تبیان، دستیار زندگی

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
بنام خداوند بخشنده مهربان

     
سُورَةٌ أَنزَلْنَاهَا وَفَرَضْنَاهَا وَأَنزَلْنَا فِیهَا آیَاتٍ بَیِّنَاتٍ لَّعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ ﴿1﴾

1 - ایـن سـوره اى اسـت كـه مـا آن را فرو فرستادیم و واجب نمودیم ، و در آن آیات بینات نازل كردیم ، شاید شما متذكر شوید.



الزَّانِیَةُ وَالزَّانِی فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِئَةَ جَلْدَةٍ وَلَا تَأْخُذْكُم بِهِمَا رَأْفَةٌ فِی دِینِ اللَّهِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَلْیَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَةٌ مِّنَ الْمُؤْمِنِینَ ﴿2﴾

2 - زن و مـرد زنـاكـار را هـر یك ، صد تازیانه بزنید، و هرگز در دین خدا رافت (و محبت كـاذب ) شـمـا را نـگـیـرد اگـر به خدا و روز جزا ایمان دارید، و باید گروهى از مؤ منان مجازات آنها را مشاهده كنند.


الزَّانِی لَا یَنكِحُ إلَّا زَانِیَةً أَوْ مُشْرِكَةً وَالزَّانِیَةُ لَا یَنكِحُهَا إِلَّا زَانٍ أَوْ مُشْرِكٌ وَحُرِّمَ ذَلِكَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ ﴿3﴾

3 - مرد زناكار جز با زن زناكار یا مشرك ازدواج نمى كند، و زن زناكار را جز مرد زناكار یا مشرك به ازدواج خود در نمى آورد، و این كار بر مؤ منان تحریم شده استمفهوم ((سوره ))در آیه اول سوره نور

پاسخ
تـاءكـیـد بـر ایـن كـه در اجـراى ایـن حـد الهـى گـرفـتار محبتها و احساسات بى مورد نشوید، احساسات و محبتى كه نتیجه اى جز فساد و آلودگى اجتماع ندارد منتها براى خنثى كردن انگیزه هاى این گونه احساسات مساءله ایمان به خدا و روز جزا را پیش مى كشد چرا كه نشانه ایمان به مبدء و معاد، تسلیم مطلق در برابر فرمان او است ، ایمان به خداوند عـالم حـكـیـم سـبـب مـى شـود كـه انـسـان بـدانـد هـر حـكـمـى فـلسـفـه و حـكمتى دارد و بى دلیـل تـشـریع نشده ، و ایمان به معاد سبب مى شود كه انسان در برابر تخلفها احساس مسئولیت كند.

دسـتـور حـضـور جمعى از مؤ منان در صحنه مجازات است چرا كه هدف تنها این نیست كه گـنـهـكـار عـبـرت گیرد، بلكه هدف آنست كه مجازات او سبب عبرت دیگران هم شود، و به تـعـبـیـر دیـگـر: با توجه به بافت زندگى اجتماعى بشر، آلودگى هاى اخلاقى در یك فـرد ثـابـت نـمـى ماند، و به جامعه سرایت مى كند، براى پاكسازى باید همانگونه كه گناه برملا شده مجازات نیز برملا گردد.

و بـه ایـن تـرتیب اساس پاسخ این سؤ ال كه چرا اسلام اجازه مى دهد آبروى انسانى در جـمـع بـریـزد روشـن مـى شـود، زیرا مادام كه گناه آشكار نگردیده و به دادگاه اسلامى كـشـیـده نشده است (خداوند ستار العیوب ) راضى به پرده درى نیست اما بعد از ثبوت جرم و بیرون افتادن راز از پرده استتار، و آلوده شدن جامعه و كم شدن اهمیت گناه ، باید بـه گـونـه اى مـجـازات صورت گیرد كه اثرات منفى گناه خنثى شود و عظمت گناه به حال نخستین باز گردد.

