تبیان، دستیار زندگی

تریز روشی نظام یافته برای پرورش خلاقیت است. این روش توسط آلتشولر که در اداره ثبت اختراعات روسیه کار می کرد، از مطالعه بیش از بیست هزار اختراع و دسته بندی نکات مشترک آنها به دست آمده است. با چک کردن اصول زیر در حل هر مسأله ای، تا حدودی اطمینان حاصل می شود که تمام نکاتی که ممکن است باعث ایجاد خلاقیت در حل مسأله شوند، مورد بررسی قرار گرفته اند. توجه به هر یک از این اصول می تواند جنبه هایی از خلاقیت را در حل مسأله بگنجاند:

ساختار فصل‌ها

فصل 1: مقدمه (ها)
• پاراگراف اول معلمان و خوانندگان بزرگسال را با مفهوم TRIZ آشنا كرده، منطق و مزیت‌های موردانتظار آنرا تشریح می‌كند؛
• پاراگراف دوم مقدمه مخصوص دانش‌آموزان بوده و هدف از ارایه آن، ایجاد انگیزه در خوانندگان جوان برای مطالعه TRIZ است؛
• پاراگراف سوم چند مفهوم مرجع را در TRIZ معرفی می‌كند كه درك فصلهای آتی را برای خواننده ساده‌تر می‌سازد.

فصل 2: قوانین انقلاب سیستمهای مهندسی
• مشاهده تاریخچه سیستم های فنی نشان داده‌است كه برخلاف هدف ویژه تحولات صنعتی، همه مصنوعات بشر تحت تأثیر الگوهای تكرارشونده ذیل دگرگون می‌شوند. بعبارت دیگر: سیستم‌های فنی تحت تأثیر قوانین عینی هستند كه مستقل از حوزه بكارگیری یا عملكردی پیش‌بینی شده برای سیستم فنی می‌باشند. این قوانین بر توسعه نظام‌های فنی حكومت می‌كنند، درست مانند قوانین طبیعی كه توسعه سیستمهای بیولوژیكی را تحت كنترل دارند. دانش ژنتیك پیش‌بینی ویژگی‌های موجودات زنده را امكان‌پذیر می‌سازد؛ درست مانند قوانین انقلاب سیستم های مهندسی كه پیش‌بینی پیشرفت‌های سیستم‌های فنی را در آینده میسر می‌سازد.
• فصل دوم 8 قانون كلی انقلاب سیستم‌های مهندسی را تشریح می‌كند كه برای تجزیه و تحلیل سطح تكامل یك سیستم فنی خاص و/یا هدایت روند توسعه راه‌حلهای خلاقانه با رویكردی كارآیی‌مدارانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فصل 3: الگوریتم حل‌مسأله به روشهای خلاقانه
• انقلاب سیستم به بروز تناقضات اشاره دارد؛ یعنی تضاد میان یك سیستم و محیط آن یا تضاد میان عناصر تشكیل‌دهنده سیستم به تنهایی. براساس مطالعات TRIZ، راه‌حلهای خلاقانه‌ای كه مشاركتی چشمگیر در توسعه یك سیستم فنی دارند، با نیازهای مخالف یكجا جمع نمی‌شوند. بنابراین غلبه بر تناقضات نیروی محركه انقلاب فناوری است و شناسایی آنها اولین گام در تمام فرایندهای خلاق بشمار می‌رود.
• فصل سوم خوانندگان را با رویكرد TRIZ در تجزیه و تحلیل و فرمول‌بندی مجدد مسأله به شكل پارامترهای دوتایی متناقض آشنا می‌كند (كه در مبحث TRIZ تحت عنوان تناقضات شناخته می‌شود)؛ الگوریتم گام به گام شامل منطق TRIZ و روند اجرایی آن است كه بتدریج مهارتهای حل مسأله افراد را افزایش می‌دهد.

فصل 4: تجزیه و تحلیل Su-Field و نظام استانداردهای خلاقانه
• راه‌حلهای استاندارد خلاقانه (بعضی‌اوقات به اختصار استانداردها گفته می‌شود)، سیستمی متشكل از 76 مدل هم‌افزایی و تحول سیستم‌های فنی است كه با قانون انقلاب نظام‌های مهندسی در ارتباط است. این سیستم در كنار پایگاه داده‌ اثرات علمی و اصول و مبانی خلاقانه، پایه و اساس دانش كلاسیك TRIZ را تشكیل می‌دهد.
• فصل چهارم شامل جزئیات رویكرد مدلسازی substance-field است كه ابزار استاندارد TRIZ برای مدلسازی موقعیت‌های مسأله‌ساز می‌باشد؛ سپس منتخبی از راه‌حلهای خلاقانه استاندارد ارایه خواهد شد تا فهرستی مرجع برای تكنیك حل مسأله تهیه گردد.

