تبیان، دستیار زندگی

بیرونی ، ابوریحان محمد (442 ـ 362 هـ . ق / 1050 ـ 972 م.)

کانی شناس و دارو شناس جهان اسلام و یکی از بزرگترین دانشمندان اسلام است که با ریاضیات ، نجوم ، فیزیک ، کانی شناسی ، دارو سازی و اغلب زبانهای زنده زمان خود آشنایی داشته است. یکی از آثار مهم بیرونی در شیمی کتاب الجواهر وی است که در بخشی از آن ، نتایج تجربی مربوطه به تعیین جرم حجمی امروزی آنها تفاوت خیلی کم دارد و یکی از کاربردهای مهم وی به شمار میرود که در علوم تجربی ، انقلابی بزرگ به وجود آورد. برای تعیین جرم اجسام ، ترازویی ابداع کرد.

بیرونی همچنین در کتاب الجماهیر (در شناسایی جوهرها) به معرفی مواد کانی به ویژه جواهرات گوناگون پرداخت. بیرونی ، چگالی سنج را برای تعیین جرم حجمی کانیها به ویژه جوهرها و فلزها نوآوری کرد که در آزمایشگاه امروزی کاربرد دارد. 

منطق فازی و دانشمندی بنام پرفسور لطفی زاده

منطقی كه تكنیك را هوشمند كرد

پروفسور لطفی زاده، دانشمند ایرانی تبار و مبدع منطق فازی، روز سه شنبه سوم می 2005 به دعوت كانون مهندسین و متخصصین ایرانی در آلمان و دانشگاه فنی برلین حضور رئیس دانشگاه (كورت كوتسلر) و معاون ارشد علمی اش، در سالن EB 301 ساختمان تاریخی دانشگاه پس از امضای كتابچه طلای یادبود، نام خود را در كنار بزرگان علم و صنعت دنیا به ثبت رساند.

همه لوازم پیرامون ما كه آسایش را برایمان معنا می كند و تكنیك "اتومات" و "هوش مصنوعی" را در بطن خود دارد از ابداع پروفسور لطفی زاده نشان دارد.

پروفسور "لطفی زاده" كه در جهان علم به پروفسور "زاده" مشهور است، مخترع منطق علمی نوین "فازی" است، كه جهان صنعت را دگرگون كرد.

امروزه هیچ دستگاه الكترونیكی، از جمله وسایل خانگی بدون این منطق در ساختار خود ساخته نمی شوند. با منطق فازی پروفسور لطفی زاده، ابزار هوشمند می شوند و توانایی محاسبه در آنان نهادینه می شود.

از شوروی به تهران، از تهران به آمریكا

او در سال 1921 در شهر باكو در جمهوری آذربایجان به دنیا آمد. پدرش یك ژورنالیست ایرانی بود كه در آن زمان به دلایل شغلی در باكو بسر می برد و مادرش یك پزشك روس بود.

وی ده ساله بود كه در اثر قحطی و گرسنگی سراسری پدید آمده در سال 1931، به اتفاق خانواده به وطن پدری اش ایران بازگشت. لطفی زاده در دبیرستان البرز تهران، تحصیلات متوسطه را به پایان رساند و در امتحانات كنكور سراسری، مقام دوم را كسب نمود. در سال 1942 رشته الكترونیك دانشگاه تهران را با موفقیت به پایان رساند و در طی جنگ دوم جهانی برای ادامه تحصیلات به آمریكا رفت.

او در سال 1946 موفق به اخذ مدرك لیسانس از دانشگاه ماساچوست شد. در سال 1949 به دریافت مدرك دكترا از دانشگاه كلمبیا نائل شد و در همین دانشگاه با تدریس در زمینه "تئوری سیستم ها" كارش را آغاز كرد. او در سال 1959 به بركلی رفت تا به تدریس الكتروتكنیك بپردازد و در سال 1963 ابتدا در رشته الكتروتكنیك و پس از آن در رشته علوم كامپیوتر كرسی استادی گرفت.

لطفی زاده به طور رسمی از سال 1991 بازنشسته شده است، وی مقیم سانفرانسیسكو است و در آنجا به پروفسور "زاده" مشهور است. لطفی زاده به هنگام فراغت به سرگرمی محبوبش عكاسی می پردازد. او عاشق عكاسی است و تاكنون شخصیت های معروفی همچون روسای جمهور آمریكا، ترومن و نیكسون، رو به دوربین وی لبخند زده اند.