اصـولا در یـك جـامـعـه سالم باید (تخلف از قانون ) با اهمیت تلقى شود، مسلما اگر تـخـلف تـكـرار گـردد آن اهـمـیـت شـكـسـتـه مى شود و تجدید آن تنها با علنى شدن كیفر متخلفان است .

این واقعیت را نیز از نظر نباید دور داشت كه بسیارى از مردم براى حـیـثـیـت و آبـروى خـود بیش از مساءله تنبیهات بدنى اهمیت قائلند، و همین علنى شدن كیفر ترمز نیرومندى بر روى هوسهاى سركش ‍ آنها است .

در میان مفسران گفتگو است :
بـعـضـى مـعـتـقـدنـد آیـه تـنـهـا یـك واقـعـیـت عـیـنـى را بـیـان مـى كـند كه آلودگان همیشه دنـبـال آلودگـان مـى رونـد، و هـمـجنس با همجنس پرواز مى كند، اما افراد پاك و با ایمان هرگز تن به چنین آلودگیها و انتخاب همسران آلوده نمى دهند، و آن را بر خویشتن تحریم مى كنند، شاهد این تفسیر همان ظاهر آیه است كه به صورت (جمله خبریه ) بیان شده .

ولى گروه دیگر معتقدند كه این جمله بیان یك حكم شرعى و الهى است مخصوصا مى خواهد مـسـلمـانـان را از ازدواج بـا افـراد زنـاكـار بـاز دارد، چـرا كـه بیماریهاى اخلاقى همچون بیماریهاى جسمى غالبا واگیردار است .

و از این گذشته این كار یكنوع ننگ و عار براى افراد پاك محسوب مى شود.
بعلاوه فرزندانى كه در چنین دامانهاى لكه دار یا مشكوكى پرورش مى یابند سر نوشت مبهمى دارند.

روى این جهات اسلام این كار را منع كرده است .
شاهد این تفسیر جمله و حرم ذلك على المؤ منین است كه در آن تعبیر به تحریم شده .

ایـن نـكـتـه نـیز لازم به یاد آورى است كه بسیارى از احكام به صورت جمله خبریه بیان شده است ، و لازم نیست همیشه احكام الهى به صورت جمله (امر) و (نهى )باشد.

مجازات در حضور جمع چرا؟
آیـه فوق كه به صورت امر است وجوب حضور گروهى از مؤ منان را به هنگام اجراى حد زنـا مى رساند، ولى ناگفته پیدا است كه قرآن شرط نكرده حتما در ملاء عام این حكم اجرا شـود، بـلكـه بر حسب شرائط و مصالح متفاوت مى گردد حضور سه نفر و بیشتر كافى است ، مهم آن است كه قاضى تشخیص دهد حضور چه مقدار از مردم لازم است .

فلسفه این حكم نیز روشن است ، زیرا همانگونه كه گفتیم اولا درس
عـبرتى براى همگان است و سبب پاكسازى اجتماع ثانیا شرمسارى مجرم مانع ارتكاب جرم در آینده خواهد شد.

ثالثا هر گاه اجراى حد در حضور جمعى انجام شود قاضى و مجریان حد متهم به سازش یـا اخـذ رشوه یا تبعیض و یا شكنجه دادن و مانند آن نخواهند شد. رابعا حضور جمعیت مانع از خودكامگى و افراط و زیاده روى در اجراى حد مى گردد.

خـامـسـا مـمكن است مجرم بعد از اجراى حد به ساختن شایعات و اتهاماتى در مورد قاضى و مـجـرى حد بپردازد كه حضور جمعیت موضع او را روشن ساخته و جلو فعالیتهاى تخریبى او را در آینده مى گیرید و فوائد دیگر.

