رجعت‏ سبز

اى آفتاب مهر! افزون بر یك هزاره است كه خورشید جمالت‏بر ایوان هستى ما نتابیده و ما منتظران شیفته تو چشم بر آسمان ولایت دوخته و به انتظار طلوع آفتاب عدالت نشسته‏ایم .

مولاى من! دلسوختگان وادى عشقت، دشت‏هاى طلب و معرفت و عشق را درنوردیده و بر آستانه فنا رسیده‏اند . بر ما تشنگان وادى فنا، جرعه‏اى از ساغر مهر تو عین بقاست . ما باده پرستان میخانه عشق، در انتظار پیمانه‏اى از دست دلبریم .

به غیر از راه میخانه، رهى دیگر نداند دل

كه مست از جام عشق است و بسى مستانه مى‏سوزد

بگردان دور مشتاقان، سبوى عشق را ساقى

ز شور و جذبه آن مى، لب و پیمانه مى‏سوزد

حجاب از چهره بگشاى و دمى از حجله بیرون آ

زلیخاى دل ما بین، چه سان دیوانه مى‏سوزد

اى زیباترین گلواژه دیوان عشق! تو چون غزال رمیده در غزل رام گشته و مطلع یك شعر خوب و عاشقانه خواهى شد . تو تفسیر واژه «عشق‏» گردیده و در دیوان عشق براى همیشه جاودانه خواهى ماند .

اى ماه من! چه زیباست هر شب با خیال روى تو آرمیدن و هر نیمه شب آفتاب دیدن .

چه زیباست نقد جان را با عشق تو سودا نمودن و نرد عشق با تو باختن!

چه زیباست كشته مسلخ عشق تو بودن و بر آستان مهر تو جان سپردن!

اى غمگسار غمزدگان!

گویند كه ماواى تو در دل شكستگان است .

اى دوست! خراب‏آباد دل ما، جز با حضور سبز تو آباد نمى‏شود و ما ویرانه‏نشینان كوى عشق در انتظار «رجعت‏سبز» توایم .

ظهور در آرامش یا جنگ؟!

---

برخی می‌گویند طبق روایات حضرت وقتی ظهور می‌نمایند که جهان پر از ظلم، جور و فساد شود و برخی دیگر می‌گویند: با عبادت، دعا، پرهیز از گناه و جهاد امام (عج) را در ظهورش یاری کنید. دلیل این تضاد چیست؟

---

این شبهه یا تضاد به خاطر قرائت‌های متفاوت و شاید دلخواه از احادیث مربوط به جمله‌ی اول است. چنین نیست که گفته باشند: «وقتی ظهور می‌نمایند که جهان پر از ظلم، جور و فساد شود»، چرا که آن وقت لازمه‌ی زمینه‌سازی برای ظهور تلاش برای ظلم و فساد بیشتر است و لابد مفسدین مقرب‌تر خواهند بود! که طبعاً خداوند متعال، اسلام و عقل چنین حکمی نمی‌دهد.

معنی ندارد که خداوند متعال (اسلام) از یک سو مردم را به ایمان و عمل صالح و پرهیز از ظلم و گناه دعوت نماید، و از سوی دیگر نعمت ولایت و حکومت معصوم را در گرو ازدیاد فساد و ظلم قرار دهد! اساساً چرا باید بیشتر فساد و ظلم کنیم تا یک منجی بیاید آن ظلم و فساد را برطرف کند؟! بلکه احادیث و روایات بیان می‌دارند که ایشان وقتی ظهور نمایند، جهان را پر از عدل و داد می‌نمایند، چنان چه پر از ظلم و جور شده است.

الف – دقت شود که جهان از همان زمانی که قابیل به هابیل ظلم کرد و او را به خاطر حسادت در قبولی قربانی نزد خداوند متعال به قتل رساند، دچار ظلم، جور و فساد بوده و هر روز نیز بر این ظلم و فساد افزوده شده است. حتی زمان رسول الله (ص) نیز جهان پر از ظلم، فساد، شرک، جهل و تباهی بوده است و پس از رحلت ایشان حتی محیط کوچک مدینه نیز پر از ظلم، جور و فساد گردید. پس اگر شرط ظهور ظلم و فساد باشد، این شرط همیشه محقق بوده و باید ظهور فرا می‌رسید. آیا ظلم و فسادی بیش از قائله‌ی کربلا تصور می‌شود؟!

ب – پس، اولین شرط قیام، برخورداری از زمینه و شرایط مساعد برای قیام است که اولین شرط آن نیز برخورداری از حداقل نیروی قابل و وفادار می‌باشد. به امام سجاد (ع) عرض کردند که پدرت با 72 یار مقابل یزید ایستاد و به شهاد رسید، پس چرا شما قیام نمی‌کنید؟ فرمود: ایشان 72 یار داشتند که قیام کردند، من اگر 7 یار داشتم قیام می‌کردم. به امام صادق علیه‌السلام عرض کردند که یاران و هواداران شما بسیارند و چرا قیام نمی‌فرمایید؟ ایشان با نشان دادن گله‌ای کوچک فرمودند: اگر تعداد یاران من به مقدار بزغاله‌های این گله بود قیام می‌کردم. راوی می‌گوید: پس از نماز آن‌ها را شمردم، 16 رأس بودند.

ج – لذا حضرت امام زمان (عج) نیز پس از برخورداری از حداقل نیرو برای برپایی یک حکومت جهانی قیام خواهند نمود. لذا در روایات این حداقل 313 تن بیان شده است و البته این 313 تن نخبگان، فرماندهان، رهبران و مدیران اصلی خواهند بود و پس از آن‌ها گروه‌های هزار، ده هزار، صدهزار و چند میلیون نفری به سوی ایشان خواهند شتافت و سپس بسیاری از مردم مسلمان و غیر مسلمان با ایشان بیعت خواهند نمود.

د- دقت شود که مسأله‌ی «قیام» با مسآله‌ی «حکومت» متفاوت است و قیام مقدمه‌ای برای سرنگونی حکومت جبار و باطل و برقراری حکومت عدل الهی می‌باشد.

یکی از شرایط اولیه برای برقراری حکومت، خواست و انتظار مردم منطقه‌ی حکومت است. پس اگر قرار باشد که حکومت جهانی برقرار گردد، لازم است که قاطبه‌ی مردم خواهان آن باشند.

البته منظور این نیست که تا قاطبه‌ی مردم مسلمان و شیعه نشوند و طالب حکومت منجی آخر، حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف نگردند، قیام و حکومتی نخواهد بود. بلکه مردم (چنان چه امروزه نشانه‌های آن دیده می‌شود) به جایی خواهند رسید که دیگر از همه‌ی مکاتب و مدعیان نجات بشر نا امید می‌شوند و منتظر فرج الهی و یک قدرت الهی می‌گردند.

ھ – دقت شود که جهان تا امروز شاهد قدرت یک پارچه‌ی جهانی نبوده است، لذا هر گاه کذب ادعایی معلوم می‌شد، می‌گفتند: شاید آن یکی بهتر باشد؟ از این رو به کمونیسم، مارکسیسم، لیبرالیسم، کاپیتالیسم، فمینیسم و ... رو آوردند. اما امروز از سویی قدرت‌ها یک پارچه شده و از سویی دیگرناتوانی همه معلوم شده است. به عنوان مثال: چه یک پارچگی بزرگ‌تر و بهتر از شورای امنیت یا سازمان ملل یا حقوق بشر یا ... می‌تواند وجود داشته باشد؟ اما رفته رفته به جهانیان ثابت می‌شود که تا حاکمی عالم به علم الهی و عادل به عدل الهی و مؤید به تأییدات الهی و در یک جمله «خلیفة الله» یا فرستاده‌ی الهی نباشد، نفس اماره حاکم خواهد بود و شوراها، سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی نیز به ابزار دیگری در خدمت طواغیت بدل خواهند شد.

و – پس جهان از همان ابتدا به خاطر گردن‌کشی مستکبرین و حماقت، عوامی، دنیاطلبی و خواب غفلت توده‌های مردمی، محکوم به جهل، ظلم، فساد و ... بوده و هست. و نه تنها هیچ دین الهی، بلکه هیچ عقل سالمی نیز حکم نمی‌کند که ظلم و فساد بیشتر شود تا کسی بیاید آن ظلم و فساد را برچیند! به ویژه اسلام عزیز و غنی که «ایمان و عمل صالح»، «امر به معروف و نهی از منکر» و «مبارزه با همه‌ی مظاهر کفر، شرک و نفاق» و طواغیت را در سرلوحه‌ی اهداف و برنامه‌های تکاملی بشر قرارداده است و مشخصات بارز پیروان این دین را ابتدا قیام بر علیه کفار، سپس وحدت بین خود و پس از آن سایر عبادات می‌خواند:

«مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَی الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَینَهُمْ تَراهُمْ رُکَّعاً سُجَّداً یبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً سیماهُمْ فی‌ وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذلِکَ مَثَلُهُمْ فِی التَّوْراةِ وَ مَثَلُهُمْ فِی الْإِنْجیلِ کَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوی‌ عَلی‌ سُوقِهِ یعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِیغیظَ بِهِمُ الْکُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظیماً» (الفتح - 29) ؛ محمد رسول خدا است و کسانی که با او هستند علیه کفار شدید و بی رحمند و در بین خود رحیم و دلسوزند، ایشان را می‌بینی که همواره در رکوع و سجودند و در طلب فضل و رضوان خدایند. علامتشان در رخسارشان از اثر سجده نمایان است، این وصف ایشان است در تورات و اما وصف آنان در انجیل این است که چون زراعتی هستند که از شدت برکت پیرامونش جوانه‌هایی می‌زند و آن جوانه‌ها هم کلفت می‌شود و مستقیم بر پای خود می‌ایستد به طوری که برزگران را به شگفت می‌آورد (مؤمنین نیز این طورند)، این برای آن است که کفار را به خشم آورد، خدا به کسانی که ایمان آورده و از آن بین به کسانی که اعمال صالح هم می‌کنند وعده مغفرت و اجری عظیم داده.