سرگرمی دیگر لطفی زاده "HI FI" است. او در اتاق نشیمن خود بیست و هشت بلندگوی حساس تعبیه نموده تا به موسیقی كلاسیك با كیفیت بالا گوش كند.

پروفسور لطفی زاده دارای بیست و سه دكترای افتخاری از دانشگاه های معتبر دنیاست، بیش از دویست مقاله علمی را به تنهایی در كارنامه علمی خود دارد و در هیئت تحریریه پنجاه مجله علمی دنیا مقام "مشاور" را داراست. 

تئوری منطق فازی در یك نگاه

بر خلاف آموزش سنتی در ریاضی، او منطق انسانی و زبان طبیعت را وارد ریاضی كرد. شاید بتوان با دو رنگ سیاه و سفید مثال بهتری ارائه داد. اگر در ریاضی، دو رنگ سیاه و سفید را صفر و یك تصور كنیم، منطق ریاضی، طیفی به جز این دو رنگ سفید و سیاه نمی بیند و نمی شناسد. ولی در مجموعه های نامعین منطق فازی، بین سیاه و سفید مجموعه ای از طیف های خاكستری هم لحاظ می شود و به این طریق فصل مشترك ساده ای بین انسان و كامپیوتر بوجود می آید.

این منطق حدود چهل سال پیش در آمریكا توسط لطفی زاده پایه ریزی شد. و برای اولین بار در سال 1974 در اروپا برای تنظیم دستگاه تولید بخار، در یك نیروگاه كاربرد عملی پیدا كرد. با پیشرفت چشمگیر ژاپن در عرصه وسایل الكترونیكی، در سال 1990 كلمه "فازی" در آن كشور به عنوان "كلمه سال" شناخته شد.

سخنرانی لطفی زاده در دانشگاه صنعتی برلین

دعوت نامه رئیس دانشگاه صنعتی دانشگاه برلین به اشكال مختلف در میان دانشجویان و مطبوعات و وسایل ارتباط جمعی به چشم می خورد. كاغذهای زرد رنگ در قطع كوچك در میان دانشجویان دست به دست می گشت و وعده دیدار با دانشمند بزرگی را می داد.

در قسمتی از دعوت نامه نوشته شده : "بانی تئوری منطق فازی به برلین می آید: پروفسور لطفی زاده درباره تئوری جهانی خود كه در سال 1965 تدوین شده و كاربرد جهانی آن در اتومبیل، موبایل، لباس شویی و غیره، و در خطوط متعدد تولید، و روش های متدیك دیگری كه امروزه در امور اعتباری و نرم افزارهایی كه به این سیاق كار می كنند سخنرانی خواهد كرد.

پیش از برپایی سخنرانی، رادیوها و روزنامه های مختلف و از جمله انجمن مهندسین آلمان سئوالات خود را با لطفی زاده مطرح كردند. خبرنگاری كه میكروفن حساسی در دست داشت، از كاربرد منطق فازی در تكنیك امروزی پرسید؛ پروفسور لطفی زاده به میكروفن خبرنگار اشاره كرد و گفت: "اتفاقأ این حساسیتی كه در میكروفن شما بكار گرفته شده تا صدای موضعی را تشخیص دهد و صدای محیط پیرامون را منعكس نكند، نظام منطق فازی را در خود مستتر دارد."

رئیس دانشگاه در اتاق ویژه مهمانان، ضمن خوشامد به لطفی زاده گفت: "من ریاضی دان هستم، و از زمانی كه با ریاضیات مأنوسم با اسم و رسم شما هم آشنایی دارم، و از پروفسور كنعانی رئیس كانون مهندسین و متخصصین ایرانی در آلمان، كمال تشكر را دارم كه فرصت دیدار با ایشان را بوجود آورد."

پس از آن از طرف ریاست دانشگاه، از پروفسور لطفی زاده دعوت شد تا در دفتر یادبود طلایی دانشگاه كه یادگار مخترعین بزرگ از جمله اولین مخترع كامپیوتر (كنراد سوزه) را در خود دارد، نام خود را ثبت كند. و به رسم یادبود كتاب زیبایی كه دانشگاه فنی برلین به مناسبت یكصد و بیست و پنج سالگی تاسیس این دانشگاه منتشر شده بود با عنوان "بزرگانی كه ما بر دوش آنان ایستاده ایم" به آقایان لطفی زاده و ناصر كنعانی اهدا گردید.

