تبیان، دستیار زندگی

نفسی که با نگاری گذرد به شادمانی

مفروش لذتش را به حیات جاودانی

ز طرب مباش خالی می‌رود خواه و ساقی

که غنیمتست و دولت دو سه روز زندگانی

غم نیستی و هستی نخورد کس که داند

که گذشت عمر و باقی نبود جهان فانی

مکن ای امام مسجد من رند را ملامت

چو به شهر می‌پرستان نرسیده‌ایی چه دانی؟

چه شوی به زهد غره که ز دیر می پرستان

به خدا رسید بتوان به تضرع نهانی

تو و زهد خرقه پوشان من و دیر درد نوشان

به تو حال ما نماند تو به حال ما نمانی

بخدا که رشکم آید به رخش ز چشم خود هم

که نظر دریغ بماند ز چنان لطیف رویی

سر در خمار شب به کنار که بوده‌ای ؟

لبها فگار همدم و یار که بوده‌ای ؟

سنبل به تاب رفته و نرگس به خواب ناز

شب تا به روز باده گسار که بوده‌ای ؟

شمع مراد من نشدی یک شبی تمام

ماه تمام در شب تار که بوده‌ای ؟

با چشم آهو! نه که شیران کندشکار

ای آهوی رمیده شکار که بوده‌ای ؟

سروت هنوز هست در آغوش خواستن

ای سرو نیم رسته به پای که بوده‌ای ؟

کارت چنین که پردهٔ دلها دریدن است

امشب به پرده محرم کار که بوده‌ای ؟

ما را ز اشک صد جگر پاره در کنار

تو پارهٔ جگر به کنار که بوده‌ای ؟

بر ریش خسروت نمکی هم دریغ بود

مرهم رسان جان فگار که بوده‌ای

آتش اندر آب هرگز دیده‌ای

عنبر اندر تاب هرگز دیده‌ای ؟

چون دهان و لعل شور انگیز او

پسته و عناب هرگز دیده‌ای ؟

شد نقاب عارضش زلف سیاه

شام پر مهتاب هرگز دیده‌ای ؟

در صدف چون رشته دندان او

لولوی خوشاب هرگز دیده‌ای ؟

نرگسش درطاق ابرو خفته مست

مست در محراب هرگز دیده‌ای ؟

در غمش خسرو چو چشم خون فشان

چشمهٔ خوناب هرگز دیده‌ای ؟

آمد بهار و سرو برآراست قامتی

گل بر کشید بهر طرب را علامتی

گردیده باد بر سرآن سرو جان من

گردان چو باد گرد برآن سرو قامتی

قد قامت الصلوه موذن زند به صبح

من نیم شب شوم به قد یار قامتی

هم خون عشقان گنهش را شفیع باد

چون نیستش ز کردن خونها ندامتی

ای پند گوی در گذر از پند بی‌دلان

دانی که مست را نبود استقامتی

بیکار دلی باشد کو را نبود دردی

کاهل فرسی باشد کزوی نجهد گردی

دردی که بود از عشق جانم به فدای آن

خود جان نبود شیرین بی ذوق چنان دردی

شبها منم و شمعی هم سوخته و هم مست

گه مرده و گه زنده آهی و دمی سردی

شد وقت گل و روزی فریاد که ننشینی

یک دم چو گل سرخی در پیش گل زردی

زانگه که غمت در دل چون حرص بخیلان شد

دارم همه شب چشمی چون دست جوان‌مردی

گفتم که غمت آخر تا چند خورد خسرو

خندید که عاشق را به زین نبود خوردی

ای چهرهٔ زیبای تو رشک بتان آذری

هر چند وصفت می‌کنم در حسن از آن زیباتری

هرگز نیاید در نظر نقشی ز رویت خوبتر

حوری ندانم ای پسر فرزند آدم یا پری؟

آفاق را گردیده‌ام مهر بتان ورزیده‌ام

بسیار خوبان دیده‌ام اما تو چیز دیگری

ای راحت و آرام جان با روی چون سرو روان

زینسان مرو دامنکشان کارام جانم می‌بری

عزم تماشا کرده‌ای آهنگ صحرا کرده‌ای

جان ودل ما برده‌ای اینست رسم دلبری

عالم همه یغمای تو خلقی همه شیدای تو

آن نرگس رعنای تو آورده کیش کافری

خسرو غریبست و گدا افتاده در شهر شما

باشد که از بهر خدا سوی غریبان بنگری

نو بهار است و گل و موسم عید ای ساقی

باده نوش و گذر از وعد و وعید ای ساقی

روز محشر نبود هیچ حسابش به یقین

هر که در کوی مغان گشت شهید ای ساقی

گشت پیمانه چو تسبیح روان در کف شیخ

تا ز لعل تو یکی جرعه کشید ای ساقی

حاصل از عمر ندارد به جز از حسرت و درد

هر که عید است ز میخانه بعید ای ساقی

آنکه در کوی محبت قدم از صدق نهاد

دگر او پند ادیبان نشنید ای ساقی

بار ها کرده بدم توبه ز می باز مرا

چسم مست تو به میخانه کشید ای ساقی

زاهد از شرم تو دایم سر انگشت گزد

جز در میکده جایی مگرید ای ساقی

چو کار جهان نیست جز بی‌وفایی

در و با امید و فا چند پایی

رها کن چرا می‌کنی قصر و ایوان

به جایی که نبود امید رهایی

بلند آفتابیست هر یک که بینی

بگرداند رو در هوای هوایی

اگر آدمی غرقه گردد به دریا

از ان به که با کس کند آشنایی

اگر چه بسی دردها هست ، لیکن

جداگانه دردی است درد جدایی

چو دیدی که هستی بقایی ندارد

ز هستی چه لافی درین لابقایی

مرو بهر مشتی درم نزد هر خس

مکن خدمت گاو چون روستایی

به جیب فلک خسروا دست در کن

بهر جا چو دو نان چه دامن گشایی؟

هر جا که لعلش در خنده آید

شکر ندارد آنجا بهائیی

هر لحظه دارد دل با خیالش

خوش گفتگویی خوش ماجرایی

چو کار جهان نیست جز بی‌وفایی

در و با امید و فا چند پایی

رها کن چرا می‌کنی قصر و ایوان

به جایی که نبود امید رهایی

بلند آفتابیست هر یک که بینی

بگرداند رو در هوای هوایی

اگر آدمی غرقه گردد به دریا

از ان به که با کس کند آشنایی

اگر چه بسی دردها هست ، لیکن

جداگانه دردی است درد جدایی

چو دیدی که هستی بقایی ندارد

ز هستی چه لافی درین لابقایی

مرو بهر مشتی درم نزد هر خس

مکن خدمت گاو چون روستایی

به جیب فلک خسروا دست در کن

بهر جا چو دو نان چه دامن گشایی؟

هر جا که لعلش در خنده آید

شکر ندارد آنجا بهائیی

هر لحظه دارد دل با خیالش

خوش گفتگویی خوش ماجرایی