از این رو منتظر واقعی و طالب ظهور حضرت (عج)، ابتدا خود بر علیه کفر و طاغوت نفس خود قیام می‌کند و حکومت مطیع امر امام را در مملکت وجود خویش حاکم می‌نماید و سپس قادام به مساعد نمودن شرایط بیرونی می‌نماید تا بر یاران باوفا و قابل حضرت نیز بیافزاید.

سه رکن اساسی انتظار حقیقی 

---

کسی می‌تواند مدّعی انتظار فرج و آمادگی عملی ظهور منجی شود که توانسته باشد با کسب تقوا، یعنی انجام واجبات و اجتناب از محرّمات، رضایت امام زمان«ارواحنافداه» را تحصیل نماید و علاوه بر آن، حاضر باشد تمام تعلّقات مادی خویش را در راه اسلام و جهان شمولی این دین مبین فدا کند.

---

انتظار فرج یک فضیلت فراموش شده در جامعه است

آیت الله مظاهری در ادامه سلسله جلسات دروس اخلاق با اشاره به فراموش‌شدن فضیلت انتظار فرج در عصر حاضر، تأکید کرد: جامعه‌ای که آلوده به فساد اخلاقی است نمی‌تواند ادعای تشیع کند و انتظار فرج در چنین اجتماعی، یک فضیلت فراموش شده است.

مقصود از انتظار فرج، انتظار برای برافراشته شدن پرچم اسلام که همان پرچم عدالت و حقیقت است، در سراسر عالم، به‌دست شیعیان راستین و به رهبری حضرت ولی عصر«ارواحنافداه» است و چنین انتظاری که از والاترین ثواب‌ها برخوردار است، با تلاش و کوشش منتظران حقیقت می‌یابد.

بدیهی است که همه آدمیان ـ با هر دین و مذهبی وقتی بدانند با امر فرج، عدالت اجتماعی سرتاسر جهان را فرا می‌گیرد و دنیا از هرگونه ظلم، غمّ، غصّه و اضطراب عاری می‌شود، به آن علاقه‌مند می‌شوند؛ ولی این علاقه‌مندی که برای کفّار نیز ممکن است رخ دهد، کافی نیست و انتظار فرج حقیقی محتاج تحقق سه رکن «اعتقاد»،‌ «شعار» و «عمل» است.

جامعه فعلی از لحاظ اعتقاد به مبانی تشیع و نیز از حیث تعظیم شعائر از طریق برگزاری جشن‌ها در اعیاد و یا برگزاری مراسم عزاداری و نظائر آن، وضعیت نسبتاً مطلوبی دارد، امّا متأسّفانه آمادگی عملی برای ظهور حضرت ولی عصر«ارواحنافداه» در جامعه دیده نمی‌شود.

کسی می‌تواند مدّعی انتظار فرج و آمادگی عملی ظهور منجی شود که توانسته باشد با کسب تقوا، یعنی انجام واجبات و اجتناب از محرّمات، رضایت امام زمان«ارواحنافداه» را تحصیل نماید و علاوه بر آن، حاضر باشد تمام تعلّقات مادی خویش را در راه اسلام و جهان شمولی این دین مبین فدا کند.

جامعه‌ای که آلوده به فساد اخلاقی است و مردم آن حتّی در جشن‌های مهدوی، مرتکب گناهانی نظیر اختلاط بین زن و مرد و نگاه‌های آلوده می‌شوند، و جامعه‌ای که افراد آن مبتلا به گناهان بزرگی همچون دروغ، غیبت، تهمت، تظاهر و ریا بوده و نه تنها حاضر به نثار اموال و اولاد خویش در راه اسلام نیستند، بلکه در پرداخت خمس و زکات و دیون واجب مالی نیز کوتاهی می‌نمایند، نمی‌تواند ادعای تشیع کند و «انتظار فرج» در چنین اجتماعی، یک فضیلت فراموش شده است.

هر زمانی که جامعه رنگ تقوا به خود بگیرد و مردم علاوه بر اجتناب از گناه و مداومت به انجام همه واجبات، قانون مواسات را در بین خود حاکم سازند و از همدیگر دستگیری نمایند، قاعده لطف پروردگار متعال اقتضاء می‌کند که فرج حاصل شده و حضرت ولی عصر«ارواحنافداه» ظهور فرمایند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در ابتدای زمان حاکمیت جمهوری اسلامی در ایران، جامعه به صورت یک پارچه آماده ظهور شد و در آن زمان، احساس می‌شد که ظهور نزدیک است. امّا پس از مدّتی با رخنه سه فساد اخلاقی، اداری و اقتصادی در بدنه جمهوری اسلامی و در بین مردم، زمینه ظهور حضرت ولی عصر «ارواحنافداه» از بین رفت.

حضرت بقیة الله الاعظم «ارواحنافداه» برای اصلاح جهان نیاز به یارانی صالح دارند، همچنان که برای برقراری عدالت اجتماعی، افرادی عادل، متّقی و حقیقت‌خواه، باید به یاری ایشان بشتابند و بدیهی است که با کسانی که خود، مفسد و ظالم و حقیقت ستیز هستند، اطلاح عالم و بسط عدالت و گسترش حقیقت، امکان‌پذیر نیست. و از این رو تا زمانی که منتظران فرج، صالح، متّقی و عادل نشوند، ظهور آن حضرت تحقّق نخواهد یافت.

خدای تعالی با بیان نورانی «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحات»، ایمان و تقوا را به عنوان زیر بنا و روبنا، دو شرط اساسی برای دستیابی شیعیان به حکومت جهانی و برقراری عدالت و امنیت اجتماعی توسط آنان بر می‌شمرد و تأکید می‌فرماید که حضور شیعیان در حکومت سرتاسری اهل بیت«علیهم‌السّلام» که عاری از ظلم، تبعیض، فساد، فقر، اضطراب و ناامنی است، نیاز به لیاقت و زمینه‌سازی دارد و با زیربنای ایمان و روبنای تقوا حاصل می‌گردد.

جامعه‌ای لایق میزبانی از حکومت جهانی اهل بیت«علیهم‌السّلام» است که افراد آن با هم متّحد باشند و با غیبت، تهمت، شایعه و اهانت، به دشمنی با یکدیگر نپردازند تا بتوانند با اتّحاد و یکپارچگی، حکومت حضرت ولی عصر«ارواحنافداه» را اداره نمایند.

حضرت آیت الله مظاهری با تفسیر آیه شریفه «وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یرِثُها عِبادِی الصَّالِحُونَ»، شیعیان حقیقی و افراد صالح و شایسته را وارث کره زمین برشمرد و افزود: شیعیان راستین که به صورت توأمان به قرآن و عترت تمسّک می‌جویند و به خصوص از نظر عملی، به دستورات انسان‌ساز قرآن کریم توجّه کرده و پیرو اهل بیت«علیهم‌السّلام» هستند و در حدّ توان، کردار و گفتار خود را به اعمال اهل بیت«علیهم‌السّلام» شبیه می‌سازند، وارثان و تمکّن‌یافتگان آینده جهانی خواهند بود.

کسی که خود را شریک غم و اندوه دیگران نمی‌داند و با وجود مشکلات فراوان معیشتی و معضلات اجتماعی و ناهنجاری‌های روحی و اخلاقی در وضع کنونی، با خودخواهی به فکر زندگی خود و اطرافیان خود است، افکار و اعمال او به اهل بیت عصمت و طهارت«علیهم‌السّلام» شباهتی ندارد و در زمره شیعیان امیرالمؤمنین«علیه‌السّلام» محسوب نمی‌شود.

مردم از نظر معیشتی در تنگناهای فراوانی قرار دارند و بدون شک در بسیاری از موارد، محتاج نان شب و مایحتاج اولیه زندگی هستند، ازدواج جوانان با موانع فراوانی مواجه است و مفاسد متعدّدی را به همراه دارد و بی‌کاری‌های گسترده، مایه گسترش فساد و جرم شده است و طبعاً این جامعه با این معضلات، آماده و مهیای ظهور نیست.

اگر در جامعه، قانون مواسات و روحیه تعاون و دیگر گرایی، جایگزین خودخواهی، خودمحوری و تجمّل گرایی شود و مسئولان به‌جای دعواهای سیاسی و کارهای شعاری، به مشکلات اقتصادی مردم به نحو صحیح رسیدگی کنند، بسیاری از معضلات معیشتی به سرعت برطرف خواهد شد و در این صورت، انتظار فرج، معنای دیگری می‌یابد و نسل جوان، از روی سرخوردگی و ناامیدی به موضوع انتظار فرج نگاه نخواهد کرد.

اگر به مردم خدمت نمی‌کنید و به رفع معضلات معیشتی آنان نمی‌پردازید، لااقل مردم را تحقیر نکنید و در کارهای آنان مانع ایجاد نکنید.

امام زمان«ارواحنا فداه»با معجزه و خرق عادت، بر کره زمین مسلّط شده و حکومت جهانی تشکیل خواهند داد، اما در اداره حکومت عادلانه خویش از معجزه و خرق عادت بهره نمی‌گیرند، بلکه با اجرای دقیق احکام و قوانین جامع و مترقّی اسلام، حکومت قرآنی تشکیل می‌دهند و همه معضلات اقتصادی، معیشتی و اخلاقی جهان را رفع کرده و امنیت ظاهری و باطنی و زندگی عاری از ظلم، تبعیض، فقر، عزوبت، غم، غصه، نگرانی، دلهره و اضطراب برای همه جهانیان به ارمغان می‌آورند.

