تبیان، دستیار زندگی

سیـنوزیت(sinusitis) بـه عـفـونـت، التـهـاب و تـورم مـخـاط یـک یـا تـمام سینوسهای مجاور بینی اطلاق میگردد.

شاید باورهای غلط در مورد بیماری سینوزیت و درمان آن، آزار‌دهنده‌تر از خود سینوزیت باشد، با این حال بر خلاف تصور عمومی، درمان دارویی برای مبتلایان به سینوزیت مزمن چاره‌ساز نیست.

معنی ساده‌ این بیماری آن است که سینوس‌های شما عفونی یا ملتهب شده‌اند، اما این فقط اندکی از درد و گرفتاری‌ای را که در این شرایط تحمل می‌کنید، نشان می‌دهد.

سینوزیت، به‌خصوص سینوزیت مزمن، از شایع‌ترین بیماری‌های دستگاه تنفسی در کل دنیاست.

با شروع فصل سرما دوباره سرماخوردگی بین مردم شایع می‌شود. دراین‌میان، یكی از بیشترین مشكلاتی كه برای خیلی از افراد، به‌وجود می‌آید مشكل سینوزیت است كه در برخی مواقع نیز با آلرژی اشتباه گرفته می‌شود.

علایم سینوزیت:

1-احساس درد و یا فشار در پیشانی، گیجگاه ها، گونه ها، بینی، پشت و یا دور چشم ها.
2-تنفس از راه بینی دشوار میشود.
3-تخلیه ترشحات غلیظ، زرد و یا سبز رنگ از بینی و یا پشت حلق.
4-کاهش حس بویایی و چشایی.
5-گرفتگی و احتقان بینی، آبریزش بینی.
6-درد در فک فوقانی و یا دندانهای آرواره بالا.
7-سر درد هنگام برخاستن از خواب که با خم شدن به طرف جلو بدتر میشود.
8-بوی بد دهان.
9-گوش درد-احساس گرفتگی گوشها.
10-خستگی.
11-سرفه (در هنگام شب تشدید میشود)، گلو درد.
12-حالت تهوع و استفراغ.
13-علایم سرماخوردگی ای که به درمان پاسخ نمیدهند.
14-درد و تورم در ناحیه صورت.
15-احساس سنگین بودن سر.

علایم سینوزیت های خاص:

1-سینوزیت فکی: درد در فک بالا و دندانهای فک فوقانی-گونه ها حساس به لمس می شوند.

2-سینوزیت پیشانی: لمس و فشار اندک به پیشانی ایجاد درد میکند.چشم ها حساس به نور میشوند.

3-سینوزیت شب پره ای: گوش درد، گردن درد، درد در عمق سر.

4-سینوزیت پرویزنی: تورم پلک ها و درد در ناحیه بین بینی و چشمها-حساسیت به لمس در دو طرف بینی-از دست رفتن حس بویایی .

تشخیص:

·علائم کمتر از ۱۰ روز: ویروسی‌

·عوارض بیشتر از ۱۰ روز: باکتریایی

·سیتی اسکن از سینوس نشان دهنده این است که آیا سینوزیت حاد هست یا نه

 ·سیتی اسکن برای تأیید تشخیص اینکه آیا مزمن است یا نه به تنهایی کافی‌ نیست، برای تأیید تشخیص اینکه مزمن است یا نه ،اندوسکوپی بینی‌،سیتی اسکن ونشانه های بالینی نیاز است

 بعبارتی دیگر عوامل ایجاد کننده سینوزیت اینها هستند:

1-آلرژی ها: با متورم و مسدود ساختن راههای ارتباطی و دهانه سینوسها و جلوگیری از تخلیه سینوسها. حساسیت میتواند به گرده گیاهان، مایت ها، شوره سر حیوانات، کپک ها، گرد و غبار و یا غذاها باشد.

2-عفونتهای ویروسی:آنفلوآنزا و سرماخوردگی باعث التهاب مخاط سینوسها و تورم آنها شده و با افزایش ترشح موکوس موجب انسداد روزنه ها می شوند. در 3 درصد بالغین و 20 درصد کودکان، سرماخوردگی به عفونت باکتریایی ثانویه و سینوزیت خواهد انجامید.

3-عفونت های باکتریایی: باکتریهایی که بطور طبیعی در مجاری تنفسی فوقانی بسر میبرند وقنی سیستم ایمنی بدن تضعیف شده و یا تخلیه سینوسها بدرستی صورت نمیگیرد، باکتریهای محبوس شده تکثیر یافته و ایجاد عفونت میکنند.

4-پولیپ های بینی: پولیپ رشد خوش خیم بافت مخاطی بینی است. پولیپ بینی در افراد مبتلا به آلرژی و آسم شایع میباشد. پولیپ ها میتوانند دهانه سینوسها را مسدود سازند.

5-عفونتهای قارچی:عمدتاً به علت تضعیف سیستم ایمنی بدن پدید می آیند. عفونتهای قارچی بیشتر در افراد مبتلا به آسم مشاهده شده و بیشتر سینوسهای فکی را درگیر می کنند.

6-ناهنجاریهای ساختار بینی: انحراف تیغه بینی و بزرگ بودن شاخک های بینی میتوانند منافذ سینوسها را مسدود سازد.

7-آلودگی هوا: هوای آلوده معمولاً از ذرات مولکولی بزرگ تشکیل یافته اند که در مخاط گیر افتاده و ممکن است واکنش آلرژیک و التهاب مخاط را سبب گردند.

