تبیان، دستیار زندگی

خمیازه کشیدن: روشی برای تمرین مغز


قبل از خواندن این پست اول یک خمیازه مفصل (همان دهان دره) بکشید تا مغزتان باز شود! می‌توانید به این حرف بخندید که خنده هم روش مفیدی برای استراحت مغز است. شاید برایتان جالب باشد بدانید که خمیازه کشیدن به عنوان روش درمانی برای مشکلات صوتی افراد در صحبت برای کم کردن هیجان و حساسیت زیاد گرفتگی گلو همیشه استفاده شده است.

تحقیقات با تصاویر اسکن مغزی، نشان داده است که خمیازه کشیدن بطور نورولژیکی با قسمتی از مغز ارتباط دارد که مسئول رفتار اجتماعی و آگاهی انسان است. “پریکانیس” (precuneus) استراکچر کوچکی در پرایتال لوب مغز است که بطور خاص با آگاهی شخص مرتبط است. پریکانیس با کهولت و بیماری‌هایی نظیر الزایمر تحلیل می‌رود. تحقیقات نشان داده است که خمیازه کشیدن پریکانیس را تحریک می‌کند.

مطالعاتی‌توسط دو تیم مجزا انجام شده است كه پروفسور استیون ام‌پلتك یكی از آنهاست. او متخصص علوم عصبی در دانشگاه دركسل است و مدت‌هاست كه بر روی مسری بودن خمیازه كار می‌كند. سال گذشته اولین مطالعه این گیتاریست روانشناس منتشر شد. او در این مطالعه می‌خواست میزان حس تلقین را در افراد مختلف بسنجد. ام‌پلكت متوجه شد كه شركت‌كنندگانی كه امتیازشان در این حس تلقین كمتر است، معمولا جواب خمیازه را نمی‌دهند، یا به اصطلاح خمیازه به ‌آنها سرایت نمی‌كند.
در مطالعه دوم، او 01 دانش‌آموز را در دستگاه ام.‌آر.‌آی در حالی كه مشغول تماشای تصاویر ویدئویی از خمیازه كشیدن بودند، گذاشت. در این مطالعه، قسمت تلقین یا هیپنوتیزم دانش‌آموزان شروع به فعالیت می‌كرد. یعنی كمربند عقبی مغز و قسمتی كه در وسط پشت مغز قرار دارد. پلاتك دیگر شك نداشت كه خمیازه به صورت تلقین، سرایت می‌كند.
بار آخر هم سراغ كسانی رفت كه نافرمانی‌های مغزی داشتند، كسانی از قبیل اسكیزوفرنی‌ها یا افرادی كه دچار توهم‌گرایی هستند. او به این نتیجه رسید كه این افراد به سختی با بقیه ارتباط احساسی از این دست بر قرار می‌كنند. او هنوز نتایج كلی راجع به این تحقیق به دست نیاورده است.
آخرین مطالعات خمیازه نیزمربوط به رابرت پروواین پروفسور دانشگاه مریلند است. او از معدود كسانی است كه وقت خود را صرف مطالعه بر روی خمیازه كرده است. او آنقدر در این مطالعات مشهور شده است كه لقب < بمب خمیازه> را گرفته است.
نتایج مطالعه او كه در مجله ساینتیفیك آمریكن منتشر شد برای بسیاری بیشتر شبیه به افسانه بود. او به این نتیجه رسید كه اگر خمیازه‌ای در جمعی اتفاق بیفتد، در فواصل بین كشمكش و جدال بین دهان دره‌ها كه به طور میانگین در هر 86 ثانیه یك بار اتفاق می‌افتد، همان راز باستانی نهفته است كه تنها به دلیل تغییر وضع و اعلا‌م آن به موجودات دیگر هم نوع روی می‌دهد.

