تبیان، دستیار زندگی

 شیر دادن نوزاد در روزهای اول تولد

شروع شیر دهی

اولین باری که مادر در اتاق زایمان کودک خود را در آغوش می گیرد پستان خود را در دهانش می گذارد. در این مرحله شیر کامل هنوز تولید نشده و پستان ماده ای بنام آغوز یا کلستروم می سازد که نقش مهمی در ایمنی کودک در مقابل عفونت ها دارد. 
اگر به نظر می رسد که نوزاد در پیدا کردن نوک سینه و یا نگهداشتن آن در دهان مشکل دارد سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید. شیر دادن هنری است که نیاز به آرامش و تمرین دارد. 
هیچکس انتظار ندارد که شما در شروع همه چیز را بدانید بنابراین نگرانی بخودتان راه ندهید و اگر در بیمارستان هستید سعی کنید از پرستار اتاق زایمان یا بخش کمک بگیرید. (اگر کودک شما نارس بدنیا آمده باشد ممکن است نتوانید در ابتدا به او شیر دهید. به جای آن شما باید شیر خود را بدوشید و با کمک شیشه به نوزاد بدهید.) 
بخاطر داشته باشید که شیر دادن نباید دردناک باشد. دهان نوزاد باید قسمت بزرگی از منطقه تیره دور نوک پستان (areola) را بپوشاند و نوک پستان باید کاملاً در دهان نوزاد فرو رفته باشد. 
اگر مکیدن نوزاد باعث درد می شود نوک سینه را از دهانش خارج کنید (برای این کار انگشت کوچک خود را بین دهان نوزاد و نوک سینه فشار دهید) و دوباره سعی کنید. 
چند وقت یک بار باید شیر داد؟
تند تند. هر چه بیشتر شیر دهید شیر کامل زودتر ساخته می شود و شیر بیشتری نیز در پستان شما تولید می شود. شیر دادن به تعداد ۱۰ تا ۱۵ بار از هر پستان، ۸ تا ۱۲ بار در هر ۲۴ ساعت میزان مناسبی است. 
طبق آخرین توصیه های انجمن طب اطفال آمریکا، باید هر زمانی که نوزاد علائم گرسنگی را بروز می دهد به وی شیر داد. 
این علائم عبارتند از: 
افزایش هوشیاری یا فعالیت، تکان دادن لب ها و شکلک در آوردن، بدنبال سینه گشتن. گریه معمولاً دیرتر رخ می دهد. به عبارت دیگر شما باید قبل از اینکه نوزاد شروع به گریه کند به وی شیر بدهید. 
در چند روز اول شما ممکن است نوزاد خود را برای شیر دادن بیدار کنید و نوزاد ممکن است هنگام شیر خوردن بخواب برود. برای اینکه مطمئن شوید نوزادتان به اندازه کافی شیر می خورد اگر از آخرین باری که شیر خورده چهار ساعت گذشته است بیدارش کنید. 
زمانی که نوزاد بتواند مدت بیشتری هوشیار باشد می توانید یک رویه ثابت بصورت هر ۱ تا ۳ ساعت شیر دادن در نظر بگیرید (این فاصله شب ها که نوزاد وسط شیر خوردن خوابش می برد کوتاه تر است). 
شیر دادن راحت
از آنجا که شیر دادن گاهی ممکن است تا ۴۰ دقیقه هم طول بکشد یک جای مناسب را برای شیر دادن انتخاب کنید. نوزاد را در وضعیتی بگیرید که به دست و کمرتان فشار نیاید.
معمولاً نگهداشتن نوزاد بگونه ای که پشت سرش روی دستتان باشد بهترین حالت است ولی وضعیتی که نوزاد خود را نگه می دارید به راحتی شما بستگی دارد. 
اگر نشسته شیر می دهید یک بالش شیر دهی بسیار کمک کننده خواهد بود. به هر حال تا زمانی که خود و نوزادتان در وضعیت راحتی قرار ندارید شروع به شیر دادن نکنید چون این کار مدت زیادی طول می کشد و ممکن است خسته شوید. 
تغذیه در دوران شیر دهی
یک رژیم غذایی طبیعی و سالم تنهای چیزی است که در دوران شیر دهی به آن نیاز دارید. در گذشته توصیه می شود که مادران شیرده ۴۰۰ تا ۵۰۰ کالری اضافه در روز بگیرند ولی تحقیقات جدید نشان داده اند که نیازی به این کالری اضافه نیست. 
بهتر است از مصرف موادی مانند کافئین، شکلات، غذاهای تند، و دیگر مواد غذایی محرک که وارد شیر شده و ممکن است برای کودک ناراحت کننده باشند پرهیز کنید. سعی کنید مایعات زیاد مصرف کنید اکسی توسین ترشح شده از بدن شما هنگام شیر دادن باعث تشنگی شده و یادتان می اندازد که آب بخورید. 
بخاطر داشته باشید که هر چند شیر دادن عملی طبیعی است ولی ممکن است در روز های اول سخت باشد. سعی کنید از تجربه مادران دیگر کمک بگیرید. توصیه های آنها گاهی بسیار با ارزشند. 
مشکلات شیردهی
با اینکه قرنهاست که مادران کودکانشان را شیر می دهند ولی شیر دهی همیشه بی مشکل نیست. زنان زیادی در روز های اول دچار مشکل می شوند. مهمترین مشکلاتی که ممکن است در ۶ هفته اول شیر دادن رخ دهند عبارتند از: 
ـ تورم و التهاب پستان (وجود شیر بیش از حد در پستان)
ـ زخم شدن نوک پستان
ـ ماستیت (التهاب و عفونت پستان)
ـ در صورتیکه مشکل دارید و نمی توانید خوب شیر بدهید حتماً با پزشک خود تماس بگیرید .