شرایط تحریم ازدواج با زانى و زانیه
گـفـتیم ظاهر آیات فوق تحریم ازدواج با زانى و زانیه است ، البته این حكم در روایات اسـلامـى مـقـیـد بـه مـردان و زنـانـى شـده اسـت كـه مـشـهـور بـه ایـن عـمـل بـوده و تـوبـه نـكـرده انـد، بـنـابـرایـن اگـر مـشـهـور بـه ایـن عمل نباشند، یا از اعمال گذشته خود كناره گیرى كرده و تصمیم بر پاكى و عفت گرفته ، و اثر توبه خود را نیز عملا نشان داده اند، ازدواج با آنها شرعا بى مانع است .
امـا در صـورت دوم بـه ایـن دلیـل است كه عنوان (زانى ) و (زانیه ) بر آنها صدق نـمـى كـنـد، حـالتـى بـوده اسـت كـه زائل شـده ، ولى در صـورت اول ، ایـن قـیـد از روایـات اسـلامـى اسـتـفـاده شـده و شـاءن نزول آیه نیز آن را تایید مى كند.
منبع :مرکز پاسخگویی به سوالات دینی

-آیا وقتی میگوید که مرد زناکار جز با زن زناکار ازدواج نمی کند داره خبر از این میده که این مدل آدمها دست آخرش هم با هم ازدواج میکنن یا اینکه این هم قسمتی از مجازتشون هست؟


بعضى از مفسران بزرگ در شاءن نزول آیه چنین نوشته اند:
(مردى از مسلمانان از پـیـامـبـر (صـلى اللّه عـلیـه و آله و سـلّم ) اجـازه خـواسـت كـه بـا (ام مـهـزول ) زنـى كـه در عـصـر جـاهـلیـت بـه آلودگى معروف بود و حتى پرچمى براى شـنـاسـائى بـر در خـانـه خـود نـصـب كـرده بـود! ازدواج كـنـد، آیـه فـوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت ).

در حدیث دیگرى نیز از امام باقر (علیه السلام ) و امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم :
(ایـن آیـه در مـورد مـردان و زنـانـى اسـت كـه در عـصـر رسـول خدا (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) آلوده زنا بودند، خداوند مسلمانان را از ازدواج بـا آنـهـا نـهـى كـرد، و هـم اكـنـون نـیـز مـردم مـشـمـول ایـن حـكـمـنـد هـر كـس مشهور به این عمل شود، و حد الهى به او جارى گردد، با او ازدواج نكنید تا توبه اش ثابت شود).

قال رسـول الله (صـلى اللّه عـلیـه و آله و سـلّم )... لا یـزن الزانى حین یزنى و هو مؤ من و لا یـسـرق السـارق حـیـن یـسـرق و هـو مـؤ مـن فـانـه اذا فـعـل ذلك خـلع عـنـه الایـمـان كخلع القمیص ):
(شخص زناكار به هنگامى كه مرتكب این عـمـل مـى شـود، مـؤ مـن نـیـسـت ، و هـمـچـنـیـن سـارق بـه هـنـگـامـى كـه مـشـغـول دزدى اسـت ایـمـان نـدارد، چـرا كـه بـه هـنـگـام ارتـكـاب ایـن عمل ، ایمان را از او بیرون مى آورند همانگونه كه پیراهن را از تن )!.

در حدیث معتبرى از امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم كه فقیه معروف (زراره ) از آن حضرت پرسید تفسیر آیه الزانى لا ینكح الا زانیه ... چیست ؟
امـام فـرمـود: هـن نـسـاء مـشـهـورات بالزنا و رجال مشهورون بالزنا، قد شهروا بالزنا و عرفوا به ، و الناس الیوم بذلك المنزل ، فمن اقیم علیه حد الزنا، او شهر بالزنا، لم ینبغ لا حد ان یناكحه حتى یعرف منه توبته :

(ایـن آیـه اشـاره بـه زنـان و مـردانـى اسـت كـه مـشـهـور بـه زنـا بـوده و بـه ایـن عـمل زشت شناخته شده بودند، و امروز نیز چنین است ، كسى كه حد زنا بر او اجرا شود یا مـشـهور به این عمل شنیع گردد سزاوار نیست احدى با او ازدواج كند، تا توبه او ظاهر و شناخته شود).

