمت موجب شد که چیزی نپرسد و منتظر بمانْد تا ساخت زره تمام شد. داوود برخاست و آن را بر تن کرد و گفت: زره لباس خوبی برای جنگ است در این وقت لقمان گفت: سکوت حکمت است و کسی هم که به آن عمل کند، کم است».


سخن دان پرورده پیر کهن


بیندیشد، آن گه بگوید سخن



مزن بی تأمل به گفتار دم


نکوگوی، اگر دیرگویی چه غم



سعدی


پیام متن:


اگر گاهی در پرسیدن شتاب نکنیم، پاسخ خود را به مرور زمان خواهیم یافت.

يکشنبه 24/6/1392 - 20:49 - 0 تشکر 645513

پرهیز از سخن نابجا


بسا دشمنی ها و کینه ها که با سخنی نابجا شکل می گیرند و با سکوتی به موقع یا سخنی منطقی برطرف می شوند. گاه نیز ریشه برخی اختلاف های عمیق، گفتاری ناروا و خاستگاه روابط اجتماعی ناشایست، سخنی باطل است:


مولوی می گوید:



نکته ای کان جست ناگه از زبان


هم چو تیری دان که جست از آسمان



وانگردد از ره آن تیر ای پسر


بند باید کرد سیلی را ز سر



چون گذشت از سر، جهانی را گرفت


گر جهان ویران کند، نبود شگفت



پیام متن:


با کنترل زبان و پرهیز از سخن نابجا می توان راه بسیاری از دشمنی ها و اختلاف ها را سد کرد.

يکشنبه 24/6/1392 - 20:49 - 0 تشکر 645514

رعایت احترام، هنگام سخن گفتن دیگران


هیچ کس از اینکه میان کلام او دیگری سخن بگوید، خرسند نمی شود و این کار را بی ادب و بی نزاکت می داند. پس شایسته است آنچه برای خود نمی پسندیم، برای دیگران نیز نپسندیم و بدون ضرورت، گفتار کسی را قطع نکنیم.


پیام متن:



سخن را سَرست ای خردمند و بن


میاور سخن در میان سخُن



خداوند تدبیر و فرهنگ و هوش


نگوید سخن تا نبیند خموش*



گلستان سعدی

يکشنبه 24/6/1392 - 20:50 - 0 تشکر 645515

نماز در سخنان معصومان علیهم السلام


1. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: اِنَّ عَمودَ الدّینِ الصّلاةُ و هی اوّلُ ما یُنْظَرُ فیه مِنْ عَمَلِ ابنِ آدَمَ فإن صَحَّتْ نُظِرَ فی عَمَلِه و اِنْ لَمْ تَصِحَّ لَمْ تُنْظَرْ فی بَقیَّةِ عَمَلِه.


 همانا نماز، ستون دین و اولین کردار انسان است که در قیامت حساب رسی می شود. پس اگر پذیرفته شد، به بقیه اعمال نیز توجه می شود و اگر پذیرفته نشد، به سایر اعمال نگاه نمی شود.


اَوّلُ مایُحاسَبُ بِه یَوْمَ القِیامةِ الصلاةُ فَمَنْ أَجاب فَقَدْ سِهَلَ عَلَیه ما بعدَه و مَنْ لَم یَجِبْ فَقَد اشْتَدَّ ما بَعْدَه.


 در روز رستاخیز، نخستین پرسشی که از انسان می شود، نماز است. اگر پاسخ دهد، بر او آسان می گیرند، ولی اگر پاسخی ندهد، بر او سخت خواهند گرفت.


صَلُّوا صلاتَکُم فی اوّلِ وَقْتِکُم فَاِنَّ اللّه َ عزّوجلّ یُضاعَفُ لَکم.


 نماز را در اول وقت بخوانید تا خداوند پاداش شما را دو برابر کند.


مَن صَلّی رَکعتینِ وَ لم یُحَدِّثْ فیهما نَفسَه بِشَی ءٍ مِنْ اُمورِ الدُّنیا غَفَراللّه ُ ذُنُوبَه.


