تبیان، دستیار زندگی

در این فضا (تونل کارپال) ما هشت تاندون سطحی و عمقی دست و تاندون بلند شست را به همراه عصب مدین داریم . هر عاملی که باعث کاهش اندازه تونل یا افزایش سایز بافتهای داخل تونل شود علائم CTS را ایجاد می‌کند.

شیوع این بیماری در خانمهای خانه دار میانسال، کاربران کامپیوتر، نجاران، تصویرگران، کارگران، قصابها و مکانیکهای خودرو و رانندگان ماشینهای سنگین بیشتر است .
خواب رفتگی مکرر دست ها ، گزگز کف دست ، کاهش قدرت گیرایی و انعطاف انگشتان ، ... این نشانه های ناخوشایند ممکن است هرکدام از ما را بترساند و ما را درباره استفاده همیشگی از دستانمان نگران کند . بروز طولانی مدت و مداوم این نشانه ها می تواند نشانه ایجاد بیماری تونل کارپال باشد .

لازم نیست حتماً نوازنده پیانو یا یک تایپیست حرفه‌ای باشیم تا ابتلا به این بیماری ما را از کار بیکار کند. بلکه به دنبال از بین رفتن قدرت انعطاف انگشتان، غذا خوردن، مسواک زدن و حتی لباس پوشیدن تقریباً غیرممکن می‌شود.

هرچند این عارضه بیشتر در شغل‌های خاصی دیده می‌شود، اما این بیماری فقط مربوط به شاغلان نیست و خانم‌های خانه‌دار هم باید مراقب باشند. انجام کارهای خانه می‌تواند باعث به‌وجود آمدن نشانگان تونل کارپال شود. طبق نتایج مطالعه‌ای که در سی کشور و سه ایالت کانادا طی یک دوره سی ماهه انجام شده، مشخص شده است 9/15 درصد موارد جدید نشانگان تونل کارپال مربوط به خانم‌های خانه‌دار بوده است.

 1- خواب رفتن و گزگز انگشتان دست كه اكثرا با درد همراه است، از علائم اصلی این بیماری است.

 2- میزان بروز این بیماری در خانم‌ها بیشتر از آقایان است (حدود 6 درصد در خانم‌ها و حدود 6/0 درصد در آقایان) و خانم‌ها در سنین 30 تا 60 سال بیشتر با این مشكل مواجه‌اند.

 3- در اوایل بیماری و یا در صورت خفیف بودن آن، این علایم فقط در هنگام استراحت یا خواب ایجاد می‌شوند، اما وقتی بیماری شدیدتر شد، علایم ذكر شده دایمی می‌شوند.

علائمی همچون افتادن اجسام از دست بیمار، از دست دادن مهارت انگشتان، ضعف و لاغری در برخی عضلات دست، به مرور با شدت یافتن بیماری ظاهر می‌شوند.

 4- عوامل زمینه‌ساز این سندرم متفاوت‌اند. شكل و آناتومی مچ دست در برخی افراد آنها را مستعد ابتلا به این سندرم می‌كند.

انجام كارهای تكراری(مثل تایپ کردن)، دیابت، كم‌كاری تیرویید، برخی بیماری‌های متابولیك و حتی بارداری می‌توانند از عوامل زمینه‌ساز باشند.

 5- اگر علایم فوق را دارید، حتما برای تشخیص و درمان به پزشك مراجعه كنید.

با گرفتن یك نوار عصب و عضله و انجام چند معاینه ی ساده، این مشكل تشخیص داده می‌شود و اگر در مراحل اولیه درگیری عصب میانی دست باشید، تنها با بستن مچ بند و استفاده از فیزیوتراپی یا لیزر و گاهی با تزریق موضعی، مشكل شما حل خواهد شد.

 6- درمان‌های دارویی و تكنیك های خاص ورزشی نیز برای درمان كمك‌ كننده‌اند. در موارد شدیدتر كه بیمار به درمان طبی جواب نمی‌دهد، نیاز به عمل جراحی است كه این عمل نسبتا ساده، برای باز كردن تونل و آزادسازی عصب انجام می‌شود.