پس از آن ناصر كنعانی به زبان انگلیسی به معرفی لطفی زاده پرداخت. سپس مبتكر منطق فازی سخنرانی خود را در باره پیدایش منطق فازی و گفتاری پیرامون نظرات مخالف و موافق آن و تكمیل و پیشرفت روز افزون این تئوری به مدت یكساعت و نیم ایراد كرد.

زندگینامه دانشمندان - ملاصدرا

معرفی شخصیت:

محمد بن ابراهیم قوامی شیرازی ملقب به صدر المتالهین یا ملاصدرا در ظهر روز نهم جمادی الاولی سال 980 قمری دیده به جهان گشود.پدر او خواجه ابراهیم قوامی مردی پرهیزگار دیندار و دوستدار و حامی دانش و معرفت بود.در زمان حیات ملاصدرا, شیراز دارای حكومت مستقلی بود و حكمرانی آن به برادر شاه واگذار گردید كه ،‌ پدر ملاصدرا بعنوان معاون او و دومین شخصیت مهم آن منطقه به شمار می رفت, و به نظر می رسید تنها موهبتی كه خداوند به او ارزانی نداشته است داشتن فرزند باشد. اما بالاخره خداوند درخواست ها و دعاهای این مرد پاك و زاهد را بی جواب نگذاشت و بهترین پسران را به او ارزانی كرد كه او را محمد ملقب به صدرالدین نام نهاد به آن امید كه عالی ترین شخصیت مذهبی گردد. در دوران جوانی, صدرالمتالهین جوان با شیخ بهایی آشنا گردید كه سنگ بنای شخصیت علمی و اخلاقی ملاصدرا توسط این دانشمند جهاندیده كم نظیر بنا نهاده شد. و تكمیل این بنای معنوی را استاد دیگرش دانشمند سترگ و استاد علوم دینی و الهی و معارف حقیقی و اصول یقینی سیدامیر محمد باقر بن شمس الدین مشهور به میرداماد عهده دار گشت.از شاگردان او میتوان به حاج ملاهادی سبزه زاری و ملامحسن فیض كاشانی اشاره كرد.

شرایط اجتماعی:

صدرالمتالهین حكیم خانه به دوشی بود كه به جرم آزادگی روح و فكر مجبور شد تا از پایتخت و پایتخت نشینان روی گرداند. وی در مقدمه كتاب اسفار دلایل بیزاری خود را از جاهلان فرزانه نمای زمان خود و عزلت و تصوف خویش را در كهك (روستایی دورافتاده در سی كیلومتری شهر مقدس قم) بیان داشته است.پس از بازگشت به شیراز شهرت صدرای شیرازی عالمگیر شده بود و طالبان حكمت از نواحی و اطراف برای درك فیض به حضورش می شتافتند. او خود در مقدمه اسفار می گوید: «..... بتدریج آنچه در خود اندوخته بودم همچون آبشاری خروشان فرود آمد و چون دریایی پر موج در منظر جویندگان و پویندگان قرار گرفت.

شخصیت فلسفی:

در زمان حیات ملاصدرا یعنی در اواخر قرن دهم و شروع قرن یازدهم هجری كلام و فلسفه از علوم رایج و محبوب آن زمان به شمار می رفتند. دلیل عمده گسترش این علم نسبت به سایر علوم آن زمان مانند فقه، ‌ادبیات عرب، ‌ریاضی، ‌نجوم و طب و دیگر علوم و همچنین هنرهای رایج آن زمان مانند خط، معماری و كتیبه را می توان در شرایط اجتماعی آن دوران كه خود زاییده شرایط سیاسی حاكم بر كشور بود جستجو نمود. عدم وابستگی و استقرار ومركزیت حكومت وقت امنیت و آزادی خاصی را حكمفرما ساخته بودكه شكوفا شدن استعداد ها و گسترش هنر و علم را در پی داشت.

