تبیان، دستیار زندگی

آرامگاه امامزاده شاه محمد زید

خانقاه سكاكیه : خانقاه سكاكیه سمنان از خانقاه‌های معروف ایران به شمار می‌رود كه منسوب به شیخ ابوالحسن سكاك سمنانی عارف قرن پنجم هجری است . شهرت و اهمیت این خانقاه به علت این است كه شیخ علاء الدوله سمنانی عارف بزرگ قرن هشتم هجری پس از ترك خدمت دیوانی در این خانقاه به ریاضت پرداخته است . از خانقاه سكاكیه سمنان در حال حاضر اثر قابل توجهی باقی نیست و فقط محلی در نزدیكی مقبره پیر علم دار به نام «سكاكیه» نامیده می‌شود كه احتمال دارد خانقاه مورد بحث در آن محل قرار داشته است .

آتشكده ‌آبادی صبح : آتشكده آبادی صبح از مكان های شناخته شده ادیان باستانی است كه در پنج كیلومتری شمال غربی آبادی قوشه دامغان واقع شده و در حال حاضر فقط ستون‌های عظیم و قطور آن باقی مانده است .

بقعه متبركه امامزاده ابراهیم(ع) : در فاصله حدود هشت كیلومتری شهرستان دامغان و در 1.5 كیلومتری جنوب روستای وامرزان، بقعه و بارگاهی وجود دارد كه متعلق به حضرت امامزاده ابراهیم(ع) است . از مدفون این بقعه اطلاعی دقیق در دست نیست و تاكنون شجره ای كه بیانگر اصل و نسب تاریخ زندگانی صاحب بقعه باشد مشاهده نشده ، و لیكن مردم محل این آرامگاه را متعلق به حضرت ابراهیم(ع) فرزند موسی بن جعفر(ع) می دانند .

بقعه متبركه امامزاده سید صالح(ع) : در نزدیكی روستی گز و جزن (شش كیلومتری شمال خاوری دامغان و دو كیلومتری شمال جاده شوسه تهران- مشهد ) گنبد و صحن زیارتگاهی است به نام سید صالح كه زیارتگاه است و معلوم نیست مدفن كیست .

دیگر بقعه های متبركه شهر دامغان : بقعه متبركه امامزاده اسماعیل(ع) در روستای طزره ، بقعه متبركه امامزاده ابراهیم(ع) در روستای حاجی آباد رضوه ، بقعه متبركه امامزاده جعفر(ع) و گنبد پیر در روستای امامزاده جعفر ، گنبد شیخ در روستای شامان ، گنبد خشتی "پیرنما" یا "پیر یغما" در روستای مامزاده جعفر ، بقعه متبركه امامزاده قاسم(ع) در روستای صیدآباد ، بقعه متبركه امامزاده محمد(ع) ، بقعه متبركه تویه دروار ، حضرت امامزاده قاسم(ع) زینبیه ، حضرت امامزاده قاسم(ع) معروف به بی سر ، حضرت امامزاده شاه مرتضی(ع) ، حضرت امامزاده مجدالدین (ع) نمكه ، حضرت امامزاده ابراهیم هفتنان(ع) ، حضرت امامزاده محمد(ع) دیباج چهارده ، امامزاده ابراهیم(ع) ابراهیم آباد یزدانی ، حضرت امامزاده بابا علی(ع) از دیگر بقاع شهرستان دامغان به شمار می روند .

 .

بقعه متبركه سید زین الدین : در 200 متری شمال شرقی امامزاده اشرف سمنان ، بقعه دیگری مشهور به سید الدین وجود دارد و تا چند سال پیش كه از شجره نامه وی اطلاع صحیحی در دست نبود ، وی را به نام "زین الدین مهدی" می خواندند . ولی بطوری كه از تحقیقات مرحوم علامه حائری برمی آید ، نام اصلی مدفون این بقعه زین الدین علی صالح ، فرزند عبیدالله اعرج بن حسین اصغربن امام زین العابدین است . در سمت راست جاده قدیم سمنان- تهران و در محل قریه لاسجرد ، بنای امامزاده ای مشاهده می گردد كه به نام امامزاده رضا و سید علی اكبر ، از اولاد حضرت امام موسی كاظم(ع) مشهور است . امامزاده مزبور در 300 قدمی كاروانسرای شاه عباسی، در یك حیاط وسیع كه دارای قبور زیادی است ، واقع شده است . لازم به ذكر است كه در داخل و خارج بقعه كتیبه یا سنگ نوشته ای كه دال بر انتساب تاریخ بنای اولیه آن باشد وجود ندارد.

