معیارهای ازدواج
یكی از موضوعات بسیار مهمّی كه باید راجع به آن بحث مفصلّی نمود و با كمال احتیاط به طرف او قدم بر داشت مسئله ازدواج و زناشویی است زیرا معنای عقد بستن یك زن را برای یك مرد گره زدن شرایطی را كه می توان در آن زنی مطابق اهل زندگی و روزگار پیدا كرد اینگونه می باشد :
اول آنكه از خانواده های پست و بد سابقه زن نگیرد زیرا در وسائل از حضرت رسول نقل شده كه فرمودند :ای مردم بپرهیزید از آنكه از مزبله گل بچیند اصحاب مراد آنجانب را ندانستند و چون سؤال كردند فرمود زن خوش صورت از خانواده پست مثل چیدن سبزی از كنار مزبله است و چون آن دختر در دامن محبّت آنها پرورش پیدا كرده قطعا“از اخلاق رذیل آنها نیز دارد و هم افق با آنها گشته است.
دوم اینكه تا ممكن است دختر باكره بگیرد زیرا منظور ازدواج دو چیز است یكی التذاذ بودن در امر زناشویی و البته این معنی از باكره بهتر محقّق می شود دوم پیدا كردن اولاد كه ثمره وجود انسان است و ارزش هر نهالی به میوه اوست و این معنی هم از باكره بهتر حاصل میگردد و ممكن است زیادتر از او اولاد به وجود آید و در وسائل نیز از حضرت رسول نقل شده :زنان باكره ای كه می زایند اختیار كنید و هرگز زنان خوش صورتی كه نازا می باشند نگیرید به درستی كه به زیادی امت خود در روز قیامت مباهات و فخر میكنم.
ممكن است در بعضی موارد گرفتن زن شیعه و باكره فضیلت داشته باشد چنانچه در حدیث نقل شده كه روزی حضرت رسول از جابر بن عبدالله انصاری پرسیدند چرا عیال بیوه اختیار نمودی؟عرض كرد در خانه چند خواهر داشتم میخواستم بهتر با آنها سلوك نماید.حضرت او را تحسین فرمودند و مرحبا گفتند و با اینكه نعمت اولاد از نظر پیامبر به این اندازه با اهمیّت و ارزش است .
متأسفانه ابناءزمان ما از پیدایش اولاد جلوگیری می نماید یا اینكه خدای نخواسته پس از انعقاد نطفه وحیات اولاد در رحم او را سقط می كنند و بچه بی گناهی را می كشند كه علاوه بر گناه بزرگی كه نموده اند باید دیه هم بدهند چنانچه در كتب فقها مفصلا“ذكر شده است و در مزمت زن نازا مرحوم مجلسی نقل می كنند كه شخصی شرفیاب حضور مبارك پیامبر (ص)گردید و عرض كرد :من دختر عمویی دارم كه از هر جهت آراسته و متدیّن است فقط عیب او آن است كه نمی زاید آیا او را بگیرم؟حضرت فرمودند :نه مگر نمی دانی چون حضرت یوسف به برادر خود بنیامین فرمود :با فراق من چطور حاضر شدی عیال بگیری و با او كامرانی كنی؟عرض كرد :پدرم مرا امر فرموده به این عمل شاید گوینده لا اله الا الله از من بوجود آید.
سوم اینكه تا ممكن است عیال علویّه و سیّده بگیرد تا اینكه اگر از حیث نسب از شجره طیّبه پیغمبر اسلام دور است به این سبب خود را نزدیك به آنها گرداند و خود را محرم زهرا(س)نماید چنانچه در حدیث نقل شده كه پیامبر اكرم(ص)فرمودند :هر نسب و دامادی در روز قیامت قطع می شود مگر نسب و دامادی من كه هر كس به یكی از این راه به من نسبت پیدا كند یا نسبت او در قیامت محفوظ خواهد ماند و نیز در وسائل از پیامبر اسلام نقل شده كه فرمودند :
بهترین زنانی كه مردانی اختیار می كنند زنان مسلمانی هستند كه با اولادهای خود و شوهران خویش از دیگر زنان مهربانتر خواهند بود.
