تبیان، دستیار زندگی

شنبه 28/5/1391 - 5:44 - 0 تشکر 517341

منجی گرایی به روایت متون کهن یهود (1)

مفهوم نجات در در عهد عتیق ـ عمیقا با آرمان های قومی یهود، پیوند یافته و در پرتو آنها تفسیر و تعبیر می شود. بسیاری از رسایل، اسفار و مکتوبات عهد عتیق، به ویژه کتاب های انبیاء، مشحون از نوعی ادبیات منجی گرایانه به سبک و سیاق فرهنگ عبرانیان ـ و البته همراه با تصرفات بعدی نویسندگان ـ است. کتاب هایی نظیر ارمیای نبی، اشعیای نبی، حزقیال، دانیال، عاموس و مانند اینها به طور خاص، اندیشه نجات قوم یهود را با بیانی نزدیک به هم منعکس می سازد.

نجات دهنده پایانی بر مبنای معتقدات یهودیان، مسیح (ماشیح) است كه جهان درخشان وباشكوه آینده را می‌سازد. اعتقاد بیشتر دانشمندان یهود براین است كه ظهور مسیح وفعالیت او برای بهبود وضع جهان و تأمین خواست‌ها و نیازهای یهود، بخشی از نقشه‌های خداوند در آغاز آفرینش بوده است و لزوم وجود منجی نجات بخش، بیش از آفرینش كائنات به ذهن خداوند خطور كرده است. این مفهوم توسط پیامبران عبرانی در قرن هشتم پیش از میلاد، که مفهوم متعالی‌تری را از دین ارائه نمودند، بسط و گسترش یافت و به عنوان یکی از موضوعات مهم و قابل توجه در دیانت یهود در آمد. در ادبیات دینی قوم یهود اشاراتی به سه نجات بخش آسمانی شده است که در یک مقیاس زمانی نامعلوم، بشریت را از مصائب و دشواریها رهانیده و پنجره مدینه فاضله و آرمانشهر را به روی انسانها می گشاید. از این رو کنجکاوی درباره منجی آخرالزمانی قوم یهود، پرسشهای زیادی را در فضای ذهنی آنان ایجاد کرد. بطوری که کاهنان و اندیشمندان یهودی در گذار تاریخ، آن را به عنوان دستاویزی جهت ثروت اندوزی، سلطه، و نفوذ خویش بر جهان قرار دادند.

جالب توجه اینکه بسیاری از نشانی هایی که درباره سه منجی بزرگ الهی در متون معتبر یهودی یافت می شود ، اشارات دقیقی به شاخصه ظهور و رجعت عیسی ابن مریم و ظهور پیامبر اسلام و ظهور منجی آخرالزمان دارد. با این همه بنا به روایت قرآن، کانون قوم یهود به مرکز توطئه ای تبدل شد که با حصول یقین نسبت به نشانی های پیامبری در عیسی ابن مریم و رسول اسلام به قتل این دو پیامبر الهی همت گمارده و مسیح را به عنوان شخصیتی الهی معرفی می کنند که تاکنون پای به عرصه وجود نگذارده، با این نگرش خود را در مسیر انتظار مسیح آخرالزمانی می دانند.

امیر عظیمی که برای پسران قوم تو ایستاده قائم است، خواهد برخاست. و چنان زمان تنگی خواهد شد که از زمانی که اُمّتی به وجود آمده است تا امروز نبوده، و در آن زمان هر یک از قوم تو، که در دفتر مکتوب یافت شود رستگار خواهد شد. و بسیاری از آنانی که در خاک زمین خوابیده اند بیدار خواهند شد، امّا اینان به جهت حیات جاودانی و آنان به جهت خجالت و حقارت جاودانی. و حکیمان مثل روشنایی افلاک خواهند درخشید، و آنانی که بسیاری را به راه عدالت رهبری می نمایند مانند ستارگان خواهند بود تا ابد الآباد