یک سوال :
حد زانی در زمان پیغمبر به چه صورت بوده که در این آیه دستور میدهد 100 تازیانه بزنید ؟؟
پیشینه تاریخی ‌زنا

این عمل نه تنها در همه ادیان الهی ، كه در قوانین بشری در طول تاریخ نیز ممنوع بوده ومعمولا كیفر سختی برای مرتكبان آن پیش بینی شده است.


كیفر زنا در تورات

در تورات زنا از جرائم قبیح به شمار آمده است ؛ به گونه ای كه كیفر زنا با زن شوهردار ، اعدام است . در سفر لویان ، فصل 20 آیه چنین آمده است:
كسی كه با زنان غیر، یعنی با زن همسایه خود زنا كند، البته زانی و زانیه كشته م‍ی شود.
افزون بر آن زنا با دختر كاهن و زنا با محارم ، مجازات شدید تری‌مانند سوزاندن درآتش داشت . وسنگسار شدن ، كیفر زنا با دختر ی بود كه نامزد داشت .
و هر گاه كسی با دختر باكره ای كه نامزد دیگری نبود زنا می كرد باید پنجاه مثقال نقره به پدر دختر می پرداخت و باید باوی ازدواج كرد و حق نداشت او را تا پایان عمر طلاق دهد .


كیفر زنا در آموزه های زرتشت

درآموزه های زرتشت ، زنا به شدت نكوهش شده است و كیفری هم چون اعدام را به همراه دارد .
دربند 65-61از باب « ونداید» چنین آمده است :
زرتشت ازاهورومزدا پرسید : كیست كه تو رابه تلخ ترین اندوه دچار كند ؟‌ كیست كه تو را به تلخ ترین درد، دردمند می كند ؟‌!
اهورومزدا پاسخ داد : ای سپتیمان زرتشت ، چنین كسی « جهی » است كه به روسپی گری در پس آشون و ناآشون مزداپرست و دیو پرست و نیكوكار می رود .
نگاه او یك سوم از سیلاب های روان كوهستان را می خشكاند نگاه او یك سوم از اندیشه نیك گفتار نیك و كردار نیك و یك سوم از گیاهان رویان زرین فام را می پژمراند نگاه او یك سوم از رستنی هایی را كه پوشش زمین است می میراند نزدیك شدن به او یك سوم از نیرومندی و توان آشون مرد را می كاهد
ا‌ی سپتیمان زرتشت به راستی من ـ اهورومزدا ـ می گویم چنین آفریدگاری بیش از ماران سیاه بیش از گرگان زوزه كش بیش از ما دو كه به گله گرگی كه به گله شبیخون زند سزوار كشتن است »‌

كیفر زنا در آموزها ی بودا

در آموزه های بودا نیز بر آثار زیان بار زنا تأ‌ كید شد ه است ؛ چنان كه درآیه 246 از سوره آلودگی ها چنین آمده است :‌
آن كس كه زندگانی را ویران می كند ، دروغ می گوید ، آن چه را كه دراین جهان ره او نداده می گیرد ، به سوی همسر دیگری می رود ، آن كس كه خود را به می خواری می سپارد او دراین جهان نیز ریشه خویش را بر می كند


كیفر زنا از دیدگاه افلاطون

افلاطون ضمن تقبیح زنا بر این باور بود كه قانون گذار باید محرومیت ها ی شدیدی را برای مرتكبان این جرم پیش بینی كند وی می گوید :
مردی كه با ‍زنی جز زن قانونی خود رابطه جنس‍ی بر قرار كند و این رابطه از نظر همه مردان و زنا ن شهر پنهان نماند از همه امتیازاتی كه درشهر متداول است بی نصیب خواهد ماند ؛ زیرا چنان مرد ی درشهر بیگانه ای بیش نخواهد بود .


كیفر زنا از دیدگاه ارسطو

او نیز بر لزوم به كیفر رساندن زنا كار تأ كید دارد و می گوید :
پس از زناشویی ، ارتباط با زن یا مرد دیگری جز آن مرد یا زنی كه همسر آدمی‌است كاری نكوهید و زشت است و زنا كار باید به تناسب با نوع جرم به مجازات برسد .