حضرت ولی‌عصر«ارواحنافداه» نه در تصرّف کره زمین و نه در اداره حکومت، از جنگ، خونریزی، قتل عام، بمب اتم و سلاح‌های کشتار جمعی و روش‌های سیاست بازانه بهره نمی‌گیرند.

برخی روایات جعلی و نادرست در طول تاریخ به تحریف ظهور و حوادث مربوط به آن پرداخته‌اند و چهره متفاوت و نادرستی از شیعیان و حضرت ولی‌عصر«ارواحنافداه» معرّفی نموده‌اند که شیعیان در این خصوص باید به جعلی بودن این‌گونه روایات توجّه داشته باشند.

امام زمان و خونخواهی امام حسین علیه السلام

---

در شرح وقایع ظهور وارد شده است که امام زمان علیه السلام انتقام سختی از عده ای می گیرد ؟اینان چه کسانی هستند و حضرت چگونه انتقام می گیرد؟

---

پاسخ :

در ابتدا به این می‌پردازم که «انتقام» چیست و با مقام و منزلت حضرت حجت (عج) سازش دارد یا نه؟

انتقامی که به حضرت نسبت داده شده است، به معنی مجازات کردن و کیفر دادن، سردمداران کفر و نفاق و شرک است، نه به معنی کینه توزی و فرونشاندن هوا و هوس های درونی. و اصولاً امامان معصوم ـ علیهم السّلام ـ از چنین هوس‌هایی پاکیزه بوده‌اند. و انتقام به معنی کیفر هیچ گونه ناسازگاری با مقام امام ـ علیه السّلام ـ ندارد. و از این رو خدای تبارک و تعالی هم از مجرمان انتقام می‌گیرند و در قرآن کریم به همین صفت از او یاد شده است به عنوان مثال به این آیات توجه بفرمایید:

1. «... أَلَیْسَ اللَّهُ بِعَزِیزٍ ذِی انتِقَامٍ »[1].

2. «... وَاللّهُ عَزِیزٌ ذُو انْتِقَامٍ »[2].

در این آیات هم، انتقام گرفتن خدا، به معنی مجازات در برابر کارهای ناشایست است و به هیچ وجه مسئله، کینه توزی ـ که در مورد خداوند سبحان قابل تصور نیست ـ مطرح نمی‌باشد.

2. یا حضرت مهدی (عج) انتقام خواهند گرفت و صفت انتقام برایشان صدق می‌کند؟ در پاسخ می‌توان گفت:

1. یکی از لقب‌های امام عصر(عج) «منتقم» است.[3] و اگر نمی‌توانست دشمنان اسلام را کیفر دهند و یا در برنامه عملیاتی او اتفاق نمی‌افتد، هرگز چنین لقبی را به او نمی‌دادند.

3. «وَمَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّهِ سُلْطَانًا  ...؛ کسی که خون مظلومی را به ناحق بریزد ما برای ولیش سلطه (قصاص) قرار دادیم».[4]

2. در دعایی که به وسیله عمری از خود آن حضرت روایت شده است آمده است: «وَ اَقمْ بهِ الحُدودَ المعطّلةَ و الأحکامَ المُهمَلة؛ و به توسط او حدود تعطیل شده و احکام کنار مانده اجرا شود».[5]

امام باقر ـ علیه السّلام ـ در ذیل این آیه شریفه می‌فرمایند: که مراد از «مظلوم» امام حسین ـ علیه السّلام ـ است و ما ولی دم او هستیم و هنگامی که قائم ما ظهور کند به خونخواهی او می‌پردازد.[6]

4. پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ در روز عید غدیر در معرفی حضرت مهدی (عج) فرمودند: ... الا انّه الحدوث بکلّ ثار لأولیاء الّا عزّو جلّ؛ گاه باشید حضرت مهدی (عج) انتقام گیرنده از ستمگران است، او خونخواه خون به ناحق ریختة همه بندگان صالح خداست».[7] گفتنی است روایات بخش انتقام بسیارند و ذکر همه آنها طولانی شدن جواب را به دنبال دارد.

5. در حدیث معراج وارد شده است،‌چون چشمان پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ به نور امامان افتاد، یکی از نورها را با نورهای دیگر متفاوت دید، از خدای حکیم ندا رسید که: او همان قائم ماست. او همان کسی است که حلال ما را حلال و حرام ما را حرام خواهد کرد و من توسط او از دشمنان انتقام خواهم گرفت.[8]

6. در روز عاشورا وقتی امام حسین ـ علیه السّلام ـ و اصحابش به دست یزیدیان به شهادت رسیدند، ملائکه الهی بسیار ناراحت شدند، و به درگاه الهی شکایت بردند،‌ و آفریدگار توانا در ضمن نشان دادن نور وجود حضرت مهدی (عج) فرمودند: «بذلک القائم انتقم منهم»؛ توسط این قائم از قاتلان امام حسین ـ علیه السّلام ـ انتقام خواهم گرفت.[9]

و ما هم در انتظار لحظه‌های سبزی به سر می‌بریم که شمشیر انتقام حضرت، به خونخواهی پهلوی شکسته حضرت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ خانه نشینی امام علی ـ علیه السّلام ـ ، و مظلومانه رفتن امام حسین ـ علیه السّلام ـ قیام کند، و همه کسانی که را که کهکشان غم را نثار خاندان پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ کردند، به کیفر کارهایشان برساند.

پی نوشت ها :

1. بحار الانوار، ج 52.

2. کمال الدین و اتمام النعمه، شیخ صدوق.

3. دولت المهدی، سید محمد حسینی.

[1]. سورة زمر، یة 37.

[2] . ل عمران، 4.

[3] . مرحوم مجلسی، بحار الانوار، ج 52، ص 376.

[4] . اسراء، 33.

[5]. سورة زمر، یة 37.

[6] . مسعود بن عیاش، تفسیر العیاشی، ج 2، ص 290، حدیث شماره 65، چاپ افست تهران.

[7] . مرحوم مجلسی، بحار الانوار، ج 37، ص 2 ـ 213، چاپ بیروت.

[8] . مرحوم مجلسی، بحار الانوار، ج 52، ص 283، چاپ بیروت.

[9] . مرحوم مجلسی، بحار الانوار، ج 37، ص 294، چاپ بیروت.

گوشه ای از معجزات امام زمان (عج)

---

امام صادق(علیه السلام) مى فرماید: «هیچ معجزه اى از معجزات انبیا نیست مگر این كه خداوند آن را به دست حضرت قائم (عج) براى اتمام حجّت، بر دشمنان ظاهر خواهد كرد.».

---

آیا امام زمان معجزه ای دارند ؟

قبل از پاسخ به این سؤال، لازم است كه اشاره اى هر چند مختصر، به معنا و تعریف معجزه داشته باشیم.

محقّق خویى، در تعریف معجزه مى نویسد: معجزه، در اصطلاح، این است كه مدعى منصبى از مناصب الهى، براى اثبات صحت ادعایش، كارى را انجام دهد كه خارق قوانین طبیعى است و دیگران از انجام دادن آن عاجزند.[1]

چون خداوند، بعد از خاتم انبیا حضرت محمد(صلى الله علیه وآله) امامان معصوم(علیهم السلام)را مجریان شریعت و جانشینان طریقت آن حضرت و حجّت خویش در روى زمین قرار داده تا راه هدایت را بر مردم هموار كنند و از آن جا كه همواره در طول تاریخ، مدعیان دروغین نبوّت و امامت، واقعیّت را بر مردم مشتبه مى كردند و مردم را به گمراهى و ضلالت مى كشاندند، لازم است كه راهى براى شناخت امام و حجّت، قرار داده شود. این راه و علامت، همان است كه در اصطلاح متكلمان، «معجزه» خوانده مى شود و در اصطلاح قرآن، «بیّنه» و «آیه»

نامیده مى شود. خداوند مى فرماید:

«لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْمِیزانَ لِیَقُومَ النّاسُ بِالْقِسْطِ...»[2]

ما، رسولان خود را با دلائل روشن (معجزه) فرستادیم و با آنان، كتاب و میزان نازل كردیم تا مردم قیام به عدالت كنند.

در روایتى از امام صادق(علیه السلام) درباره ى علت اعطاى معجزه از سوى خداوند، سوال شد. حضرت، در جواب فرمودند: «معجزه، علامتى است از طرف خداوند كه آن را فقط به انبیا و رسل و امامان اعطا مى كند تا صدق آنان از دورغ دروغگو شناخته شود.». [3]

حال، با توجّه به این كه جمیع مسلمانان، به جواز كرامت اولیاى خدا عقیده دارند ـ چنان كه تفتازانى مى گوید: «جمهور مسلمانان، به جواز كرامت اولیاى خدا معتقد هستند[4]» ـ پس انجام دادن معجزات و كرامات از سوى امامان معصوم(علیه السلام) ـ و از جمله امام زمان (عج) ـ كه حجت هاى خداوند بر روى زمین و وارثان زمین هستند، امر عجیبى نیست. با مراجعه به كتاب هاى تاریخى و روایى و ورق زدن صفحات آن، مشاهده مى كنیم كه معجزات و كرامات فراوانى از سوى آنان به وقوع پیوسته است.

بعد از این مقدمه باید گفت، معجزات آن حضرت، دو دسته است:

الف) معجزاتى كه آن حضرت در دوران تولّد و كودكى و غیبت، انجام داده اند.

1- تولّد بدون ظاهر شدن آثار حمل

از امام حسن عسكرى(علیه السلام) نقل شده كه به حكیمه (دختر امام جواد(علیه السلام) فرمود: «امشب، به خانه ى ما بیا زیرا، امر مهمّى رخ خواهد داد.». حكیمه پرسید: «چه اتفاقى؟». امام(علیه السلام)فرمود: «قائم آل محمد امشب به دنیا خواهد آمد.». حكیمه پرسید: «از چه كسى؟». امام(علیه السلام)فرمود: «از نرجس.».