فصل 5: ابزارها و اصول حل تناقضات
• هرگونه مسأله خلاقانه باید براساس منطق ARIZ تجزیه و تحلیل شده و به محض اینكه تناقضات فیزیكی زیربنایی شناسایی و راه‌حل ایده‌آل اتخاذ گردید، میتوان مفهوم جدیدی را با استفاده از اصول و مبانی جداسازی ارایه نمود.
• فصل پنجم اصول و مبانی TRIZ را تشریح نموده و جهت‌گیری‌های مناسبی برای غلبه بر تناقضات یك مسأله مدلسازی‌شده - براساس منطق ARIZ - ارایه می‌دهد.

بسته آموزشی TETRIS شامل پنج انیمیشن است كه با هدف افزایش جذابیت TRIZ و ارایه پشتیبانی علمی از توضیحات مدلهای اصلی TRIZ تهیه و توزیع شده است (معلمان میتوانند از انیمیشن‌ها به عنوان توضیحات تكمیلی مفاهیم اصلی یا اشاره به جزئیات مفاهیم معرفی‌شده در داستانها استفاده كنند). محتوای انیمیشن‌ها بطورخلاصه عبارتست از:

انیمیشن 1: تاریخچه TRIZ
• داستان كوتاه منشأ TRIZ را بعنوان نظریه توسعه‌یافته از طریق یك فعالیت آزمایشی گسترده (شكل 1) نشان می‌دهد، درست مانند دیگر علوم قدیمی و دیرپا.
• این انیمیشن به وجود قوانینی اشاره دارد كه دگرگونی سیستم‌های مهندسی را توصیف می‌كنند.

انیمیشن 2-4: نینا در مدرسه/ دانشگاه/ محل كار
• در این داستانها نینا در سنین مختلف نشان داده می‌شود؛ هدف اصلی از بیان این داستانها، نشان دادن نحوه حمایت یك رویكرد نظام‌مند به حل مسأله از تولید راه‌حلهای اثربخش در موقعیت‌های مختلف اعم از زندگی خصوصی، مدرسه/ كار است. هر سه مسأله مطرح‌شده در این انیمیشن‌ها، از طریق اصول خلاقانه یكسان حل و فصل شده‌اند تا اثبات شود كه درصورت كاربرد صحیح و اثربخش، امكان رسیدگی به چندین مسأله متفاوت از طریق یك مدل واحد راه‌حل وجود دارد.
• این انیمیشن‌ها حاوی پشتیبانی‌های عملی بوده و معلمان را در معرفی برخی از مبانی مهم TRIZ یاری می‌دهند.
• انیمیشن 2 مفهوم تناقض (شكل 2) و اهمیت رد راه‌حل‌های مصالحه‌جویانه را بوسیله پیش‌بینی مطلوب‌ترین نتایج نشان می‌دهد.
• انیمیشن 2 Tongs (شكل 3) را بتصویر می‌كشد تا تناقض‌های زیربنایی و ضروری برای مقایسه مطلوب‌ترین نتایج با منابع موجود شناسایی شوند. TRIZ نشان می‌دهد كه شناسایی تناقضات گامی حیاتی در تولید راه‌حلهای خلاقانه است.

• انیمیشن 3 جزئیات بیشتری در مورد مفاهیم ارایه‌شده در اپیزود اول زندگی نینا بیان می‌كند: بمنظور جلوگیری از سكون روانشناسانه، پیشنهاد می‌شود كه بر شدت تناقضات افزوده شود. در نتیجه، میتوان اصلاحاتی اساسی در نتیجه انطباق چشم‌اندازهای مختلف اعمال كرد (شكل 4).

• انیمیشن 4 بر یكی دیگر از مشخصه‌های بسیار مهم فرمول‌بندی مطلوب‌ترین نتیجه اشاره دارد: در این مرحله فرمول‌بندی مفهومی كه دارای عملكرد مشخص است، بعنوان ابزاری برای كاهش مصرف منابع و جلوگیری از وارد آمدن اثرات غیرقابل جبران پیشنهاد می‌گردد (شكل 5).