كیفر زنا در دوره جاهلیت

در جاهلیت زنای آشكار را حرام ، ولی زنای پنهان را روا می دانستند.
بر اساس گفته مورخان زنا برای مران ننگ و عار به شمار نمی آ مد . مردان این عمل زشت را آشكارا انجام می دادند و آن را برای خود افتخار می دانستند ، ولی زنای زنان شوهردار هم كاری‌زشت و هم دارای كیفر به شمار می آمد .
زن شوهر دار اگر بودن آگاهی شوهرش این جرم را انجام می داد به مرگ محكوم می شد و گاه خویشاوندان زنی كه باوی زنا شده بود مرد زناكار را آزار و اذیت می كردند .
برخی از مورخان این احتمال را كه كیفر درسنگسار شدن » برای زنا كار در دوره جاهلیت هم رایج بوده و اسلام آن را تأ یید كرده است بعید نشمرده اند.
از پاره ای روایات نیز استفاده می شود كه زن زنا كار را برای همیشه درخانه ای حبس می‌كردند و تا هنگام مرگ نان و خوراكی در اختیار او می گذاشتند ولی مرد زنا كار را از مجالس خود طرد و شماتت و اذیت و سرزنش می كردند.


منبع :مرکز پاسخگویی به سوالات دینی

تفسیر:
مجازات تهمت:

از آنجا كه در آیات گذشته مجازات شدیدى براى زن و مرد زناكار بیان شده بود و ممكن اسـت ایـن مـوضوع دستاویزى شود براى افراد مغرض و بى تقوا كه از این طریق افراد پـاك را مـورد اتهام قرار دهند، بلا فاصله بعد از بیان مجازات شدید زناكاران ، مجازات شـدید تهمت زنندگان را كه در صدد سوء استفاده از این حكم هستند بیان مى كند، تا حیثیت و حرمت خانواده هاى پاكدامن از خطر اینگونه اشخاص مصون بماند، و كسى جرات تعرض به آبروى مردم پیدا نكند.

بـه ایـن تـرتـیـب نه تنها این گونه افراد را تحت مجازات شدید قرار مى دهد، بلكه در دراز مدت نیز سخن و شهادتشان را از ارزش و اعتبار مى اندازد، تا نتوانند حیثیت پاكان را لكه دار كنند، بعلاوه داغ فسق بر پیشانیشان مى نهد و در جامعه رسوایشان مى كند.

ایـن سـخـتـگـیـرى در مـورد حـفـظ حـیثیت مردم پاكدامن ، منحصر به اینجا نیست در بسیارى از تـعـلیـمات اسلام منعكس است ، و همگى از ارزش فوق العاده اى كه اسلام براى حیثیت زن و مرد با ایمان و پاكدامن قائل شده است حكایت مى كند.

ولى از آنـجا كه اسلام هرگز راه بازگشت را بر كسى نمى بندد، بلكه در هر فرصتى آلودگـان را تـشـویق به پاكسازى خویش و جبران اشتباهات گذشته مى كند، در آیه بعد مـى گـویـد : مـگر كسانى كه بعدا از این عمل توبه كنند و به اصلاح و جبران پردازند كه خداوند آنها را مشمول عفو و بخشش خود قرارمـى دهـد، خدا غفور و رحیم است