چند نكته درباره شیردهی با سینه

۱) پس از وضع حمل هر چه زودتر شیر دهی را آغاز كنید.
۲) از دكتر درباره دفعات و تكنیك شیر دهی سؤال كنید.
۳) در هر وعده از هر دو سینه به نوزاد شیر بدهید.
۴) از دادن آب یا شیر خشك به نوزاد خودداری كنید مگر با اجازه پزشك باشد. شیر مادر در حدود %۸۰آب است و در بیشتر مواقع نیاز مایعات نوزاد را تأمین می‏كند.
۵) دوشیدن سینه را در بیمارستان یاد بگیرید زیرا ممكن است در آینده در منزل به كار آید.
۶) عارق نوزاد را پس از هر وعده شیر دهی بگیرید تا نوزاد در هنگام خواب راحت باشد

برای جلوگیری از ایجاد چاقی در نوزادان چه باید كرد؟

۱) به نوزاد به زور غذا ندهید. توجه به علامات سیری مثل عقب كشیدن صورت از قاشق و بستن دهان توجه داشته باشید.
۲) از اضافه كردن مواد غیر ضروری مثل شیرین كننده‏ها و یا چربی به غذای كودك خودداری كنید.
۳) به پرستار كودك نكات لازم درباره میزان، زمان بندی و تكرار غذاها یاد بدهید.
۴) غذا را با محبت كردن یكسان ندانید. به جای نشان دادن محبت به نوزادان با دادن آب نبات، بستنی و مواد پر چربی و شیرینی، محبت خود را با حرف زدن، بغل كردن و بازی كردن نشان دهید.
۵) برای دسر از آب میوه‏های طبیعی بجای دسرهای پر از شیرینی مثل پودینگ و ژله استفاده نمائید

تغذیه با شیر مادر در دوقلوها

اساس رشد كودك در سال اول تغذیه با شیر مادر است. كودك در هر حالتی كه دوست دارد و راحت‌تر است شیر می‌خورد اما بهتر است برای حفظ سلامت او حتی‌الامكان مادر بطور نشسته و زیر سر كودك را با دست بالا گرفته و با یك دست سر سینه را باریك كرده در دهان كودك قرار دهد.دو قلوها می‌توانند همزمان از دو سینه مادر شیر بخورند. این روش در تداوم شیر دهی و افزایش میزان شیر مادر مؤثر است. هر كدام از دوقلوها به یك سینه و هر دفعه از یك سینه مادر در عین حال كه هر دو سر روی سینه مادر و تنه آنها زیر بغل مادر است می‌توانند شیر بخورند. در قسمت تغذیه با شیر مادر تا ۶ ماهگی هیچ غذای دیگری كودك نیاز ندارد مگر اینكه شیر مادر كافی نباشد یا مادر دارویی خاص که در دوران شیردهی ممنوع است را بالاجبار مصرف كند یا كودك بعلت اختلال اسكلتی صورت نتواند شیر بخورد. که حتماً با مشورت پزشك و با تعیین نوع شیر خشك كودك را باید شیر داد. تغذیه كمكی در كنار شیر مادر در سال اول تولد باید شروع شود.در سه قلوها و چهار قلوها ممكن است شیر مادر به تنهائی كفاف رشد كودكان را ندهد و یا مادر توان ادامه تغذیه با شیر خود را برای كودكان نداشته باشد.دو قلوها و سه قلوها و چهار قلوها از نظر رشدی در دوران جنینی و بعد از آن در دوران شیر خواری و كودكی از آسیب پذیری بالاتری برخوردارند. خطر عوارض بیماریهای عفونتها، سوء تغذیه و … در آنها بیشتر است.