 هر کس دو رکعت نماز به جا آورد و در اندیشه امور دنیایی نباشد، خداوند، گناهانش را می بخشد.


لایَنالُ شَفاعَتی مَنْ اِسْتَخَف ّ بصلاتِه ولایَرِدُ عَلیّ الْحَوْضَ لاواللّه ِ.


 کسی که نمازش را کوچک بشمارد، به خدا سوگند، از شفاعت من برخوردار نمی شود و در حوض بر من وارد نمی گردد.


2. امام علی علیه السلام :


لیس عَمَلٌ أحَبُّ الی اللّه مِنَ الصلاة فَلایَشْغَلَنَّکُم عَنْ اَوقاتِها شَی ءٌ مِنْ أُمُورِ الدُّنْیا.


 هیچ کرداری نزد خداوند، دوست داشتنی تر از نماز نیست. مبادا امور دنیایی، شما را از نماز اول وقت باز دارد.


لَو عَلِمَ الْمُصَلّی ما یَغشاهُ مِنْ جَلالِ اللّه ِ ما سَرّهُ أَن یَرْفَع رأسَه مِن سُجودِه.


 اگر نمازگزار می فهمید که شوکت و شکوه خداوند چگونه او را در برگرفته است، هرگز دوست نمی داشت که سرش را از سجده بلند کند.


3. امام صادق علیه السلام :


علیک بالصلاةِ فَاِنَّ آخِرَما أَوصی به رسولُ اللّه و حَثَ علیه الصّلاةُ.


 نماز را پاس بدار؛ زیرا آخرین سفارشی که پیامبر کرد و بدان ترغیب فرمود، نماز بود.


أَحبُّ الاَعمالِ اِلَی اللّه ِ عَزّوجلَّ الصلاةُ و هِی آخِرُ وصایَا الاَنبیاء.


 نماز، دوست داشتنی ترین کارها نزد خداوند و آخرین سفارش پیامبران است.


صلاةُ رکعتینِ بتَدَبُّرٍ خَیرٌ مِن قِیام لَیلَةٍ و القلبُ ساهٍ.


 دو رکعت نماز همراه با اندیشیدن و تأمل، بهتر از شب زنده داری با قلب غافل است.

برو به انجمن
انجمن فعال در هفته گذشته
مدیر فعال در هفته گذشته
آخرین مطالب
  • آلبوم تصاویر بازدید از کلیسای جلفای...
    آلبوم تصاویر بازدید اعضای انجمن نصف جهان از کلیسای جلفای اصفهان.
  • بازدید از زیباترین کلیسای جلفای اصفهان
    جمعی از کاربران انجمن نصف جهان، در روز 27 مردادماه با همکاری دفتر تبیان اصفهان، بازدیدی را از کلیسای وانک، به عمل آورده‌اند. این کلیسا، یکی از کلیساهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
  • اعضای انجمن در خانه شهید بهشتی
    خانه پدری آیت الله دکتر بهشتی در اصفهان، امروزه به نام موزه و خانه فرهنگ شهید نام‌گذاری شده است. اعضای انجمن نصف جهان، در بازدید دیگر خود، قدم به خانه شهید بهشتی گذاشته‌اند.
  • اطلاعیه برندگان جشنواره انجمن‌ها
    پس از دو ماه رقابت فشرده بین کاربران فعال انجمن‌ها، جشنواره تابستان 92 با برگزاری 5 مسابقه متنوع در تاریخ 15 مهرماه به پایان رسید و هم‌اینک، زمان اعلام برندگان نهایی این مسابقات فرارسیده است.
  • نصف جهانی‌ها در مقبره علامه مجلسی
    اعضای انجمن نصف جهان، در یك گردهمایی دیگر، از آرامگاه علامه مجلسی و میدان احیا شده‌ی امام علی (ع) اصفهان، بازدیدی را به عمل آوردند.