حكیمه مى گوید: «به نزد نرجس رفتم و به او، فرزند بزرگوارى را بشارت دادم، در حالى كه هیچ اثر حملى در او مشاهده نكردم.».[5]

چنین معجزه اى، در مورد حضرت موسى(علیه السلام) هم بیان شده است. در مادر او، یوكابد، هیچ آثار حملى ظاهر نبود

[6] و تا روزى كه موسى(علیه السلام) به دنیا آمد، كسى نفهمید كه او حامله است.

2- قرآن خواندن در بدو تولّد

هنگامى كه امام مهدى (عج) از مادر تولّد شد، ایشان را به امام حسن عسكرى(علیه السلام) دادند. آن حضرت، وى را در آغوش گرفت و فرمود: «قران بخوان.». امام مهدى (عج) شروع به قرآن خواندن كرد.[7]

3- شفاى مریض لاعلاج

محمّد بن یوسف نقل مى كند، به مرضى دچار شدم كه پزشكان از علاج آن ناامید شدند. نامه اى به حضرت امام مهدى (عج) نوشتم و از آن حضرت، طلب شفا كردم. ایشان در جواب نوشتند: «ألبسك الله العافیه خداوند، بر تو لباس عافیّت بپوشاند.». مدّتى نگذشت كه شفا پیدا كردم و وقتى پزشكان از این ماجرا مطلع شدند، گفتند: «این شفا و عافیت، به یقین، از جانب خداوند بوده است.».[8]

4- طلا شدن سنگریزه

یكى از اهالى مدائن مى گوید: به همراه رفیقم، به حج مى رفتیم. در نزدیكى موقف، فقیرى به سوى ما آمد. ما به او جواب ردّ دادیم. سپس به سوى جوانى خوش سیما كه ردایى پوشیده بود رفت. او، سنگى از روى زمین برداشت و به فقیر داد. شخص فقیر، مدّت زیادى در حق او دعا مى كرد. در این هنگام، آن جوان غائب شد. ما به نزد مرد فقیر رفتیم و گفتیم: «واى بر تو! آیا براى گرفتن یک سنگ، این قدر دعا مى كنى؟» كه ناگهان در دست او سنگى از طلا دیدیم كه در حدود بیست مثقال مى شد. وقتى در مورد آن جوان از اهل مكّه و مدینه سوال كردیم، گفتند: «چنین شخصى از علویان است و هر سال با پاى پیاده به حج مى آید.».[9]

5- خبر دادن از غیب

از پسر مهزیار نقل شده كه در سفرى با كشتى همراه پدرم بودم و مال زیادى به همراه او بود. پدرم، دچار بیمارى سختى شد و گفت: « من، در حال مردن هستم.». و در مورد آن اموال، وصیت كرد كه آن ها را به امام زمان (عج) بدهم. از این وصیّت تعجّب كردم، ولى مطمئن بودم كه پدرم بیهوده سخن نمى گوید. با خود گفتم: «اگر امر برایم روشن شد، مانند دوران امام حسن عسكرى(علیه السلام) به وصیّت عمل مى كنم و الّا آن را صدقه مى دهم.».

مدّتى در عراق بودم تا این كه فرستاده اى از جانب امام زمان (عج) آمد و مشخصّات مال و محلّ مخفى كردن آن را گفت و حتّى بعضى از مشخّصاتى را كه خودم هم نمى دانستم، بیان كرد و من هم مال را به او دادم.[10]

ب) معجزاتى كه امام مهدى (عج) به هنگام ظهور انجام خواهد داد.

امام صادق(علیه السلام) مى فرماید: «هیچ معجزه اى از معجزات انبیا نیست مگر این كه خداوند آن را به دست حضرت قائم (عج) براى اتمام حجّت، بر دشمنان ظاهر خواهد كرد.».[11]

بنابراین، معجزات آن حضرت به دوره ى قبل از غیبت و غیبت، ختم نمى شود و به هنگام ظهور نیز آن حضرت براى معرّفى حقانیّت خویش و اتمام حجّت بر دشمنان و منكران، معجزاتى را انجام خواهند داد.

پی نوشت ها :

[1]. آلاء الرحمن فى تفسیر القرآن، ص 3، (به نقل از: إیضاح المراد فى شرح كشف المراد، ص 345، ربانّى گلپایگانى).

[2]. الحدید: 25.

[3]. بحارالأنوار، ج 11، ص 71.

[4]. الإلهیات من شرح المواقف، تحقیق على ربانى گلپایگانى، ص 132.

[5]. مدینة المعاجز، سیدهاشم بحرانى، ج 8، ص 10 و 26، مؤسسه ى معارف

اسلامى، چاپ اوّل، 1416 هـق.

[6]. قصص قرآن یا تاریخ انبیاء، هاشم رسولى محلاتى، ج 2، ص 46، انتشارات

علمیه ى اسلامیه، چاپ پنجم، 1407 هـق.

[7]. تبصرة الولى، سیدهاشم بحرانى، ج 18.

[8]. بحارالأنوار، ج 51، ص 297; اصول كافى، ج 1، ص 519.

[9]. اصول كافى، ج 1، ص 332; مدینة المعاجز، ج 8، ص 71.

[10]. الغیبة، شیخ طوسى، ص 282، مؤسسه ى معارف اسلامى، قم، چاپ اوّل، 1411

 [11]. منتخب الأثر فی الإمام الثانی عشر، لطف الله صافى، ص 312، مكتبة الصدر، چاپ سوم.

 آثار و برکات دعا برای امام زمان (عج)

---

چرا برای سلامتی امام زمان (عج) صلوات می‌فرستیم؟ مگر ایشان معصوم نیستند و از طرف خدا محافظت نمی‌شوند و مگر غایب نیستند؟

---

در خصوص چرایی صلوات، دقت شود که اولاً «صلوات» یک دعای مستجاب است. ثانیاً دعا کردن برای معصوم، امام، عزیزان دیگر و ...، معرفت و محبت خود ما را می‌رساند. لذا قبل از آن که برکاتش شامل طرف مقابل شود، شامل دعا کننده می‌گردد. و البته دعا شونده نیز از آن برکات الهی بهره‌مند می‌گردد. و گرنه خود «صلوات» حتی بر حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله نیز لزومی نداشت. چرا که در این صلوات برای ایشان سلام، درود و دعا می‌فرستیم.

– دعا در هر حال و برای هر کس مفید است و هیچ کس بی‌نیاز از دعا نیست. حتی اگر هیچ انسانی نیز وجود نداشته باشد، خداوند متعال خود و ملائکش بر رسول اکرم (ص) و هم چنین بر مؤمنین صلوات می‌فرستد. و البته منظور از صلوات، فقط لفظ «اللهم صل علی محمد و آل محمد» نیست.

– از برکات دیگر صلوات برای اهل عصمت و به ویژه امام زمان (عج) این است که معصوم هیچ گاه از دیگران عقب نمی‌افتد و امام هیچ‌گاه مدیون دیگران نمی‌ماند، حتی به اندازه‌ی یک سبقت در سلام و یا یک دعا. لذا وقتی شیعه‌ای برای سلامتی امام زمان (عج) دعا می‌کند و یا ذکر صلواتی می‌گوید: نشان می‌دهد که نه تنها امامش را می‌شناسد، بلکه همیشه ذهن و فکر و قلبش متوجه اوست. با خوشی او خوش است و با غم و اندوه و ناراحتی او نیز مغموم و ناراحت است و چون او را نمی‌بیند و از حالش با خبر نیست، دعا می‌کند که همیشه سلامت باشد و آفات محیطی بر او اثری نگذارد. بدیهی است که امام (ع) متقابلاً و حتی پیش از او، چنین شیعه را دعا می‌نماید. و بدین وسیله یک ارتباط معنوی مستقیم، با معرفت و محبت بین شیعه و امامش برقرار می‌گیرد، اگر چه ظاهر او را نبیند.

پس، دعا هیچ منافاتی با عصمت، محافظت الهی و غیبت ندارد. چنان چه برای تعجیل در ظهور ایشان نیز مأمور و مکلف به دعا شده‌ایم.

خداوند متعال برای تحقق هر امری وسایلی گذاشته است و یکی از این وسایل، دعا است. به همین دلیل حتی ملائک بسیاری فقط مأمور به دعا هستند.

آثار و برکات دعا برای امام زمان (عج)

دعا برای سلامتی امام زمان(عج) آثار و برکات فراوانی دارد از جمله:

1. نشانگر علاقه و محبت مسلمانان به ایشان است. اگر چه دوستی تمام ائمه معصومین علیهم السلام بخشی از ایمان و شرط قبولی اعمال است، در عین حال دعا کردن در حق امام زمان(عج) موجب ازدیاد محبت آن حضرت در دل و در نتیجه موجب تقویت ایمان می‌گردد.

2. اظهار تجدید عهد و پیمان با آن حضرت است و محتوای پیمان با آن حضرت را دین داری و شریعت محوری و تصمیم قلبی بر اطاعت امر امام‌علیه السلام و یاری رساندن او با نثار جان و مال تشکیل می‌دهد.

تجدید بیعت با آن حضرت‌علیه السلام کاری است که بعد از هر نماز از فرایض پنج‌گانه، یا در هر روز و یا در هر جمعه مستحب است.(دعای عهد مفاتیح الجنان، ص 891 و 892. شاهدی برای این سخن است.)

