• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
بهداشت و سلامت (بازدید: 1199)
پنج شنبه 9/6/1391 - 14:48 -0 تشکر 535159
چطور خون ساخته می‌شود؟

خون ۷ الی ۸ درصد وزن بدن را تشکیل می دهد و حجم آن در یک فرد بالغ بطور متوسط ۵ لیتر می باشد. خون به واسطه گردش در داخل رگهای خونی عامل اصلی توزیع مواد غذایی ، اکسیژن و حرارت در بدن و انتقال دی اکسید کربن و مواد زاید حاصل از فعالیت سلولها از بافتها به ارگانهای دفعی است.

 

خون همچنین هورمونهای مترشحه از غدد داخلی را به ارگانهای مورد نظر حمل می کند.خون نوعی بافت است. در واقع می توان گفت خون اولین بافتی است که بشر آن را مورد بررسی و تحقیق قرار داده است.

از حدود سال 1996 مشخص شد که خون از دو قسمت تشکیل شده. این دو قسمت عبارتند از سلول ها و نیز مایعی که به طور منظم و یک طرفه در سیستم چرخشی بسته ای در جریان است و توسط انقباضات ریتمیک قلب به جلو رانده می شود.

خون یک بافت گردش‌کننده متشکل از پلاسمای مایع و یاخته است. کار اصلی خون رساندن مواد تغذیه‌کننده (اکسیژن، گلوکز) و سازنده به بافت‌ها و برطرف کردن مواد اضافی و زباله‌ای (همچون دی‌اکسید کربن و اسید لاکتیک) از بافت‌های بدن است. به دانش بررسی خون، خون‌شناسی گفته می‌شود.

خون بافت پیوندی تخصص یافته‌ای است که سلولهای آن در داخل ماده زمینه‌ای مایعی به نام پلاسما شناورند. حجم خون در یک فرد بالغ بطور متوسط 5 لیتر است. خون به واسطه گردش در داخل رگهای خونی اصلی، مواد غذایی و حرارت را در بدن توزیع کرده و اکسیژن و دی‌اکسید کربن را بین سلولها و ریه‌ها انتقال می‌دهد و مواد زاید حاصل از فعالیت سلولها را به ارگانهای دفعی می‌‌رساند. خون در محیط خارج از بدن منعقد شده و به صورت لخته در می‌آید و قسمت محلول آن به صورت مایعی زرد و روشن به نام پلاسما، از آن جدا می‌گردد.

برای جلوگیری از انعقاد خون به منظور مطالعات خونی مقداری هپارین یا سیترات به آن افزوده می‌شود. از نظر حجمی حدود 55 درصد خون از پلاسما و 45 درصد آن از سلولهای خونی تشکیل شده است. خون‌شناسی یا هماتولوژی بسیار متنوع بوده و بیشتر درباره آزمایشهای اساسی خون، خونسازی، مطالعه انواع کم خونیها، اختلالات گویچه‌های سفید و خصوصیات پلاکتهای خون و انعقاد خون صحبت می‌کند.


خون در خارج از بدن منعقد شده و سلولها و مواد غیر محلول آن به صورت توده ای نسبتا سفت به نام لخته خون (Blood clot) درمی آید. و قسمت محلول آن به صورت مایعی زرد و روشن به نام سرم (Serum) از آن جدا می گردد. برای جلوگیری از انعقاد خون ، به منظور مطالعات خونی ، مقداری هپارین (یک ماده ضد انعقاد) یا سیترات به آن افزوده می شود. در این حالت اگر اجازه داده شود سلولهای خونی ته نشین شوند ، ملاحظه خواهد شد از نظر حجمی حدود ۵۵ درصد خون از پلاسما و ۴۵ درصد آن از سلولهای خونی تشکیل شده است. سلولهای خونی شامل گویچه های قرمز ، گویچه های سفید و پلاکتها هستند.

 


پنج شنبه 9/6/1391 - 14:58 - 0 تشکر 535179



سلول‌های بنیادی خون‌ساز

سلول‌های خونی به سه تیره یا دودمان تقسیم می‌شوند:

1- سلول‌های اریتروسیت که شامل سلول‌های قرمز حامل اکسیژن در خون می‌شود. در خون محیطی معمولا می‌توان دو نوع از این سلول‌ها یکی رتیکولوسیت‌ها (سلول‌های قرمز هسته‌دار) و اریتروسیت (سلول‌های قرمز بی‌هسته که اکثریت سلول‌های قرمر را تشکیل می‌‌دهند) را دید. در واقع شمار رتیکولوسیت‌ها در خون بیانگر میزان تولید سلول‌های قرمز (اریتروپوئیز) در بدن است.