• همچنین انیمیشن 4 یك فهرست طولانی از محصولاتی ارایه می‌دهد كه نینا در راستای كاربرد اصول خلاقانه TRIZ برای حل مشكلات خویش مورد استفاده قرار داد.

انیمیشن 5: نظریه حل مسأله به روشهای خلاقانه

• آخرین انیمیشن مفاهیم بیان‌شده در انیمیشنهای قبلی را خلاصه كرده و سایر عناصر دانش TRIZ را معرفی می‌كند.
• بخش اول شباهت TRIZ و سایر علوم مطرح‌شده در انیمیشن اول را بیان می‌كند؛ درست مانند علم ژنتیك كه پیش‌بینی دگرگونی موجودات زنده را امكان‌پذیر می‌سازد، TRIZ نیز تحول نظام‌های فنی را پیش‌بینی می‌كند (شكل 6).
• این انیمیشن معلمان را در معرفی اپراتور سیستم (شكل 7) و همچنین مدلسازی Su-Field و استانداردهای خلاقانه (شكل 8) یاری می‌دهد.

TRIZ در مدارس

روش سنتی برای برنامه‌ریزی محتوای آموزشی به شرح ذیل است (شكل 1):
• مدرسه‌ای یك برنامه‌ آموزشی را بصورت تجربی تهیه كرده و فهرست موضوعات موردنیاز را تعریف می‌كند
• دولت استانداردهای موضوع را می‌پذیرد
• معلمان برنامه‌های موردنظر را كه شامل فهرست مواد درسی قابل آموزش می‌شود، تهیه می‌كنند. این بدان معناست كه معلم موارد موردنظرش را شخصاً از میان منابع موجود انتخاب می‌كند: كتابهای درسی، منابع آموزشی، منابع اینترنتی، و سایر مواردی كه برای تحقق هدف برنامه مناسب بوده و با ویژگی‌های مخاطبان هدف هم تناسب دارند.
مطمئناً مواردی هم هست كه هیچ كتاب درسی خاصی تعیین نشده و معلم مجبور شود محتوای درسی را بصورت مستقل آموزش دهد. او این كار را از یك سو براساس برنامه موضوعی و از سوی دیگر، براساس متون علمی موضوع انجام می‌دهد.

مدارس وابسته به كنسرسیوم TETRIS همانند سایر موسسات آموزشی مشابه كه برای تدریس TRIZ به دانش‌آموزان خود برنامه‌ریزی می‌كنند، كار با مهارت‌های TRIZ یا تدریس محتوا آغاز نمی‌شود. چراكه محتوای آموزشی باید براساس ویژگی‌های موقعیت منطبق‌سازی شود. تفاوت اصلی این شیوه در مقایسه با معرفی موضوعات كلاسیك آنست كه هیچ برنامه یا استانداردی برای TRIZ وجود ندارد.

در حقیقت، برنامه باید براساس سیستم نیازمندی‌ها و در طی فرایند آموزش/ یادگیری تعریف شود. در تهیه یك برنامه آموزشی باید به فاكتورهای متعددی توجه كرد:
فاكتورهای دانش‌آموزی
• ارزشهای انسانی و ملی
• نیازهای آموزشی
• انگیزه
• قابلیت‌های فردی
• تفاوت‌های سنی
• فاكتورهای شناختی: مهارت‌های شناختی، مهارت‌های خلاقانه
• فاكتورهای احساسی: همدردی و هیجانات، شخصیت و نقاط‌قوت افراد
• سبك یادگیری
• كمیت و كیفیت دانش موجود
• كار و تجربه حل مسأله
• توانایی یادگیری
• توانایی تشریك مساعی
فاكتورهای معلمی:
• ارزشهای انسانی و آموزشی
• نگرش نسبت به فعالیت‌های موجود در حرفه‌ تدریس
• قابلیت‌های فردی
• فرهنگ فردی
• تحصیلات
• تجربیات
• عقاید و باورهای آموزشی
• دانش حرفه‌ای
• نگرش نسبت به دانش‌آموزان و سبك برقرار تعاملات اجتماعی‌
• خلاقیت