پلاتك می‌گوید:<هنوز ریشه فیزیكی خمیازه به صورت یك راز باقی مانده است. برخی از محققان معتقدند كه هسته‌های اطراف بطنی در هیپوتالاموس مغز كه كارهای اساسی بدن از جمله تنفس و ضربان قلب را كنترل می‌كند، مسئول این واقعه هستند. اما مشكل این است كه ام.آر.آی فعالیت این نقاط ریز را در خود نشان نمی‌دهد. این نكته‌ای است كه راز فیزیكی دهان‌دره هم مثل راز مسری بودن آن همچنان مخفی مانده است.>
جالب ترین‌نكته‌ای كه وجود دارد این است كه هر دوی این دانشمندان بر این عقیده‌اند كه با اینكه این عمل به طور خودكار انجام می‌شود؛ اما می‌تواند دلیلی بر احساسات جنسی نیز باشد. برای اثبات این نظر پلاتك از مردانی كه زن مورد علاقه‌‌شان هیچ‌گاه به آنها نگاه هم نمی‌كند خواست تا پشت سر آنها به رستوران بروند و مرتب خمیازه بكشند. اگر زن مورد نظر خمیازه كشید، مطمئن باشند كه او تمام مدت او را زیر نظر دارد و دیگر بهتر است پا پیش بگذارد. پروواین نیز راجع به این ارتباط می‌گوید:< ممكن است این عمل ارتباط عمده‌ای با روابط جنسی هم داشته باشد. زیرا حتی در نوعی پنگوئن ما می‌بینیم كه او در حال انجام دادن عمل جنسی خود مدام دهان دره می‌كند. با این رویكرد حتی می‌توان از آن به عنوان ابزاری برای ارتباط بدون كلام با جنس مخالف نیز استفاده كرد.>
امپلكت‌‌‌‌‌‌می‌گوید:< من عاشق این هستم مردمی را ببینم كه در حالی كه درباره دهان دره با‌ آنها صحبت می‌شود جلوی دهان خود را می‌گیرند یا سعی می‌كنند تا جلوی خمیازه كشیدن خود را بگیرند.آنها هوا را داخل یا دندان‌هایشان را به هم فشار می‌دهند. آنها فقط سعی می‌كنند كه گستاخ نباشند اما من خوشحالم كه توانسته‌ام نظر آنها را به خودم جلب كنم. >

اما با وجود نظریه باستانی بودن خمیازه دو تئوری دیگر نیز از قبل در ارتباط با مسری بودن دهان‌دره وجود دارد كه عبارتند از فرضیه تكامل وفرضیه خستگی. فرضیه خستگی كه به فیزیولوژی بدن مربوط است می‌گوید،‌ خمیازه وقتی اتفاق می‌افتد كه مغز تشخیص می دهد بدن‌ ‌به اكسیژن اضافی احتیاج دارد. دیدن یك نفر در حال خمیازه كشیدن به طور ناخودآگاه به‌ ‌كسانی كه در كنار او هستند این گونه القا می كند كه میزان هوای تازه درون اتاق به‌ ‌اندازه ی كافی نیست و از آنجا كه هیچ كس نمی خواهد بدون هوا بماند، مغز سایر افرادی‌ ‌كه شاهد خمیازه كشیدن فرد اول بودند دستور خمیازه را صادر می كند‌.
‌اما طبق نظریه تكامل ، خمیازه كشیدن ،قسمتی از زبان تكامل یافته موجودات است.هر جانداری با‌ ‌خمیازه كشیدن به سایر افراد گروه می‌فهماند كه الان وقت استراحت است. به همین دلیل‌ ‌هم هست كه خمیازه كشیدن مسری است چون سرعت انتشار آن در گروه بسیار زیاد است و حس خوابیدن بر همه چیره می شود. به هر حال هنوز مسری بودن این پدیده به درستی مشخص نیست و احتیاج به تحقیقات بیشتر دارد. پروفسور استیون ام‌پلكت می‌گوید:< من نمی‌دانم، لزوما افراد مودب هم زیاد خمیازه می‌كشند یا نه. اما فكر می‌كنم كه این نشانه خوبی از فعالیت مغز است و مقیاس خوبی است تا من مطمئن شوم به من توجه می‌كنید و با خمیازه كشیدن من خمیازه‌تان می‌گیرد.>

حقایق خواندنی راجع به دهان‌دره
خمیازه حدود 6 ثانیه طول می‌كشند. هنگام خمیازه ضربان قلب شما 03 درصد زیاد می‌شود. 55 درصد مردم تا نهایت 5 دقیقه پس از دیدن خمیازه یك نفر شروع به خمیازه كشیدن می‌كنند. افراد نابینا پس از آنكه صدای خمیازه كشیدن كسی را می‌شنوند خیلی بیشتر از افراد عادی دهان دره‌ می‌كنند. ورزشكاران در سطوح فوق حرفه‌ای قبل از مسابقه شروع به خمیازه كشیدن می‌كنند. خمیازه یكی از علائم كمبود‌ ‌قند‌ ‌است كه به دنبال آن ایجاد می شود،‌ ‌معتادان هم برای همین زیاد خمیازه می‌كشند.
یك خرافه قدیمی می گوید، هنگام باز بودن دهان ارواح شرور وارد بدن می‌شوند. در صورتی كه شخص جلوی دهان خود را بگیرد از ورود آنها به بدن خود جلوگیری می كند. زرافه تنها حیوانی است كه در حال كشیدن خمیازه دیده نشده است. مردها كمتر علاقه به مخفی كردن دهان‌دره خود دارند و كسی كه خمیازه‌اش دیده می‌شود دیگر خمیازه نمی‌كشد. مردها و زن‌ها تقریبا به طور مساوی خمیازه می‌كشند.