سوال

چرا برای برای اثبات قتل دو تا شاهد لازمه ولی برای زنا چهار شاهد؟

مـعـمـولا بـراى اثـبـات جـرمـهـا در اسـلام دو شـاهـد عـادل كـافـى اسـت حـتـى در مـسـئله قـتـل نـفـس بـا وجـود دو شـاهـد عادل ، جرم اثبات مى شود ، ولى در مسئله اتهام به زنا مخصوصا چهار شاهد الزامى است ، مـمـكن است سنگینى وزنه شاهد در اینجا به خاطر آن باشد كه زبان بسیارى از مردم در زمینه این اتهامات باز است ، و همواره عرض و حیثیت افراد را با سوء ظن و بدون سوء ظن جـریـحـه دار مـى كـنـنـد ، اسلام در این زمینه سختگیرى كرده تا حافظ اعراض مردم باشد ، ولى در مسائل دیگر ، حتى قتل نفس ، زبانها تا این حد آلوده نیست .
از ایـن گـذشـتـه قـتـل نـفـس در واقع یك طرف دارد، یعنى مجرم یكى است ، در حالى كه در مسئله زنا براى دو نفر ، اثبات جرم مى شود ، و اگر براى هر كدام دو شاهد بطلبیم چهار شاهد مى شود .
ایـن سـخـن مـضـمـون حـدیـثـى اسـت كـه از امـام صـادق (عـلیـه السـلام ) نقل شده ، آنجا كه ابو حنیفه فقیه معروف اهل تسنن مى گوید : از امام صادق (علیه السلام ) پـرسـیـدم : آیـا زنـا شـدیـدتـر اسـت یـا قـتـل ؟ فـرمـود : قـتـل نـفـس . گـفـتـم : اگـر چـنـیـن اسـت پـس چـرا در قتل نفس دو شاهد كافى است ، اما در زنا چهار شاهد لازم است ؟
فرمود: شما درباره این مسئله چه مى گوئید؟ ابو حنیفه پاسخ روشنى نداشت بدهد ، امام فرمود : این به خاطر این است كه در زنا دو حد است ، حدى بر مرد جارى مى شود ، و حدى بـر زن ، لذا چـهـار شـاهـد لازم اسـت ، امـا در قـتـل نـفـس تـنـهـا یـك حـد دربـاره قاتل جارى مى گردد .
البـتـه مـواردى وجود دارد كه در زنا تنها بر یك طرف حد جارى مى شود (مانند زناى به عـنـف و امـثـال آن ) ولى ایـنـهـا جـنـبـه اسـتـثـنـائى دارد ، آنـچـه معمول و متعارف
اسـت آن اسـت كـه بـا تـوافـق طـرفین صورت مى گیرد، و مى دانیم همیشه فلسفه احكام تابع افراد غالب است .

سوال

توبه کسی که آبروی زن پاک دامنی را باتهمت زنا ببرد چیست؟
وبه كسی كه آبروی زن پاكدامنی را با تهمت زنا برده ، این است كه باید سخنان خویش را در برابر تمام كسانى كه این تهمت را از او شنیده اند تكذیب كند و به اصطلاح اعاده حیثیت نماید .
جـمله ( و اصلحوا ) بعد از ذكر جمله ( تابوا ) اشاره به همین حقیقت است ، كه باید این گـونـه اشخاص از گناه خود توبه كنند و در مقام اصلاح فسادى كه مرتكب شده اند بر آیند .
ایـن صـحـیـح نـیـسـت كـه یـك نـفـر در مـلاء عـام (یـا از طـریـق مـطـبـوعـات و وسائل ارتباط جمعى ) دیگرى را به دروغ متهم كند و بعد در خانه خلوت استغفار نموده از پـیـشـگـاه خـدا تـقـاضـاى عـفـو نـمـایـد، هـرگـز خـداونـد چـنـیـن تـوبـه اى را قبول نخواهد كرد .
در چـنـد حـدیـث از پـیـشـوایـان اسـلام نـقـل شـده در جـواب ایـن سـؤ ال كـه (آیـا آنـهـا كه تهمت ناموسى مى زنند بعد از اجراى حد شرعى و بعد از توبه ، شـهـادتـشـان قـبـول مـى شـود یـا نـه ؟ فـرمـودنـد : (آرى ) و هـنـگـامـى كـه سـؤ ال كردند توبه او چگونه است فرمودند: نزد امام (یا قاضى ) مى آید و مى گوید: (من به فلان كس تهمت زدم و از آنچه گفته ام توبه مى كنم ) .
منبع :مرکز پاسخگویی به سوالات دینی