فاكتورهای مدرسه‌ای
هدف از فعالیتها و استراتژی توسعه
برنامه‌های آموزشی
جو و فضای حاكم
فرهنگ سازمانی
سنتهای آموزشی
محیط تدریس
منابع: مواد آموزشی، افراد، زمان

فاكتورهای كشوری
ارزشهای ملی
توسعه اجتماعی، اقتصادی و سیاسی
سیاست آموزشی
سیستم آموزشی
استانداردهای آموزشی

هم‌افزایی تمامی فاكتورهای فوق سبب می‌شود، اطلاعات قابل‌درك/ غیرقابل‌درك و جذاب/ غیرجذاب از دید دانش‌آموزان از یكدیگر تفكیك شده، امكان یادگیری دانش‌آموزان بصورت مستقل ارزیابی شده، كارهایی كه با علایق و توانایی‌هایشان هماهنگ است و همچنین زمینه‌هایی كه رویكردهای آموزشی در آنها به موفقیت یادگیری منجر می‌شود، مورد شناسایی قرار گیرند. بنابراین میتوان گفت، تولید محتوای آموزشی مناسب برای استفاده اثربخش در آموزش TRIZ در یك مدرسه با شركت خاص امكان‌پذیر است. همچنین این بدان معناست كه محتوای آموزشی برای هر شركت‌كننده در پروژه باید متفاوت بوده و حداقل 5 تا 6 مورد از مواد آموزشی تنها در چارچوب پروژه TETRIS پیاده‌سازی گردد. با این وجود، منابع زمانی و مالی اجازه اتخاذ چنین رویكرد گسترده‌ای را نمی‌دهند و تنها یك مجموعه از محتوای آموزشی قابل تولید است.

كار، نیازمندی‌های متناقض را بخوبی نشان میدهد: تولید محتوایی كه برای مخاطبان هدف مختلف و موقعیت‌های متنوع مناسب بوده و تنها از منابع محدود موجود در پروژه استفاده كند. این تناقض – در عین حال باید چندین مجموعه و تنها یك مجموعه از مواد آموزشی تولید شود – با جداسازی كار به دو سطح خرد و كلان حل شد: یك مجموعه مواد آموزشی وجود دارد اما شامل عناصر ساختاری روشن است كه میتواند نیازهای متنوعی را برآورده سازد.

این راه‌حل با گرایش های مدرن در مبحث آموزش نیز تداخل پیدا می‌كند؛ گرایشهایی كه اهمیت بستر طراحی سیلابس و نقش فعال را همزمان برای معلم و فراگیر متصور می‌شوند.

یكی نیاز دیگر هم وجود دارد كه شركت‌كنندگان پروژه باید مدنظر قرار دهند. مواد آموزشی جدید قبلاً توسط معلمانی استفاده می‌شدند كه هرگز قبلاً آموزش TRIZ ندیده بودند. بنابراین منابع موجود یا همان دانش و تخصص معلمان باید به بیشترین حد ممكن استفاده شود: دوره‌های آموزش مربیان قبل از معرفی TRIZ در كلاسهای درس برگزار شدند و هدف آنها كمك به معلمان در تشخیص نمونه‌های مبانی TRIZ از قبیل تضادها، راه‌حلهای استاندارد و غیره در حوزه‌های مخصوص بخودشان بود. در نتیجه، معلمان احساس راحتی بیشتری با موضوعات «جدید» نموده و مجموعه وسیعتری از مثالها در دسترس دانش‌آموزان قرار گرفت تا درك بهتری از مفاهیم TRIZ بدست آورند. در واقع، كاربردی بودن ابزارهای TRIZ در بسترها و رشته‌های مطالعاتی مختلف، بارزترین مشخصه آن است.

3.4 پرسشهایی كه باید پاسخ داده شوند

در این بخش، فهرستی از چند پرسش ابتدایی را ارایه می‌دهیم كه باید توسط علاقمندان به معرفی TRIZ در حوزه‌های كاری‌شان پاسخ داده شوند. تجربیات ما از آموزش TRIZ در سه كشور اروپایی، توجه به چند نكته را ضروری نشان می‌دهد. ما برای نشان دادن طیف پاسخ‌ها دو جهت‌گیری فكری احتمالی را پیشنهاد می‌دهیم (موارد الف و ب). هیچ‌یك از جهت‌گیری‌ها نباید بیش از حد موردتوجه قرار گیرند زیرا جهت اطلاع‌رسانی مطرح شده‌اند.

