تبیان، دستیار زندگی

وایمكس چیست ؟

فناوری اطلاعات، علیرغم این واقعیت که عضوی جدید در خانواده فناوری هاست، اما در طول سالهای اخیر تحولات زیادی را در خود شاهد بوده است. همه به یاد داریم که تا چندی پیش، اتصال به اینترنت و استفاده از آن تنها از طریق خطوط تلفن و مودمهای Dial-Up امکان پذیر بود، اما با ورود اینترنت پهن باند و پر سرعت، دنیای تبادل اطلاعات متحول شد. نیاز به تبادل سریع اطلاعات موجب شده است تا فناوریهای مرتبط با آن، در طول دهه های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته باشد. اینترنت های XDSL و نیز فناوری وای-فای (WI-FI) و اینترنت بی سیم سهم عمده ای در ایجاد تغییرات عظیم در این بعد از دنیای اطلاعات ایجاد کرده و اکنون نیز با ورود وایمکس، جهان در آستانه تجربه ای نو در دنیای اینترنت قرار دارد.
وایمکس، سیستم دیجیتال ارتباط بی سیم بوده و جایگزینی مناسب برای شبکه‌های ADSL وحتی شبکه های بی سیم کوتاه برد در نواحی شهری محسوب می شود. از بزرگترین نقاط قوت این تکنولوژی نسبت به دیگر تکنولوژی های بی سیم، برد بالای امواج آن و امکان دسترسی به آن در مسافتهای بسیار طولانی است.
در زمانی نه چندان دور،‌ اکثر خریداران رایانه خوشحال بودند که دستگاه جدیدشان یک مودم داخلی دارد که در آن نصب شده و از طریق آن می توانند به اینترنت متصل شده و فایلی با حجم حدود یک مگابایت را در زمانی نزدیک به ۵ دقیقه (بسته به سرعت ارتباط و اتصال) دانلود کنند. با ورود اینترنتهای پهن باند، همین کاربران می‌توانستند با سرعتهایی به مراتب بالاتر به اینترنت متصل شده و همان فایل را در مدت یک ثانیه دانلود کنند. وایمکس قادر است سرعتها یی حتی فراتر از این مقیاسها را پوشش داده و خدمات تکمیلی پیشرفته تری را در حوزه هایی گسترده‌تر ارایه ‌دهد.
تا پایان سال ۲۰۰۸، بیش از ۲۰۰ اپراتور در سطح جهان خدمات وایمکس را عرضه ‌کرده اند و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۱۲، این رقم به ۵۳۸ اپراتور در سطح جهان برسد. در این بین، منطقه خاور میانه سهمی ۴ درصدی از کل پیاده سازی ها و توسعه های جهانی وایمکس داشته است. پیش بینی ها همچنین نشان می دهد که تا سال ۲۰۱۲ تعداد کشورهایی که تحت پوشش این شبکه ها خواهند بود به ۲۰۱ کشور از مجموع ۲۳۴ کشور برسد که این خود حکایت از گسترش وسیع این فناوری در دنیا و اقبال عموم نسبت به آن دارد. بررسی های صورت گرفته بر روی عوامل مؤثر بر رشد تعداد مشترکان در مناطق مختلف دنیا نشان می دهد که کاربران جهانی وایمکس از ۳۰۰ هزار مشترک در سال ۲۰۰۶ به ۱۳۱ میلیون نفر در سال ۲۰۱۱ خواهد رسید و میزان سرمایه گذاری انجام‌شده برای این فناوری در این سال به ۲۶ میلیادر دلار می رسد که رقم قابل توجهی به حساب می‌آید. تولیدکنندگان تجهیزات وایمکس نیز از رشد بالایی برخوردار بوده و تنوع محصول و قابلیت ارائه سرویس‌های متنوع در رأس برنامه های آنان قرار گرفته است.
اتحادیه وایمکس (WiMAX Forum) که به عنوان مرجع مجوزدهی و تست دستگاه ها و تجهیزات وایمکس شناخته می شود، اعلام کرده تا اواخر سال ۲۰۰۸، ۶۲ شرکت در حال توسعه تراشه‌های وایمکس و دستگاه های کاربران نهایی بوده و ۳۷ شرکت نیز در حال ساخت تجهیزات زیرساختی بوده اند و محصولات این شرکت ها تاکنون در توسعه شبکه های وایمکس توسط ۴۰۷ اپراتور در ۱۳۳ کشور جهان بکار رفته است. پیش‌بینی می شود که وایمکس در آینده بسیار نزدیک، اینترنت را در کنار شبکه مخابراتی قرار خواهد داد و چنان انقلابی را در این زمینه به‌ وجود خواهد آورد که روشن کردن اکثر کامپیوترهای قابل حمل، خانگی و یا خاص، مساوی با اتصال آنها به اینترنت باشد.
وایمکس، نسل دوم پروتکل های ارتباط بی سیم است که استفاده موثرتر از پهنای باند را امکان پذیر ساخته و در ضمن از تداخل امواج جلوگیری می کند و از این طریق، امکان افزایش سرعت‌ انتقال داده ها را درمسافت‌های طولانی تر ممکن می‌سازد.
پروتکل‌های ارتباطی وایمکس تحت استاندارد ۸۰۲.۱۶، که توسط موسسه IEEE تعیین شده و به تصویب رسیده‌است عمل می کنند. این استاندارد دارای زیر مجموعه های گوناگونی است که ۲ زیر مجموعه آن تا کنون به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته است:
