تبیان، دستیار زندگی

توجه به محیط زیست (آب، هوا، خاك) از سه یا چهار دهه قبل به صورت جدی مدنظر قرار گرفت و از همان زمان تعدادی از مدیران، متخصصان و كارشناسان صنایع، داوطلبانه به كنترل تاثیرات فرایندها و محصولات تولیدی خود بر محیط زیست همت گماردند و به تدریج نیز سازمان های ملی و بین المللی با تعیین ضوابط، مقررات و قوانین برای حفاظت از محیط زیست به كمك آنان آمدند و در واقع حفاظت از زیستگاه بشر اهمیت ویژه ای یافت.

آموزش، آگاهی و شایستگی: نیازهای آموزشی پرسنلی كه فعالیت های آنها بر محیط زیست تاثیر می گذارد باید شناسایی جهت انجام دوره های آموزشی مورد نیاز اقدام به عمل آورد.
این آموزش ها باید شامل موارد زیر باشد:
- اهمیت مطابقت با خط مشی زیست محیطی به دستورالعمل ها و نیازهای سیستم مدیریت زیست محیطی شركت
- تاثیر فعالیت های مختلف مربوطه بر محیط زیست و مزیت انجام بهتر مسئولیت ها در جهت بهبود اجرا فعالیت
- نقش و مسئولیت های پرسنل در رسیدن به هدف های زیست محیطی شركت و مطابقت با نیازهای مدیریت زیست محیطی
- آموزش در جهت آگاهی از تاثیر منفی بر سیستم در صورت عدم انجام وظایف محوله

ارتباطات
در رابطه با جنبه های زیست محیطی فعالیت شركت و مسائل مربوط به سیستم مدیریت زیست محیطی باید نحوه ارتباطات درون و برون سازمان های شركت مشخص باشد.
مستندات مدیریت سیستم مدیریت زیست محیطی: اطلاعات مربوط به اجرای اصلی سیستم مدیریت زیست محیطی شركت باید بر روی كاغذ و یا به صورت الكترونیكی تهیه و نگهداری شود كه شامل ارتباطات قسمت های مختلف باشد و در صورت نیاز نحوه دسترسی به مدارك هم مشخص باشد.

كنترل مدارك
نحوه كنترل مدارك باید مشخص باشد به طوری كه این اطمینان حاصل شود كه:
1- محل مدارك مشخص باشد.
2- به طور متناوب مورد بازبینی و بررسی قرار گرفته و در صورت لزوم توسط افراد ذیصلاح تغییر یابد.
3- مدارك به روز در اختیار استفاده كنندگان قرار داشته باشد.
4- مدارك از رده خارج شده از نقاط مورد استفاده خارج گردند و یا اطمینان حاصل شود كه مورد استفاده نخواهند بود.
5- مداركی كه برای سوابق نگهداری می شوند و از رده خارج شده اند به طور مناسب قابل تشخیص باشند.
مدارك به طور كلی باید خوانا و به سرعت قابل دسترسی باشند و مدت زمان نگهداری هم تعیین شود.

كنترل عملیاتی
فعالیت هایی كه در ارتباط با خط مشی و جنبه های بارز (مهم) زیست محیطی شركت می باشند باید تحت شرایط مشخص انجام شوند.
اگر فقدان دستور العمل های مكتوب منجر به عدول از رسیدن به خط مشی زیست محیطی گردد، باید دستور العمل و یا رویه های مكتوب تهیه و به كار گرفته شود.
در این دستور العمل ها معیارهای عملیاتی باید مشخص شوند و ارتباطات لازم با پیمانكاران و تهیه كنندگان خدمات و غیره در رابطه با نیازهای این دستورالعمل ها به عمل آید.

آمادگی در شرایط اضطراری
شركت باید دارای دستورالعمل هایی باشد تا بتواند در مقابله با حوادث و شرایط غیر مترقبه اقدامات لازم را برای جلوگیری از تاثیرات منفی بر محیط زیست به عمل آورد.
در این رابطه لازم است كه به صورت ادواری، مواردی را كه قابل اجرا و عمل می باشند مورد آزمایش قرار دهند.

بازرسی و اقدامات اصلاحی
كنترل و اندازه گیری: مشخصه های كلیدی عملیاتی كه می توانند تاثیری مهم بر محیط زیست داشته باشند. طبق دستور العمل های مكتوب اندازه گیری شده و تحت كنترل باشند.
دستگاه های اندازه گیری بایدكالیبره بوده و مطابق با دستور العمل های مكتوب، به صورت ادواری، مطابق با قوانین زیست محیطی مورد ارزیابی قرار گیرد.

مغایرت و اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه: مسئولیت و اختیارات در رابطه با نحوه برخورد و انجام تحقیقات مربوط به مغایرت ها و اقدام های اصلاحی و پیشگیرانه باید مشخص و براساس دستور العمل باشد.

سوابق: نحوه شناسایی، نگهداری و از رده خارج كردن سوابق زیست محیطی باید مشخص باشد كه شامل سوابق آموزشی، ممیزی ها و بازنگری می شود. این سوابق باید خوانا، قابل شناسایی و در ارتباط با فعالیت های مربوط باشند.

ممیزی سیستم مدیریت زیست محیطی: ممیزی های زیست محیطی باید بر طبق برنامه و دستورالعمل انجام گیرد. این ممیزی ها به منظور مشخص نمودن میزان مطابقت سیستم مدیریت زیست محیطی با برنامه های از پیش تعیین شده و این كه سیستم به طور مناسب مورد اجرا و نگهداری می باشد، انجام می گیرد. نتیجه این ممیزی ها به مدیریت شركت اطلاع داده می شود. برنامه ممیزی بر اساس اهمیت فعالیت ها تهیه و تدوین می شود.

بازنگری مدیریت
مدیریت ارشد شركت باید در زمان های مشخص سیستم مدیریت زیست محیطی شركت را مورد بازبینی و نگرش قرار دهد، تا در رابطه موثر با مناسب بودن این سیستم اطمینان حاصل گردد. این بازنگری باید مكتوب و سوابق آن نگهداری شود.