چهارم اینكه زنی را فقط از برای مال یا جمال او نگیرد زیرا اگر زنی را كه می گیرد هیچ عنایتی به دین و عفّت او نداشته باشد فقط منظور او از ازدواج با او جمال یا مال او باشد آن مرد از جمال و مال به او بهره ای نخواهد رسید و حسرت آنها را به گور خواهد برد چنانچه در وسائل از حضرت رسول نقل شده كه فرمودند :كسی كه زنی را بگیرد فقط برای خوشگلی او كه اگر خوش صورت نبود او را نمی گرفت از جمال او بهره ای نمیبرد و كسی كه زنی را فقط از برای مال او بگیرد كه اگر مال نداشت او را تزویج نمی كرد خداوند او را به آن مال و زن واگذاری می كند و كسی را كه به غیر خودش واگذار نمود هلاك خواهد گشت پس بر شما باد آنكه زنان متدیّنه را ازدواج نمایید و در حدیث دیگر از حضرت صادق(ع)نقل شده كه فرمودند :هر گاه زنی را از برای دین او ازدواج نمودی خداوند جمال ومال هم به تو عنایت می فرماید.
یكی از اشتباهات غیر قابل جبران كه موجب گرفتاری دائمی انسان میشود آن است كه كسی زنی را ازدواج نماید كه از حیث ثروت و دارایی بر او مقدّم باشد و خواسته باشد با ثروت و عیال خود در دنیا زندگانی نماید این زندگی از برای شخصی با غیرت ازمرگ بدتر خواهد بود و در تمام عمر شب و روز باید نزد عیال خود شرمنده باشد و نتواند با او یك كلمه سخن بگوید و هر شب از او سوءاخلاق ببیند و حقا این زندگانی بسیار تلخ خواهد گذشت وشاید یك معنای بد از ازدواج باشد. در ازدواج باید مقدار ثروت و دارایی مراعات شود واگر كسی خواسته باشد درتمام عمر خود غصه خوراك و پوشاك عیال خود را نداشته باشد با پایین تر از خود در ثروت وصلت نماید تا آن زن چون به خانه شوهر آید از هر جهت خانه و زندگی او را بهتر از خانه پدر ببیند و هرگز نه لباسی كه می پوشد بهتر از لباسی باشد كه در خانه پدر میپوشیده تابااین معنی قهرا“ او را دل گرم به زندگانی شوهر نماید و همیشه شوهر در نظراو با عظمت جلوه خواهد كرد.
پنجم آن كه زنی اختیار نماید كه همیشه شوهر در نظر او با عظمت است زیرا وقتی مهر او كم باشد در مقایسه با زنی كه مهر او زیاد باشد مزمت شده.
حضرت صادق(ع)فرمودند:شومیّت زن در آن است كه مهر او زیاد و وضع حمل او دشوار باشد در وسائل از پیغمبر اسلام (ص)نقل شده كه فرموند:بهترین زنان امت من زنی است كه خوش صورت باشد و مهر او كم باشد و زیاد قرار دادن مهر عیال خطر بزرگی كه در بین دارد آن است كه ممكن است بین آنها توافق و صمیمیّت زناشویی واقع نشود و هر گاه مهر عیال سنگین باشد انسان یا قدرت ندارد مهر او را بدهد یا اینكه حاضر به تحمل هزاران مشقت،عیالی اختیار كرد به زودی راضی نمی شود از اوضاع او بنماید و دو مرتبه خود را به زحمت گرفتن عیال دیگری مبتلا گرداند و ثانیا“ چون اولاد شرعا“ ملحق به پدر می باشد هر گاه خواسته باشد عیال خود را طلاق دهد مبتلا به سرپرستی و نوازش چند بچه بی مادر می گردد و این معنی گرفتاری سختی است كه هرگز تا مرد مضطر نشود حاضر نخواهد شد خود را به چنین گرفتاری مبتلا سازد و هر گاه بر كسی به مقداری سخت بگذرد كه حاضر به این معنی باشد سزاوار نیست كه راه خدادادی از برای او نباشد و تا آخر عمر خود در اثر سنگینی مهر عیالش نتواند خود را از گرفتاری نجات دهد.