صدرالدین محمد در علوم متعارف زمان و بویژه در فلسفه اشراق و مكتب مشاء‌ و كلام و عرفان و تفسیر قرآن مهارت یافت. او آثار فلسفی متفكرانی چون سقراط و فلاسفه هم عصر او، افلاطون، ‌ارسطو و شاگردانش و همچنین دانشمندانی چون ابن سینا و خواجه نصرالدین طوسی را دقیقا بررسی نمود و موارد ضعف آنها را باز شناخت و مسایل مبهم مكاتب را بخوبی دانست. او اگر چه از مكتب اشراق بهره ها برد ولی هرگز تسلیم عقاید آنان نشد و گرچه شاگرد مكتب مشا گردید لیكن هرگز مقید به این روش نشد. ملا صدرا پایه گذار حكمت متعالیه می باشد كه حاوی ژرف ترین پاسخ ها به مسائل فلسفی است. ملاصدرا علاوه بر سالك و رهرو در عرفان بعنوان موفق ترین سالكین در فلسفه می باشد كه با طی كردن مراحل مختلف گنجینه با ارزشی را برای ساخت قلعه ای از دانش كشف نمود كه با نور جاودانی حقیقت می درخشد.

شخصیت عرفانی:

من وقتی دیدم زمانه با من سر دشمنی دارد و به پرورش اراذل و جهال مشغول است و روز به روز شعله های آتش جهالت و گمراهی برافروخته تر و بدحالی و نامردی فراگیرتر می شود ناچار روی از فرزندان دنیا برتافتم و دامن از معركه بیرون كشیدم و از دنیای خمودی و جمود و ناسپاسی به گوشه ای پناه بردم و در انزوای گمنامی وشكسته حالی پنهان شدم. دل از آرزوها بریدم و همراه شكسته دلان بر ادای واجبات كمر بستم. با گمنامی و شكسته حالی به گوشه ای خزیدم. دل از آرزوها بریدم و با خاطری شكسته به ادای واجبات كمر بستم و كوتاهیهای گذشته را در برابر خدای بزرگ به تلافی برخاستم. نه درسی گفتم و نه كتابی تالیف نمودم. زیرا اظهار نظر و تصرف در علوم و فنون و القای درس و رفع اشكالات و شبهات و .... نیازمند تصفیه روح و اندیشه و تهذیب خیال از نابسامانی و اختلال، پایداری اوضاع و احوال و آسایش خاطر از كدورت و ملال است و با این همه رنج و ملالی كه گوش می شنود و چشم می بیند چگونه چنین فراغتی ممكن است... ناچار از آمیزش و همراهی با مردم دل كندم و از انس با آنان مایوس گشتم تا آنجا كه دشمنی روزگار و فرزندان زمانه بر من سهل شد و نسبت به انكار و اقرارشان و عزت و اهانتشان بی اعتنا شدم. آنگاه روی فطرت به سوی سبب ساز حقیقی نموده، با تمام وجودم دربارگاه قدسش به تضرع و زاری برخاستم و مدتی طولانی بر این حال گذرانده ام. سرانجام در اثر طول مجاهدت و كثرت ریاضت نورالهی در درون جانم تابیدن گرفت و دلم از شعله شهود مشتعل گشت. انوار ملكوتی بر آن افاضه شد و اسرار نهانی جبروت بر وی گشود و در پی آن به اسراری دست یافتم كه در گذشته نمی دانستم و رمزهایی برایم كشف شد كه به آن گونه از طریق برهان نیافته بودم و هر چه از اسرارالهی و حقایق ربوبی و ودیعه های عرشی و رمز راز صمدی را با كمك عقل و برهان می دانستم با شهود و عیان روشنتر یافتم. در اینجا بود كه عقلم آرام گرفت و استراحت یافت و نسیم انوار حق صبح و عصر و شب و روز بر آن وزید و آنچنان به حق نزدیك شد كه همواره با او به مناجات نشست.

آثار:

· الحكمه العرشیه

· الحكمه المتعالیه فی الاسفار العظیمه الاربعه

· المعه المشرقیه فی الفنون المنطقیه

· المبدا و المعاد

· المشاعر

· المظاهر الالهیه فی الاسفار علوم الكاملیه

· الشواهد الربوبیه فی مناهج السلوكیه

· التصور و التصدیق

· الوریده القلبیه فی معارفه الربوبیه

· اسرار الایات و الانوار البینات

· دیوان اشعار

· حدوث العالم

· اكسیر العارفین فی المعارفه طریق الحق و الیقین

· اعجاز النعمین

· كسرالاصنام الاجاهلیه فی ذم المتصوفین

· مفاتیح الغیب

· متشابهات القرآن

· رساله سه اصل

و ...