2- لنفوسیت‌ها که اساس دستگاه ایمنی تطبیقی بدن را تشکیل می‌دهند. این سلول‌ها از سلول‌های پیش‌ساز مشترک لنفوئیدی منشا می‌گیرند. دودمان سلولی لنفوئیدی عمدتا از دو نوع سلول T و سلول B(دو نوع از سلول‌های سفید خون) تشکیل شده است. روند تولید آنها را را لنفوپوئیز می‌گویند.

3- میلوست‌ها که شامل گرانولوسیت‌ها، مگاکاریوسیت‌ها و ماکروفاژها می‌شوند و از سلول‌های پیش‌ساز مشترک میلوئیدی منشا می‌گیرند و نقش‌های گوناگونی از جمله ایمنی ذاتی، ایمنی تطبیقی و لخته‌شدن خون را به عهده دارند. روند تولید این سلول‌ها را میلوپوئیز می‌نامند.

پنج شنبه 9/6/1391 - 14:59 - 0 تشکر 535181

محل‌های خون‌سازی

تشکیل خون در رویان در حال رشد انسانی، در توده‌هایی از سلول‌های خونی در کیسه زرده به نام "جزایر خونی" انجام می‌‌گیرد. با پیشرفت رشد و نمو جنین، تشکیل خون در طحال، کبد و عقده‌های لنفاوی نیز رخ می‌دهد. نهایتا هنگامی مغز استخوان در جنین ایجاد می‌شود، این اندام وظیفه تولید اغلب سلول‌های خونی در بدن را به عهده می‌گیرد. با این حال بالغ‌شدن، فعال شدن و نیز تکثیر برخی از سلول‌های لنفوئیدی در اندام‌های لنفاوی ثانوی (طحال، تیموس و گره‌های لنفاوی) همچنان ادامه می‌یابد. خونسازی در کودکان در مغز استخوان‌های دراز مانند استخوان ران و استخوان درشت‌نی در ساق پا انجام می‌گیرد. این روند در بزرگسالان عمدتا در استخوان‌های لگن، جمجمه، مهره‌ها و جناغ صورت می گیرد.

پنج شنبه 9/6/1391 - 14:59 - 0 تشکر 535183



خون‌سازی خارج از استخوان

در برخی از موارد، کبد، تیموس و طحال ممکن است دوباره کارکرد خون‌سازی را به دست آورند. این وضعیت را خون‌سازی خارج از مغز استخوان می‌نامند. این خون‌سازی باعث می‌شود که اندازه این اندام‌ها به طور قابل‌توجهی افزایش یابد. در طول تکامل جنینی، از آنجایی که استخوان‌ها و در نتیجه مغز استخوان در مراحل انتهایی تکامل پیدا می‌کنند، کبد به عنوان اندام اصلی خون‌ساز عمل می‌کند. برای همین است که کبد در طی این دوره بزرگ می‌شود.

پنج شنبه 9/6/1391 - 15:0 - 0 تشکر 535186

تعیین نوع سلول‌های خونی

ظاهرا تعیین نوع سلول‌های خونی ناشی از محلی از بدن است که در آن تمایز پیدا می‌کنند. برای مثال تیموس محلی ایدآل برای تمایزیافتن تیموسیت‌ها به انواع گوناگون سلول T است. تعیین سلولی در مورد سلول‌های بنیادی و سایر سلول‌های تمایزنیافته در مغز استخوان معمولا این صورت توضیح داده می‌شد که عوامل محرک رشد گروه‌های معین سلولی و سایر عوامل موثر بر محیط خونسازی این سلول‌ها را متعهد می‌کنند که مسیر معینی از تمایز سلولی را دنبال کنند. اما امروزه بیشتر معتقدند که تعیین اینکه سلول‌های خونی تمایزنیافته به چه سلول‌های خاصی بدل شوند، به طور تصادفی صورت می‌گیرد. محیط خون‌سازی باعث می‌شود که برخی از این سلول‌ها زنده بمانند و برخی دیگر دستخوش مرگ سلولی شوند. مغز استخوان با تنظیم تعادل میان انواع متفاوت سلولی، می‌تواند کمیت سلول‌های متفاوتی را که نهایتا تولید می‌شوند، تعیین کند.