هدف از برگزاری دوره TRIZ چیست؟
• اطلاع‌رسانی به دانش‌آموزان درباره رویكرد حل مسأله
• تغییر رویكرد حل مسأله دانش‌آموزان

چگونه باید TRIZ را معرفی كرد؟
• بعنوان یك موضوع مجزا و مستقل
• بعنوان محتوایی كه باید با دیگر موضوعات همراه شود

كلاسهای درس چگونه باید سازماندهی شوند؟
• سخنرانی‌ها بعد از انجام فعالیت‌های كلاسی كه فراگیران را ارزیابی می‌كنند، ارایه گردند
• برگزاری جلسات حل مسأله همراه با ارزیابی‌های مستمر

منبع مشكلات مورد بررسی در جریان كلاسهای آموزشی چیست؟
• مثال‌هایی كه مخصوص كلاس درس تهیه شده‌اند
• مشكلات زندگی واقعی

معلم چگونه باید آموزش دیده باشد؟
• گذراندن یك دوره كوتاه آموزش مربی كه پس از فراگیری كامل مباحث برگزار می‌شود
• یادگیری مستمر براساس ارتباط منظم با كارشناسان TRIZ

هدف بلندمدت موسسه از برگزاری دوره‌های TRIZ چیست؟
• تأمین تقاضای جدید برای موضوعات مربوط به نوآوری
• سازماندهی مجدد برنامه آموزشی مدرسه براساس نیازهای رو به تغییر دنیای مدرن

اگرچه انتخاب یك مدرسه خاص همواره به تفاوت‌های هریك از موقعیت‌های آموزشی بستگی دارد، اما انتخاب ما گزینه ب می‌باشد زیرا به تغییرات عمیقتری در سیستم آموزشی منتهی شده و احتمال تأمین نیازهای دنیای مدرن در آن بیشتر است

درباره مدرسه
سالن تربیت بدنی عمومی جلگاوا یك مدرسه دولتی است كه دوره‌های آموزش متوسطه را در سطوح عالی به دانش‌آموزان ارایه می‌دهد. برنامه درسی این مدرسه فاقد برنامه‌های تخصصی و حرفه‌ای است. در هنگام پیوستن به این پروژه، انگیزه اصلی مدرسه در دو حوزه خلاصه می‌شد. قبل از هرچیز علاقه فراوان مدرسه به یافتن راههای توسعه مهارت‌های تفکر قدرتمند در میان دانش‌آموزان در همه زمینه‌های فعالیتی باعث شكل‌گیری دوره TRIZ گردید. علاوه بر این، هدف دیگر آنها مرتبط ساختن فرایند آموزش و پرورش با زندگی واقعی از طریق وسعت بخشیدن به تصور دانش‌آموزان نسبت به فرایندها و وقایع صنعتی بود.

4.2 سازماندهی كلاسها
برای اجرای طرح پایلوت مواد آموزشی TETRIS، دو گروه از فراگیران سازمان‌دهی گردیدند. هر گروه شامل 15 دانش‌آموز و متشكل از فرمهای 10 و 11 (17-18 ساله) بود. هر گروه در طی دوره آموزش، بصورت دو هفته یک بار در یك بازده زمانی چهار ماهه در كلاسهای آموزشی حضور پیدا می‌كرد (از فوریه تا مه 2009). از آنجاییكه حضور در همه كلاسها براساس برنامه آموزشی میسر نبود، شركت دانش‌آموزان در كلاسها بصورت اختیاری بوده و در قالب آموزش دلخواه طبقه‌بندی گردید. مربیان TRIZ در دوره آموزش TETRIS برای معلمان شركت كردند كه در ابتدای دوره زمانی تدریس برگزار گردید. برنامه درسی اصلی دوره براساس ساعت درسی موجود، دانش عمومی دانش‌آموزان و سطح تسلط معلم بر مباحث TETRIS تنظیم گردید. معرفی TRIZ و روشهای حل مسئله، تناقضات و روش‌های کلی، همراه قوانین تکامل سیستم‌های فنی، از جمله مباحث اصلی این دوره آموزشی بودند. فرآیندهای یادگیری شامل سخنرانی‌های معلمان و جلسات عملی حل مسأله می‌شدند که در طی آن دانش‌آموزان بصورت گروهی یا دونفره بر روی موضوعات كار می‌كردند.

