تبیان، دستیار زندگی

چهارشنبه 17/7/1387 - 21:14 -0 تشکر 63951

وقف وابتدا در قرائت قرآن

قواعد وقف وابتدا در قرائت قرآن کریم

ورتل القرآن ترتیلا در بیا ن اهمیت این بحث همین بس که بگوییم ، خداوند پیامبر اکرم(ص) را مامور کرده که آیات قرآن را با ترتیل بخواند. حضرت علی علیه السلام در بیان مراد خداوند در این آیه میفرماید : ترتیل ،شناخت محل های وقف ونیکو ادا کردن حروف است.وقف وابتدا از فنون مهم قرائت قرآن است ، همانطور که امیر بیان حضرت علی علیه السلام آن را یکی از دو رکن ترتیل قرآن دانسته اند .قاری قرآن با شناخت این فن ، جای وقف وابتدا در آیات قرآن را میشناسد وبا توقف وابتدای بجا ، باعث تقطیع وتغییر معانی نمی شود .دوستان خوبم در انجمن قرآن وعترت من جای چنین بحثی را در انجمن خالی دیدم وفکر کردم حالا که ما داریم قرآن را حفظ وترجمه میکنیم جا داره در این مورد هم مطالعه داشته باشیم . نمیدونم مفید باشه یا نه ولی من در این زمینه تمام تلاشم را میکنم .منتظر حضور سبزتان هستم .

اللهم عجل لولیک الفرج

امام صادق(ع) فرمود:به دنبال مونسى بودم كه در پناه آن, آرامش پيدا كنم, آن را در قرائت قرآن يافتم.

بعدی

2 از 4

کل آیتم ها 32
برو به صفحه

قبلی

يکشنبه 28/7/1387 - 10:8 - 0 تشکر 66085

به نام خدا

رعایت قواعد وقف وابتدا نقش مهمی در قرائت قرآن دارد ویکی از راههای شناخت مکان وقف وابتدا نحو است پس من در این بخش سعی میکنم با قواعد نحو نیز آشنا بشویم، برای آگاهی بیشتر قواعد وقف وابتدا وهمچنین نحو سوره فاتحه را برای شما قرآن دوستان

قرار میدم امیدوارم مفید باشه .

بِسْمِ (جار ومجرور)(وقف قبیح ابتدا تام) اللَّهِ(مضاف الیه) (وقفحسن ابتدا قبیح)الرَّحْمَنِ(صفت برای الله)(وقف حسن ابتدا قبیح) الرَّحِیمِ(صفت برای الله)(وقف تام ابتدا قبیح) (1)

الْحَمْدُ(مبتدا )(وقف قبیح ابتدا تام) لِلَّهِ(جار ومجرور،خبر)(وقف حسن ابتدا قبیح ) رَبِّ(صفت برای الله)(وقف قبیح ابتدا قبیح) الْعَالَمِینَ(مضاف الیه)(وقف حسن ابتدا قبیح) (2) الرَّحْمَنِ(صفت برای الله )(وقف حسن ابتدا ق جایز ) الرَّحِیمِ (صقت برای الله) (وقف حسن ابتدا ق جایز )(3) مَالِكِ(صفت برای الله) (وقف قبیح ابتدا ق جایز )یَوْمِ(مضاف الیه )(وقف قبیح ابتدا قبیح ) الدِّینِ(مضاف الیه)(وقف تام ابتدا قبیح ) (4) إِیَّاكَ(مفعول به برای نعبد )(وقف قبیح ابتدا تام ) نَعْبُدُ (فعلوفاعل نحن)(وقف کافی ابتدا قبیح )وَ(حرف عطف)(وقف قبیح ابتدا کافی )إِیَّاكَ(مفعول به مقدم ) (وقف قبیح ابتدا کافی )نَسْتَعِینُ (فعلوفاعل نحن)(وقف تام ابتدا قبیح ) (5) اهْدِنَا(اهد فعل وفاعل انت ،نا مفعول به )(وقف قبیح ابتدا تام ) الصِّرَاطَ (مفعول به دوم )(وقف قبیح ابتدا قبیح )الْمُسْتَقِیمَ (صفت برای صراط) (وقف حسن ابتدا قبیح )(6) صِرَاطَ (بدل از صراط )(وقف قبیح ابتدا ق ج) الَّذِینَ(مضاف الیه )(وقف قبیح ابتدا قبیح ) أَنْعَمْتَ(فعل وفاعل ت) (وقف قبیح ابتدا قبیح )عَلَیْهِمْ(جارومجرور ،متعلق به انعمت )(وقف حسن ابتدا قبیح ) غَیْرِ(بدل از الذین ) (وقف قبیح ابتدا قبیح)الْمَغْضُوبِ (مضاف الیه )(وقف قبیح ابتدا قبیح )عَلَیْهِمْ(جار ومجرور متعلق به المغضوب ) (وقف حسن ابتدا قبیح )وَ(حرف عطف )(وقف قبیح ابتدا قبیح)لا (لا زاید ،تاکید کننده نفی )(وقف قبیح ابتدا قبیح )الضَّالِّینَ (معطوف به مغضوب ) (وقف تام ابتدا قبیح)(7)