پنج شنبه 9/6/1391 - 15:0 - 0 تشکر 535187

عوامل رشد

تولید سلول‌های سفید و قرمز خون در انسان‌های سالم با دقت بسیاری تنظیم می‌شود، و تولید گرانولوسیت‌‌ها (نوعی از سلول‌های سفید) در حین دچار شدن به عفونت به سرعت افزایش می‌یابد. تکثیر و بازسازی این سلول‌ها به "عامل سلول بنیادی" بستگی دارد. این عوامل رشد گلیگوپروتئینی تکثیر و بالغ شدن سلول‌هایی را که از مغز استخوان به جریان خون وارد می‌شوند، تنظیم می‌کنند و باعث می‌شوند این سلول‌ها در یک یا چند رده سلولی متعهدشده تکثیر شوند و به بلوغ برسند. سه عامل رشد دیگر که تولید سلول‌های بنیادی متعهدشده را تحریک می‌کنند عوامل تحریک دودمانی می‌نامند. این عوامل رشد گرانولوسیت‌ها و ماکرفاژها را تشدید می‌کنند. برای تبدیل سلول‌های پیش‌ساز میلوئیدی به اریتروسیت (سلول قرمز) یک عامل رشد به نام اریتروپوئیتین لازم است. از طرف دیگر یک عامل رشد به نام ترومبوپوئیتین سلول‌های پیش‌ساز میلوئیدی را وادار می‌کند که به مگاکاریوسیت‌ها (سلول‌های تولیدکننده پلاکت) بدل شوند

پنج شنبه 9/6/1391 - 15:1 - 0 تشکر 535189

سرم چیست؟


اگر خون از سیستم چرخشی خارج شود، لخته می شود. این لخته حاوی عناصر سلولی و مایع روشن زردی به نام سرم است که از ماده منعقد (لخته) جدا می شود.




منابع:

-درسنامه خون/ دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

-بافت شناسی پایه/ لوئیز جان کوئیرا، خوزه کارنیرو/ ترجمه دکتر مهدی منتظری، زیر نظر دکتر مسلم بهادری/ چاپ دوم، انتشارات ارجمند



----------------------------------------------------------------------------


مونا عفیفی - دانشجوی پزشکی دانشگاه شهید بهشتی


پارسی طب


باشگاه خبرنگاران


ویکی پدیا


میگنا

برو به انجمن
انجمن فعال در هفته گذشته
مدیر فعال در هفته گذشته
آخرین مطالب
  • آلبوم تصاویر بازدید از کلیسای جلفای...
    آلبوم تصاویر بازدید اعضای انجمن نصف جهان از کلیسای جلفای اصفهان.
  • بازدید از زیباترین کلیسای جلفای اصفهان
    جمعی از کاربران انجمن نصف جهان، در روز 27 مردادماه با همکاری دفتر تبیان اصفهان، بازدیدی را از کلیسای وانک، به عمل آورده‌اند. این کلیسا، یکی از کلیساهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
  • اعضای انجمن در خانه شهید بهشتی
    خانه پدری آیت الله دکتر بهشتی در اصفهان، امروزه به نام موزه و خانه فرهنگ شهید نام‌گذاری شده است. اعضای انجمن نصف جهان، در بازدید دیگر خود، قدم به خانه شهید بهشتی گذاشته‌اند.
  • اطلاعیه برندگان جشنواره انجمن‌ها
    پس از دو ماه رقابت فشرده بین کاربران فعال انجمن‌ها، جشنواره تابستان 92 با برگزاری 5 مسابقه متنوع در تاریخ 15 مهرماه به پایان رسید و هم‌اینک، زمان اعلام برندگان نهایی این مسابقات فرارسیده است.
  • نصف جهانی‌ها در مقبره علامه مجلسی
    اعضای انجمن نصف جهان، در یك گردهمایی دیگر، از آرامگاه علامه مجلسی و میدان احیا شده‌ی امام علی (ع) اصفهان، بازدیدی را به عمل آوردند.