 7- گمان نكنید هر كسی که دستش خواب می‌رود، لزوما به این بیماری مبتلاست، زیرا خواب رفتن دست علل دیگری نیز دارد، مثلا آسیب عصب‌های دیگر دست یا درگیری عصب در ناحیه ساعد، بازو، شانه و یا حتی گردن می‌تواند چنین علایمی را بروز دهد. گاهی وجود مشكلاتی در مغز و نخاع، علایمی این گونه را ایجاد می‌كند.

بنابراین مراجعه به پزشك برای تشخیص دقیق بیماری الزامی است.

 8- خانم‌های بارداری كه علایم یاد شده را دارند، با اینكه معمولا پس از بارداری مشكل‌شان کاهش پیدا می‌كند، ولی گاهی اوقات، این مساله ادامه دار خواهد شد. لذا خانم‌های باردار نیز مانند دیگر خانم‌ها، نیازمند پیگیری و درمان هستند. حتی در طول بارداری می‌توان با درمان به موقع و تزریق موضعی، به بیمار كمك كرد.

خوشبختانه این بیماری دردناک قابل درمان است. روش های مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارد. اولین اقدام درمانی، ممکن است بستن شبانه انگشت ها با آتل یا نوارهای مخصوص به مدت چند هفته هنگام خواب باشد. اگر نتیجه موفقیت آمیز نباشد، در طول روز هم بستن این نوارها و آتل توصیه می شود.  در مرحله بعد، ممکن است درمان های دارویی آغاز شود. علایم معمولا با درمان های دارویی بهبود پیدا می کند، اما نهایتا ۵۰ درصد موارد نیاز به جراحی دارد. جراحی تا ۸۵ درصد موفقیت آمیز است، اما بهبود کامل چند ماه طول می کشد.

مصرف ویتامین ب ۶ نیز ممکن است مفید باشد .
۲.مرحله میانی سندرم: بیماران این گروه اغلب کرخی و پارستزی را گزارش می‌کنند و کاندید عمل جراحی دکامپرشن (برداشتن فشار عصب با برش تاندون فلکسور)هستند. در این مرحله هنوز آسیب عصب دائمی نشده‌است .

۳.مرحله نهایی یا شدید سندرم: این گروه اغلب علائم طولانی مدت دارند، به دلیل آسیب دایمی عصب حتی بعد از برداشتن فشار ممکن است برای همیشه آسیب حسی و ضعف عضلات تنار باقی بماند.

جراحی ( Surgery ) : وقتی اقدامات کنسرواتیو در کاهش علائم سودمند واقع نشدند ( کمتر از نیمی از بیماران ) جراحی برای برداشتن فشار از عصب تجویز می‌شود. هدف جراحی افزایش ابعاد تونل کارپال بوسیله آزاد سازی لیگامان عرضی مچ و فاسیای اکستانسور آن می‌باشد. جراحی تا ۹۰٪ موفقیت آمیز است اما بهبود کامل چند ماه طول می‌کشد. امروزه جراحی به روش آندوسکوپیک نیز صورت می‌گیرد .

هشدار به  كسانی كه هر روز با كامپیوتر كار میكنند:

استفاده نادرست از "كیبورد" و "ماوس" كامپیوتر موجب بروز عارضه ی موسوم به "سندرم تونل كارپال" میشود . این عارضه بسیار آزار دهنده و دردناك بوده و درمان و جراحی دشواری دارد .

علائم این بیماری چیست و چگونه قابل تشخیص است؟

از ابتدای ترین علائم این بیماری درد در حین انجام کار ،پارستزیا ( خواب رفتگی ، مورمور شدن ) ، بی حسی و بد حسی است که عموما در شب هنگام خواب ظاهر می شود .
بی حسی و سوزش در انگشتان دست به خصوص انگشت شصت ، اشاره و دو انگشت میانی آغاز می شود .
عموما بیمارانی که خواب رفتگی های مکرر در دست و دردهای متمرکز در انگشتان شصت و دو انگشت میانی دارند برای درمان مراجعه می کنند .

منابع:

ویکی‌پدیای انگلیسی

بخشی از مطالب فوق از دكتر داریوش الیاس‌پور - متخصص طب فیزیكی و توانبخشی

میگنا