امام صادق(ع) فرمود:به دنبال مونسى بودم كه در پناه آن, آرامش پيدا كنم, آن را در قرائت قرآن يافتم.

دوشنبه 29/7/1387 - 21:18 - 0 تشکر 66437

چند نكته درباره وقف تام

. 1 ـ گاهى براثر رعایت نكردن وقف تام , وصل دو عبارت یا جمله موجب تغییر وفساد معنا و مفهوم آیـات قـرآن مـى شـود, در این حالت , وقف بر آخر عبارت اول ,لازم و حتمى , و آن را وقف بیان تام مـى نـامـند, یعنى به جهت بیان معناى مقصود, وقف بر این موارد از تام , لازم است , مانند آیاتى كه در ذیل مى آید: (ولا یحزنك قولهم # ان العزة للّه جمیعا), (یونس (10), آیه 65). (ولا خوف علیهم ولاهم یحزنون # الذین یاءكلون الربوا)

2 ـ گـاهـى بـعـضى از وقفهاى تام بر بعضى دیگر برترى دارد, مانند: وقف بر (مالك یوم الدین ) و (ایـاك نعبد وایاك نستعین ) كه هر دو تام , ولى اولى تمامیتش بیش ازدومى است , زیرا آیه دوم در خطاب با مابعدش , یعنى (اهدنا الصراط المستقیم )مشترك است.

3 ـ هـمانطور كه قبلا اشاره شد, اختلاف در اعراب , قرائت و تفسیر, در وقف وابتدا تاءثیر دارد, لذا گاهى طبق یك نوع اعراب , قرائت و تفسیر, وقف تام است ,و طبق نوعى دیگر, وقف كافى یا حسن است , مانند: وقف بر آیه 139 سوره بقره : (ونحن له مخلصون ) كه طبق قرائت (ام یقولون ) تام است و طبق قرائت (ام تقولون ) كافى است . و نـیـز مـانـنـد: وقـف بر (مثابة للناس وامنا) در آیه 125 سوره بقره , كه بنابر قرائت كسر (خا) در (اتخذوا) تام است و بنابر قرائت فتح در (اتخذوا) كافى است .

4 ـ دانى مى گوید: بعضى از وقفهاى تام به واسطه ارتباط معنایى كه با عبارت بعد از خود دارد, در درجـه وقـف كـافـى هـستند, و آن در مواردى است كه به اجماع علما وقف تام است , ولى ارتباط مـعنوى نیز با جمله بعد دارد, مانند: وقف بر(وینذر الذین قالوا اتخذ اللّه ولدا) و ابتدا به (ما لهم به من علم ) , و همین طور وقف بر (ولا لابئهم ) و ابتدا بر (كبرت كلمة تخرج من افـواهـهـم , در حـالى كه منظور از (كلمة ) در عبارت اخیر, همان (اتخذ اللّه ولدا) ((75)) است .

5 ـ در مـواردى كه وقف تام است , گرچه وقف كردن بهتر است , اما وصل آن نیزجایز است , به جز مواردى كه موجب ایهام معناى خلاف باشد, كه به (وقف بیان تام ) مشهور است .

امام صادق(ع) فرمود:به دنبال مونسى بودم كه در پناه آن, آرامش پيدا كنم, آن را در قرائت قرآن يافتم.