3. سبب زنده نگه داشتن یاد امام غایب در دل منتظران می‌گردد. یاد امام زمان(عج) توجه به ارزش‌های دین و اصول اخلاقی را در دل‌ها جوانه می‌زند و برعکس غفلت از یاد و خاطره امام یکی از دلایل عمده پژمردگی و سستی ارزش‌های الهی و انسانی در جامعه اسلامی است.

4. کسی که سلامتی امام زمان به رایش مهم است، به طور مسلّم آزردن آن حضرت به رایش سخت است، در نتیجه دعا برای سلامتی آن حضرت، انسان را بر انجام کارهایی وادار می‌کند که موجب خشنودی آن حضرت و در نتیجه سبب رسیدن به مقام رضوان الهی می‌گردد.

5. دعا بسیار مؤثر است و موجب فرج آن حضرت و نیز فرج و گشایش در زندگی مؤمنان می‌شود.

6. دعا موجب قرب الهی است. امام مهدی(عج) در خصوص زیارت آل یس می‌فرمایند: «هرگاه خواستید به وسیله ما به خداوند و به ما توجه کنید این زیارت را که از جانب خداوند انشا شده است بخوانید» (مفاتیح الجنان، ص 863.)

این زیارت که از جهات مختلف، محتوایی عمیق دارد بسیار مورد تأکید و سفارش قرار گرفته است. از جمله سلام‌هایی که در این زیارت ادا می‌شود، از ابتدا تا انتها، دعا برای سلامتی و تندرستی و بهروزی امام زمان(عج) است. «السلام علیک یا خلیفه الله و ناصر حقه... السلام علیک حین تصبح و تمسی، السلام علیک فی الیل اذا یغشی و النهار اذا تجلی ... السلام علیک به جوامع السلام...»؛ سلام بر توی جانشین خدا و یاری کننده حق... درود و سلام بر تو هنگامی که بامداد و شام کنی، درود و تهیت الهی بر تو در شب که همه جا را فراگیرد و در روز، در وقتی که نور دهد (یعنی سلام بر تو در هر صبح و شام)...، درود بر تو درودی همه جانبه... .

در دعای بعد از این زیارت نیز معانی بلندی نهفته است. از جمله عرض می‌کنیم: خدایا! او (امام زمان) را از شر هر متجاوز و سرکشی و از شر همه خلق خود پناه ده و او را از حوادث روزانه، از پیش رو، و از پشت سر و از طرف چپ، حفظ و نگهداری کن و از این که آسیب و گزندی به او برسد جلوگیری کن و در خصوص او، رسولت و خاندان رسولت را حفظ نما و به دست مبارکش عدل و داد را پدیدار نما! «اللهم اعذه من شر کل باغ و طاغ و من شر جمیع خلقک و احفظه من بین یدیه و من خلقه و عن یمینه و عن شماله و احرسه و امنعه منان یوصل الیه به سوء واحفظ فیه رسولک و آل رسولک واظهر به العدل...».

در پایان سخن لازم است یادآور شویم که دعا کردن برای سلامتی و فرج آن حضرت، اطاعت از امر خداوند و نیز اهل بیت پیامبر اکرم‌صلی الله علیه وآله است.

«وَ مَنْ یطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ یخْشَ اللَّهَ وَ یتَّقْهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْفائِزُونَ»؛ «و هر که خدا و رسولش را اطاعت کند و خداترس و پرهیزکار باشد چنین کسی به فوز و سعادت خواهد رسید».)سوره نور: آیه 52 ) 

نام برخی از یاران امام زمان(عج)

در روایاتی که از پیشوایان ـ علیهم السلام ـ رسیده است، نام برخی از یاوران امام زمان ـ علیه السلام ـ ذکر شده است که برخی از آنها بدین قرارند:

1. حضرت عیسی ـ علیه السلام ـ

پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرموده‌اند: «هنگام ظهور امام مهدی ـ علیه السلام ـ» عیسی بن مریم از سمان فرود می‌ید و فرزندم مهدی را همراهی خواهد کرد.[1]

2. تعدادی از پیروان حضرت موسی ـ علیه السلام ـ ، اصحاب کهف، یوشع بن نون، جانشین حضرت موسی ـ علیه السلام ـ ، سلمان، ابودجانه انصاری، مقداد، مالک اشتر.

امام صادق ـ علیه السلام ـ در این باره فرموده‌اند:

از پشت کوفه 27 مرد بیرون آمده و به حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ می‌پیوندند. 15 نفر از قوم حضرت موسی... هفت نفر از اصحاب کهف، یوشع بن نون، وصی حضرت موسی ـ علیه السلام ـ ، سلمان، ابودجانه انصاری ، مقداد و مالک اشتر. اینها یاوران امام مهدی ـ علیه السلام ـ و اداره کنندگان بخش‌های مختلف دنیا هستند.[2]

و اما پرسیده‌اید چگونه می‌توانیم در زمره یاوران آن حضرت قرار بگیریم؟ برای پاسخ به این سؤال باید ابتدا صفات یاوران امام مهدی ـ علیه السلام ـ را بشناسیم و سپس در راه به دست وردن نها تلاش کنیم. در این صورت خواهیم توانست در زمرة اصحاب و یاوران ن امام مهربان قرار بگیریم.

صفات یاوران امام مهدی ـ علیه السلام ـ

در روایات پیشوایان معصوم ـ علیهم السلام ـ ویژگی‌های زیبایی برای یاوران امام مهدی ـ علیه السلام ـ ذکر شده است، که ما به بعضی از نها اشاره می‌کنیم:

1. بینش عمیق نسبت به خداوند متعال

امام علی ـ علیه السلام ـ می‌فرمایند: مردانی که خدا را آنچنان که شایسته است شناخته‌اند و آنان، یاران امام مهدی ـ علیه السلام ـ در آخرالزمان‌اند.[3]

2. ایمان و عبادت

امام علی ـ علیه السلام ـ درباره یاران امام مهدی ـ علیه السلام ـ می‌فرمایند: (نان) مردان شب زنده‌داری هستند که زمزمه نمازشان مانند نغمه زنبوران کند و به گوش می‌رسد. شب‌ها را با زنده‌داری سپری می‌کنند و بر فراز اسب‌ها خدا را تسبیح می‌گویند.[4]

3. عشق به امام زمان ـ علیه السلام

امام صادق ـ علیه السلام ـ فرموده‌اند: (یاوران امام مهدی ـ علیه السلام ـ) به عنوان تبرک به زین اسب امام می‌کشند و در میان رزم گرد او می چرخند و با جان خود از او محافظت می‌کنند.[5]

4. اطاعت از امام مهدی ـ علیه السلام

امام صادق ـ علیه السلام ـ می‌فرماید: اطاعت یاران امام مهدی ـ علیه السلام ـ از آن حضرت از فرمانبرداری کنیز در برابر مولایش بیشتر است.[6]

5. شهادت طلبی

امام صادق ـ علیه السلام ـ می‌فرماید: (یاران امام مهدی ـ علیه السلام ـ ) آرزو می‌کنند در راه خدا به شهادت برسند.[7]

6. شجاعت

امام علی ـ علیه السلام ـ فرموده‌اند: (یاران مهدی ـ علیه السلام ـ) همه شیرانی هستند که از بیشه‌ها خارج شده‌اند و اگر اراده کنند کوه‌ها را از جا بر می‌کنند.[8]

7. همدلی و اتحاد

از امام علی ـ علیه السلام ـ چنین نقل شده که: آنان یک دل و متحدند.[9]

8. بردباری و تواضع

و باز آن امام همام فرموده‌اند: نها به خاطر یاری‌شان به خداوند منت نمی‌گذارند و از جان گذشتگی خود را بزرگ نمی‌شمارند.[10]

در پایان تذکر این نکته خالی از لطف نیست که یاوران امام مهدی ـ علیه السلام ـ سه دسته‌اند:

دستة اول 313 یاور مخصوص آن حضرت هستند که مشاوران و وزرای آن امام عزیزند. دسته دوم سپاه ده هزار نفری آن امام مهربان هستند که آغاز قیام آن حضرت از مکه، پس از اجتماع نان در مکه می‌باشد.[11]

دستة سوم خیل عظیم مؤمنان است که در میانة راه به حضرت می‌پیوندند و در رکاب او با دشمنان خدا می‌جنگند.

از میان سه دسته یاد شده جایگاه و منزلت گروه اول از بقیه بالاتر و دسته دوم در رتبه بعد و دسته سوم در رتبه آخر قرار دارند. بنابراین ما هم اگر حدّ بالای ویژگی‌های یاد شده را داشته باشیم می‌توانیم جزء 313 یاور مخصوص آن امام عزیز باشیم، و الا در رتبه‌های بعد قرار خواهیم گرفت. حاصل سخن اینکه آنچه باعث پیوستن به یاران حضرت می‌شود داشتن این کمالات انسانی است و ما هر چه در راستن خود به این کمالات تلاش بیشتری بکنیم نزد ن حضرت از جایگاه بالاتری برخوردار خواهیم بود.

برای مطالعه بیشتر رجوع کنید به:

امام مهدی از ولادت تا ظهور، یت الله سید محمد کاظم قزوینی.

پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و له ـ :

ای سلمان تو با مهدی ـ علیه السلام ـ خواهی بود و هر کس مانند تو باشد و همچون تو به او معرفت داشته باشد. (یوم الخلاص، ص 222)  

پی نوشت ها :

[1] . معجم احادیث الامام المهدی، ج 3، ص 121، انتشارات موسسه المعارف الاسلامیه، چ اول، 1411.

[2] . همان، ج 5، ص 122.

[3] . منتخب الاثر، فصل 8، باب 1، ح 2، ص 611، انتشارات مؤسسة السیدة المعصومة، چ 15، 1419.

[4] . بحار الانوار، ج 52، ص 308، انتشارات اسلامیه، چ سوم، 1372.

[5] . همان.

[6] . همان.

[7] . همان.