ششم آن كه هر گاه خواسته باشد زنی را ازدواج نماید اگر به توصیف كردن زنانی كه او را دیده اند رفع اشتباه می شود و می داند كه آن زن دارای چه اوصافی است به همان توصیف آنها اكتفا نماید والا خود آن زن را ببیند نه از روی شهوت بلكه از روی اجبار یك نظر به او نماید و صورت و موی او را ببیند تا اینكه دانسته احترام به ازدواج او نماید
و خود را ندانسته در چاه نیفكند چون عیال همسر یك عمر انسان است و هر گاه او را ندیده ازدواج نماید ممكن است سبب یك عمر پشیمانی او گردد.و دلالت بر این معنی می كند اختیار زیاد یكی در وسائل نقل شده و از محمّد بن مسلم روایت شده كه گفت از امام محمّد باقر(ع)پرسیدم من قصد دارم زنی را تزویج نمایم آیا جائز است به او نگاه كنم؟امام فرمودند آری تو آن زن را به قیمت گران می گیری.
و نیز جمعی از اصحاب امام صادق(ع)از ایشان روایت می كنند كه ما از آن حضرت پرسیده ایم:هر گاه كسی خواسته باشد زنی را ازدواج نماید جایز است كه به او نظر كند؟آن حضرت فرمودند اشكالی ندارد كه به صورت و خوبی های آن زن نگاه كند هر گاه خواسته باشد او را تزویج نماید و نیز از حضرت صادق(ع)سئوال شد شخصی می خواهد زنی را تزویج كند آیا جائز است كه به او نگاه كند پیش از آنكه تزویج نماید آن جانب فرمودند :آری،به او نگاه كند بدون نظر چرا مال خود را به او بدهد و هر گاه خود انسان بخواهد كسی را بگیرد و پدر او كسی دیگر را مایل باشد برای ازدواج او كسی دیگر را در این صورت مخالفت میل پدر نماید و هر كه را خود مایل است بگیرد زیرا پیغمبر اكرم(ص)در جواب این سئوال فرمودند تو می خواهی با او عمری را به سر بری نه پدرت.
مرد اگر قدرت هم دارد مهر او را رد نماید و او را طلاق دهد یك عمر حاضر می شود در سخت ترین زندگی ها به سر برد او را طلاق ندهد بر خلاف آنكه اگر مهر زن كم باشد هر گاه دید با او سلوكش نمی شود او را طلاق می دهد و مهر او را در می كند و خود او را از كسالت دائمی می رهاند بعلاوهراضی نمی شود كه در فكر آن برآید كه اصلا“مهر عیال خویش را انكار نماید تا اینكه مبتلا به عقوباتی گردد كه در اختیار زیاد به او اشاره شده و در سفینة البحار از حضرت صادق(ع)نقل شده :دزدان عالم سه طایفه می باشند :كسانی كه زكات مال خود را ندهند كسی كه مهر عیال خویش را بر خود حلال بداند و او را ندهد و كسی كه چون پول از كسی قرض می كند قصد دادن او را نداشته باشد و نیز از آن حضرت در حدیث دیگر نقل شده كه فرمودند :كسی كه مهر عیال خود را ندهد در حقیقت مثل آن است كه با آن زن در تمام زناشویی زنا كرده باشد و خوردن مهر زن از بزرگترین معاصی است و در روز قیامت خدا به او می فرماید :من كنیز خود را به تو حلال كردم در عوض مهر او،چون مهر او را ندادی مثل آن است كه با او زنا كرده باشی پس خداوند در عوض مهر آن زن عبادات شوهر را میگیرد و به آن زن می دهد تا اینكه آن مرد را به جهنّم افكند گفته نشود كه هر گاه مهر زن كم باشد امر طلاق در مابین مردم بسیار رایج است و به مجرد آنكه مختصر كسالتی بین زن و مرد اتفاق افتاد منجر به طلاق خواهد شد زیرا گفته می شود در اسلام بر اساس مدارك این كار معاصی و مجازات سختی دارد.