سه شنبه 30/7/1387 - 21:57 - 0 تشکر 66626

تعریف وقف كافى .

هرگاه دو عبارت به گونه اى باشد كه هریك به تنهایى مستقل و مفید معنا بوده وبین آنها رابطه لفظى نباشد, ولى از نظر موضوع و سیاق پیوستگى داشته باشند,وقف بین آن دو, وقف كافى است , و ابتدا از عبارت دوم نیز نیكو و پسندیده است . ایـن نـوع وقـف را از ایـن جـهـت كافى گفته اند كه مى توان به جمله اول اكتفا كرد, وجمله دوم مـسـتـغـنـى از جـمـله اول است , وقف كافى , هم در اواخر آیات و هم درمیانه آیات , فراوان یافت مى شود.

موارد وقف كافى به نحو شایع :

1 ـ پـیش از (الا) به معناى (لكن ), مانند: آیه 24 سوره انشقاق : (فبشرهم بعذاب الیم ) و ابتدا به آیه 25: (الا الـذیـن امـنوا وعملوا الصالحات لهم اجر غیر ممنون ),و مانند: آیه 22 سوره غاشیه : (لست علیهم بمصیطر) و ابتدا به آیه 23: (الا من تولى وكفر).

2 ـ پـیـش از (ان ), مانند: وقف بر (لذهب بسمعهم وابصارهم ) و ابتدا به (ان اللّه على كل شئ قدیر), در آیه 20 سوره بقره .

3 ـ پـیـش از (بئس ), مانند: وقف بر آیه 89 سوره بقره : (فلعنة اللّه على الكافرین )و ابتدا به آیه 90: (بـئسما اشتروا به انفسهم ), و مانند: وقف بر (یحمل اسفارا) وابتدا به (بئس مثل القوم الذین كذبوا بیات اللّه ), در آیه 5 سوره جمعه .

4 ـ پیش از (نعم ), مانند: وقف بر (على الارائك ) و ابتدا به (نعم الثواب وحسنت مرتفقا), در آیه 31 سوره كهف , و مانند: وقف بر (انا وجدناه صابرا) و ابتدا به (نعم العبد انه اواب ), در آیه 44 سوره ص .

5 ـ پیش از استفهام , مانند: وقف بر آیه 4 سوره فجر: (واللیل اذا یسر) و ابتدا به آیه 5: (هل فى ذلك قسم لذى حجر), و وقف بر آیه 77 سوره توبه : (بما كانوایكذبون ) و ابتدا به آیه 78: (الم یعلموا).

6 ـ پـیش از نفى , مانند: وقف بر آیه 39 سوره یس : (كالعرجون القدیم ) و ابتدا به آیه 40: (لاالشمس یـنبغى ), و مانند: وقف بر (من دون الرحمن ) و ابتدا به (ان الكافرون الا فى غرور), در آیه 20 سوره ملك .

7 ـ پیش از (بل ), مانند: وقف بر (وقالوا قلوبنا غلف ) و ابتدا به (بل لعنهم اللّه ),در آیه 88 سوره بقره .

8 ـ پـیش از الا, مانند: وقف بر آیه 11 سوره بقره : (انما نحن مصلحون و ابتدا به آیه 12: (الا انهم هم المفسدون ), و وقف بر (امن السفهاء) و ابتدا به (الا انهم هم السفهاء), در آیه 13 سوره بقره .

9 ـ پیش از (س ) و (سوف ), مانند: وقف بر (اشهدوا خلقهم ) و ابتدا به (ستكتب شهادتهم , در آیه 19 سوره زخرف , و مانند: وقف بر (فكفروا به ) و ابتدا به (فسوف یعلمون ), در آیه 170 سوره صافات . تـبـصره : در تمام موارد یاد شده , در صورتى وقف , كافى است كه ماده قول بر آنهامقدم نباشد, در غـیر این صورت , از نوع وقف بین قول ومقول قول است كه قبیح مى باشد, مانند: آیه 93 سوره بقره : (قل بئسما یامركم به ایمانكم ).