خمیازه نشانه نیاز به اكسیژن بیشتر است، نه خواب آلودگی



پژوهشگران معتقدند خمیازه كشیدن، نشانه نیاز بیشتر فرد به اكسیژن است و الزاما دلیل خواب ‌آلودگی نیست.

به گزارش سرویس «بهداشت و درمان» ایسنا واحد علوم پزشكی ایران، به نقل از بولتن خبری دانشگاه آریزونا، پژوهشگران این مركز به تازگی دریافته‌اند زمانی كه فرد خمیازه می‌كشد، مقادیر بیشتری اكسیژن از طریق گشاد شدن مجاری تنفسی، وارد ریه‌هایش شده و درصد این گاز حیاتی در خون افزایش می‌یابد.

آنها می‌گویند: در 90 درصد موارد، خمیازه كشیدن به دنبال افت اكسیژن در بدن فرد رخ می‌دهد. برای مثال بعد از مدتی نفس كشیدن به صورت مقطع و كوتاه، ناگهان شخص خمیازه كشیده و با این كار بدن او میزان اكسیژن مورد نیاز را دریافت می‌كند.

پس در حقیقت خمیازه پاسخی به نیاز فرد به هوای بیشتر است، نه دلیلی بر خواب آلودگی.

خمیازه كشیدن توانایی مغز را افزایش می دهد
خمیازه كشیدن توانایی مغزی افراد را افزایش می دهد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از خبرگزاری آلمان، نتیجه تحقیق محققان دانشگاه ایالتی نیویورك حاكی از آن است كه خمیازه نه فقط به علت خستگی و كسل بودن و نه بخاطركمبود اكسیژن رخ نمی دهد.
بنابراین گزارش، این محققان طی دو تحقیق صورت گرفته بر روی 77 مرد شركت كننده دریافتند كه هنگام خمیازه كشیدن دمای مغز تنظیم می شود.
این گزارش می افزاید، این مسئله باعث افزایش توانایی و كارایی مغز می شود

به گفته دانشمندان؛ یكی از راه‌های آرامش یافتن مغز خمیازه كشیدن است.

به گزارش سرویس بهداشت و درمان خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) از خوزستان، روان‌ شناسان با نمایش یك فیلم خمیازه‌كشی به سه گروه از داوطلبان یك آزمایش مشاهده كردند خمیازه در آن افرادی كه كیسه آب گرم بر پیشانی داشتند تاثیرگذار بود ولی در آن دسته‌ای كه كیسه آب سرد داشتند و گروهی كه از آنان خواسته شده بود تا فقط از راه بینی دم و بازدم كنند هیچ اثری نداشت و خستگی مغز‌شان بر طرف نشد.

دانشمندان می‌گویند؛ خمیازه مسری است و نقشی بسزا و عملی در رفع خستگی‌های ذهنی و فكری دارد.

همانطور که همه می دانیم کم خوابی مشکلات بسیار جدی را برای انسان ها به وجود می آورد. از تمام مضرات کم خوابی که بگذریم بدتر از همه خمیازه هایی است که صبح روز بعد هنگام رفتن به سرکار و یا مدرسه می کشیم. بعضی وقت ها آنقدر خمیازه می کشیم که اطرافیانمان را هم خواب آلود می کنیم. حتما برای شما هم پیش آمده است که پس از خمیازه های متعدد اطرافیان شما را سرزنش کنند بگویند که باعث خواب آلودگی آنها شده اید.
دلایل خمیازه کشیدن هنوز نامعلوم است. البته جنبه های بسیار متعددی از رفتارهای انسان وجود دارند که هنوز به شکل یک معما هستند. دانشمندان پاسخ قانع کننده ای در مورد علل واگیر دار بودن آن ندارند. اما در عین حال معتقدند خمیازه عللی به جز خستگی و کم خوابی دارد. آنچه که دانشمندان از خمیازه بیان کرده اند تنها به شکل یک تئوری است که کاملا هم به اثبات نرسیده است. بیایید از خود بپرسیم که 

چه زمانی خمیازه می کشیم؟
پاسخ این سؤال معلوم است. هنگامی که دیر به رختخواب می رویم و هنگامی که زود از خواب بیدار می شویم. برای امتحان واگیردار بودن آن دفعه بعد که در یک میهمانی و یا جلسه کاری حضور داشتید یک خمیازه بزرگ بکشید و با دست جلوی دهانتان را نگه دارید، کمی صبر کنید و رفتارهای اطرافیان خود را زیر نظر بگیرید. حتما خواهید دید که در نتیجه خمیازه شما حداقل ۶ و یا ۷ نفر خمیازه می کشند. من مطمئن هستم که پس از خواندن این متن هم دچار خمیازه می شوید. چون حتی خواندن مطلبی در مورد خمیازه هم شما را به خمیازه وا می دارد.