تبیان، دستیار زندگی

ملانی کلاین (1882-1960)

«یکی از تجربیات جالب و غیرمنتظره برای تازه‌کاران در زمینه
تجزیه و تحلیل رفتار کودکان، کشف این نکته است که ظرفیت
بینش و درک بچه‌، حتی بچه‌های خیلی کم سن و سال، غالباً
بسیار فراتر از افراد بالغ است.»

ملانی کلاین

ملانی کلاین در 30 مارچ 1882 در وین به دنیا آمد و در 22 سپتامبر 1960 در لندن درگذشت. نام اصلی خود او ملانی رایزز بود که پس از ازدواج با آرتور کلاین در 19 سالگی به ملانی کلاین تغییر یافت. او در سال‌های 1904 و 1907 صاحب دو فرزند به نام‌های ملیتا و هانس شد. خانواده آن‌ها به دلیل شغل شوهرش مرتب در مسافرت بودند تا آن که بالاخره در سال 1910 در بوداپست مستقر شدند. او بعداً در سال 1914 فرزند دیگری نیز به نام اریک پیدا کرد.

او از ابتدا به رشته پزشکی علاقه‌مند بود و دوران کوتاهی را در دانشگاه وین به تحصیل پرداخت. هنگامی که در بوداپست بود شروع به مطالعه روانکاوی زیر نظر ساندور فرنزی کرد و استادش او را تشویق کرد که به روانکاوی کودکان خود بپردازد. در نتیجه کارهای ملانی کلاین بود که روشی به نام « بازی درمانی» شکل گرفت و هنوز هم به طور وسیعی در روان درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

او برای نخستین بار در سال 1918 در خلال کنگره بین‌المللی روانکاوی با زیگموند فروید ملاقات کرد. این ملاقات الهام‌بخش او برای نوشتن نخستین مقاله علمی‌اش در زمینه روانکاوی با نام «رشد کودک» شد. این ملاقات همچنین باعث تقویت علاقه‌مندیش به روانکاوی گردید و پس از جدایی از شوهرش در سال 1922، به برلین رفت و به همکاری با کارل آبراهام، روانکاو برجسته، پرداخت.

روش «بازی درمانی» کلاین بر خلاف عقیده آنا فروید مبنی بر عدم امکان روانکاوی کودکان بود. اختلاف این دو، بحث‌های زیادی را بین روانکاوان برانگیخت و هر یک طرفداران پر و پاقرصی یافتند. آنا فروید به طور علنی به انتقاد از نظریه‌های کلاین می‌پرداخت و او را به دلیل نداشتن مدرک رسمی دانشگاهی تخطئه می‌کرد.

کلاین در طول زندگیش دچار افسردگی بود و به شدّت تحت تأثیر مرگ زودهنگام خواهر و برادرش و نیز مرگ پسر بزرگش در سال 1933 قرار داشت. او تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر روان‌شناسی رشد داشته است و تکنیک «بازی درمانی» او امروزه به طور وسیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. او بر نقش مادر- فرزند و روابط بین فردی در فرایند رشد تأکید داشت.
از ملانی کلاین 4 کتاب و تعدادی مقاله در زمینه روانکاوی بجا مانده است.

کارن هورنای (1885-1952)