وفات:

حكیم وارسته در طول عمر 71 ساله اش هفت بار با پای پیاده به حج مشرف شد و گل تن را با طواف كعبه دل صفا بخشید و در آخر نیز سر بر این راه نهاد و به هنگام آغاز سفر هفتم یا در بازگشت از آن سفر به سال 1050 ه .ق در شهر بصره تن رنجور را وداع نمود و در جوار حق قرار گرفت، و در همانجا به خاك سپرده شد و اگر چه امروز اثری ازقبر او نیست اما عطر دلنشین حكمت متعالیه از مركب نوشته هایش همواره مشام جان را می نوازد. 

 كوپرنیك

نیكولاس كوپرنیك در 19 سال 1473 در شهر تورن واقع در لهستان متولد شد و چون پدرش را از دست داده بود تربیت و پرورش او به دست عمویش انجام گرفت، عمویش كه یكی از كشیشان بزرگ بود او را برای تحصیل به دانشگاه كراكووی فرستاد كوپرنیك در 23 سالگی برای تحصیل در رشته طب به دانشگاه پادو وارد شد و ضمناٌ در دانشگاه بولونی تحصیل نجوم می كرد طولی نكشید كه در اثر بروز استعداد خویش یك كرسی تدریس ریاضیات را به دست آورد.

كوپرنیك در سن 25 سالگی به شهر رم آمد او در دانشگاه رم استاد اخترشناسی شد و به شاگرادنش علوم آسمان شناسی نقل شده از دورانهای پیشین را كه اختر شناس یونانی بطلمیوس حدود 1370 سال قبل از زمان او بنیان نهاده بود تدریس می كرد در تصویر یطلمیوس از نظام عالم زمین مركز عالم است و سیارات هر یك در دایره ای كه شعاع آن فاصله سیاره تا زمین است به گرد زمین می چرخند. این نظریه پاكیزه و مرتب بود و می شد از آن برای محاسبات مداری سیاره ها نیز استفاده كرد اما هر چه كه بود نظریه ای غلط بود و باید 1700 سال می گذشت و مشاهدات نجومی با دقت كافی امكان پذیر و انجام می شد تا زمینه به زیر سؤال رفتن آن فراهم می گردید آغازگر انقلاب علمی كه سرانجام علم یونان را از تخت به زیر كشید نیكولاس كوپرنیك بود كه با كار خود انسان اندیشگر را در مسیر خلاقیت بهتری قرار داد. بر اساس نظریه بطلمیوس عالم از شرق به غرب به دور زمین می گردد ولی كوپرنیك خود از آنچه كه درس می داد ناراضی بود بسیاری از چیزهایی كه او مشاهده كرده بود با این فرضیه قابل توجیه و بیان نبود و خود فرضیه نیز دارای تضادها و تناقضهایی بود مثلاٌ چرا ستارگاه در مقایسه با ماه سریعتر حركت می كردند تا در مقایسه با خورشید؟ به همین جهت تصمیم گرفت كرسی استادی خود در دانشگاه را ترك كند تا بتواند عمیق تر و اصولی تر به پژوهش در دانش اختر شناسی بپردازد.