[8] . یوم الخلاص، ص 224.

[9] . همان، ص 223.

[10] . همان.

[11] . بحار الانوار، ج 52، ص 367.

امام زمان (عج) در پاسخ ابن‌بابویه چه نوشتند؟

---

علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی، پدر شیخ صدوق، بزرگ، فقیه، فرد مورد اعتماد قمی‌ها و معاصر غیبت صغرای امام زمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف بود (حدود سال 300ق).

---

وی در سفری که به عراق داشت با ابوالقاسم، حسین بن روح، سومین نایب خاصّ امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) دیدار کرد و مسائلی از او پرسید. بعدها توسط علی بن جعفر بن اسود نامه‌ای به حسین بن روح نوشت و طی آن از او خواست تا عریضه‌ای به امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) برساند و در آن از حضرت بخواهد برای صاحب فرزند شدن ابن‌بابویه به درگاه خدای متعال دعا کند.

امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) در پاسخ ابن‌بابویه نوشتند: «قد دعونا الله لک بذلک وسترزق ولدین ذکرین خیّرین؛(1) برای آنچه خواسته بودی برایت دعا کردیم. دو پسر نیکوکار روزی داده خواهی شد».

خدای متعال دو فرزند به نام‌های محمد (ابو جعفر، شیخ صدوق) و حسین (ابوعبدالله) به وی عطا فرمود. شیخ صدوق به فراگیری علوم اهل بیت علیهم السلام پرداخت و در شمار عالمان، محدثان و راویان بزرگ علوم و احادیث اهل بیت علیهم السلام قرار گرفت تا آن جا که هزاران حدیث، به ویژه در ابواب عبادات معاملاتِ فقه از او نقل و ثبت شد، اما برادرش حسین راه تعبّد و عبادت در پیش گرفت.

امروزه و پس از سپری شدن بیش از هزار سال جناب شیخ صدوق همچنان جاودانه مانده است، اما از برادرش حسین به ندرت یاد می‌شود. دلیل آن جاودانگی و این گمنامی راهی است که آن دو برادر برگزیدند، چه این که شیخ صدوق علوم اهل بیت علیهم السلام را فرا گرفت و آن را به دیگران آموخت.

در واقع او راهی انتخاب کرد که جاودانگی‌اش بخشید، فراتر این که او با چنین انتخابی در تمام اعمال عبادی تمام مردم تا روز قیامت شریک بوده و خواهد بود. وانگهی شیخ صدوق با انتخابش مصداق این سخن رسول خدا صلی الله علیه و آ له شد که فرمودند: «الدالّ علی الخیر کفاعله؛(2) آن که به کار خیری راه نماید، چنان است که خود آن عمل را انجام داده باشد».

تصمیم بگیرید و عزم خود را جزم کنید تا از نظر اندوخته‌ی علمی همانند شیخ صدوق ـ رضوان الله تعالی علیه ـ شوید و تحقق این امر در گرو فراگیری علوم آل محمد صلی الله علیه و آ له است که مستلزم دو چیز است:

1-  استفاده‌ی کامل از اوقات و فرصت‌ها است، چرا که دامنه‌ی علوم آل محمد صلی الله علیه و آ له بسیار گسترده است که وقت فراوان و تلاش همه جانبه را می‌طلبد، لذا باید زمینه و مقدمه‌ی فراگیری دانش اهل بیت علیهم السلام را فراهم آورد که در نیک فراگرفتن دانش: نحو (ادبیات عرب)، صرف، منطق، معانی و بیان و لغت نهفته است.

2-  در تمام امور به تقوای الهی پایبند باشید.

فراگیری علوم اهل بیت علیهم السلام بهترین و برترین راهی است که انسان در این دنیا می‌پیماید .

پی نوشت ها :

1. رجال العلاّمة، ص94/ علیّ بن الحسین بن بابویه القمّی.

2. فروع کافی: ج4/ باب فضل المعروف/ ص27/ ح4.

شباهت‌های حضرت عیسی(ع) و امام مهدی(عج)

مقرب‌ترین فرشته خداوند، یاور منجی بشریت

---

از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمود: نخستین کسی که با حضرت قائم(عج) بیعت می‌کند، جبرئیل (ع) است و بنا به آیه «وَآتَیْنَا عِیسَی ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّنَاتِ وَأَیَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ» خداوند، جبرئیل را مددکار عیسی قرار داده است.

---

حضرت مهدی(عج) به عنوان منجی موعود که تمام ادیان الهی به ظهورش پیروان خود را وعده داده‌اند، تمام پیامبران از خضر نبی تا عیسی بن مریم (علیهم السلام و الصلاة) به او اقتدا می‌کنند. اما آنچه حائز اهمیت است، شباهت‌های بسیاری میان حضرت عیسی بن مریم (ع) با مهدی موعود(عج) است که برخی از این شباهت‌ها اشاره می‌شود:

یاری و تأیید شدن از سوی جبرئیل

«جبرئیل» کلمه‌ای است عبرانی، به معنای «بنده خدا»، و نام فرشته وحی و از بزرگان ملائکه است که بر همه انبیا یا بر اولوالعزم از آنان و یا بر بعضی از پیغمبران الهی نازل شده و وحی خدا را به آن‌ها ابلاغ می‌کرده است. نقل شده که وی حدود بیست و چهار هزار بار بر حضرت محمد (ع) و ده بار بر عیسی مسیح (ع) فرود آمده است.

رسول گرامی اسلام (ع) فرموده‌اند: «جبرئیل از همه فرشتگان برتر است.»

خداوند متعال در قرآن حکیم می‌فرماید: «وَآتَیْنَا عِیسَی ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّنَاتِ وَأَیَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ؛‌(ایدناه بروح القدس) یعنی عیسی بن مریم را با معجزه‌ها و به وسیله جبرئیل تقویت نمودیم.

بیشتر مفسران، روح‌القدس را به جبرئیل تفسیر کرده و گفته‌اند: منظور آیه آن است که خداوند، عیسی (ع) را با روح‌القدس و جبرئیل تأیید و تقویت فرموده؛ یعنی جبرئیل را مددکار عیسی قرار داده است؛ البته برخی دیگر از مفسران نیز گفته‌اند: مراد از روح‌القدس، همان نیروی غیبی است که عیسی (ع) را کمک می‌نمود و با همان اسرار آمیز، مردگان را زنده کرده و بیماری‌های صعب‌العلاج را شفا می‌داد. تفسیر، روح‌القدس یعنی امدادهای غیبی و الهی، که انسان را در انجام‌ها و کارهای دشوار یاری می‌کند.

چرا در میان پیامبران الهی، تنها حضرت عیسی (ع) به این شرافت اختصاص یافته، که همه پیامبران به وسیله جبرئیل تأیید شده‌اند؟ گفته شده: به این دلیل که کودکی تا آخر عمر و حتی پس از نزولش به وسیله جبرئیل تقویت شده و شد.

خدای متعال در سوره «مائده» می‌فرماید: «إِذْ أَیَّدتُّکَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُکَلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَکَهْلًا» ؛ تو را با روح‌القدس (جبرئیل) تقویت کردم که با مردم در گهواره و به هنگام بزرگی و پختگی، سخن می‌گفتی.

امام ششم(ع) فرمود: نخستین کسی که با قائم (ع) بیعت می‌کند، جبرئیل علیه‌السلام است. وی در چهره پرنده‌ای سفید از آسمان فرود آمده و با آن حضرت بیعت می‌کند، آن گاه یک پا بر بیت‌الله و پای دیگرش را بر بیت‌المقدس گذاشته و با صدای زیبا و بلند، به گونه‌ای که همگان بشنوند، می‌گوید: «فرمان خدا رسید؛ پس آن را با شتاب نخواهید»

همچنین امام صادق (ع) می‌فرماید: زمانی که خداوند به قائم آل محمد (ع) اجازه خروج دهد... خداوند جبرئیل را می‌فرستد تا نزد او بیاید. جبرئیل در حجر اسماعیل نزد آن حضرت می‌آید و می‌گوید: چه چیز مردم را می‌خوانی؟ حضرت دعوت خود را به او خبر می‌دهد.

جبرئیل می‌گوید: من نخستین کسی هستم که با تو بیعت خواهم نمود، دست خودت را برای بیعت باز کن، پس دست در دست بقیه الله الاعظم - روحی له الفدا - می‌گذارد.

امام باقر (ع) می‌فرماید: گویا هم اکنون حضرت قائم (ع) و یارانش را می‌بینیم ... که فرشته (بزرگ خدا) جبرئیل در سمت راست حضرت مهدی و میکائیل در سمت چپ آن حضرت حرکت می‌کنند و ترس و وحشت پیشاپیش سپاهیانش و پشت سر آن‌ها به فاصله یک ماه در حرکت است و خداوند او را با پنج هزار فرشته آسمانی یاری می‌رساند.

شباهت‌های اندام مهدی(عج) به مردان قبیله مسیح(ع)

حذیفه فرزند یمان از پیامبر اکرم (ص) روایت کرده است: المهدی ولدی، وجهه کالقمر، واللون منه لون عربی، والجسم جسم اسرائیلی، میلا الارض عدلا کما ملئت جورا، یرضی بخلافته اهل السماوات و الارض والطیر فی الجو

پیامبر اکرم (ع) فرمود: مهدی از نسل من است. سیمایش چون ماه تابان، رنگش عربی (گندم گون) و جسمش اسرائیلی است(یعنی قامت رشید، راست و قوی دارد) زمین را از عدل و داد پر می‌کند همان گونه که از جور و ستم پر شده است. به خلافت او، اهل آسمان‌ها و زمین و حتی پرنده هوا رضایت می‌دهند.

