نتیجه گیری
بر خلاف تصورو باور عمومی که معتقدند ضررقلیان از سیگار وسایرمواددخانی کمتربوده وآب قلیان جلوی مواد مضر و سمی آن را می گیرد،ولی باتوجه به میزان ومدت مصرف قلیان باید اذعان نمود که ضرروعوارض جسمی وروانی استعمال قلیان از سیگار وسایرمواددخانی نه تنها کمتر نبوده بلکه میزان ونوع عوارض آن بیشتر ومتنوع تر می باشد واین باورهای غلط درموردمصرف قلیان در جامعه وبخصوص جوانان ونوجوانان رواج داشته وباعث افزایش شیوع مصرف قلیان درجامعه بخصوص در بین دختران وزنان گردیده است. لذا باید با اگاهی دادن به جامعه از طرق مختلف وبخصوص به جوانان ونوجوانان در زمینه باورهای غلط ومضرات استعمال قلیان آموزش فراگیر داده وزمینه ازبین بردن این باورها راایجاد کرد که پیشنهاد می شوددرزمینه های ذیل باید برنامه ریزی واقدام نمود:
▪ اجرای مداخله آموزشی درخصوص ازبین بردن باورهای غلط درمورد قلیان و اتخاذ عملکردهای پیشگیری کننده از کشیدن قلیان به عنوان یک رفتار پرخطر ودروازه سایر رفتارهای پرخطر در بین بزرگسالان و نوجوانان .
▪ مسئولان وزارت بهداشت ودرمان باهماهنگی وزارت آموزش وپرورش نسبت به برنامه ریزی آموزش دانش آموزان براساس الگو های آموزشی وبصورت مستمر جهت اصلاح باورهای غلط و پیشگیری از استعمال قلیان اقدام نمایند.
▪ از گروههای همسالان جهت انتقال آموزشها به عنوان لیدر در مدارس ومحلات استفاده گردد
▪ دربرنامه های آموزشی ودرسی دانش آموزان مطلب آموزشی مناسب جهت اگاهی وراهنمایی دانش آموزان ومعلمان درنظرگرفته شود.
▪ برنامه های آموزشی فراگیرازطریق رسانه های جمعی وهمچنین استفاده از تیزرهای آموزشی جذاب ومناسب بطور مستمر تهیه وارائه گردد.
▪ قوانین پیشگیری از استعمال قلیان به خصوص درمورد نوجوانان بصورت جدی ومستمرتصویب و اجراگردد.
بسیاری از متخصصان اذعان دارند مصرف دخانیات به هر شكلی، با افزایش خطر بیماریهای قلبی- عروقی، سرطان راههای هوایی و ریه همراه است، پس مصرف قلیان میتواند با مشكلات جدیتر همراه باشد.
بر این اساس اثبات شده است: دخانیات عامل 90 تا 95 درصد سرطانهای ریه و 40 درصد بیماریهای قلبی- عروقی است. همچنین 50 تا 70 درصد سرطانهای دهان، حلق، حنجره و 40 درصد سرطانهای لوزالمعده و 30 درصد سرطانهای مثانه در اثر مصرف دخانیات است.
جالب است بدانید برخی اینگونه تصور میكنند كه قلیان كشیدن موجب صمیمیت میشود بویژه زمانی كه شلنگش مشترك استفاده شود!در حالی كه این طریقه مصرف قلیان كه در آن قسمت دهانی شلنگ بین افراد جابجا میشود موجب انتقال بیماریهایی مثل هپاتیت، تبخال و سل میشود.
برخی نیز بر این باورند كه اگرچه در قلیان توتون هست ولی اعتیادش از سیگار كمتر است؛ حال آنكه اعتیاد به نیكوتین موجود در قلیان در ابتدا با تمایل به استنشاق بوی قلیان شروع میشود، بطور قطع قسمتی از نیكوتین قلیان توسط آب گرفته میشود ولی در نهایت مقدار كلی نیكوتین به حدی بالاست كه چند برابر سیگار حاوی نیكوتین است.
دود قلیان به خاطر ذغالی كه در سوخت آن بكار میرود، خیلی بیشتر حاوی مونوكسید كربن است؛ ضمن این كه قلیان در حرارت پایینتری نسبت به سیگار میسوزد و در نتیجه مونوكسید كربن و قطران بالاتری دارد. بعد از مصرف یك قلیان به مدت 45 دقیقه مونوكسید كربن به 45 تا 70 mmp میرسد كه برابر است با مصرف 45 تا 70 سیگار در عرض یكساعت و جالب است بدانیم: در اروپا وقتی مونوكسید كربن به 35ppm میرسد، خودروها اجازه تردد ندارند!
نكته حایز اهمیت دیگر این كه اولین قدمهای اعتیاد به نیكوتین و بسیاری از سایر مواد مخدر میتواند با استعمال قلیان آغاز شود. توتون تنها یك چهارم وزن مادهای كه برای استعمال قلیان استفاده میشود را شامل میشود و بقیه آن را مواد افزودنی تشكیل میدهند و در نتیجه مادهای كه مصرف میشود حاوی نیكوتین و بسیاری مواد سمی دیگر است. بخاطر وجود نیكوتین كمتر (مادهای كه فرد به خاطر آن قلیان را مصرف میكند) پكهای مصرف كنندگان قلیان عمیقتر و در نتیجه ضررهای قلیان نسبت به سیگار به مراتب بیشتر خواهد بود.