کودکانی که با شیر مادر تغذیه می کنند، کمتر به دیابت مبتلا می شوند

کودکانی که فقط با شیر مادر تغذیه می کنند، در دوران نوجوانی کمتر به دیابت نوع اول مبتلا می شوند.دکتر «سوسن پارسای» با بیان اینکه شیر مادر، حاوی ترکیباتی همچون اسیدهای چرب یونیک است، افزود؛ این کودکان از لحاظ ارتباطی و رفتاری واکنش های مطلوب تر و بهتری در مقایسه با سایر کودکان نشان می دهند.وی اظهار داشت؛ این ماده مقوی سبب افزایش ضریب هوشی، ایمنی و مقاومت کودکان در مقابل بسیاری از بیماری ها می شود.پارسای با تاکید بر اینکه شیر مادر تنها شیری است که در شرایط مختلف نوزاد می تواند از آن تغذیه کند، تصریح کرد؛ تغذیه با شیر مادر باعث افزایش ضریب هوشی کودک و جلوگیری از انواع بیماری ها می شود.
به اعتقاد وی سلامت جسمی و روحی مادر، باور درونی وی نسبت به شیردهی و اعتماد به نفس از دلایل موفقیت در امر شیردهی است.پارسای یادآور شد؛ فقدان حمایت خانواده به ویژه پدران از مادر و نیز آموزش ناکافی مادر در دوران بارداری و وزن گیری مناسب وی در این دوران می تواند تاثیر بسزایی در سلامت مادر و نوزاد داشته باشد.وی افزود؛ بسیاری از مادران در سه روز اول پس از زایمان به دلایل هورمونی به افسردگی خفیف دچار می شوند و در ۱۵ تا ۲۴ درصد موارد نیز افسردگی شدید است.پارسای تصریح کرد؛ قرار دادن کودک در آغوش مادر در اولین لحظات تولد و تماس پوستی با مادر سبب ترشح هورمون آندروفین یا ایجاد شادی در مادر می شود.

بعد از قطع شیردهی ، چه تغییراتی بوجود می آید و وظیفه مادر چیست؟

▪ دانه های چربی روی پستان بتدریج كم می شوند.
▪ مقداری از آب بدن دفع می شود كه خود سبب كاهش وزن مادر می گردد.
▪ ممكن است ترشح شیر تا چند ماه وجود داشته باشد كه شبیه كلستروم بوده، بعد غلیظ تر شده و بالاخره قطع می شود. 
▪ مادر باید دریافت كالری روزانه خود را كمتر كند. تا بتواند چربیهای ذخیره شده را از دست بدهد. 
▪ برای جلوگیری از شل شدن و افتادگی پستان ها مادر باید ورزش كند به ویژه حركات ورزشی كه در هنگام شنا كردن انجام می شود. 
▪ قطع شیردادن به عنوان قطع ارتباط عاطفی تلقی نمی شود بلكه در مواقعی كه كودك نیاز به در آغوش گرفتن دارد ، یا خسته یا افسرده است یا درد دارد مادر باید او را با مهربانی در آغوش گرفته و آرام كند و عشق و علاقه خود را اینبار نه از طریق شیردادن بلكه از طریق نوازش و محبت به او هدیه نماید.

