تبیان، دستیار زندگی

شما كجا بودید كه خبر شهادت او را شنیدید؟


همه برگشتیم منزل پدرم، ولی محبوبه نیامد. مسجدی نزدیك میدان شهدا بود. از آنجا زنگ زدند كه اینجا چند جنازه هست كه یكی شان چنین مشخصاتی دارد. زن عمو و عموی من رفته بودند و محبوبه را شناسایی كرده بودند. او هم زنگ زد و موضوع را گفت.
پدرم رفتند و آن روز جنازه را تحویل ندادند و گفتند فردا صبح بیایید. مادرم خیلی حالشان بد بود.

زن عمویتان چطور خبردار شدند؟


همان روز ایشان هم در میدان شهدا بودند و وقتی دیدند تیراندازی شده و تعدادی جنازه را بردند به مسجد محل، رفته بودند برای شناسایی جنازه ها، چون هر گشته بودند محبوبه را پیدا نكرده بودند و حدس زدند كه شاید شهید شده باشد.

از مادرتان درباره محبوبه چه شنیدید؟


آن اوایل چند باری آمدند و با مادر مصاحبه كردند كه من نكاتی را یادآوری می كنم. مادرم می گفتند شب قبل از شهادت محبوبه خواب می بیند كه می خواهند در كلاسی ثبت نام كنند، ولی خانم مسئول از ثبت نام از نوشتن اسم ایشان خودداری می كند. مادرم هر چه اصرار می كنند فایده ندارد. بعد از اصرار زیاد، آن خانم دری را باز می كند و مادرم می بیند باغی پر از گل بوته های گل سرخ آتشین هست.وقتی محبوبه شهید شد، مادرم وقتی می روند بهشت زهرا می گویند، «خوابم تعبیر شد. اینها همه گل های سرخ همه مادرها.» مادرم روز 17 شهریور، مهمان داشتند و نتوانستند راه پیمایی و تظاهرات بیایند. و با برادر كوچكم در خانه ماندند. ولی بقیه همگی رفتیم. محبوبه با دوستانش در فرح آباد قرار گذاشته بودند و جدای از ما رفت. شب قبل، محبوبه پاهایش را به مادرم نشان می دهد كه به خاطر راه پیمایی طولانی قیطریه تا میدان آزادی، تاول زده بود. بعد به اتاقش می رود. ساعت یازده شب بوده كه مادرم به اتاق او می روند و می بینند كه دارد قرآن و نهج البلاغه می خواند. فردا صبح زود، محبوبه از مادر خداحافظی می كند. مادرم می گویند «چیزی بخور» می گوید، «میل ندارم.» و به مادرم می گوید، «اگر شهید شدم شما غمگین نشوید.» مادرم می گفتند از خانه كه رفت بیرون، برگشت و نگاهی به من انداخت و من برای یك لحظه احساس كردم دیگر او را نخواهم دید و قلبم لرزید.
مادر می گفتند كه جسد او را هم ابتدا تحویل ندادند و بعد با پیگیری های پدرم بالاخره جسد را تحویل گرفتند. یادم هست كه وقتی می خواستیم محبوبه را دفن كنیم. جنازه یك خانم باردار را هم كه در میدان شهدا كشته شده بود، آورده بودند.

آیا توانستید مراسم ختم بگیرید؟


نمی گذاشتند مراسم بگیریم. در مراسم ساده ای كه گرفتیم ساواكی ها ریختند كه یك عده ای فرار كردند و یك عده ای را هم گرفتند. مراسم را در منزل خودمان گرفتیم كه آمدند و گفتند حق نداریم ختم بگیرید. آن زمان اجازه نمی دادند كسی برای شهیدش ختم بگیرد. حتی مردم می گفتند كه برای هر گلوله ای هم كه شهدا خورده بودند، پول می گرفتند.

شما كه برای دفن جنازه رفتید، كسانی كه در 17 شهریور شهید شده بودند، خیلی زیاد بودند؟


بله، در كنار قبر محبوبه ههم دختر بیست ساله ای بود. عده ای هم موقعی كه از بالا تیراندازی شده بود، شهید شده بودند. من خودم دیر به میدان شهدا رسیدم. تیراندازی بود. مسجدی در آن نزدیكی بود كه مردم می رفتند آنجا. من تصمیم داشتن بروم، ولی شوهرم گفتند كار خطرناكی است. چون ممكن است در مسجد را ببندند و مردم را با تیر بزنند كه بعداً شنیدم كه همین طور هم بوده و خیلی ها آنجا كشته شدند.

تأثیر شهادت خواهرتان را بر هم نسل های او و نسل های بعدی چگونه می بینید؟


به نظر من باید كسی در آن معركه ها بوده باشد تا تأثیر بگیرد و یا دست كم كسانی كه متولی امور فرهنگی و هنری هستند، آن قدر هنر و شهامت به خرج بدهند كه شهدا را به شكلی صحیح، صادقانه و بسیار هنرمندانه به نسل های پس از آنها معرفی كنند، نه اینكه چهره ای از شهید بسازند كه اصلاً به درد كسی نمی خورد و به قدری دور از واقعیت است كه كسی باور نمی كند.

از دیگر ویژگی های خواهرتان از زبان مادر چه نكاتی را به یاد دارید؟


ایشان می گفتند كه محبوبه خیلی زیاد مطالعه می كرد. ارادت عجیبی به ائمه اطهار، به خصوص حضرت فاطمه(س) داشت و می گفت كه مردم ما هنوز آن طور كه باید و شاید ایشان را نمی شناسند. محبوبه غیر از قرآن، نهج البلاغه را هم زیاد مطالعه می كرد. او بعد از تعطیل مدرسه به سراغ بچه های محروم جنوب شهر می رفت و پای درد دل آنها می نشست و غروب در حال كه غبار غم بر چهره اش نشسته بود، به خانه بر می گشت و با مادرمان درد و دل می كرد كه، «چرا باید وضعیت به این شكل باشد كه عده ای در ثروت غرق باشند و عده زیادی نان خالی هم برای خوردن نداشته باشند؟»

از ساده زیستی خواهرتان چه خاطره ای دارید؟


محبوبه خودش در نهایت ساده زیستی زندگی می كرد و به دیگران هم توصیه می كرد كه ساده زندگی كنند. یادم هست عروسی خواهرم بود و محبوبه دائماً می گفت كه ما نباید تشریفات قائل شویم و ریخت و پاش كنیم، چون عده زیادی هستند كه توان مالی برای اداره معیشت روزانه خودشان را هم ندارند و بهتر است به جای هزینه های اضافی، به آنها كمك كنیم.

با دلتنگی نبودن محبوبه چه می كنید؟


فقط محبوبه نیست. محبوبه نماد مجموعه ای از ایثارها و از خودگذشتگی هاست كه متأسفانه این روزها كمتر می بینیم. آدم ها بدجوری گرفتار خودشان شده اند. عده زیادی برای تأمین حداقل زندگی، دائماً باید بدوند و حتی به خط شروع هم نرسند. عده دیگری هم انگار فراموش كرده اند كه آن همه فداكاری و گذشت برای چه بود. زندگی مصرفی، اسراف و بی توجهی به مشكلات دیگران، به شدت رایج شده است و این چیزی است كه شهدای ما، از جمله محبوبه، جانشان را فدا كردند كه این طور نباشد. نمی دانم. خدا عاقبت همه مان را به خیر كند.
منبع: ماهنامه شاهد یاران، شماره 27