4.3 نتایج درسها
به منظور ارائه یک تصویر جامع‌تر، نتایج به دست آمده از نقطه‌نظر سه گروه ارزیابی گردید: دانش‌آموزان، معلم و دولت/ مدیریت مدرسه.

نقطه نظر  دانش‌آموزان
عملاً تمام دانش‌آموزان اشاره داشتند كه انیمیشن های TRIZ بسیار قانع کننده بود و از آن بسیار لذت برده‌اند. در نتیجه برگزاری این کلاسها، چگونگی فرایند تفكر، و از همه مهمتر، نحوه ارتقای آن برای تأمین اهداف مهم فردی مشخص گردید. در عین حال، اشاره شد كه گاهی‌اوقات دانش عمومی برای درک كامل محتویات آموزشی TRIZ و حل مسأله كافی نبوده است.

نقطه نظر معلم
متاسفانه، ابزار عمومی تفكر در اختیار دانش‌آموزان قرار نگرفت. در عوض از آنها خواسته شد ابزارها را از یكدیگر تفكیك كرده و موارد مربوط به موضوعات مشابه را باهم تركیب كنند؛ یعنی ابزار مفید در علم فیزیک، ابزارهای مفید در زیست‌شناسی، ابزارهای مفید در شیمی، و غیره. این امر لزوم استفاده از TRIZ را در حل مسأله‌ یكپارچه‌سازی محتوای آموزشی و ارایه تصویری نظام‌مند از جهان نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد كه مدل چندبعدی تفكر قدرتمند و قوانین انقلاب سیستمی از جمله مناسب‌ترین ابزار موجود برای تحقق این هدف هستند.

یکی دیگر از دشواری‌های بسیاری از دانش‌آموزان، لزوم مشخص كردن موقعیت مسأله از طریق تفكر گام به گام به یك شكل مشخص بود. پاسخ فوری دانش‌آموزان این است كه می‌خواهند سریعاً مسأله را حل كنند. در این میان فناوری بله- خیر را می‌توان با موفقیت كامل برای تكثیر این دشواری بكار برد.
انگیزه دانشجویان در هنگام كاركردن بر روی مسأله‌های مشخص افزایش می‌یابد. به همین منظور از رویكردهای عمومی OTSM-TRIZ و روش‌های حل و فصل تناقضات برای این هدف استفاده شد.

نقطه نظر دولت/ مدیریت مدرسه
گروه سنی دانش‌آموزان شركت‌كننده بدقت مورد بررسی قرار گرفت تا سطح دانش آنها برای حل مسأله بصورت مستقل متناسب باشد. مشکل زمانی بوجود آمد که دانش‌آموزان نتوانستند از دانش خود برای مدلسازی و دگرگون كردن شرایط مسأله استفاده كنند. متاسفانه، مهارت‌های تفکر قدرتمند اغلب كمیاب است. این امر به لزوم كار بر روی این مهارت‌ها در سالهای اولیه ورود دانش‌آموزان به مدارس متوسطه منجر گردید.
آموزش دلبخواه و علاقه‌مدارانه مزیت‌های مخصوص بخود را دارد -- این نوع کلاس‌ها را می‌توان بدون ایجاد تغییر در برنامه‌ آموزشی و یا سرفصل‌های دوره برگزار نمود. با این حال، دانش‌آموزان این دوره‌ها را در حكم كلاس های فوق‌العاده می‌بینند و به همین‌خاطر، انگیزه‌ای برای ثبت ارزیابی رسمی این دوره در كارنامه خود ندارند. در حال حاضر، اشكال جایگزین روشهای ساماندهی كلاس تحت بحث و بررسی است.

4.4 تأثیر
در نتیجه اجرای این پروژه، دید دانش‌آموزان نسبت به روند حل مسئله تغییر کرده است. آنها نسبت به اهمیت تئوری و ضرورت استفاده از آن آگاهتر شده‌اند. بسیاری از دانش‌آموزان علاقه بیشتری به حل مشكلات رویكردی با استفاده از TRIZ پیدا كرده و معتقدند كه این روش آنها را در انجام مطالعات گسترده در سطوح عالی یاری خواهد داد.
این یک نتیجه مهم دیگر هم داشت – تهیه یک برنامه جدید مطالعاتی در حوزه آموزشی لتونی. این برنامه برای مطالعات مهندسی پیشرفته برگزار شده و توسط شهرداری Jelgava، مجمع فلز لتونی و دانشگاه كشاورزی این كشور حمایت گردید.