10 ـ پـیـش از جـمـله اى كه با مبتدا شروع مى شود, مانند: وقف بر آیه 4 سوره بقره :(وبالاخرة هم یوقنون ) و ابتدا به آیه 5: (اولئك على هدى من ربهم ).

11 ـ پـیش از جمله اى كه با فعل مستاءنفه شروع شود, مانند: وقف بر (وبال امره )و ابتدا به (عفااللّه عما سلف ), در آیه 95 سوره مائده .

امام صادق(ع) فرمود:به دنبال مونسى بودم كه در پناه آن, آرامش پيدا كنم, آن را در قرائت قرآن يافتم.

سه شنبه 30/7/1387 - 22:0 - 0 تشکر 66627

چند نكته درباره وقف كافى .

1 ـ گـاهى اگر وقف كافى رعایت نشود, وصل دو عبارت موجب اشتباه در اعراب دو طرف جمله شـده كه در این حالت بسیار نیكوست بر راءس عبارت دوم وقف شود, این نوع وقف كافى را (وقف بـیـان كافى ) مى نامند [یعنى جهت بیان معناى مقصود متكلم , وقف لازم است ], مانند: وقف بر آیه شـریـفـه (ومـا ارسلناك الامبشرا ونذیرا) ((79)) , و ابتدا به (وقرانا فرقناه لتقراءه ) ((80)) , كه اگر دوطـرف عـبـارت به وصل خوانده شود, ممكن است مستلزم این معنا شود كه كلمه (قرانا) هم به عـلـت عطف به (مبشرا ونذیرا), منصوب به ادات استثناست , درحالى كه نصب این كلمه به دلیل مفعول بودن آن براى فعل بعدش , یعنى (فرقناه ),و از باب اشتغال مى باشد ((81)) . مـثـالـهاى دیگرى نیز از این نمونه در قرآن موجود است , مانند: وقف به (ولقدهمت به ) و ابتدا به (وهـم بـها لو لا ان رءا برهان ربه ), در آیه 24 سوره یوسف , ومانند: وقف بر (وقالوا معلم مجنون ) و ابتدا به (انا كاشفوا العذاب ), در آیه 14 و15 سوره دخان ((82)) .

2 ـ گـاهـى بعضى از وقفهاى كافى بر برخى دیگر برترى پیدا مى كند, كه به آنها درمقام مقایسه , (اكـفـى ) گـفته مى شود, مانند: (فى قلوبهم مرض ) ((83)) كه كافى است , و (فزادهم اللّه ((84)) مرضا) كفایتش بیشتر است , و (بما كانوایكذبون ) ((85)) كفایتش از هر دو بیشتر است . مـعـمولا وقف (اكفى ) بیشتر در رؤوس آیات یافت مى شود, مانند: (الا انهم هم السفهاء) ((86)) كه كافى است , و (لكن لایعلمون ) ((87)) اكفى است , و یا(واشربوا فى قلوبهم العجل بكفرهم ) ((88)) كـافـى اسـت , و (ان كـنـتـم مؤمنین ) ((89)) اكفى است , و یا وقف بر (ربنا تقبل منا) ((90)) كافى است ,وقف بر (انك انت السمیع العلیم ) ((91)) اكفى است ((92)) .

3 ـ مـمـكـن است وقف بر كلمه اى بنابر یك نوع قرائت یا تفسیر و یا اعراب , وقف كافى , و بنابر نوع دیگر, وقف تام یا حسن باشد, چند نمونه از این موارد را در این جا مى آوریم : وقـف بـر (یحاسبكم به اللّه ), در آیه 284 سوره بقره , كافى است , در صورتى كه عبارت بعد: (فیغفر لـمـن یـشـء ویـعذب من یشء) به رفع (یغفر ویعذب ) خوانده شود, و همین وقف , حسن است , بنابر قـرائتى كه این دو فعل را به جزم خوانده است , یعنى (فیغفر لمن یشء ویعذب من یشء) قرائت كرده است ((93)) . وقف بر (یستبشرون بنعمة من اللّه وفضل ), در آیه 171 سوره آل عمران , كافى است , در صورتى كه عـبـارت بعدش : (وان اللّه ) به كسر قرائت شود, ولى درصورتى كه به فتح قرائت شود, وقف حسن است ((94)) .

