تبیان، دستیار زندگی

كیست كه به خدا وام نیكوئى دهد (و از اموالى كه او بخشیده است در طریق جهادو در طریق حمایت مستمندان ، انفاق كنند تا خداوند آن را براى او، چندین برابر كند (من ذا الذى یقرض الله قرضا حسنا فیضاعفه له اضعافا كثیرة).
بنابراین وام دادن به خداوند به معنى انفاق فى سبیل الله است و به گفته بعضى از مفسران ، انفاقهائى است كه در راه جهاد مى شود، زیرا در آن زمان تهیه هزینه هاى مختلف جهاد، بر دوش مبارزان مسلمان بود، در حالى كه بعضى دیگر معتقدند هر گونه انفاقى را شامل مى شود،هر چند بعد از آیه جهاد وارد شده است .
ولى تفسیر دوم با ظاهر آیه سازگارتر است ، به خصوص اینكه معنى اول را نیز در بر مى گیرد، و اصولا انفاق در راه خدا، و كمك بهنیازمندان و حمایت از محرومان ، همان كار جهاد را مى كند، زیرا هر دو مایه استقلال و سربلندى جامعه اسلامى استاضعاف جمع ضعف (بر وزن شعر) به معنى دو یا چندبرابر كردن چیزى است ، و با توجه اینكه این واژه به صورت جمع در آیه آمده و با كلمهكثیرة ، تاكید شده ، به علاوه جمله یضاعف نیز تاكید بیشترى را از یضعف مى رساند (آنچنان كه ارباب لغت گفته اند) از مجموع این جهات ، استفاده مى شود، كه خداوند، براى انفاق كنندگان پاداش بسیار فراوانى قرار داده ، و انفاق در راه خدا همچون بذرمستعدى است كه در زمین آماده اى افشانده شود، و به وسیله بارانهاى پى در پى آبیارىگردد، و دهها و گاه صدها برابر، نتیجه دهد (همان گونه كه در آیه 261 همین سوره خواهد آمد)
و در پایان آیه مى فرماید: خداوند (روزى بندگان را) محدود و گسترده مى كند و همه شما به سوى او باز مى گردید (والله یقبض و یبصط و الیه ترجعون).
اشاره به اینكه تصور نكنید انفاق و بخشش ، اموال شما را كم مى كند زیرا گسترش و محدودیت ، روزى شما به دست خدا است و او توانائى دارد در عوض اموال انفاق شده ،به مراتب بیش از آن را در اختیار شما قرار دهد، بلكه با توجه به ارتباط و به هم پیوستگى افراد اجتماع با یكدیگر، همان اموال انفاق شده در واقع به شما باز مى گردد.

جالب توجه اینكه در روایات متعددى كه از طرق اهل تسنن وارد شده اشاره به خلفا و جانشینان دوازده گانه پیامبر اسلام (صلى اللّه علیهو آله و سلّم ) گردیده و تعداد آنها به تعداد نقباى بنى اسرائیل معرفى شده است. پیشواى معروف اهل تسنن احمدحنبل در مسند خود از مسروق نقل میكند كه مى گوید: از عبد الله بن مسعود پرسیدم چندنفر بر این امت حكومت خواهند كرد ابن مسعود در پاسخ گفت:

.1 به شرط اینكه نماز را برپا دارید (لئن اقمتمالصلوة).

. ولى آنها كه راه كفر و انكار و عصیان را پیشگیرند مسلما از طریق مستقیم گمراه شده اند. (فمن كفر بعدذلك منكم فقد ضل سوآء السبیل).

در نتیجه می فهمیم دستورقرض الحسنه به قدری مهم است كه پس از نماز و زكات و ایمان و یاری رسولان خدا، ذكر شده، دوم اینكه: این دستور در ادیان پیشین نیز از دستورهای مهم خدا بوده است. سوّم اینكه: پاداش آن بخشش گناهان و بهشت پرنعمت است. چهارم آنكه: قرض الحسنه، قرض دادن به خداست. یعنی مورد پذیرش حقّ است و خدا دستش را به جای دست مستمند قرار می دهد.