چه زمان و چگونه باید كودك را از شیر گرفت؟

زمان از شیر گرفتن در كشورهای مختلف متفاوت است و آخرین اطلاعات و توصیه ها سنین ۲تا ۴ سالگی را پیشنهاد می كنند . تصمیم در مورد از شیر گرفتن بستگی به شرایط جسمی ، روانی مادر و كودك و ویژگیهای خانواده دارد. 
بهترین روش از شیر گرفتن روش تدریجی است كه همراه با عشق و علاقه بوده و هم برای مادر و هم برای كودك بسیار راحت تر است و بدون مشكل و در طی چند ماه اتفاق می افتد. بنابراین بعد از ۲ سال كامل كه كودك از شیرمادر بهره مند شده و در روز ۵ وعده غذا (‌۳ وعده غذای اصلی و ۲ میان وعده) می خورد و مایعات را هم با لیوان می نوشد می توان یك تا دو وعده شیر پاستوریزه یا آب میوه را جایگزین شیر مادر نمود . در این زمان نقش مادر آن است كه خود پیشنهاد شیر دادن را نكند و اگر زمانی هم كودك تمایل به شیرخوردن داشت از او دریغ ننماید، به ویژه وقتی كودك بیمار باشد كه فقط اشتها به خوردن شیر دارد و غذای دیگری را تحمل نمی كند. 
در این روش چون از شیرگرفتن آرام آرام است مشكلات عصبی، روانی و تغییرات هورمونی مادر كه در یكباره از شیر گرفتن اتفاق می افتد بوجود نمی آید و كودك نیز دچار ضربه روانی نمی شود. به این ترتیب كودك كم كم علاقه به شیر خوردن را از دست می دهد و ممكن است خودش یكباره آنرا كنار بگذارد. 
● بنابراین پیشنهاد می شود مادران عزیز از توصیه های زیر كه فقط به عنوان یك راهنما است، استفاده كنند.
۱- به كودك ، قبل از خواب و صبح هنگام بیدار شدن شیر خودتان را بدهید.
۲- بتدریج وعده های شیر قبل و بعد از ظهر را كم كنید یعنی فاصله شیردادنها را بیشتر نمایید تا خودبخود یك وعده شیردهی حذف شود. 
۳- برنامه همیشگی روزانه را عوض كنید مثلاً اگر او را از مهد كودك بر می دارید به جای اینكه به منزل بیایید به فروشگاه یا پارك بروید تا سرگرم شود و هوس شیر خوردن نكند. 
۴- سرگرمی های جدید برایش پیدا كنید.
۵- زمان شیرخوردن او را پیش بینی كنید و چیزی در دسترس داشته باشید مثلاً یك میان وعده یا یك نوشیدنی مورد علاقه او را بهمراه داشته باشید. 
۶- اگر در صندلی یا محل مخصوصی به كودك شیر می دادید از این محل استفاده نكنید تا كودك بیاد شیرخوردن نیفتد و تقاضای شیر نكند.
۷- اجازه ندهید كودك شما را بدون لباس ببیند و هوس شیر خوردن كند.
۸- در صورت امكان از سایر افراد خانواده كمك بگیرید و هنگامی كه می خواهید وعده صبح شیردادن را قطع كنید سعی كنید زودتر از او از خواب بیدار شوید تا هنگام بیدار شدن او، همسرتان یا یكی دیگر از افراد آشنای خانواده در كنارش باشد.
۹- و بالاخره وعده های شیرخوردن در ساعات شب را بترتیب یك شب در میان و دو شب در میان و … كنید تا خود كودك دیگر تقاضای شیر نكند .

تغذیه شیرخوار با شیر گاو

كودكان قبل از سن یكسالگی نباید شیر گاو مصرف كنند. تعجب نكنید زیرا بدن نوزادان به شیر مادر- و نه شیر فرآوری نشده گاو- نیاز دارد و اگر مادری نمیتواند بنا بر دلایلی به كودك خود شیر بدهد بهتر است به دنبال شیر خشك غنی شده با آهن كه از شیر معمولی درست شده باشد بگردد.این به معنای اجتناب كلی از مصرف شیر گاو نیست بلكه بیانگر این لست كه مصرف شیر مادر و شیر های خشك غنی از اهن در درجه اول اولویت قراردارند. به عبارت دیگر شیر گاو بهترین منبع دربردارنده مواد غذایی برای نوزادان نیست. حقیقت این است كه در تولید شیرهای خشك شیر گاو بعنوان منبع پروتئین، چربی و كربوهیدرات استفاده میگردد. اما مواد دیگری نیز هنگام تولید به آن افزوده می شود.اگر بجای شیر خشك به نوزاد شیر گاو فرآوری نشده داده شود بعد از مدتی ممكن است علایم كمبود بعضی از مواد مغذی نظیر آهن، اسیدهای چرب ضروری و ویتامین E ظاهر گردد. شیر گاو همچنین دارای مقادیر بیش از حد لازم سدیم است كه این مقدار اصلا برای نوزاد نیاز نیست. همچنین از آنجایی دستگاه گوارشی نوزاد هنوز تكامل نیافته است لذا مصرف مقادیر زیاد پروتئین موجب از دست دادن خون- از ناحیه روده ای معده ای- و به تبع آن كاهش ذخیره آهن در بدن نوزاد گردد.