کارن هورنای در 16 سپتامبر 1885 در آلمان به دنیا آمد و در 4 دسامبر 1952 درگذشت. او از سال‌های نخستین زندگی گرفتار افسردگی بود. پدرش آدم بسیار سخت‌گیری بود و کارن با برادر بزرگترش برندت رابطه بسیار نزدیکی داشت. هنگامی که برادرش از او دور شد، به افسردگی مبتلا گشت و این مشکل در سراسر زندگی همراهش بود.
کارن در سال 1906 وارد دانشکده پزشکی شد و در سال 1909 با یک دانشجوی رشته حقوق به نام اسکار هورنای ازدواج کرد. مرگ مادر در سال 1911 و سپس برادرش در سال 1923 برای او بسیار سخت و طاقت‌فرسا بود. کارن در سال 1926 همسرش را ترک کرد و با سه دخترش به آمریکا رفت. در این جا بود که او با دانشمندان برجسته‌ای آشنا شد و نظریه‌های خود در زمینه روان‌شناسی را ارائه کرد.
کارن هورنای نظریه‌ای در زمینه روان‌رنجوری ارائه کرد که تا کنون هنوز بسیار معتبر است. هورنای بر خلاف نظریه‌ پردازان پیشین، این روان رنجوری‌ها را به عنوان نوعی سازوکار انطباق می‌داند که بخش بزرگی از زندگی عادی است. او 10 روان رنجوری را تعیین نموده که از آن میان می‌توان به نیاز به قدرت، نیاز به عاطفه، نیاز به حیثیت اجتماعی و نیاز به استقلال اشاره کرد.
با وجودی که کارن هورنای از بیشتر نظریه‌های فروید پیروی کرده است امّا با نظرات او درباره روان‌شناسی زنان مخالف بود و آن را نادقیق و توهین‌آمیز می‌دانست. او در مقابل، مفهوم غبطه زایندگی را مطرح نمود و ادعا کرد که مردان به دلیل آن که نمی‌توانند موجود دیگری را به دنیا آورند احساس نقص و کمبود می‌کنند. او قدرت فوق‌العاده مردان در کارهای خلاقانه در رشته‌ها و زمینه‌های مختلف را به دلیل این احساس کمبود در آنان می‌داند.
کارن هورنای سهم مهمی در انسان‌گرایی، خود-روان‌شناسی، خودکاوی و روان‌شناسی زنان داشته است. مخالفت او با نظریه‌های فروید در مورد زنان، علاقه بیشتری را نسبت به روان‌شناسی زنان به وجود آورد. کارن هورنای عقیده داشت که مردم می‌توانند به صورت روان درمانگر خود عمل کنند. او بر نقش شخصی هر فرد در سلامت ذهنی خود تأکید داشت و مشوق خودکاوی و خودیاری بود.
از جمله معروف‌ترین آثار کارن هورنای می‌توان به کتاب «خودکاوی» که در سال 1942 انتشار یافت اشاره کرد.