او در سال 1501 پس از چند سال تحقیق در ایتالیا به وطن خود بازگشت و در آنجا به عنوان متولی كلیسای جامع شهر فرائن بورگ در پروسیا و دبیر و مشاور عمویش در منطقه ارم لند به كار پرداخت او به عنوان كشیش كلیسای شهر مراسم مذهبی را رهبری می كرد و به عنوان پزشك به معالجه بیماران می پرداخت به عنوان مخترع یك سیستم جدید سدبندی و ذخیره آب با یك آسیای آبران اختراع كرد كه بوسیله آن آب آشامیدنی از یك رودخانه كه در فاصله 3 كیلومتری قرار داشت به داخل شهر هدایت می شد و بالاخره به عنوان ریاضیدان و حسابدار یك روش پولی سكه ای جدید برای پروسیای غربی و پادشاهی لهستان بنا نهاد. از آنجایی كه نخستین تلسكوپ سالها پس از مرگ او اختراع شد مجبور بود برای پژوهش در زمینه حركات اجرام آسمانی تنها به چشمان خود متكی باشد او برای اینكار دستور داد در اتاق مطالعه اش در برج كلیسا شكافهایی در سقف ایجاد كنند او می توانست شبها مشاهده كند كه ستارگان چگونه بر فراز این شكافها عبور می كنند وی در سال 1507 دریافت كه اگر به جای زمین خورشید مركز عالم فرض شود جداول نجومی موقعیت مكانی سیارات با دقت بس بهتری قابل محاسبه است. ترتیب جدیدی كه كوپرنیك برای موقعیت سیارات بر پایه افزایش فاصله آنها تا خورشید در نظر گرفت - یعنی ترتیب:عطارد، زهره، زمین، ماه، مریخ، مشتری و زحل جای ترتیب قبلی در نظریه زمین مركزی را گرفت بنابر اصل پیشنهادی كوپرنیك چنانچه مدار گردش زمین به دور خورشید از مدارات مشتری و زحل تنگ تر باشد زمین متناوباٌ‌ از آنها پیش افتاده، سبب می شود آن دو در آسمان شب در حال چرزخش در جهت معكوس به نظر آیند دیگر اینكه پدیده تقدیم اعتدالین را اینك می شد با فرض تكان خوردن زمین(لرزش خفیف شبیه لرزش ژله) حین چرخش به دور محور خود توضیح داد.

اعتدالین به هنگام عبور خورشید از صفحه مدار بر استواری زمین رخ می دهند و برابری طول شب و روز در سراسر كره زمین را سبب می شوند اعتدال بهاری حوالی اول فروردین ماه و اعتدال پاییزی در حوالی آخر شهریور رخ می دهد مشكل در آن زمان این بود كه اعتدالین هر سال اندكی زودتر رخ می دادند و نظریه قدیمی بطلمیوس قادر به توضیح آن رویداد نبود پیدایش فصول سال نیز اگر زمین در سال یكبار به دور خورشید می چرخید و محور آن با راستای قرار گرفتن خورشید زاویه می ساخت، بهتر قابل توضیح بود كوپرنیك تقریباٌ‌ چهل سال برای تكمیل پژوهشهای اختر شناسی خود وقت صرف كرد با پایان یافتن پژوهشها ثابت كرد كه تصویر جهانی بطلمیوس اشتباه است خورشید و سایر ستارگان فقط در ظاهر به دور زمین می گردند كوپرنیك ثابت كرد كه در حقیقت این خورشید است كه در مركز جهان ما قرار دارد و زمین - مانند معدودی از اجرام آسمانی بزرگ دیگر كه او مشاهده كرده بود - به دور خورشید در گردش است او این سیاره ها را پلانت نامید كه از واژه ای یونانی به معنای مهاجر گرفته شده است كه شامل سیاراتی است كه پیش از این ذكر شد. كوپرنیك در باره ماه فرضیه بطلمیوس را تائید می كرد و به این باور بود كه ماه واقعاٌ‌ به دور زمین می چرخد در حالیكه زمین به دور خورشید می گردد و ماه به عنوان قمر زمین به همراه آن به دور خورشید می گردد كوپرنیك تا اواخر مر خود از چاپ كامل نظرات خارق العاده خویش خودداری كرد و تنها در سال 1543 بود كه گفتار در باره چرخش كرات سماوی او انتشار یافت.

افكار آماده در كتاب كوپرنیك بنیادی تر از آن بود كه بتوان آنها را جدی گرفت یك نسخه چاپ شده از آثارش درست قبل از مرگ در بستر بیماری به دست او رسید چون او در این آزمایش بیش از 70 سال سن داشت و مفلوج و تقریباٌ‌ نابینا بود بعید به نظر می رسید كه موفق به دیدن این این اثر بزرگ چاپی شده باشد اثر ی كه او برای خلق و ایجاد آن تمام عمرش را صرف كرده بود. كوپرنیك در 24 مه سال 1543 هنگامی كه فقط چند روزی از انتشار كتابش می گذشت وفات یافت. گوپرنیك بدون آنكه بداند چه خدمت ارزنده ای به جهان بشریت كرده دار فانی را وداع گفت. سرانجام پس از گذشت 150 سال از مرگش دانشمندان اندیشه های او را پذیرفتند. كوپرنیك امروزه بیش از چهار سده پس از مرگش، یكی از بزرگترین ها در قلمرو دانش به شمار می رود. 