بقعه متبركه سی سر : زیارتگاه سی سر در ضلع جنوبی میدان بهشتی و در ابتدای خیابان شیخ علاءالدوله سمنان واقع شده است . مردم سمنان درباره مدفونین بقعه سی سر داستانی شنیدنی نقل می كنند ، گویند: در زمان خلافت مامون یكی از سادات علوی مورد تعقیب عمال بنی عباس قرار می گیرد ، از ترس جان به سمنان می گریزد ، در سمنان نیز چون مامورین خلیفه را در تعقیب خود می بیند راه فرار خود را از بیراهه به طرف شما سمنان ادامه می دهد . تصادفاً به دهكده درجزین می رسد و در یكی از باغهای خارج درجزین عده ای به زراعت مشغول بوده اند ، نامبرده به آنان پناه می برد و جریان تعقیب خود را از طرف عمال بنی عباس شرح می دهد . چون مردم درجزین شیعه اثنی عشری بودند ، لذا مقدم او را گرامی داشته برای نجات وی فكری اندیشیدند . از آنجا كه انتظار می رفت ماموران جهت دستگیری وی از راه برسند ، از این نظر فوراً او را در بین خود جای داده و به لباس دقانان ملبس می سازند . پس از انجام این كار عمال بنی عباس از راه می رسند و به جستجو می پردازند، دهقانان از وجود چنین شخصی اظهار بی اطلعی نموده و از معرفی وی خودداری می كنند . بالاخره سربازان خلیفه همه آنها را كه جمعاً 40 نفر بودند به قتل رسانده و سر آنان را در آب رودخانه ای كه از دهكده درجزین عبور می نماید می اندازند ، در نتیجه سی سر از چهل سر به آب داده شده در محله جنبندان به دست می آید و در بقعه سی سر دفن می گردد و نه سر دیگر در محله ناسار از آب گرفته می شود و یك سر دیگر در جریان آب ناپدید می گردد . در حال حاضر در دهكده درجزین محلی به نام چل تن وجود دارد كه تا اندازه ای موید این گفتار می باشد

بقعه متبركه ابراهیم اسماعیل : بقعه ابراهیم اسماعیل در بازار شیخ علاءالدوله سمنان و در كنار خیابان امام خمینی(ره) واقع شده است . از شجره و زندگینامه مدفونین آرامگاه اطلاعی در دست نیست . ایوان نسبتاً زیبای بقعه رو به شمال و در بازار شیخ علاءالدوله واقع شده است ، ایوان مذكور تقریباً به ارتفاع پنج متر است كه دارای مقرنس كاری ساده ولی بسیار جالب است .

بقعه متبركه پیر علمدار : درخیابان حكیم الهی سمنان و نزدیكی میدان امام خمینی(ره) ، مقبره ای كه به پیر علمدار مشهور است . در مورد نسب و تاریخ زندگانی مدفون این آرامگاه اطلاع كافی در دست نیست. مرحوم صنیع الدوله در جلد شوم كتاب"مطلع الشمس" چنین می نویسد : " بیرون از درواره عراق مقبره ای است ، گویند این بقعه به "پیر حسین" ، علمدار حضرت رضا(ع) می باشد . این مقبره گنبد مخروطی و دو صندوق دارد ، اولی مشبك است و در میان آن صندوقی است غیر مشبك ." عده ای معتقدند كه در هنگام مسافرت حضرت رضا از مدینه به مرو در سال 198 هجری قمری ، پیر حسین علمدار نیز جزو ملتزمین ركاب ایشان بوده و وقتی به سمنان می رسند . پیر حسین علمدار فوت می كند و در محل كنونی دفن می شود ، لیكن چنان كه از كتیبه شمالی نمای خارجی بقعه علمدار مستفاد می گردد ، پیر حسین یكی از نواده های امام زین العابدین (ع) می باشد و با توجه به اینكه سمنان در زمان خلفای عباسی پناهگاه سادات سجادی بوده ، بیشتر مقرون به صحت است . آرامگاه مرحوم میرزا مهدی یاهو ، متخلص به فقیر سمنانی ، كه از رجال و دانشمندان زمان محمد شاه قاجار بوده ، در جوار مقبره پیر حسین علمدار می باشد .

بقعه متبركه سید میرمسلین : در جوار برج چهل دختر در كنار خیابان حكیم الهی سنایی ، امامزاده ای وجود دارد كه به سید مرسلین معروف است . از اصل و نسب و شجره نامه مدفون این بارگاه اطلاع صحیحی در دست نیست ، لیكن مردم وی را از نواده های امام زین العابدین (ع) می دانند . با توجه به تاریخ منطقه بعید به نظر نمی رسد كه امامزاده مذكور یكی از سادات سجادی باشد .