4 ـ مواردى كه وقف آنها كافى است , وصل كلمه موقوف علیها به كلمه یاعبارت بعدى نیز صحیح است , مگر در جاهایى كه موجب خلل در معنا مى شود,كه از آن به عنوان وقف بیان كافى نام بردیم .

5 ـ وقـف بر رؤوس آیات , بیشتر از نوع وقف كافى است , و به طور كلى در میان وقفهاى صحیح در قرآن , وقف كافى بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است .

امام صادق(ع) فرمود:به دنبال مونسى بودم كه در پناه آن, آرامش پيدا كنم, آن را در قرائت قرآن يافتم.

شنبه 4/8/1387 - 20:57 - 0 تشکر 67351

وقف حسن

هرگاه دو عبارت به گونه اى باشد كه عبارت اول دال بر معناى مقصود, و عبارت دوم از نظر لفظ و معنا بدان وابسته باشد, وقف بر عبارت اول را (وقف حسن )مى نامند: مانند وقف بر (الحمدللّه ) و وقف بر (رب العالمین ), وقف بر چنین مواردى صحیح و نیكوست , اما ابتداى به آن پسندیده نیست .

ملاك وقف حسن .

عبارتى داراى وقف حسن است كه داراى دو خصوصیت باشد:

1 ـ داراى معناى مفید باشد, پس وقف بر امثال (الحمد), (ایاك ) و (غیر) در سوره حمد, وقف حسن نمى باشد, چون داراى معناى مفید نیست .

2 ـ مـعـنـایـش مـقـصود نیز باشد, عباراتى چون (لا تقربوا الصلوة ) داراى معناى كامل است , ولى مقصود خداوند نیست , لذا وقف بر آنها قبیح است .

حكم وقف حسن . وقف بر عبارت اول , مطلقا صحیح است , اما ابتدا به عبارت دوم صحیح نیست ,مگر در دو مورد:

1 ـ راءس آیه باشد, به دلیل سنت پیامبر كه گفته شده : ایشان بر راءس آیات وقف مى كردند.

2 ـ وصل آن موجب توهم معناى خلاف مقصود شود, كه در این صورت , وقف لازم است .

امام صادق(ع) فرمود:به دنبال مونسى بودم كه در پناه آن, آرامش پيدا كنم, آن را در قرائت قرآن يافتم.

شنبه 4/8/1387 - 20:58 - 0 تشکر 67352

مثالها:

بسم اللّه # الرحمن # الرحیم . (بـسم ) جار و مجرور متعلق به فعل محذوف است كه بسیارى از مفسران , فعل (ابتداء) را در تقدیر مى دانند, لذا (بسم اللّه ), یعنى (ابتداء بسم اللّه , با نام خدا آغازمى كنم ). بـنـابراین , (بسم اللّه ) داراى معنایى مفید و مستقل است و فى حد نفسه به كلمه یاعبارت دیگرى احـتـیـاج نـدارد, لذا وقف بر آن صحیح است , اما كلمه (الرحمن )مجرور است و هیچ جمله اى در عـربى با اسم مجرور آغاز نمى شود, پس كلمه (الرحمن ) نمى تواند آغاز یك جمله مفید دیگر باشد, بلكه صرفا مى تواند صفت براى (اللّه ) باشد, بنابراین از نظر اعراب , وابسته به موضوعش (اللّه ) است . كلمه (الرحیم ) نیز همین طور است , یعنى صفت براى (اللّه ) است , لذا هم وقف بر(اللّه ) و هم وقف بـر (الـرحـمن ) حسن است , زیرا كلمه بعد از هریك از این دوكلمه , از نظر لفظى و معنوى به آنها وابسته است .