بر این مبنا مسیح‌ كسی‌ است‌ كه‌ نسبش‌ به‌ پادشاهان‌ و پیامبران‌ یهودیان‌ بر می‌گردد و با ظهورش‌، یهودیان‌ را پیروز و ملل‌ دیگر را نابود می‌كند. یهودیان كه خود را پیروان حضرت موسای كلیم(علیه السلام) می‌دانند در انتظار موعودی به سر می برند که در آثار دینی یهود و اسفار تورات و دیگر كتابهای انبیای آنان، همواره، به موعود اشاره شده است. از جمله کتب دینی و مقدس یهودیان که به نوعی روایتگر مساله آخرالزمان و ظهور منجی است، می توان به عهد عتیق(تورات)- مزامیر و زبور داوود نبی- اپوکریفا یا سبعینه - تفسیر آیات تورات(تلمود) –اشاره کرد.(1) در بخشهایی از تورات نیز روایت هایی تاویل گونه از پیش گوئیهای پیامبران بنی اسرائیل وجود دارد. پیامبرانی نظیر دانیال نبی، حیقوق نبی، ارمیای نبی، زکریای نبی، حزقیال نبی، حجی نبی، بوئیل نبی، و صفینای نبی. اشعیای نبی در طول ماموریت تبلیغی و الهی خویش با زبانی رمزگونه نوعی به مساله موعود باوری و مختصات آن اشاره دارند، و نشانی هایی از خصوصیات هویتی و دینی را در لابه لای گفتارهای خویش بیان داشته اند. با این که ممکن است ،از سوی کاهنان یهود، کاستیها و تحریفاتی در طول تاریخ متوجه این متون کهن شده باشد، در این بخش به برخی از این آثار که پرده از سیر ظهور منجی در روزگار واپسین بر می دارد اشاره می کنیم:

1- بشارت ظهور منجی در کتاب صفینای نبی

لفظ صفنیا به معنای مخفی شده بتوسط یهوه(خدا) می باشد ؛این پیامبر الهی نوه حزقیای نبی ،ومعاصر نبوت ارمیای نبی بوده است؛ وی حدودا در سال 430 قبل از مسیح یعنی در ابتدای سلطنت یوشیای ، به نبوت رسید.(2) از وی پیشگوئیهایی بر جای مانده که از آن جمله انهدام سرزمین نینوی، یک سال قبل از میلاد مسیح می باشد.(3) مامویت و رسالت وی در مقابل گروههایی از بنی اسرائیل خلاصه می شود که پرستش خدای یکتا را رها کرده و به بت پرستی روی آورده بودند. وی بر علیه بت پرستان یهودا و بت پرستان حومه آن که در سرزمینهای موآب و عمون و حبش و نینوی بودند، به شدت خروشید و مشروعیت کاهنان و روسای قبائلی که مردم را به پرستش بتها دعوت می کردند را مرتبا زیر سئوال می برد و چنانکه روسای طوایف و گمراهان را به توبه و انابه دعوت می فرمود. اورشلیم را از سیاست آینده متنبه می ساخت. (4) با این همه در لا به لای کلمات این پیامبر الهی بشارتهایی موجود است که با نوید به ظهور منجی در آخرالزمان و پایان رسیدن عصر عسرت و فرارسیدن عصر طلایی بشر همراه است.(5)

در این کتاب که یکی از کتب انبیای پیرو تورات است، بشارت ظهور منجی آخرالزمان چنین آمده است:

«... خداوند در اندرونش عادل است و بی انصافی نمی نماید. هر بامداد حکم خود را روشن می سازد و کوتاهی نمی کند، امّا مرد ظالم حیا را نمی داند. اُمّتها را منقطع ساخته ام که برجهای ایشان خراب شده است و کوچه های ایشان را چنان ویران کرده ام که عبور کننده نباشد. شهرهای ایشان چنان منهدم گردیده است که نه انسانی و نه ساکنی باقی مانده است. و گفتم: کاشکه از من می ترسیدی و تأدیب را می پذیرفتی...

بنابر این، خداوند می گوید: برای من منتظر باشید تا روزی که به جهت غارت برخیزم; زیرا که قصد من این است که اُمّتها را جمع نمایم و ممالک را فراهم آورم تا غضب خود و تمامی حدّت خشم خویش را بر ایشان بریزم، زیرا که تمامی جهان به آتش غیرت من سوخته خواهد شد; زیرا که در آن زمان، زبان پاک به اُمّتها باز خواهم داد تا جمیع ایشان اسم یهوه ـ خدا ـ را بخوانند و به یک دل او را عبادت نمایند».(6)