ابو امامه باهلی گوید: رسول خدا (ع) فرمودند:میان شما مسلمانان و روم، چهار بار صلح نامه منعقد می‌شود چهارمین آن به دست مردی از نژاد هرقل است که تا هفت سال دوام خواهد داشت. مستور بن غیلان، از تیره عبدالقیس، پرسید: یا رسول‌الله، امام و رهبر مردم در آن روز چه کسی است؟

فرمود: مهدی که از نسل من است (از نظر قوت و قدرت) چهل ساله است، گویا صورتش چون ستاره درخشان و در گونه راستش خایل سیاه و بر دوش او دو عبای قطوانی و مانند مردان بنی‌اسرائیل (قوی، پر قدرت و رشید) است همه گنج‌ها را بیرون می‌آورد و دروازه‌های شرکت به رویش گشاده می‌شود.

توضیح:

اسرائیل در لغت به معنای قوت و قدرت آمده است، بعضی گفته‌اند: اسرائیل، نام دوم یعقوب است. مرد شامی از امیرالمؤمنین پرسید: شش نفر از پیامبران دارای دو اسم هستند، آنان کدام‌اند؟ آن حضرت در جواب فرمود:

یوشع بن نون (وصی حضرت موسی (ع)) که همان ذوالکفل است؛ یعقوب که همان اسرائیل است؛ حضر که نام دیگرش حلقیا (در نسخه بحارالانوار «تالیا») است؛‌ یونس که اسم دومش ذوالفنون است؛ عیسی که نام دومش مسیح بوده و محمد، که احمد نیز نامیده شده است.

و بعضی دیگر آن را لقب می‌دانند.

در مجمع‌البیان، و به پیروی از ایشان، در تفسیر نمونه، آمده است: اسرائیل نام دیگر یعقوب پدر یوسف، فرزند اسحاق، فرزند ابراهیم خلیل است. در بیان علت نام و اسم دوم یعقوب، قاموس کتاب مقدس می‌گوید: اسرائیل به معنای کسی است که بر خدا پیروز گشت. چون یعقوب هنگام کشتی گرفتن با فرشته خدا و پیروز شدن بر او، به این نام ملقب گردید. نیز می‌نویسد: چون ثبات و استقامت و ایمان خود را ظاهر ساخت، خدا اسم او را به اسرائیل تغییر داد.

جد بزرگوارش، امام صادق (ع) قدرت او را چنین توصیف کند: یکون قویا فی بدنه حتی لو مد یده الی اعظم شجره علی وجه الارض لقلعها، و لو صاح بین الجبال لتدکدکت صخورها

بدنش به اندازه‌ای قوی است که اگر دستش را به سوی بزرگ‌ترین درخت روی زمین دراز کند، آن را از ریشه می‌کند و اگر در میان کوه‌ها نهیب بزند و فریاد بکشد، صخره‌هایش فرو می‌ریزد.

شیخ سلیمان بلخی قندوزی، در ینابیع المودة، اسرائیلی را به «قد بلند» و برخی دیگر به «تنومند» تفسیر کرده‌اند، ولی به نظر می‌آید که این دو معنا دقیق نباشند، زیرا روایت‌های فراوانی وجود دارند که می‌گویند: مهدی موعود، نه کوتاه قد و نه بلند قد است، بلکه متوسط و قوی پنجه و پر نیروست، همان گونه که امام صادق (ع) فرمود و در روایت آمده است:

لیس بالطویل الشامخ و لا بالقصیر الارزق، بل مربوع القامه مدور الهامه، واسع الصدر،

راست قامت، ولی نه دراز قد، چهار شانه، ولی نه کوتوله به زمین چسبیده، سیما و صورتی گرد و سینه‌ای فراخ دارد.

سبب غیبت امام زمان(ع) ماییم!

---

آیت‌الله العظمی بهجت (ره)، اصلی‌ترین مسبّب غیبت را خود مردم می‌بینند؛ گذشتگان به نوعی و موجودین به نوعی دیگر؛ "سبب غیبت امام زمان(ع) خود ما هستیم زیرا دستمان به او نمی‌رسد وگرنه در میان ما بیاید و حاضر شود چه کسی او را می‌کشد؟ آیا جنّیان آن حضرت را می‌کشند یا قاتل او انسان است؟ ما از پیش در طول تاریخ ائمه امتحان خود را پس داده‌ایم که آیا از امام تحفّظ و اطاعت می‌کنیم و یا اینکه او را به قتل می‌رسانیم؟!

در این مقاله خواهان آن هستیم که اسباب غیبت مولایمان صاحب العصر و الزمان را در لسان فقیه و استاد بزرگ آیت الله بهجت (ره) بیان نماییم .

---

1. وضعیت امام غائب(عج)

آیت‌الله العظمی بهجت (ره)چونان سایر عالمان شیعی، امام را بزرگ‌ترین آیت حق، "آینه‌ای که تمام عالم را نشان می‌دهد "1، "ولیّ نعمت ما و مجرای رساندن فیض به ما "2 دانسته، درباره امام عصر(ع) می‌فرمایند: "اهل‌بیت همه نور واحدند؛ لذا انسان به هر کدام متوسل شود از دیگری جواب می‌گیرد. البته مصالحی در کار است همچنان که حضرت رسول(ص) در پاسخ حاجات درخواست شده از ایشان، به حضرت امیر(ع) و آن حضرت به امام حسن(ع) تا امام زمان(ع) حواله داده‌اند. زیرا مجری امور در این زمان آن حضرت است؛3 نه فقط به لحاظ ظاهری بلکه به لحاظ ولایت باطنی نیز "نزدیک‌ترین ائمه به ما حضرت حجت(عج) می‌باشد ".4

آیت‌الله العظمی بهجت (ره)به رغم اینکه آن حضرت را مالک کره زمین و واسطه همه ارزاق و خیرات به ما دانسته، اما درباره وضعیت ایشان چنین می‌گوید:

"چه مصائبی بر امام زمان(عج) ـ که مالک همه کره زمین است و تمام امور به دست او انجام می‌گیرد ـ وارد می‌شود، و آن حضرت در چه حالی است و ما در چه حالی؟ او در زندان است و خوشی و راحتی ندارد و ما چقدر از این مطلب غافل‌ایم و توجّهی نداریم. "5 همچنین در جایی دیگر از دست‌بسته بودن امام سخن می‌گوید. و مثال او را مثال ناقه صالح می‌خوانند. "ما از غم‌خوار، هادی، حامی و ناصر خود قدردانی و شکرگزاری نمی‌کنیم و واسطه خیر را پی می‌کنیم که: "فعقروها ".6

پس به عکس آنچه برخی عوام تصور دارند، امام غائب، فارغ از ما، در نعمت و سرور و در باغی خوش آب و هوا منزل ندارد بلکه در صبری جان کاه روزگار می‌گذراند. حضرت غائب(عج) عجب صبری دارد با اینکه از تمام آنچه که ما می‌دانیم و نمی‌دانیم اطلاع دارد و از همه امور و مشکلات و گرفتاری‌های ما باخبر است...7. خدا عجب صبری به ولی عصر(ع) داده که هزار سال است می‌بیند بر سر مسلمانان چه بلاهایی می‌آید و چه بلاهایی خود مسلمانان بر سر هم می‌آورند، و همه را تحمل می‌کند.8

2. وضعیت مأمومان در غیبت

از نظر آیت‌الله العظمی بهجت (ره)، همه شیعیان فرزندان فاطمه(س)اند9 اما این مأمومین امام غائب دارای دو وضعیت‌اند: وضعیت بالقوه آن‌ها که همان دارایی‌ها و امکانات آن‌هاست. در کلمات ایشان دو چیز گنج و کنز عالی است:

الف ـ میراث علمی ائمه اطهار(ع) :

ایشان در معرفی این گنجینه مهم می‌فرماید: "این همه ودایع، کتب، مخازن علم، روایات، و ادعیه در اختیار ما گذاشته‌اند به گونه‌ای که اگر کسی بخواهد امامی را حاضر بیابد، یا صدایش را از نوار گوش دهد، یا در خدمتش باشد تا مطالب آنان را استماع کند ـ نه اینکه خود در محضر آنان صحبت کند ـ بهتر از این‌ها را پیدا نمی‌کند. همه چیز در دسترس ما است ولی حالمان مانند حال کسانی است که هیچ ندارند. "10

ب ـ استمرار فیض امام(ع):

گنج دیگر شیعیان، داشتن امام حیّ و استمرار فیض او است که به لحاظ عملی هم‌اکنون هم شیعیان می‌توانند از او بهره ببرند. آیت‌الله العظمی بهجت (ره)در پاسخ به سؤالی که از ایشان شده بود: چرا ما باید از عترت محروم باشیم؟ پاسخ دادند: "چه کسی گفته از فیوضات آنان محروم‌ایم؟ ما به اختیار محروم‌ایم! همچنین: "نور الامام فی قلوب المؤمنین انور من الشمس المضیئه بالنهار " منتها دنبال کردن و طلب می‌خواهد. در زمان غیبت هم عنایات و الطاف امام زمان(عج) نسبت به محبان و شیعیان‌اش زیاد دیده شده است باب لقاء و حضور کاملاً مسدود نیست، بلکه اصل رؤیت جسمانی را هم نمی‌شود انکار کرد. "11

در نظر ایشان اساساً امام(ع) از نظر ظالمان محجوب است نه عارفان: حضرت از اعین الظالمین محجوب است: "المحجوب عن اعین الظالمین " اما کسانی که نه ظالم‌اند، نه رفیق ظالم و نه با ظالمان معاشر، آن حضرت از دید آنان محجوب نیستند ".12

اما این وضعیت بالقوه شیعه و امکانات اوست. وضعیت بالفعل و موجود مأمومین در نظر ایشان پست و ناچیز است: "مسلمانان زعیمی ندارند که در زیر لواء و پرچم او قرار گیرند زیرا سنّیان که اصلاً قائل به زعیم و امام نیستند و شیعه هر چند اعتقاد به امام دارد ولی در عمل و وضعیت مانند سنّیان هستند و با آن فرقی ندارند! "13