بنابراین قبل از سن یكسالگی تنها مصرف شیرهای خشك فرآوری و غنی شده میتوانند نیازهای تغذیه ای نوزادان را برآورده نماید.همچنین در مورد كودكانی كه ممكن است بطور ارثی آمادگی ابتلا به آلرژی غذایی داشته باشند عدم مصرف هر نوع شیری غیر از شیر مادر میتواند باعث شود كه دستگاه گوارشی آنها بخوبی تكامل یافته و احتمالا در سنین بعد ار یكسالگی بتواند بدون ابتلا به عوارض این آلرژی از هر نوع شیرو غذایی كه تمایل دارند استفاده نماید. 
اگر چه هنوز بطور كامل اثبات نشده است اما دلایل زیادی كه وجود دارد بیان میدارند در مورد كودكانی كه بطور ارثی استعداد ابتلا به دیابت وابسته به انسولین را دارند مصرف زودهنگام شیرهای غیر از شیر مادر –قبل از یك سالگی- میتواند یك عامل تسهیل كننده و تسریع بخش باشد.همچنین بیان میشود كه تركیبی از استعداد ارثی و مصرف زودهنگام از شیر گاو میتواند موجب بروز دیابت كودكان گردد.
● چه هنگام میتوانید به كودكانتان شیر گاو بدهید؟
برای اولین سال زندگی شیر مادر یا شیر خشك مهمترین منبع شیر به شمار می آید.شیر گاو برای اولین سال زندگی اصلا مناسب نیست اما از حدود ۷ ماهگی به بعد كمی شیر گاو و یا غذاهایی كه حاوی مقادیر كمی شیر گاو هستند میتوانند به عنوان یك غذای كمكی مورد استفاده قرار بگیرند.
میتوانید شیر را با غذاهای جامد مثل پوره سیب زمینی یا برنج مخلوط كنید و یا میتوانید مقدار كمی شیر را با میوه های تازه مخلوط نمایید. با افزودن ادویه و پوره سبزیجات به شیر میتوانید یك غذای لذیذ و خوشمزه برای كودكتان تهیه كنید. 
● شیر گاو، چه وقت و چه مقدار
از چه هنگام میتوان به كودك شیر گاو داد؟ در اولین سال زندگی یك كودك شیر مادر و شیر های خشك بهتر از شیر گاو تشخیص داده شده اند و شیر گاو اصلا برای این امر مناسب نیست . اما از حدود ۷ ماهگی كمی شیر گاو و یا غذاهایی كه حاوی مقادیر بالای شیر هستند بعنوان مهمترین مكمل های غذایی به غذای كودكان افزوده می گردد. راههای زیادی برای آغاز استفاده از شیر گاو وجود دارد مثلا میتوانید آنها را به پوره ها و غذاهای كودكان- تهیه شده از غلات- استفاده نمایید. 
همچنین میشود مقداری شیر كامل را با میوه های تازه مخلوط كرد و مصرف نمود. با تركیب نمودن كمی شیر كامل و پوره سبزیجات و كمی ادویه یك غذای عالی برای نوزادان و كودكان تهیه نمود.هر چه سن كودكان افزایش می یابد نگرانی از كمبود كلسیم نیز افزایش می یابد. بیش از بیست درصد از كودكان مقادیر ناكافی از كلسیم را دریافت میكنند. این امر بدان علت است كه اكثر كودكان از نوشیدنیهایی استفاده میكنندكه حاوی مقادیر ناكافی سدیم می باشد.سالهای اولیه زندگی یك كودك زمان رشد و تكامل استخوانهای اوست لذا مصرف مواد غذایی حاوی كلسیم زیاد در این سن بسیار مفید میباشد. در این مورد شیر یك نوشیدنی خوب و مفید است زیرا قند موجود در شیر(لاكتوز) و همچنین ویتامینD موجود در آن از عواملی هستند كه موجب افزایش جذب كلسیم می شوند.