2- بشارت ظهور منجی در کتاب دانیال پیامبر

حضرت دانیال، در باور ادیان ابراهیمی یکی از پیامبران بنی اسرائیل(قرن هفتم پیش از میلاد) است. نام وی به زبان‌ عبری به معنای «خدا قاضی من است» می باشد. در سال 606 پیش از میلاد ،وی را به دربار «بخت النصر» پادشاه بابل به اسارت بردند. وی در آنجا به علوم کلدانیان و زبان مقدس واقف گردید و در حکمت از آنان پیشی گرفت. اولین واقعه‌ای که سبب نفوذ دانیال نبی گردید تعبیر خواب نبوکد نصر بود. بدین گونه ادعای پیغمبری نمود و مورد توجه آن پادشاه قرار گرفت. وی به همراه عده‌ای از قوم یهود به ایران مهاجرت نمود و در شوش ساکن شد و در آنجا درگذشت و در همان جا مدفون گردید . در کتاب دانیال نبی نیز کفتارهایی درباره بشارت ظهور آمده که شباهت زیادی به بشارات انبیای گذشته دارد. در پیش گوئیهای دانیال نبی چنین آمده است:

«... امیر عظیمی که برای پسران قوم تو ایستاده قائم است، خواهد برخاست. و چنان زمان تنگی خواهد شد که از زمانی که اُمّتی به وجود آمده است تا امروز نبوده، و در آن زمان هر یک از قوم تو، که در دفتر مکتوب یافت شود رستگار خواهد شد. و بسیاری از آنانی که در خاک زمین خوابیده اند بیدار خواهند شد، امّا اینان به جهت حیات جاودانی و آنان به جهت خجالت و حقارت جاودانی. و حکیمان مثل روشنایی افلاک خواهند درخشید، و آنانی که بسیاری را به راه عدالت رهبری می نمایند مانند ستارگان خواهند بود تا ابد الآباد.

امّا تو ای دانیال! کلام را مخفی دار و کتاب را تا زمان آخر مهر کن. بسیاری به سرعت تردّد خواهند نمود و علم افزوده خواهد گردید... خوشا به حال آن که انتظار کشد». (7)

در این بشارت نکات چندی وجود دارد که برخی از آنها را به طور اختصار توضیح می دهیم:

1 ـ شخص مورد بشارت که در نخستین فراز بشارت مزبور به عنوان «ایستاده» از او تعبیر شده است، قائم آل محمّد(علیهم السلام) است که بزرگترین نماینده انبیای الهی است، و دعوت تمام پیامبران خدا را یکجا در حکومت حقّه خود آشکار ساخته، آیین الهی را بر سرتاسر کره خاکی حکم فرما می نماید.

2 ـ منظور از «زمان تنگی»، زمان بیدادگریها، سختیها، فشارها، ظلم و ستم هایی است که قبل از ظهور آن حضرت در سراسر جهان پیدا می شود، چنان که در روایات اسلامی آمده است: «یَمْلاَالأرضَ قِسطاً و عَدلا کَما مُلِئت جوراً و ظلماً».

3 ـ منظور از: «آنانی که در خاک زمین خوابیده اند»، گروهی از اموات می باشند که در دولت با سعادت حضرت مهدی (علیه السلام) زنده می شوند، و برخی از آنان از یاران آن حضرت می گردند و در رکاب حضرتش می جنگند و برخی دیگر به سزای اعمال ناشایست خود می رسند.

در این زمینه، روایات بسیاری از ائمّه معصومین (علیهم السلام) رسیده است که ما به جهت اختصار از ذکر آنها خودداری می نماییم، و طالبین می توانند به کتابهای مربوطه که در مورد «رجعت» نگاشته شده، مراجعه فرمایند.

پی نوشت:

1- تاریخ تمدن ویل دورانت- جلد 4- ص 89

2- کتاب صفنیا باب4 بند 1-5

3- کتاب صفنیا -باب 13 بند2 -15

4- کتاب صفنیا باب 1 بند 3-7

5- قاموس کتاب مقدس – مستر هاکس ص 556-557

6- کتاب مقدّس، کتاب صفینای نبی، ص 1363، باب 3، بندهای 5 ـ 9.

7- کتاب مقدّس، کتاب دانیال نبی، ص 1309، باب دوازدهم، بندهای 1 ـ 12.

what`s life?life is love.

