تبیان، دستیار زندگی

با آمدن عید، جدا از جشن و شادی‌های معمول، یکی از مفاهیمی که بصورت عُرفی زیاد بر آن تأکید می‌شود، «صلۀ رَحِم» است. «صله» را احسان و دوستی معنی کرده‌اند و مُراد از رَحِم، بستگان و خویشاوندان است. به عبارتی، صلۀ رحم یعنی محبت با خویشاوندان و بستگان و نزدیکان.

البته بسیاری از متفکرین دینی، صلۀ رحم را به زمان، مثلاً روزهای عید، محدود نمی‌سازند و آن را تنها به رفت‌وآمد کردن نیز خلاصه نمی‌کنند. بطور کُلی، مدخل‌های زیر را می‌توان در چوکات مفهوم «صله رحم» گنجانید:

مشکل سوم این است که به این مسئله با رویکرد به شدت دینی برخورد می‌کنند و در نتیجه شهروندان پیرو معمولاً به عوض این‌که انگیزه و تمایل درونی پیدا کنند، صلۀ رحم را چون یک اجبار و یک باری بر دوش خود احساس می‌کنند که آن را باید به زودی بر زمین بگذارند و نفسی به راحت بکشند. بعبارتی، راه حلی که قرار است رفع مشکل و استرس کند، خودش به عامل استرس‌زا تبدیل می شود و حکمت کاربرد و تأثیر آن از یاد می‌رود.

مشکل چهارم که مرتبط با مشکل سوم است این است که در مواردی زمان میان وقوع حادثه‌ی جنجال‌برانگیز و حل کردن یا پردازشِ عاطفی و ذهنی آن در نظر گرفته نمی‌شود. بگذارید مثالی بیاورم. شما با یکی از اقوام تان در ابتدای یا اواسط ماه رمضان جنجال می‌کنید. حالا علت و دلیل‌اش مهم نیست. مهم این است که جنجالی اتفاق افتاده. این جنجال بر روحیه‌ی هر دوی شما تأثیر منفی گذاشته و شما به زمان نیاز دارید تا با این موضوع کنار بیایید. لیکن تا به خود بیایید می‌بینید عید شده است و مجبور استید به بغل‌کشی و بوسه زدن به چهره‌ی همدیگر و رفتن به خانه‌ی یک‌دیگر. شما حالا در ظاهر صمیمی استید، ولی در درون آمادگی عاطفی و ذهنی بخشایش و پشت سر گذاشتن مشکل را ندارید. شما در حقیقت نیاز به چند هفته یا چند ماه دیگر دارید.

به هر رو، نظر به اهمیت ارتباط عاطفی با حادثه و نوع از خاطر بردن حادثه، مهم است تا با بخشایش‌ سطحی و وانمودکردن این‌که انگار چیزی اتفاق نیافتاده است، از کنار این مسائل به ساده‌گی نگذریم. نوعیت تجربۀ عاطفی با حادثه مشخص شود، در آن گسست ایجاد شود، و به جای تأکید بر فراموش کردن حادثه، از آن درس و تجربه حاصل شود تا حتی‌الامکان از وقوع حادثات مشابه در آینده جلوگیری شود و بنابر گفتۀ مشهور، شخص از یک سوراخ دو بار گزیده نشود.