برنامه حاضر با مجوز وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم لتونی برگزار گردید. در سپتامبر 2009، 25 دانش‌آموز پذیرفته شده و مطالعات خود را آغاز كردند.
این برنامه شامل دروس TRIZ است که با پشتیبانی مركز آموزش بزرگسالان Jelgava تدریس گردید. آشنایی با پروسه صنعتی و استفاده از فناوری‌های جدید در کارخانه‌های محلی نیز برای گام‌های بعدی پیش‌بینی شده‌است.

4.5 نتیجه‌گیری

مركز آموزشی موردنظر بخاطر كسب تجربیات جدید و مفید از اجرای پروژه، همچنین ایجاد ظرفیت‌های همكاری میان شركای علاقمند و طیف وسیع مواد آموزشی ارایه شده، خوشنود و رضایتمند بود.
این پروژه ثابت كرد که تدریس TRIZ در مدارس امكان‌پذیر و حتی ضروری بوده، مدارس برای استمرار آن تصمیم جدی دارند. یكی دیگر از مزیت‌های این طرح، افزایش احتمال تبادل تجربه با همکارانی است كه از کشورهای دیگر در آموزش TRIZ مشاركت كردند.

5 معرفی TRIZ در HTL Wolfsberg
DI Robert Tiefenbacher، مدیر، دکتر یوهان پرسوگلیا (Persoglia)

5.1 HTL - Wolfsberg "با قالب مدرسه"

"HTL - Wolfsberg" یك کالج فنی ارشد است كه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای ارایه می‌دهد (TVE).
دوره پیشرفته آموزش فنی حرفه‌ای ما (berufsbildende höhere Schule یا BHS) پس از سال هشتم مدرسه شروع می شود؛ دانش‌آموزان پس از گذراندن سال پنجم آموزش و پرورش و موفقیت در امتحانات نهایی، گواهینامه اتمام دوره متوسطه و دیپلم TVE را دریافت می‌كنند (كه Reifeprüfung یا گواهی Matura گفته می‌شود).

پس از اتمام HTL، حدود 60 ٪ دانش‌آموزان وارد بازار كار شده و 40 ٪ جذب دانشگاه می‌شوند.
از جمله مشاغل موجود برای آنها، پس از خروج از مدرسه عبارتند از: طراحی، مهندسی ساخت، برنامه‌نویسی، مهندسی نرم‌افزار، و غیره.
در حال حاضر 54 معلم و 480 دانش آموز در مدرسه وجود دارد.

5.2 تمرکز آموزشی
دو بخش عمده در مدرسه ما وجود دارد و دوره‌های آموزشی 5 ساله را ارائه می‌دهد.
• کالج فنی عالی برای مهندسی مکانیک
• کالج فنی عالی برای مهندسی کسب و کار

كالج فنی عالی برای مهندسی مکانیک
مدیر گروه: دکتر هلموت هبنستریت (HEBENSTREIT)

فناوری اتوماسیون
• تولید دستگاه‌های ویژه

مکاترونیک و فناوری هوش مصنوعی
• تولید اجزای پلاستیکی با قطعات الکترونیکی

كالج فنی عالی مهندسی كسب و كار
مدیر گروه: دكتر جان ملونینگ

مهندسی صنعتی
• تولید كم‌هزینه‌تر و محاسبات و تحلیل كسب و كار

فناوری اطلاعات
• كاربرد اطلاعات، معرفی و پشتیبانی از سیستمهای IT و نرم‌افزار

اكنون نگاهی می‌اندازیم به جدول برنامه درسی HTL. در این جدول خواهید دید كه تكنیك TRIZ در قالب دو بخش موضوعیت یافته است:
• ساخت CAD
• پروژه نهایی

5.3 استفاده از TRIZ در پروژه ساخت و ساز CAD
دانشجویان در هر سال تحصیلی، هر هفته 3 الی 4 ساعت را به انجام دو پروژه فنی اختصاص می‌دهند.
خلاصه كارهایی كه انجام می‌دهند، عبارتند از:
• طراحی، ساخت و ساز
• رسیدگی به مشکلات فنی كه در طی پروژه ساخت و ساز CAD بوجود می‌آید و سعی می‌شود با استفاده از TRIZ حل و فصل شود
• محاسبات فنی
• ارایه مستندات