شنبه 28/5/1391 - 5:44 - 0 تشکر 517342

منجی گرایی به روایت متون کهن یهود(2)

همانطور که اشاره شد آیین حضرت موسی ، از بزرگترین ادیان آسمانی بود كه پس از حضرت موسی (علیه السلام) به شکلی فراگیر- بخش عظیمی از جهان را فرا گرفت، تاریخ این آیین به زمانی نزدیك به 1225 سال پیش از میلاد می رسد. اما درباره سالهای پیش از بعثت موسی (علیه السلام) و حتی چند قرن بعد از آن منابع و نوشته ها در هاله ای از ابهام، افسانه و داستان فرو رفته است حكایات و گفته های كتاب مقدس حاوی اتفاقات و پیشامدهایی است كه در بین راه بنی اسرائیل با آنها روبرو شدند تا به سرزمین اصلی كنعان رسیدند وقایع بعدی و حوادث مهم تاریخی دیگر را ناگزیر باید در كتابهای شیوخ بنی اسرائیل و دیگر آثار تاریخی جست و جو كرد که در این نوشتار به نمونه هایی از این دست اشاره می کنیم.

آسیب شناسی تاریخی دین یهود و مساله منجی گرایی

بنا به قول مورخان، چندی بعد از دریافت تورات موسی (علیه السلام) آن را به ”¹یوشع”؛ سپرد و ”¹یوشع”؛ نیز آن را به شیوخ یا داورانی سپرد كه تعداد آنها 15 نفر بود.شیوخ همان هایند كه به داوران معروف اند و عصرشان بعد از یوشع آغاز می شود و تا تأسیس پادشاهی در قرن یازدهم ق.م ادامه می یابد. داوران پانزده نفر بودند كه نخستین آنها ”¹شائول”؛ بود و آخرینشان ”¹صموئیل”؛ بنیانگذار پادشاهی یهود. موسی (علیه السلام) همه هم خویش را مصروف گسترش فرامین الهی كرد لیكن، بد رفتاری های بنی اسرائیل و نا فرمانی آنها از موسی (علیه السلام) زمینه های انحراف از مسیر حقیقی دین الهی را فراهم ساخت تا آنجا كه مورد عتاب و سرزنش خداوند قرار گرفتند و درهای رحمت خداوندگاری بر آنها بسته شد.

اگر چه اصول نظری دین موسی و همچنین سیره و سنت او در میان اعمال و اقوال پیروان واقعی اش استمرار یافت لیكن، هیچگاه این آیین در قالب مدنیتی سترگ ( منطبیق با فرامین اصیل دینی) نمایان نشد و آرزوی دستیابی به سرزمین بهشتی در دلهای مۆمنان به این آیین باقی ماند.

مزامیر داوود، به صراحت بیان می كند به منتظران خداوند، حلیمان و صالحان وارث زمین می شوند. « زیرا که شریران منقطع می شوند. امّا منتظران و متوکّلان به خداوند، وارث زمین خواهند شد. و بزودی زمانی خواهد آمد که شریر از بین می رود، هر چند که مکانش را جستجو نمایی ناپیدا خواهد بود. امّا متواضعان وارث زمین شده از کثرت سلامتی متلذّذ خواهند شد

دوران پیامبران تا حدود پنج قرن (روزگار اسارت بابلی) ادامه یافت که در این دوران تا زمان بعثت حضرت عیسی (علیه السلام) به وفور،بشارتهایی در مورد آخرالزمان و ظهور منجی موعود یافت می شود.در گفتار قبل به بازگویی مساله ظهور منجی در برخی از آثار به جای مانده از پیامبران بنی اسرائیل پرداخته و آنها را مورد بررسی قرار دادیم قرآن کریم نیز بر برخی از پیشگوئیها و بشارتهایی که میراث به جای مانده از پیامبران یهود است و از تحریف و تغییر مصون مانده است،مهر تایید زده و برای کنکاش و بررسی در مساله منجی ،انسان را به تامل و بررسی برخی از آیات تورات دعوت نموده و می فرماید:

ما علاوه بر ذکر (تورات) در «زبور» نوشتیم که [در آینده] بندگان صالح من وارث زمین خواهند شد».

مقصود از «ذکر» در این آیه شریفه، تورات موسی (علیه السلام) است که زبور داود (علیه السلام)پیرو شریعت تورات بوده است. این آیه مبارکه از آینده درخشانی بشارت می دهد که شرّ و فساد به کلّی از عالم انسانی رخت بر بسته، و اشرار و ستمکاران نابود گشته اند، و وراثت زمین به افراد پاک و شایسته منتقل گردیده است. زیرا کلمه «وراثت و میراث» در لغت، در مواردی استعمال می شود که شخص و یا گروهی منقرض شوند و مال و مقام و همه هستی آنها به گروهی دیگر به وراثت منتقل شود در این بخش به اشاراتی که در برخی از کتابهای اصلی این قوم پیرامون نظریه منجی گرایی پرداخته و این گفتارها را مورد ارزیابی قرار می دهیم.