(الحمدللّه # رب العالمین # الرحمن # الرحیم # مالك یوم الدین ). وقـف بـر (الحمدللّه ) وقف حسن است , زیرا خود كلامى مفید است , ولى از آنجاكه (رب العالمین ) صـفـت بـراى (اللّه ) اسـت , وقـف آن حسن است , یعنى نمى توان به مابعدش ابتدا كرد, زیرا از نظر لـفـظى و مـعـنوى به موصوفش (اللّه ) وابسته است , همین طور وقف بر (الحمدللّه رب العالمین ) حـسـن اسـت , زیـرا داراى مـعـنـاى مـفید و مقصود است و (الرحمن ) صفت (اللّه ) است , وقف بر (الحمدللّه رب العالمین الرحمن ) نیز حسن است , زیرا (الرحیم ) نیز صفت (اللّه ) است , وهمین طور وقف بر (الرحیم ) نیز حسن است , زیرا (مالك ) نیز صفت (اللّه ) است ,تنها وقف بر (مالك یوم الدین ) تـام است , زیرا هیچ گونه وابستگى لفظى ومعنایى به جمله بعد ندارد و جمله بعدى اش نیز هیچ گونه وابستگى لفظى ومعنایى به آن ندارد.

(اهدنا الصراط المستقیم # صراط الذین انعمت علیهم # غیر المغضوب ), (حمد(1), آیه 6 و 7 ). آیـه (اهـدنـا الـصـراط الـمـسـتـقیم ) داراى معناى مفید است , اما چون (صراط) بدل از(الصراط الـمـستقیم ) است , و بدل در اعراب وابسته به مبدل منه است , بنابراین ,وقف بر كلمه (المستقیم ) وقـف حـسن است , و همین طور وقف بر كلمه (علیهم )وقف حسن است , زیرا كلمه (غیر) بدل از (الذین ) است .

(ذلك الكتاب لا ریب فیه # هدى للمتقین ), (بقره (2), آیه 2). وقف بر (لا ریب فیه ) حسن است , زیرا (ذلك الكتاب لاریب فیه ) از نظر تركیبى ,مبتدا و خبر و یك جمله مفید و نیز معناى آنها غیرمقصود است , ولى (هدى للمتقین ) از نظر اعراب وابسته به (ذلك الكتاب ) است , زیرا خبر دوم براى آن محسوب مى شود و رفع خبر به مبتداست .

امام صادق(ع) فرمود:به دنبال مونسى بودم كه در پناه آن, آرامش پيدا كنم, آن را در قرائت قرآن يافتم.

شنبه 4/8/1387 - 20:59 - 0 تشکر 67353

به نام خداوند بخشنده ومهربان

سلام خدمت همه قرآن پژوهان عزیز، امیدوارم این مطالب مورد استفاده شما قرار گرفته باشد دوست دارم در مورد این مطالب نظر شما عزیزان را هم بدونم منتظر نظراتتون هستم .

خدایا !بر من منت نه به تندرستی وایمنی وسلامت در دین وتن وبینایی در دل وروایی در کارها وترس از تو وبیم از خشم

تو ومرا نیرویی ده بر آنچه امر کرده ای تا فرمان برم واز آنچه نهی کرده ای تا از گناه بپرهیزم.

امام صادق(ع) فرمود:به دنبال مونسى بودم كه در پناه آن, آرامش پيدا كنم, آن را در قرائت قرآن يافتم.

دوشنبه 13/8/1387 - 18:55 - 0 تشکر 68624

وقف قبیح:وقفی استکه با آن ،مراد خداوند از آیه معلوم نمی شود .

مراتب وقف قبیح

1. مواردی که مفید معنا نیست .

2.مواردی که وقف بر انها بی معنی است،ولی ابتدا به ما بعدشآن ها معنای فاسدی را ایجاد نمیکند .

موارد وقف قبیح

1.وقف بین مضاف و مضاف الیه . وقف بر مضاف همیشه قبیح است , زیرا مضاف بدون ذكر مضاف الیه , كلام مفیدنیست . مثالها: (بسم # اللّه ), (حمد (1), آیه 1). (مالك # یوم # الدین ), (همان , آیه 4). (صراط # الذین انعمت علیهم غیر # المغضوب علیهم ), (همان , آیه 7).

راههاى تشخیص مضاف و مضاف الیه :

1 ـ مضاف و مضاف الیه همیشه دو اسم هستند, به جز اذ و اذا كه همیشه به جمله اضافه مى شوند.

2 ـ مضاف الیه همیشه مجرور است (لفظا و یا محلا),

3 ـ مضاف هیچگاه با الف و لام نمى آید.

4 ـ مضاف هیچگاه با تنوین نمى آید.

