چگونگی مواجهه امام هادی(علیه السلام) با خلفای عباسی را بیان کنید.
پاسخ :
امام هادی در سال 212هجری قمری در منطقه «صریا» كه در اطراف مدینه است به دنیا آمد. آن حضرت 42 سال در این جهان زیست و سرانجام در رجب سال 254 هجری قمری به دست معتز عباسی مسموم شد و به شهادت رسید. سوم رجب، سالروز شهادت آن حضرت است. به این مناسبت نوشتار حاضر، نگاهی به ابعاد مواجهه امام دهم(ع) و نوع تعاملی كه خلفای عباسی با آن حضرت داشتند را ارائه می دهد. امید است مورداستفاده خوانندگان محترم قرارگیرد.
تعامل خلفای عباسی
خلفای عباسی می دانستند كه باوجود امام هادی(ع) نمی توانند به راحتی دستگاه قدرت را طبق خواسته خود گسترش دهند و مردم را زیر یوغ ستم بكشانند به همین خاطر امام(ع) را در محاصره قرار دادند:
الف- انتقال حضرت از مدینه به سامراء:
امام هادی(ع) را مانند جد بزرگوارش امام رضا(ع) از مدینه النبی(ص) بالاجبار خارج ساختند تا بیشتر حضرت را در محاصره خود قرار دهند نامه ای به ظاهر محترمانه توسط متوكل نوشته شد تا امام(ع) به سامراء بیاید و او بتواند براحتی نقشه های خود را عملی سازد كه مهمترین نقشه او محروم كردن مردم از نور امامت بود.
«یزداد» طبیب مسیحی و شاگرد «نجتیشوع» با اشاره به انتقال اجباری امام(ع) به سامراء می گفت: اگر شخصی علم غیب می داند، تنها اوست. او را به اینجا- سامراء- آورده اند تا از گرایش مردم به سوی او جلوگیری كنند زیرا باوجود وی حكومت خود را در خطر می بیند1
ب- جلوگیری از ارتباط امام(ع) با شیعیان و مردم عادی
خلفا طبق سیاست! خود مردم را به انواع مختلف- تهدید، ارعاب، شكنجه، قتل،...- از امام(ع) دور می ساختند بنابراین شیعیانی كه می خواستند به محضر او بشتابند جز در خفا و تحمل مشكلات فراوان راه دیگری نداشتند- كه خیلی از افراد توسط افراد امراء دستگیر شده و به مجازات های سنگینی می رسیدند كه در تاریخ اسامی آنها ضبط شده است.
ج- بازرسی از منزل امام هادی(ع)
شب یا روز، صبح یا شب و... فرقی نداشت هرموقع كه دلشان می خواست به منزل حضرت هجوم آورده منزل را جستجو می كردند تا شاید با یافتن شمشیری یا... حضرت را متهم به قیام برعلیه حكومت كنند و حضرت را به شهادت برسانند.حتی موقع انتقال حضرت(ع) به سامراء یحیی بن هرثمه- مأمور آوردن حضرت- ابتدا منزل را جستجو كرد و چون چیزی جز تعدادی قرآن و كتاب دعا نیافت از منزل خارج شده تا امام آماده سفر گردند!2
د- اذیت و آزار شیعیان:
1-شكنجه جسمی: متوكل در سیاهی دل و جنایات سرآمد خلفا است، در حكومت او علویان بسیاری زندانی یا تحت تعقیب قرار گرفتند و بسیاری نیز شهید شدند كه نمونه آن «ابن سكیت» است. یار باوفای امام جواد(ع) و امام هادی(ع). شاعر و ادیب نام آور شیعی. جرم او دوستی با علی(ع) و آل علی است. روزی متوكل از او پرسید: این دو فرزند من نزد تو محبوبترند یا حسن(ع) و حسین(ع)؟ (ابن سكیت) از این مقایسه برآشفت و گفت: قسم به خدا (قنبر) غلام علی(ع) درنظر من از تو و دو فرزندت بهتر است3 یا ]نصربن علی جهنی[را به خاطر نقل حدیثی در فضائل اهل بیت هزار تازیانه زدند.
فشار اقتصادی چنان بر علویان توسط خلفا سنگین شد كه كودكان شیعی از گرسنگی ناله ها سرداده و وضع شیعیان چنان وخیم بود كه در تاریخ آمده بانوان علوی یك دست لباس درست برای نماز نداشتند4.
در مقابل خلفاء با بیت المال مسلمین برای خود قصرها و كاخهای بیشمار می ساختند و مشغول لهو و لعب بودند كاخهائی همچون؛ شاه، عروس، شبداز، بدیع، ملیح،... در زمان متوكل ساخته می شدند و پولهای فراوانی صرف می شد. مثلاً برای ساخت كاخ «بركواء» بیست میلیون درهم خرج شد. و در همان كاخها جشن های مفصلی برگزار می شد و پولهای مردم صرف عیش و نوش درباریان و مدعوین- غیرشیعی- می گشت.
در جشن ختنه كنان پسر متوكل- عبدا... معتز- هشتاد و شش میلیون درهم خرج شد. متوكل 12هزار كنیز داشت5.
2-شكنجه روحی: علویانی كه زیر سخت ترین شكنجه خلفا بودند روزگار سختی را می گذراندند، ولی در مقابل، امام زمان خود را دارند و آلام دردهایشان امام(ع) بود ولی وقتی كه روی یار را نبینند چه كنند؟ در سال 236 قمری علویان دیدند كه «دیزج» یهودی الاصل به دستور متوكل قبر مطهر اباعبدالله الحسین(ع) را خراب كرده و زمین ها را صاف كرد و تبدیل به زمین كشاورزی نمود و وقتی هم كه دید بازهم مشتاقان حضرتش عاشق دیدارند قوانین سختی گذاشت تا جائی كه برای رفتن به زیارت شخص باید دستش قطع می شد؟!