زبور داوود و اندیشه های نجات بخش

داود در زبان عبری «داوید » تلفظ می‌شود و به معنای محبوب است.او پسر یسی از فرزندان یهودا و از طایفه بنی‌اسرائیل بود که در بیت‌لحم زاده شد. داوود، بر اساس آیه 252 سوره بقره، وی در نبرد تن به تن ، جالوت، فرمانروای ستمگر فلسطین ،را از میان برداشت، وتوانست در سال 1250 پیش از میلاد، اورشلیم را از دست کنعانیان آزاد کند و آن را «پایتخت بنی اسرائیل» خواند. به روایت عهد عتیق، داوود، تابوت عهد را که حامل ده فرمان بود را به اورشلیم آورد و آن را در معبدی جدید نصب کرد.وی علاوه بر مقام رسالت،به عنوان حاکم یهودیه برگزیده شد ؛ وچهل سال در یهودیه فرمان راند و در 71 سالگی در اورشلیم درگذشت. جسد داوود را بر کوه صهیون دفن کردند.کتاب مزامیر یا زبور ، که از جمله متون مقدس قوم یهود می باشد، به این پیامبر بزرگ الهی منسوب است.(1)

در این كتاب تحت عنوان مزامیر ، نویدهایی درباره ظهور منجی در پایان دوران داده شده است و می توان گفت در هر بخش از زبور اشاره ای به ظهور منجی موعود و نویدی از پیروزی صالحان بر شریران و تشكیل حكومت واحد جهانی و تبدیل ادیان و مذاهب مختلف به یك دین محكم و آیین مستقیم وجود دارد.قرآن کریم نیز بر بشارتهای تورات و زبو مهر تایید زده و زمین را میراث صالحان و پاکان معرفی می کند.چنانکه می فرماید:

ولَقَدْ كَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ (2)

«و ما در زبور بعد از تورات نوشتیم که این زمین را بندگان صالح من به ارث خواهند برد.»

قومها را به انصاف داوری خواهد کرد. آسمان شادی کند و زمین مسرور گردد. دریا و پری آن غرش نمایند. صحرا و هر چه در آن است به وجد آید. آنگاه تمام درختان جنگل ترنّم خواهند نمود به حضور خداوند. زیرا که می آید، زیرا که برای داوری جهان می آید. ربع مسکون را به انصاف داوری خواهد کرد. و قومها را به امانت خود

بشارت های عصر ظهور، در کتاب زبور فراوان است. چنانکه در بیش از 35 بخش از مزامیر 150 گانه ،به مطالبی پیرامون منجی و زمان ظهور او پرداخته شده است.

مزامیر داوود ، به صراحت بیان می كند به منتظران خداوند، حلیمان و صالحان وارث زمین می شوند. « زیرا که شریران منقطع می شوند. امّا . منتظران ومتوکّلان به خداوند، وارث زمین خواهند شد. و بزودی زمانی خواهد آمد که شریر از بین می رود،هر چند که مکانش را جستجو نمایی ناپیدا خواهد بود. امّا متواضعان وارث زمین شده از کثرت سلامتی متلذّذ خواهند شد ...خداوند به او متبسّم است چون که می بیند که روز او می آید شریران شمشیر را کشیدند و کمان را چلّه کردند تا آن که مظلوم و مسکین را بیندازند، و کمانهای ایشان شکسته خواهد شد گروه کم صدیقان از فراوانی شریران بسیار بهتر است. چون که بازوهای شریران شکسته می شود و خداوند صدّیقان را تکیه گاه است. خداوند روزهای صالحان را می داند و میراث ایشان ابدی خواهد بود در زمان «بلا» خجل نخواهند شد، و در ایّام قحطی سیر خواهند بود .لکن شریران هلاک خواهند شد، و دشمنان خداوند، مثل پیه برّه ها فانی بلکه مثل دود تلف خواهند شد; زیرا متبرّکان خداوند، وارث زمین خواهند شد، امّا ملعونان وی منقطع خواهند شد صدّیقان وارث زمین شده، ابداً در آن ساکن خواهند شد به خداوند پناه برده، راهش را نگاهدار که تو را به وراثت زمین بلند خواهند کرد و در وقت منقطع شدن شریران این را خواهی دید امّا عاصیان، عاقبت مستأصل، و عاقبت شریران منقطع خواهند شد». (3)