5.4 استفاده از TRIZ در «پروژه آخر سال»
در طی این پروژه نهایی سال تحصیلی که معمولاً با همکاری صنایع محلی انجام می‌شود، دانش‌آموزان باید یك پروژه فنی بسیار گسترده را به انجام برسانند.
جزئیات وظایف آنها عبارتند از:
• طراحی، ساخت و ساز
• برنامه‌های کاربردی و نوآورانه جدید برای حل مشكلات فنی با استفاده از TRIZ
• محاسبات فنی
• ارایه مستندات

5.5 ایجاد انگیزه در دانش آموزان برای مطالعه TRIZ
• پیداکردن راه‌حل‌های خوب برای مشکلات فنی و استفاده از آن بعنوان پروژه نهایی تحصیلات
• امید به اینكه دانش برخواسته از TRIZ در بدست آوردن یك شغل مناسب موثر باشد ....
• تحت تأثیر قرارگرفتن بواسطه مطالعه نمونه‌های TRIZ
• تحت تأثیر قرار گرفتن با شنیدن نام شركت‌هایی كه از TRIZ استفاده كرده اند (ب ام و، زیمنس...)
• علاقمندشدن به زمینه‌های فنی و داشتن سرگرمی‌های فنی
• (... اختراع یك صفحه اسکیت بهتر ...)

5.7 اجرای دوره‌های آموزش TRIZ در سطح مبتدی برای دانش‌آموزان
ما آموزش TRIZ به دانش‌آموزان را از ماه مارس سال 2009 و در كلاسهای ذیل آغاز می‌كنیم
• کلاس چهارم مهندسی کسب و کار
• دانش‌آموزان كلاس چهارم مهندسی اتوماسیون

5.7.1 دانش آموزان كلاس چهارم مهندسی کسب و کار
مدت زمان دوره: مارس تا ژوئن 2009
مكان: HTL Wolfsberg
سخنرانان: هانس پیتر سرونكا (Cervenka) و دکتر یوهان پرسوگلیا (Persoglia)
مواد آموزشی: مدیریت پروژه، مهندسی صنایع، حسابداری، بازاریابی
مدت زمان آموزش: جمعاً 13 ساعت
شرکت‌کنندگان: 13 نفر
جزئیات درس – مباحث:
• معرفی اجمالی TRIZ -- فنون و روش‌ها

5.7.2 دانش‌آموزان كلاس چهارم مهندسی اتوماسیون
مدت زمان دوره: مارس تا ژوئن 2009
سخنران: رابرت تایفن‌باخر (Tiefenbacher)
مواد آموزشی: ساخت و ساز، مکانیک، صنایع تولیدی
مدت زمان: 18-24 ساعت
شرکت کنندگان: 21 دانش آموزان عادی دوره، 14 دانش‌آموزان دوره‌های بعدازظهر كه سابقه كار در این زمینه را دارند.
جزئیات درس – مباحث:
• معرفی اجمالی TRIZ -- فنون و روشها
• بحث در مورد هدف و محتویات TRIZ
• بیوگرافی آلشتولر (Altshullers) و توسعه مفاهیم از TRIZ به ARIZ....
• تجزیه و تحلیل عملکرد
• ماتریس تناقض
• معنویت

5.8 مثال: پیاده‌سازی TRIZ در پروژه آخر سال
اكنون اجازه دهید كاربرد TRIZ را در یكی از پروژه‌های مهندسی آخر سال خود شرح دهیم. یكی از دانش‌جویان دپارتمان اتوماسیون فرایندی مشترك در زمینه روانبخشی پزشکی تولید كرده است.
در صورتیكه یك پوشش كف حساس و هوشمند وجود داشته باشد، درمانگران فیزیکی میتوانند مصدومان از ناحیه پا را درمان كرده و كاری كنند كه قادر به راه‌رفتن باشند.
این پوشش کف، داده‌های مربوط به فشار وارده بر عصا را در اختیار درمانگر قرار می‌دهد.

اجازه دهید مشكلمان را در جهان TRIZ حل كنیم ......

لازم به یادآوری است كه بیماران به یك پوشش كف حساس به فشار نیاز دارند كه روند درمان آنها را بهبود ببخشد.