در واقع یک تشیع اسمی است. از این رو انذار می‌دهند: "اگر امام زمان هم بیاید با او همان معامله را می‌کنیم که با آبای طاهرینش کردیم! آیا می‌شود امام زمان(ع) چهار صد میلیون [تعداد شیعیان] یاور داشته باشد و ظهور نکند؟14

اهل بیت عصمت و طهارت(ع) بندگانی هستند که علم و صوابشان مُطَّرِد است یعنی با داشتن مقام عصمت، نه خطا می‌کنند و نه خطیئه و امام زمان(عج) عین الله الناظره و اذنه السامعه و لسانه الناطق و یده الباسطه (چشم بینا، گوش شنوا، زبان گویا و دست گشاده خداوند) است و از اقوال، افعال، افکار و نیّات ما اطلاع دارد، مع‌ذلک گویا ما ائمه و به خصوص امام زمان(عج) را حاضر و ناظر نمی‌دانیم بلکه گویا مانند عامّه اصلاً زنده نمی‌دانیم و به کلّی از آن حضرت غافل هستیم. "15

یعنی با وجود در اختیار داشتن میراث علمی آن‌ها مثل کسانی هستیم که هیچ ندارند و نسبت به فیوضات معنوی آن‌ها نیز مثل کسانی هستیم که اصلاً امام را متولد شده نمی‌دانند!

3. اسباب غیبت امام(ع)

نکته در خور توجّه در کلمات ایشان این است که ایشان چنین غیبتی را بی‌سابقه می‌دانند: " امیدوارم خداوند برای یک مشت شیعه مظلوم، صاحبشان را برساند. زیرا در عالم چنین سابقه‌ای نداشته و ندارد که رئیس و رهبری از مریدان و لشکرش این قدر غیبت طولانی داشته باشد! چه باید گفت؟ معلوم نیست تا کی! در تمام امّت‌های گذشته غیبت مقدّر شده است ولی در هیچ امّتی چنین غیبتی با وقت نامعلوم غیرمقدّر اتفاق نیفتاده است. "16

بر این اساس از آنچه گذشت می‌توان حدس زد عامل اصلی غیبت نزد ایشان چیست؟

آیت‌الله العظمی بهجت (ره)، اصلی‌ترین مسبّب غیبت را خود مردم می‌بینند؛ گذشتگان به نوعی و موجودین به نوعی دیگر؛ "سبب غیبت امام زمان(ع) خود ما هستیم زیرا دستمان به او نمی‌رسد وگرنه در میان ما بیاید و حاضر شود چه کسی او را می‌کشد؟ آیا جنّیان آن حضرت را می‌کشند یا قاتل او انسان است؟ ما از پیش در طول تاریخ ائمه امتحان خود را پس داده‌ایم که آیا از امام تحفّظ و اطاعت می‌کنیم و یا اینکه او را به قتل می‌رسانیم؟! "17

ایشان از عدم قدردانی و شکرگزاری مردم نسبت به غم‌خوار، هادی، حامی و ناصر خویش، و حتی بدتر از آن اینکه برخی آلت دست دشمنان امام هم می‌شوند، گله می‌کنند: " با وجود اعتقاد داشتن به رئیسی که عین الله الناظره است آیا می‌توانیم از نظر الهی فرار کنیم و یا خود را پنهان کنیم؟ و هر کاری را که خواستیم انجام دهیم؟! چه پاسخی خواهیم داد؟! همه ادوات و ابزار را از خود او می‌گیریم و به نفع دشمنان به کار می‌گیریم و آلت دست کفار و اجانب می‌شویم و به آنان کمک می‌کنیم! "18

پی‌نوشت‌ها:

1. رخشاد، محمد حسین، 600 نکته در محضر آیت‌الله العظمی بهجت، ص 8.

2. همان، ص 1.

3. همان، ص 174.

4. ساعی، سید مهدی، به سوی محبوب، 55.

5. رخشاد، همان، ص 188.

6. همان، ص 1.

7. همان، ص 210.

8. همان، 104.

9. همان، ص 2.

10. همان، ص 78.

11. همان، ص 247.

12. دلاور، مسعود، فیضی ورای سکوت، ص 30.

13. امیدیان، محمد تقی، امام زمان(ع) در کلام آیت‌الله العظمی بهجت (ره)، ص 56.

14. رخشاد، همان، ص 1.

15. همان، ص 2.

16. همان، ص 173.

17. همان، ص 91.

18. امیدیان، همان، ص 37.

دل به دل راه دارد!

فی الکافی، عن الحسن بن الجهم قال: قلت لابی الحسن (علیه السلام): لا تنسنی من الدعاء قال: و تعلم انی انساک؟! قال: فتفکرت فی نفسی و قلت: هو یدعو لشیعته و انا من شیعته، قلت: لا، لا تنسانی. قال: و کیف علمت بذلک؟ قلت: انی من شیعتک و انک تدعو لهم. قال: هل علمت بشیءغیر هذا؟ قلت: لا. قال: اذا اردت ان تعلم ما لک عندی فانظر الی ما لی عندک.(1)

حسن بن جهم می گوید: به حضرت موسی بن جعفر علیهما السلام عرض کردم: ما را از دعا فراموش نفرمایید! فرمود: آیا فکر می کنی که تو را از دعا فراموش می کنم؟ آیا تصور تو این است که من تو را دعا نمی کنم؟ با خودم فکر کردم که این بزرگوار برای شیعیانش دعا می کند، من هم که از شیعیانش هستم، پس برای من دعا می کند. لذا به حضرت عرض کردم: من فکر نمی کنم که شما مرا از دعا فراموش کنید. فرمود: از کجا فهمیدی که تو را از دعا فراموش نمی کنم؟ عرض کردم: من شیعه شما هستم، شما هم برای شیعیانتان حتما دعا می کنید، پس من را هم دعا می کنید. فرمود: آیا راه دیگری هم به نظرت می رسد که از آن کشف کنی که من تو را دعا می کنم؟ گفتم: نه، راه دیگری به نظرم نمی رسد.

حضرت فرمودند: هر وقت خواستی بفهمی که من درباره تو چگونه هستم، نگاه کن به خودت، ببین من در دل تو چگونه ام. به دل خودت مراجعه کن! ببین وضع من در دل تو چگونه است. از آن کشف کن که وضع تو هم در دل من به همان کیفیت است؛ یعنی اگر تو به من محبت می ورزی، بدان که من هم به تو محبت می ورزم. اگر من را دعا می کنی، بدان که من هم تو را دعا می کنم.

این همه توصیه به دعا برای حضرت ولی عصر (ارواحنا فداه) اینجا ثمره اش ظاهر می شود. وقتی شما برای آن بزرگوار دعا می کنید، کشف کنید که ایشان هم شما را دعا می کنند. وقتی شما صلوات بر محمد و آل محمد می فرستید، که بهترین دعا برای این بزرگواران، همین طلب صلوات و رحمت و رضوان الهی برای آنها است، بدانید آنها هم شما را دعا می کنند.

در روایات دیگر، در مورد دوستان است. همین که معروف است، می گویند: دل به دل راه دارد. اگر می خواهید بدانید دوستتان با شما چگونه است، ببینید شما با او چگونه اید. ارواح به هم متصلند. در مورد افراد عادی این معنا هست. لکن در مورد خصوص ائمه (علیهم السلام) خیلی واضح است؛ چون آنها قلبشان آیینه علم الهی است و در آن، همه آنچه در عالم وجود دارد، منعکس می شود. پس وقتی شما به او محبت می ورزید، بدانید که او هم به شما محبت می ورزد؛ یعنی این ارتباط، ارتباط متقابل است. در صلوات مخصوص که از حضرت حجت روایت است، در عصر جمعه چنین آمده است:

اللهم اعطه فی نفسه و ذریته و شیعته و رعیته و خاصته و عامته و عدوه و جمیع اهل الدنیا ما تقر به عینه و تسر به نفسه و بلغه افضل ما امله فی الدنیا و الاخره.

خدایا! به این بزرگوار، به ولی خودت، درباره خودش، درباره اولادش، درباره اصحابش، درباره شیعه اش، درباره دشمنانش، آنچه چشم او را روشن می کند، به او بده! این دعا از بهترین دعاهاست.

اگر آن حضرت را دعا کنید، یقینا آن بزرگوار هم شما را دعا خواهد کرد. (2)

زخم دل هجران زدگان را تو شفایی

درد غم بی نسخه ما را تو دوایی

عالم همه جا پر شده از تیرگی محض

ما گمشدگانیم و تو مصباح هدایی

مگذار که با ما همه عالم بستیزند

ما با همه گفتیم که تو صاحب مایی

سوگند به تنهایی تنهای مدینه!

تنها تو فقط منتقم خون خدایی

تو وارث بازوی علمدار حسینی

تو پاسخ فریاد تمام شهدایی

با خون دل و اشک روان هر شب جمعه

با مادر خود فاطمه (سلام الله علیها) در کرببلایی

ای کاش که یک لحظه به چشم همه عالم

ز آن گوشه شش گوشه به ما رخ بنمایی

ما پیش تو بودیم ولی حیف نبودیم

تو در دل مایی و ندانیم کجایی

گفتم دعایی کنم بهر ظهورت

دیدم تو دعایی تو دعایی تو دعایی

میثم همه گوش است که از خویش بگویی

کعبه همه چشم است که در کعبه درآیی(3)

پاورقی:

1- الشافی، صفحه 656

2- جلسه 401 درس خارج مقام معظم رهبری، 1/12/89

3- حاج غلامرضا سازگار