در فصل دیگری می فرماید:

«... قومها را به انصاف داوری خواهد کرد. آسمان شادی کند و زمین مسرور گردد. دریا و پری آن غرش نمایند. صحرا و هر چه در آن است به وجد آید. آنگاه تمام درختان جنگل ترنّم خواهند نمود به حضور خداوند. زیرا که می آید، زیرا که برای داوری جهان می آید. ربع مسکون را به انصاف داوری خواهد کرد. و قومها را به امانت خود».(4)

مزمور 72 با اشاره به دو واژه خاص پیش گوئیهایی در مورد پیامبر بزرگوار اسلام و منجی موعود،داشته و چنین می فرماید:

« ای خدا! شرع و احکام خود را به «ملک»، و عدالت خود را به «ملک زاده» عطا فرما تا این که قوم تو را به عدالت و فقرای تو را به انصاف حکم نماید به قوم کوهها سلامت و کویرها عدالت برساند فقیران قوم را حکم نماید، و پسران مسکینان را نجات دهد، و ظالم را بشکند تا باقی ماندن ماه و آفتاب دور به دور از تو بترسند بر گیاه بریده شده مثل باران و مانند امطار ـ که زمین را سیراب می گرداند ـ خواهد بارید.

ملوک طرشیش و جزیره ها، هدیه ها خواهند آورد، و پادشاهان شبا و سبا پیشکشها تقریب خواهند نمود بلکه تمامی ملوک با او کرنش خواهند نمود، و تمامی اُمم او را بندگی خواهند کرد زیرا فقیر را وقتی که فریاد می کند و مسکین که نصرت کننده ندارد، خلاصی خواهد داد و به ذلیل و محتاج ترحّم خواهد فرمود و جانهای مسکینان را نجات خواهد داد جان ایشان را از ظلم و ستم نجات خواهد داد، و هم در نظرش خون ایشان قیمتی خواهد بود و زنده مانده از شبا به او بخشیده خواهد شد در زمین به سر کوهها مشت غلّه کاشته می شود که محصول آن مثل اسنان متحرّک شده، اهل شهرها مثل گیاه زمین شکوفه خواهند نمود.

اسم او ابداً بماند، اسمش مثل آفتاب باقی بماند، در او مردمان برکت خواهند یافت، و تمامی قبایل او را خجسته خواهند گفت بلکه اسم ذوالجلال او ابداً مبارک باد، و تمامی زمین از جلالش پر شود دعای داود پسر یسیّ تمام شد». (5)

در نتیجه این گفتار چنین به دست می آید که مهر تایید و همخوانی قرآن کریم ،با آنچه از پیش بینی های زبور داوود به جای مانده است ،گویای اینست که آثار به جای مانده ای از دیانت یهود،که از آفت تحریف ها و تاویل ها مصون مانده است اشارتهای بارز و صریحی در تعیین مصداق شخص منجی به وجود نورانی امام زمان(عج) داردو این اعتراف صریح کتب انبیاء یهود بر مصداق گزینی و موضوع شناسی مساله منجی گرایی در سالهایی که هنوز نه خبری از اسلام و پیامبری که این دیانت را ترویج دهد نبود، دلالت بر حقانیت دیانت الهی اسلام،واقع نمایی روایات اسلامی در تعیین تبار و مصداق منجی ، و همچنین ترسیم خط کلی نهضت انتظار در ادیان جهت ایجاد آمادگی در جهت انتظار منجی موعود است. همان منجی که مکتب شیعه با شفاف ترین رویکرد و کاملترین فرآیند های فکری و عقیدتی از حضور ، و ظهور او پرده بر می دارد.

پی نوشتها:

1- حیوه القلوب،‌ مجلسی، ‌ص 329؛ اعلام القرآن،‌ خزائلی، ‌ص 302؛ قصص الانبیاء، رسول محلاتی، ج 2، ص 198

2- سوره انبیاء، آیه 105

3- عهد عتیق، کتاب مزامیر، مزمور 37، بندهای 9 ـ 38.

4- همان، مزمور 96، بندهای 10 ـ 13، ص 1247، کتاب مقدّس.

5- عهد عتیق، کتاب مزامیر، مزمور 72، بندهای 1 ـ 2، به نقل از بشارات عهدین، ص 248 و أنیس الاعلام، ج 5، ص 92، 93

what`s life?life is love.