پروفسور عبدالسلام ‏‎

نام عبدالسلام برای همیشه مفهوم و معنای مركز فیزیك نظری را به ذهن متبادر می كند.وی نه تنها به مركز تحقیقاتی حوزه مذكور ، تحقق بخشیدو به این ترتیب موسس مكانی مناسب برای تحقیقات دانشمندان رشته فیزیك در سطوح بالای علمی گردید ،بلكه ، به واسطه مدیریتش در موسسه مذكور ((ICTPT، الگویی برای سایر ملل به وجود آورد.

این محقق عالیقدر ،به تدریج به چهره ای مطرح در عرصه سیاست و علوم بین الملل تبدیل شد .وی سفرهای متعددی به نقاط مختلف جهان نمود و قادر بود در بحثهایی كه بین وی وسران كشورها و دولتمردان در می گرفت ،آنان را در جهت پیشبرد اهداف خود در راستای بازشناسی و اعتلای علم و دانش در كشورهای متبوعشان در خدمت بشریت متقاعد سازد.

این مرد بزرگ كه یكی از چهره های شاخص علم فیزیك قرن محسوب می گردد، در سال 1926 در كشور پاكستان دیده به جهان گشود..اوپس از طی مراحل تحصیلی و آكادمیك در دانشگاه پنجاب ،دانشكده سنت جان ،آزمایشگاه كاوندیش ،سرانجام در سال 1952 موفق به اخذ درجه دكتری فیزیك از دانشگاه كمبریج گردید. وی سپس به موطن خویش بازگشت و درمقام استاد دانشكده های دولتی پنجاب و لاهور به امر تعلیم و آموزش پرداخت .اما پس از مدتی به دلیل مهجور ماندن از محافل و رویدادهای علمی و نیز به دلیل عدم وجود امكانات علمی و آموزشی ،بار دیگر به دانشكده كمبریج بازگشت .او این بار در مقام یك سخنران انجا م وظیفه نمود. در سال 1957 وی به سمت استادی عالیرتبه فیزیك نظری دانشكده سلطنتی منصوب گردید.عبدالسلام كه همواره از عدم امكانات آموزشی در كشور خود رنج می برد ،بر آن شد تا شاید بتواند برای علاقمندان علم فیزیك راهی را بگشاید و تسهیلاتی برای آنان فراهم نماید.در پی همین تصمیم ،اندیشه ایجاد تاسیس مركز بین المللی فیزیك نظری با تكیه بر سرمایه های انجمنهای بین المللی در ذهن وی قوت گرفت .

شهرت پروفسور عبدالسلام به دلیل نظریه "الكتروضعیف "است كه مشتمل بر ادغام نظری و ریاضی تعاملهای الكترومغناطیسی و الكتروضعیف است .این نظریه در حال حاضر در روندی قرار گرفته است كه در نهایت تمامی نیروهای بنیادی طبیعی را یكپارچه قلمداد می كند. دستیابی به نظریه فوق موفقیت دیگری را نصیب وی كرد:در سال 1979 پروفسور عبدالسلام به اتفاق استیون واینبرگ و شلدون گلشو آمریكایی به اخذ جایزه نوبل نایل آمد..اعتبار نظریه مذكور بارها و بارها از طریق آزمایشات گوناگون به اثبات رسیده است .نظریه این دانشمند بزرگ تاكنون هسته و بنیان مدل معیار فیزیك محسوب می شود.

این مرد بزرگ كه در طول زندگی پربار خود از هیچ كوشش و تلاشی در جهت اعتلای علم فروگذار ننموده بود ،پس از یك دوره طولانی بیمار ی سخت ،سرانجام در روز 21 نوامبر سال 1996 میلادی د رآكسفورد چشم از جهان فروبست .پیكر وی در موطنش یعنی پاكستان به خاك سپرده شد. یادش گرامی باد.