۸۰۲.۱۶d، که استاندارد ویژه وایمکس ثابت بوده و هیچگونه پشتیبانی از تجهیزات موبایل ارائه نمی کند، همچنین استاندارد ۸۰۲.۱۶e، که علاوه بر سایر ویژگیهای وایمکس ثابت، از تجهیزات موبایل نیز پشتیبانی کرده و از این رو به نام "موبایل وایمکس (Mobile WiMAX)" نیز شناخته می شود.
گروهی تحت عنوان WiMAX Forum، متشکل از اپراتورها و تولیدکنندگان تجهیزات وایمکس، ایجاد استاندارد واحد برای آزمایش تجهیزات تولید کنندگان محصولات وایمکس را پیشنهاد داده و هدف آن تلاش برای ایجاد حداکثر سازگاری بین تجهیزات مختلف تولید شده توسط تولیدکنندگان مختلف از یک سو و اپراتورها از سوی دیگر می باشد، درست همان گونه که برای یک گروه محصولات صنعتی، استانداردهایی مشابه برای تولید محصولات تعیین می شود.
فناوری نوظهور وایمکس به دلیل داشتن مزیت های تخصصی ویژه از اقبال روز افزونی برخوردار گشته است. از جمله این مزایا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم وجود محدودیت مکانی: یکی از مزایای وایمکس نسبت به فناوری‌های قدیمی‌تر از خود (نظیر وای-فای) این است که وایمکس می‌تواند ورودی‌ای باشد که به کاربران اجازه می‌دهد بدون محدودیت در سراسر منطقه تحت پوشش اپراتور از سرویس خود استفاده کنند. با این ویژگی، اینترنت قابل جابجایی و حمل و نقل خواهد شد که این امر سرعت روآوردن صاحبان کسب و کار به استفاده از مزیت‌هایی که اینترنت برای آن‌ها فراهم می‌کند را، بیشتر از پیش خواهد نمود.
- امنیت بالا: امنیت بالای انتقال داده‌ها که در این شبکه وجود دارد، موجب می‌شود تا داده‌ها به صورت رمز گذاری شده منتقل شوند و دسترسی به داده‌ها صرفا با داشتن مجوز مربوطه امکان پذیر باشد و مشترکین یک شبکه، علی الخصوص مشترکین سیار، بتوانند در هر نقطه‌ای با داشتن اجازه‌ اتصال، به شبکه متصل شده و از امکانات ویژهٔ آن برخوردار گردند.
- خدمات ارزش افزوده: علاوه بر این، در این تکنولوژی، استفاده از خدمات ارزش افزوده ای همچون VoIP (تلفن اینترنتی)، VPN (شبکه اختصاصی مجازی)، Content Providing (موسیقی، فیلم، تصویرو ...) و بسیاری دیگر نیز گنجانده شده‌است که این تکنولوژی را به یکی از رقبای جدی سیستم های تلفن ثابت، موبایل و دیگر فناوریهای ارتباطی تبدیل کرده است.
کمک به ایجاد و گسترش شهرها یا شهرک های الکترونیکی نیز از جمله اهداف این تکنولوژی می‌باشد که امید است بدین وسیله بتوان موجبات آماده سازی چنین بستری را فراهم ساخت.
کشور ما نیز با داشتن جمعیتی جوان و صنعتی روبه رشد، از جمله کشورهای در حال توسعه به شمار می رود که به دلیل نقش مهم ارتباطات در توسعه ، برنامه‌ریزی منسجم جهت حرکت به سمت توسعه همه‌جانبه ارتباطات پهن باند‌ در کشور را به امری ضروری بدل می‌سازد.
در تابستان ۸۶، سازمان تنظیم مقررات اعلام کرد که در حال مطالعات اولیه جهت صدور مجوز وایمکس در کشور است. پس از اتمام مطالعات اولیه، تهیه متن پروانه، اسناد مزایده و تصویب این امر در کمیسیون تنظیم مقررات، انجام روال قانونی برای برگ‍زاری مزایده و واگذاری مجوز، در دستور کار قرار گرفت و سرانجام در هشتم تیرماه ۸۷، با انتشار متن پروانه رسماً فراخوان خرید اسناد مزایده از سوی سازمان تنظیم مقررات انجام شد؛ هم‌اکنون، پس از انجام مراحل برگزاری مزایده، اپراتورهای ارائه دهندة این سرویس در تمامی استانهای کشور مشخص شده و پروانه فعالیت آنها صادر شده است.
این پروانه‌ها، به دارندگان آن ها این امکان را می دهد تا خدمات وایمکس را همراه با خدمات VoIP (تلفن اینترنتی) به کاربران خانگی و تجاری ارائه دهند.
در راستای گسترش سهم بازار و توسعه سبد محصولات و خدمات، شرکت خدمات ارتباطی ایرانسل، به عنوان یکی از اپراتورهای تلفن همراه در ایران، برنده مناقصه ارائه این خدمات شده و در تاریخ ۱۰ اسفند ۱۳۸۷ موفق به دریافت پروانه فعالیت شد. بر اساس پروانه فعالیت دریافتی، ایرانسل در فاز نخست، این خدمات را در ۷ کلانشهر تهران، اصفهان، شیراز، تبریز، مشهد، اهواز و کرج ارائه خواهد داد.

میگنا