شنبه 28/5/1391 - 5:45 - 0 تشکر 517343

منجی گرایی به روایت متون کهن یهود (3)

مقدمه:

در بخشهای گذشته بشارتهای فراوانی را در مورد مسله ظهور،هویت و تبار شناسی منجی، و فضای حاکم بر جامعه پیش و پس از ظهور را از زبان برخی از انبیاء بنی اسرائیل مورد بررسی قرار دادیم. یکی دیگر از انبیاء بنی اسرائیل که در کتب مقدسه یهودیان به نیکی از او یاد شده و وی را در زمره قدیسین قوم یهود برشمرده اند حضرت اشعیای نبی می باشد. اشعیا نام یکی از پیامبران بنی اسرائیل، و به معنی راه نجات خداوند است.زمان حیات وی را معاصر کوروش هخامنش دانسته اند و معجزات ، و کرامات بسیاری را از وی در متون کهن تاریخی و دینی یهود نقل کرده اند.در این بخش بعد از مروری کوتاه به زندگی این پیامبر بزرگ الهی ،پیشگوئیها و بشارتهای او را درباره شخصیت و تبار شناسی منجی همراه با اتفاقات هنگامه ظهور را مورد بررسی قرار می دهیم.

بشارت ظهور منجی موعود در کتاب اشعیای نبی

اشعیاء نبی از تاریخ 759 تا سال 700 قبل از میلاد، در بین اسرائیلیان به نشر نبوت پرداخت و در زمان سلطنت یوثام، احاز و حزقیا میزیست یهودیان را براه حق دعوت میکرد و آنان را از طریق کفر و بت پرستی بازمیداشت. از این رو مورد قهر و غضب منسی پادشاه هم عصر خویش واقع شد و دستور داد وی را دستگیر کنند. اشعیا در حفره درختی پنهان شد ولی باز هم سلطان از وی اغماض نکرد و به فرمان وی اره بر درخت نهادند و او را دو نیمه ساختند.(1)

در کتاب «اشعیای نبی» که یکی از پیامبران پیرو تورات است، بشارت های فراوانی در مورد ظهور منجی آمده است که جهت استدلال به کتاب مزبور، نخست فرازی از آن بشارت ها را نقل نموده، و و به بررسی و تبیین این دسته از بشارتهای عهد عتیق می پردازیم.

برخی از پیشگوئیهای اشعیاء نبی، به این اشاره دارد که ظهور موعود ،و قیام انقلابی وی فرجام نهایی تاریخ را رقم می زند و آرمانشهر الهی را بر روی گستره زمین ایجاد می کند.در عصر پسا ظهور ؛عدل و انصاف حاکم گردیده امنیت جهانی برای تمام انسانها و موجودات زنده ،برقرار می شود

ابتدا به بشارتهایی از کتاب این پیامبر بزرگ الهی خواهیم پرداخت که ماهیت و خصوصیات منجی موعود را بیان داشته و ماهیت و تبار وی را بیان نموده ، و به برخی از خصوصیات وی اشاره می کند:

«و نهالی از تنه «یسیّ» (2) بیرون آمده، شاخه ای از ریشه هایش خواهد شکفت و روح خداوند بر او قرار خواهد گرفت. یعنی روح حکمت و فهم و روح مشورت و قوّت و روح معرفت و ترس خداوند و خوشی او در ترس خداوند خواهد بود و موافق رۆیت چشم خود، داوری نخواهد نمود و بر وفق سمع گوشهای خویش، تنبیه نخواهد نمود; بلکه مسکینان را به عدالت داوری خواهد کرد و به جهت مظلومان زمین به راستی حکم خواهد نمود... کمربند کمرش عدالت خواهد بود و کمربند میانش امانت.»

آنچه از بررسی این متن کهن به دست می آید اینست که از نظر علم انساب و تبار شناسی یسیّ به معنای قوی، پدر حضرت داود و نوه «راعوت» است، و به طوری مشهور بود که داود را پسر «یسیّ» می نامیدند، در صورتی که خود داود شهرت و شخصیت عظیمی داشته و از پیغمبران بزرگ «بنی اسرائیل» بوده است. بر اساس روایت تاویلها، عبارت فوق «نهالی که از تنه یسیّ خواهد رویید» می تواند به وجود مقدس منجی موعود در اسلام اشاره کند. چرا که با توجه به علم انساب و تبار شناسی ، نسب منجی موعود در اسلام از طرف مادری (جناب نرجس خاتون) ـ که دختر یشوعا، پسر قیصر، پادشاه روم می باشد ،از نسل حضرت داو د بوده ، و مادرش از اولاد حواریون حضرت عیسی (علیه السلام)می با شد، که نسب شریفش به شمعون صفا، وصیّ حضرت عیسی (علیه السلام)می رسد که وی نیزنواده دختری «یسیّ» می باشد.