چه مواد غذایی برای مادران شیرده مجاز نیست؟

۱) دم كرده های گیاهی : گاهی دم كرده های گیاهی مثل چای نعناع و گل گاو زبان موجب بروز اثرات جانبی مثل تهوع و استفراغ در مادر می شود و تركیبات این نوشیدنی ها وارد شیر شده و امكان دارد همین اثرات در نوزاد هم بروز كند.
۲) كافئین : كافئین وارد شیر مادر شده و موجب تحریك پذیری نوزاد می شود. بنابراین توصیه می شود مادر شیرده كمتر از ۲ لیوان در روز قهوه و كوكا مصرف كنند ، شكلات و كاكائو هم دارای تئوبرومید است كه مانند كافئین محرك است و بهتر است مصرفش محدود شود.
۳) قند مصنوعی : اثر قندهای بدون كالری و محصولات شیرین وبدون قند بر نوزاد نامشخص است. پس بهتر است مصرف این مواد در شیردهی محدود شود.
۴) ادویه جات زیاد : مصرف زیاد ادویه طعم شیرمادر را عوض می كند كه بهتر است در شیردهی كمتر ادویه مصرف شود. 
رژیم غذایی زنی كه شیر می دهد باید غنی از پروتئین ، كلسیم ، آهن و ویتامین باشد. یك سوم نیاز برای ترشح شیر از ذخایر چربی بدن كه در سه ماهه ی سوم تشكیل شده است، تامین می شود و دو سوم دیگر باید از طریق تغذیه بر آورده شود.

شیردادن نامنظم به نوزادان و عوارض ناشی از آن

وقتی كه از روی نظم خاص و به طور منظم به نوزاد خود شیر دهید ممكن است آب بدن نوزاد كم شود و میزان سدیم موجود در خونش بیش از اندازه شود كه این حالت زمانی رخ می دهد كه مادر میزان نامناسبی از شیر خود را به نوزاد خود بدهد و میزان ناكافی شیر مادر به نوزاد منتقل شود. كم دوشیدن شیر از سینه مادر باعث ازدیاد سدیم در شیر می شود و این میزان بالای سدیم به نوزاد منتقل می شود كه این حالت اصلاً خوب نیست و چنانچه آب بدن نوزاد شما كم شود باید شیر مادر با یك فرمول دیگر تكمیل شود (مكملی به آن اضافه شود) یا شیر مادر را از یك منبع دیگر تهیه كرد. پزشكان به مادران جوان بخصوص آنهایی كه نوزاد اول خود را به دنیا می آورند، توصیه می كنند كه به طور منظم و زیاد شیر خود را بدوشند زیرا در چند هفته اول تولد نوزاد توان مكیدن زیاد سینه مادر را ندارد و نمی تواند به اندازه كافی و مناسب شیر بنوشد، بنابراین شیر در سینه مادر جمع می شود.

مکمل‌های مورد نیاز برای نوزادان

شیر مادر و ذخیره غذائی خود نوزاد، بیشتر نیازهای غذائی کودک را در ۴ تا ۶ ماه اول تأمین می‌کند. از ۴ تا ۶ ماهگی به بعد کودک از غذاهای کمکی مثل برخی از آب میوه‌ها و سر لاک و آب سبزیجات می‌تواند در کنار شیر مادر استفاده کند تنها مواد غذائی که نوازد در چندین ماه اول به آنها نیاز مضاعف دارد ویتامین‌های D، فلوراید و آهن است.
بیشتر متخصصین برای این باورند که شیر مادر حاوی میزان کافی ویتامین D نمی‌باشد. بنابراین توصیه می‌شود که از زمان تولد مصرف مکمل ویتامین D اغاز شود. نوزادان معمولاً دارای ذخیره کافی آهن تا حدود ۴ تا ۶ ماهگی می‌باشند؛ پس از آن زیر نظر پزشک مصرف مکمل آهن آغاز می‌شود مصرف فلوراید زیر نظر پزشک برای جلوگیری از خرابی دندان‌ها در آینده نیز توصیه می‌گردد، زیرا که شیر مادر حاوی فلوراید کافی نمی‌باشد.