تولد: اول آوریل 1898، نیم (Nîmes)، فرانسه

مرگ: 1974، پاریس، فرانسه

باستید در جوانی شعر می سرودو این علاقمندی را در تمام طول حیاتش حفظ کرد. نقطه ی عطف زندگی حرفه ای او قطعاً انتصابش در کرسی استادی جامعه شناسی در دانشگاه سائوپائولوی برزیل در سال 1938 بود و همانجا بود که تا سال 1953 به تدریس مشغول بود. در طول این دوره 16 ساله، باستید توانست به صورتی عمیق در فرهنگ برزیل مطالعه کند. او با مطالعه دین کاندومبوله (Candomble) باهیا (Bahia) در منطقه شمال شرقی برزیل(Nordeste) و پذیرفته شدن به عنوان یک رمز آموز جدید در کاندمبوله ناگوها ( یوروباها) (Nagô,Yoruba)، به مطالعه کاملی بر ادیان آفریقایی – برزیلی دست زد. باستید در سال 1954 به فرانسه بازگشت و در مدرسه عملی مطالعات عالی (Ecole Pratique des Hautes Etudes) و در دانشگاه سوربن پاریس به تدریس مشغول شد. وی رساله دکترای خود را در سال 1957 در رابطه با کاندومبوله تالیف کرد. باستید در ابتدای ورودش به برزیل، قصد داشت ادیان آفریقایی-برزیلی را به عنوان موارد درهم آمیزی (Syncretism)و بقایای دین آفریقایی که توسط نیاکان بردگان باستان به برزیل وارد شده اند مطالعه کند، به سرعت از این موضع غالب در آن دوران کناره گرفت. او دریافت که این کیش ها باید در متن ارتباطات نژادی درک شوند.وی قصد داشت منطق آفریقایی زیربنای ادیان آفریقایی- برزیلی را بر پایه دیدگاه بومی و با توجه به روابط متقابل میان ابعاد مذهبی و اجتماعی این عملکردهای مناسکی تحلیل کند.
امر قدسی مفهومی محوری در جامعه شناسی دین باستید به شمار می رود. [به نظر او]امر قدسی، تجربه ای ازلی و استعلایی است که برون از افراد و برتر از آنهاست. باستید عمیقاً به محدودیت های تحمیل شده بر مردم شناسی تحت تاثیر قوم مداری (Ethnocentrism) غربی و دکارت گرایی (Cartesianism) آگاه بود. وی از اهمیت توجه به نمادگرایی، ارزش ها و تاریخ جوامع غیر غربی دفاع می کرد. جامعه شناسی(یا انسان شناسی) دین او، بیشتر از گروه بر فرد متمرکز بود و قصد داشت که افراد را در چارچوب برساخت نمادین و تجربه دینی جای دهد. باستید مفهوم « شکستگی» ( در فرانسه coupure و در انگلیسی Fracture) را تبیین کرد تا تداوم کیش های آفریقایی در برزیل، که در آن زمان، جامعه ای عمدتا کاتولیک، سفیدپوست و سرکوب گر بود، را توضیح دهد. در این زمینه، خلسه، تطهیر و تزکیه ای را برای افراد سرکوب شده فراهم می آورد، افرادی که از ابراز تضادهای ضمنی با فرهنگ موجود [ در جامعه برزیل ] ابا داشتند. مطالعه تداخل تمدن ها و فرهنگ ها، جنبه بسیار مهمی از کار باستید را شامل می شود. وی بر خلاف بسیاری از معاصرانش، به مطالعه فرهنگ پذیری با رویکردی پویا پرداخت. به نظر باستید، تغییر اجتماعی در ذات هر زمینه جامعه شناختی قرار داشته و برقراری ارتباط میان حوزه مطالعات فرهنگ پذیری و قلمرو ارزش ها، هنجارها، نمادها و بازنمود های جمعی و به همان میزان حیطه ساختار ها، نهادها و سازمان های اجتماعی امری ضروری به حساب می آید. به همین ترتیب، باستید میان علیت بیرونی، عاملیت محیط اجتماعی، و علیت درونی، [ یعنی] ارزش ها و بازنمودهای جمعی در کنار بازنمودهای فردی،تمایز قائل می شد. وی معتقد بود علیت دوگانه دو بعد فرآیند دیالکتیکی را تشکیل می دهد که اساس تبیین جامعه شناختی دگرگونی های فرهنگی یا تغییر اجتماعی است. در این چشم انداز، موضوع مهم نه اقتباس ویژگی های فرهنگی، بلکه شیوه ای است که این خصایص توسط یک زمینه درونی [ در آن فرهنگ] تعریف شده اند. باستید معتقد است که با علیت دوگانه، انسان شناسان نه ناچار به اقتباس گونه ای به شدت کارکردی از تبیین هستند و نه ناچار به آن که همه چیز را به حد روان شناسی یا استراتژی های فردی تقلیل دهند. بحث باستید پیرامون شرایط استعماری همواره موشکافانه و بر مبنای تمایز فراگیر میان استعمار داخلی و خارجی بوده است.
باستید همچنین در رابطه با روانکاوی و روان پزشکی اجتماعی در چارچوب چگونگی سازگاری افراد با سنت فرهنگی و جایگاه اجتماعی آثاری دارد.آخرین مطالعات او در جهت بررسی آفریقایی ها، اهالی هاییتی و اهالی هندغربی (West Indians) که ساکن فرانسه بودند، انجام گرفت. کار باستید بعد از مرگش در سال 1974 به فراموشی سپرده شد. با وجود این، در طول چند سال اخیر، به ویژه در فرانسه و برزیل، جمعی از محققین کار باستید را اشاعه داده اند. آنها همایش هایی را با موضوع خدمات وی به جامعه شناسی و انسان شناسی برگزار کرده اند و گاهنامه جدیدی با نام باستیدیانا ((bastidiana از سال 1993 در فرانسه منتشر می شود. خواننده امروز [آثار باستید] با واقع گرایی مباحث او در رابطه با تغییر اجتماعی، جستجوی هویت، علیت، نژادپرستی، استعمار، قوم مداری غربی و محدودیت های مردم شناسی دکارتی،در میان بسیاری موضوعات دیگر که وی در دوران حرفه ای پربارش بدانها پرداخته است مواجه می شود.

تحصیلات :
لیسانس فلسفه، سوربن، پاریس 1924
دکترای ادبیات، سوربن، پاریس 1957

کار میدانی :
برزیل 1938 – 1953

تالیفات مهم:
(1971) تمدنهای آفریقایی در دنیای جدید
َAfrican Civilisations in the New World (Les Amériques noires: Les civilisations africaines dans le nouveau monde,1967), trans. Peter Green, New York : Harper & Row Publishers.
(1972) جامعه شناسی اختلال روانی
The Sociology of Mental Disorder (Sociologie des maladies mentales, 1967), , trans. Jean Mcneil, New York : D. McKay Co.
(1973) انسان شناسی کاربردی
Appleid Anthropology(Anthropologie appliquée, 1971), trans. Alice L. Morton, London : Croom Helm.
(1978) ادیان آفریقایی برزیل:به سوی جامعه شناسی تداخل تمدن ها
The African Religions of Brazil : Toward a Sociology of the Interpenetration of Civilisations (Les religions africaines du Brésil.Vers une sociologie des interpénétrations de civilizations, 1960), trans. Helen Sebba, Baltimore :John Hopkins University Press.
نویسنده: Robert Crepeau