تبیان، دستیار زندگی

بر گرفته از  http://www.daneshsara.net/economy/eghtesad-eslami.html


عرصه اقتصاد یكی از موثرترین عرصه ها در زندگی بشر بوده و هست. این عرصه از ابتدایی ترین نیازهای بشر تا عالی ترین مفاهیم انسانی همچون عدالت اجتماعی را در بر می گیرد. نظام اقتصادی اسلام با چهره ای متمایز از سایر نظام های اقتصادی دنیا ، در صورتی كه به طور دقیق اجرا شود قابلیت حل بحران های اقتصادی و مشكلات فرا روی جوامع اسلامی را دارد.

اهداف: در این نگاشته با هدف اثبات دانش مداری نظام اقتصادی اسلام به برخی از راه حل هایی كه این نظام برای رفع چالشها و مشكلات اقتصادی جامعه ارائه كرده است ، می پردازیم.

خلاصه مطالب: این نگاشته مشتمل بر یك مقدمه و سه محور كلی است. نگارندگان در ابتدا با بررسی ویژگیهای اقتصاد اسلامی بر دانش مداری به عنوان مهمترین شاخصه این نظام تاكید می كنند. محور دوم بحث، به عوامل توسعه اقتصادی از دیدگاه اسلام می پردازد و اهتمام به علم و دانش را به عنوان مهمترین عامل توسعه اقتصادی بر می شمارد. و در آخرین مرحله دانش مداری را به عنوان مهمترین عامل توسعه مورد بررسی قرار می دهد.

دانش مداری مهمترین عامل توسعه

همان طور كه گذشت یكی از عناصر فرهنگی لازم برای توسعه ، نگرش علمی است. نگرش علمی اولین و مهمترین خصیصه ای است كه جریان توسعه اقتصادی از جنبه فرهنگی به آن نیاز دارد.

ضرورت وجود نگرش علمی برای رسیدن به توسعه از آن روست كه یكی از فاكتورهای مهم در توسعه اقتصادی بالا رفتن سطح رفاه جامعه همراه با افزایش توان تولید و پیشرفت تكنولوژی می باشد برای دست یابی به این امر می بایست.

روش های تولید بهبود یابد و كارآیی آن بیشتر گردد یعنی با پیشرفت های علمی و صنعتی بهترین و كم هزینه ترین روش ها كشف گردد تا تولید كالا و خدمات با كارایی بالا امكان پذیر شود و توان تولیدی جامعه افزایش یابد.

رسیدن به این هدف تنها در صورت حاكم بودن روحیه علمی در جامعه میسر است. به همین جهت است كه كشوری كه كالاها و خدمات مورد نیاز را به حد وفور در اختیار داشته اما این امر با صادرات منابع زیرزمینی و مواد اولیه و وارد كردن كالاهای ساخته شده انجام گرفته باشد را نمی توان كشور توسعه یافته دانست. بنابراین جامعه ای كه در آن روحیه علمی حاكم نباشد ، نمی تواند وضع موجود خود را به طور دقیق بشناسد و در نتیجه در امور تولیدی قادر به انتخاب بهترین و كارآمد ترین روش ها نیست.

یكی دیگر از شرایط اساسی شكوفایی، رشد و پیشرفت علوم ، وجود تحقیقات نظری و كاربردی در حین آموزش و بعد از آن می باشد. بدون تحقیقات نه تنها روند آموزش پویایی خود را از دست می دهد، بلكه ممكن است چنین نظامی نهاد آموزش و پرورش را با شرایط و نیازها و مشكلات جامعه به صورت بیگانه در آورد.

ضعف تحقیقات از موانع مهم در روند رشد و توسعه كشورهای جهان سوم می باشد. به همین علت می بایست به منظور استفاده بهینه و مفید از نیروی كار، نیاز بخش های مختلف اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی كشور را با توجه به تخصص های گوناگون ارزیابی كرد. باید برای هر رشته به مقتضای نیاز جامعه واحدهای تحقیقاتی وجود داشته باشد به طوری كه این واحدها با مراكز تولیدی و صنعتی كشور دائما در ارتباط بوده و به مبادله اطلاعات و نیروهای متخصص بپردازند. بدین معنا كه واحد تحقیقات مراكز تولیدی مشكلات تنگناها و نیازهای خود را بررسی كرده و گزارش آن را به بخش های تحقیقاتی آموزش عالی ارسال كند تا با تحقیقات متناسب هماهنگ و عمیق مشكلات موجود رفع گردد.