8-شنا کردن:شنا کردن در آب حاوی کلر باعث میشود مژک های مخاط بینی و سینوسها تضعیف شده و تخلیه ترشحات به خوبی صورت نگیرد. همچنین کلر باعث التهاب مخاط بینی میشود و فرد را مستعد عفونت باکتریایی میکند.

9-سیگار کشیدن: دود سیگار حرکت  طبیعی مژک ها را کند و یا متوقف میسازد.تجمع موکوس نیز ایجاد عفونت و ترشح پشت حلق میکند.

10-اختلالات ضعف ایمنی بدن نظیر بیماریهای ایدز و فیبروز سیستیک.

درمان سینوزیت

- وقتی هدف از درمان باز کردن راه ارتباطی بین سینوس و حفره بینی است، استفاده از ضد احتقان‌های موضعی یا عمومی می‌تواند کمک‌کننده باشد.

- ممکن است بسته شدن راه ارتباطی، بر اثر آلرژی باشد که در این مواقع استفاده از داروهای ضدآلرژی مناسب است.

- زمانی که نشانه‌هایی از عفونت سینوس‌ها وجود دارد باید از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده کرد.

- در بسیاری از موارد سینوزیت حاد که نشانه‌ای از عفونت مثل تب، ترشحات بد رنگ و درد شدید وجود ندارد، می‌توان با استفاده از ۱۰ مورد زیر، سینوزیت را بهبود بخشید:

۱- بخور: تنفس هوای مرطوب و گرم باعث کاهش تورم منافذ سینوس‌ها خواهد شد. برای این کار روزی سه بار سر خود را روی ظرف آب جوش بگیرید و در حالی که حوله‌ای روی سرتان انداخته اید، به مدت ۱۵ دقیقه هوای گرم و مرطوب را استنشاق کنید، یا با استفاده از دستگاه بخور، هوای اتاق را مرطوب نگه دارید.

دقت داشته باشید هفته‌ای یک بار برای جلوگیری از رشد قارچ و کپک روی دستگاه بخور، آن را با مواد سفید کننده خانگی تمیز کنید.

۲- دوش آب گرم: آب گرم با افزایش جریان خون در سینوس‌ها، اثرات ضد احتقانی (ضدگرفتگی) خواهد داشت.

۳- تنفس در هوای تمیز: از افراد سیگاری دوری کنید. در فصل گرده افشانی، در و پنجره‌ها را ببندید و کمتر بیرون بروید تا دچار حساسیت نشوید.

۴- رطوبت بینی: روزانه چند نوبت بینی خود را با آب نمک بشویید، زیرا آب نمک با اثرات ضد التهابی، تورم منافذ سینوس‌ها را کم می‌کند.

۵- افزایش نوشیدن آب : روزانه ۶ تا ۸ لیوان آب بنوشید تا ترشحات بدن و سینوس‌ها رقیق شوند.

۶- ورزش: نرمش روزانه به مدت ۲۰ دقیقه، باعث افزایش جریان خون در بدن و سینوس‌ها می‌شود و از تورم منافذ آنها می‌کاهد.

۷- تغییر وضعیت خواب: با گذاشتن دو یا سه بالش زیر سر به هنگام خواب و بالا قرار گرفتن سر نسبت به تنه، محتویات سینوس‌ها راحت‌تر تخلیه می‌شوند. خوابیدن بیش از حد به این دلیل که بدن در حالت افقی قرار دارد، گرفتاری سینوس را بیشتر می‌کند.

۸- عدم مصرف مواد محرک: شکلات و تنقلات ، گرفتاری سینوس‌ها را بیشتر می‌کند.

۹- کاهش مصرف مواد لبنی: مواد لبنی در حد مفید آن مصرف شوند، نه بیشتر.

۱۰- کنترل داروهای مصرفی: برخی از داروهای استروژن‌دار و ضدفشارخون، می‌توانند با تورم مخاط بینی مانع تخلیه ترشحات سینوس‌ها شوند.

درمان گیاهی سینوزیت

- دم کرده کاسنی که از مخلوط یک قاشق چایخوری پودر ریشه کاسنی در یک فنجان آب جوشیده تهیه می‌شود.

- بخور گیاه بابونه

- بخور اوکالیپتوس

جراحی سینوزیت

معمولا ۲۰ درصد موارد سینوزیت با درمان‌های طبی رایج بهبود پیدا نمی‌کنند، یا گاهی وجود پولیپ یا انحراف در تیغه بینی، سبب انسداد راه ارتباطی می‌شود که در این موارد نیاز به جراحی است.

 1- یکی از روش‌های موجود، جراحی تحت بیهوشی با استفاده از اندوسکوپ و لیزر سرد است.

 2- Balloon sinuplasty روشی جدیدتر است. در این روش، بعد از قرار دادن یک کاتتر کوچک راهنما درون بینی، زیر دید اندوسکوپی، یک سیم هدایت کوچک وارد سینوس می‌شود. سپس بالن متسع می‌شود و به آرامی دیواره‌های مجرا را متسع می‌کند. خونریزی در این روش بسیار کم است و اکثر بیماران پس از ۱ تا ۲ روز به فعالیت‌های عادی خود می‌پردازند. در این روش هیچ‌گونه بافت یا استخوانی برداشته نمی‌شود، بلکه بخشی از استخوان به سمت دیگر هل داده می‌شود تا دهانه سینوس باز شود.

‌آیا بوی بد دهان ناشی از سینوزیت است؟