آمپر

آندره ماری آمپر فیزیكدان فرانسوی ( 1775 - 1836 ) در كودكی اعدام پدرش را دید و این موضوع سخت در روح حساسش اثر بخشید . از سال 1796 تدریس ریاضی ، شیمی و زبان را شروع كرد . به سال 1801 به استادی ریاضیات دانشگاه پاریس نائل گردید . آمپر با یافتن رابطه میان الكتریسیته و مغناطیس این علم را پیشرفت فراوان بخشید و از این راه شهرتی بسزا یافت . بیشتر دوران زندگی وی در راه بررسی و كاوش درباره الكتریسیته و مغناطیس گذشت و در دوران آخر زندگی گفتارها و كتابهای زیادی در این زمینه به رشته تحریر در آورد . آخرین كتاب بزرگ علمی او عبارتست از «تئوری نمودهای الكترودینامیك ، كه فقط از تجربه نتیجه شده اند »آمپر در پانزدهم ژوئن 1836 طی تفتیش عقاید در مدرسه شبانه روزی مارس زندگی را بدرود گفت . از سال 1881 كه كنگره بین المللی الكتریسین ها واحد جریان را آمپر نامید نام او همواره ورد تمام زبانها گردید .

رونتگن

(ویلهم كونراد رونتگن ) 1923-1845 فیزیكدان بزرگ آلمانی در سال 1985 اشعه ایكس را كشف كرد كه تا كنون می توان گفت صدها میلیون عكس به روش او از بیماران گرفته شده است كه این عكس ها در تشخیص بیماری آن ها و مداوابشان تاثیر فراوانی داشته است.

رونتگن در سال 1901 موفق به اخذ جایزه نوبل در فیزیك شد و واحد تشعشعات گاما و ایكس را به نام او (رونتگن ) نامیدند ولی با اینهمه دانشمند بزرگ از اختراع با ارزش خود هیچ استفاده مادی نكرد و همانطور كه سرنوشت برای بسیاری از نوابغ رقم زده است در هفتاد و هشت سالگی در فقر كامل زندگی را بدرود گفت .

ژول

ژول در انگلستان متولد شد و نزد دالتون تحصیل كرد و به پیروی از اورستد آمپر و فارادی به مطالعه درباره الكتریسیته پرداخت. او به اندازه گیری فوق العاده علاقه داشت و دماسنجی را طراحی كرد كه بتواند دمای آب بالا و پایین آبشار را اندازه بگیرد. او قبل از رسیدن به بیست سالگی مقاله ای را منتشر كرد كه در آن چگونگی محاسبه میزان گرمای حاصل از عبور جریان الكتریكی در سیم بیان شده بود.

سرانجام او توانست قانون مشهوری را كه به قانون ژول معروف است بیان كند. بنابر این قانون مقدار گرمایی كه از عبور جریان الكتریكی در یك مدار حاصل می شود متناسب با مجذور جریان الكتریكی و نیز مقاومت مدار است. او همچنین با ده سال زحمت توفیق یافت تعیین كند كه چه مقدار كار مكانیكی لازم است تا دمای واحد جرم آب را به اندازه یك درجه فارنهایت بالا ببرد.

كاوندیش

كاوندیش فیزیكدان و شیمیدان انگلیسی در شهر نیس فرانسه به دنیا آمد زیرا مادرش كه از بیماری رنج می برد به مناطق خوش آب و هوای آنجا آمده بود. او در انگلستان به تحصیل پرداخت.

كاوندیش تنها به پژوهش های علمی عشق می ورزید و مدت شصت سال در آزمایشگاه خود مشغول به كار و كوشش بود.

نتیجه این مدت تلاش او بسیار ارجمند و گرانبهاست. او كسی است كه مشخص كرد كه از سوختن هیدروژن آب تولید می شود و آب ماده ای مركب است. مهمترین كار كاوندیش محاسبه جرم زمین است و بزرگدانی قدردانی از او تاسیس آزمایشگاهی است كه در لندن به احترام او نامگذاری شده است.

از دیگر آثار علمی كاوندیش می توان به اندازه گیری وزن حجمی اتم ها اشاره كرد. او همچنین نشان داد كه هیدروژن سبكترین گازها است. همچنین چگالی متوسط زمین را برابر 5/5 گرم بر سانتی متر مكعب به دست آورد.