5 ـ اگـر در مـضـاف و مضاف الیه بودن شك داشتیم , آن را به فارسى ترجمه كرده و جلو آنها فعل (اسـت ) مـى گـذاریـم , اگـر مـعـنـا صحیح بود, صفت و موصوف , و اگرصحیح نبود, مضاف و مضاف الیه است .

امام صادق(ع) فرمود:به دنبال مونسى بودم كه در پناه آن, آرامش پيدا كنم, آن را در قرائت قرآن يافتم.

دوشنبه 13/8/1387 - 18:56 - 0 تشکر 68627

2. وقف بین فعل و فاعل . این وقف نیز همیشه قبیح است . مثالها: (ختم # اللّه على قلوبهم ), (بقره (2), آیه 7). (فزادهم # اللّه مرضا), (همان , آیه 10). (فما ربحت # تجارتهم ), (همان , آیه 16). (ذهب # اللّه بنورهم ), (همان , آیه 17). (ولو شاء # اللّه لذهب بسمعهم وابصارهم ), (همان , آیه 20

درباره رابطه بین فعل و فاعل , نكات زیر قابل توجه است :

1ـ هر فعل داراى فاعل است .

2 ـ ممكن است فاعل ضمیر مستتر در فعل باشد, مانند: فاعل در (نعبد) كه (نحن )مستتر است .

3 ـ مـمـكـن اسـت فـاعـل بـعـد از مـفعول بیاید, مانند: (فزادهم اللّه ) ((111)) ,(واذابتلى ابراهیم ربه ) ((112)) , (انما یخشى اللّه من عباده العلمؤا) ((113)) .

4 ـ ممكن نیست كه فاعل بر فعلش مقدم شود. وقف بین مبتدا و خبر. ایـن وقـف نـیـز از نـوع قبیح است , براى اینكه كلامى كه مبتدا در آن ذكر شده باشد,ولى خبر آن نیامده باشد و بالعكس , داراى معناى مفید نیست , مگر در جاهایى كه مبتدا داراى بیش از یك خبر باشد, كه اگر كسى بعد از مبتدا و خبر اول وقف كند, چنین وقفى , وقف حسن خواهد بود. مثالها: (الحمد# للّه ), (حمد (1), آیه 2). (ذلك الكتاب # لا ریب فیه # هدى للمتقین ), (بقره (2), آیه 2). (اولئك # على هدى من ربهم ), (همان , آیه 5). (واولئك # هم المفلحون ), (همان جا). (من الناس # من یقول امنا باللّه ), (همان , آیه 8). (فى قلوبهم # مرض ), (همان , آیه 10). (اللّه # یستهزى ء بهم ), (همان , آیه 15). (مثلهم # كمثل الذى استوقد نارا), (همان , آیه 17).

امام صادق(ع) فرمود:به دنبال مونسى بودم كه در پناه آن, آرامش پيدا كنم, آن را در قرائت قرآن يافتم.

دوشنبه 13/8/1387 - 18:57 - 0 تشکر 68628

درباره مبتدا و خبر و رابطه بین آن دو, نكاتى قابل توجه است :

1 ـ جمله اسمیه همیشه از مبتدا و خبر تشكیل مى شود.

2 ـ مبتدا عامل اعراب در خبر است .

3 - در مورد عامل اعراب در مبتدا بعضى گفته اند: ابتدائیت است , و برخى گفته اند: خبر است .

4 ـ ممكن است خبر بر مبتدا مقدم شود, مانند: (فى قلوبهم مرض ).

5 ـ ممكن است مبتدا حذف شود, مانند: (صم بكم ), كه در واقع بوده است : (هم صم بكم ).

6 ـ ممكن است خبر حذف شود.

7 ـ مـبـتدا همیشه باید اسم باشد, ولى خبر مى تواند اسم باشد, یا جار و مجرور, یاظرف و یا جمله , ظـرف , مـانـند: (عنده ام الكتاب ) ((114)) , جار و مجرور,مانند: (فى قلوبهم مرض ), جمله , مانند: (اللّه یستهزى ء بهم ).

8 ـ یـك مـبتدا مى تواند چند خبر داشته باشد, مانند: (لا ریب فیه ) و (هدى للمتقین ), كه دو خبر براى (ذلك الكتاب ) هستند.