«آنگاه انصاف در بیابان ساکن خواهد شد، و عدالت در بوستان مقیم خواهد گردید. و عمل عدالت، سلامتی و نتیجه عدالت، آرامی و اطمینان خاطر خواهد بود تا ابد الآباد. و قوم من در مسکن سلامتی و در مساکن مطمئن و در منزلهای آرامی ساکن خواهند شد». (3)

یکی دیگر از پیش گوئیهایی که از کتاب اشعیاء نبی بر می آید اینست که در زمان ظهور منجی خوی توحش و درندگی میان انسانها و حتی حیوانات برچیده خواهد شد:

«و گرگ با بره سکونت خواهد داشت و پلنگ با بزغاله خواهد خوابید و گوساله و شیر پرواری با هم و طفل کوچک آنها را خواهد راند و گاو با خرس خواهد چرید و بچه های آنها با هم خواهند خوابید و شیر مثل گاو کاه خواهد خورد، و طفل شیر خواره بر سوراخ مار بازی خواهد کرد، و طفل از شیر باز داشته شده، دست خود را بر خانه افعی خواهد گذاشت، و در تمامی کوه مقدس من، ضرر و فسادی نخواهند کرد; زیرا که جهان از معرفت خداوند پر خواهد بود مثل آبهایی که دریا را می پوشاند». (4) .

نتیجه ظهور منجی در پیشگوئیهای اشعیای نبی، تصاویری را در ذن ایجاد می نماید که بر سیر گذار از اتفاقات عصر ظهور ،به عصر پسا ظهور دلالت دارد. مهمترین مقولهای که در این اشارات به چشم می خورد،گسترده شدن سفره عدل و داد در زمان بعد از ظهور ، به واسطه اقدامات منجی می باشد.دامنه تاثیر این مساله به اندازه ای است که حتی در میان حیوانات درنده و وحوش ،صلح و آرامش دائمی به وجود آمده و زمین از هر گونه قتل و غارت و خونریزی عاری می گردد

این جمله نشان می دهد که در زمان ظهور مبارک آن موعود آسمانی، عدل و داد آن چنان گسترش می یابد که جانوران و درندگان با هم سازش می کنند و در کنار یکدیگر قرار می گیرند و خوی بهیمیّت و درندگی را از دست می دهند، و زیان و ضرر به هیچ یک از موجودات نمی رسانند چنانکه در روایات اسلامی نیز چنین آمده است:

«وَ تَصْطَلِحُ فِی مُلْکِهِ السّباع، وَ اصْطَلَحَتِ السِّباع، و تأمَنُ الْبَهائم». (5) .

در حکومت او درندگان خوی توحش رها کرده و با یکدیگر سازش می کنند و حیوانات اهلی احساس امنیت می نمایند.

و در آخرین فراز از بشارت مزبور آمده است: «جهان از معرفت خداوند پر خواهد بود مثل آبهایی که دریا را می پوشاند»، این مطلب نشانگر این واقعیّت است که در عهد با سعادت آن موعود آسمانی چنان تحوّل عظیم علمی و فرهنگی به وجود می آید که همه مردمان به خدای یگانه ایمان می آورند. درهای رشته های گوناگون علوم و دانش به روی انسانها گشوده می شود، سطح معلومات بشری بالا می رود، راهی را که بشریّت در طول تاریخ در هزاران سال پیش به دنبال آن بوده در زمان کوتاه می پیماید، عقلها کامل و اندیشه ها شکوفا می گردد، و کوته بینی ها و تنگ نظری ها از بین می رود، و انسانها به کمال و بلوغ عقلی و اخلاقی و انسانی می رسند و به تمام ناکامیها، شکستها، ستمها، نادانیها و بدبختی ها پایان می دهند، و زندگی شرافتمندانه تازه ای را آغاز می نمایند.

در بشارت دیگری نیز در کتاب «اشعیاء» در مورد ظهور موعود آخرالزمان چنین آمده است:

«و در ایّام آخر واقع خواهد شد... جمیع اُمّتها به سوی آن روان خواهند شد... او اُمّتها را داوری خواهد نمود، و قومهای بسیاری را تنبیه خواهد کرد... اُمّتی بر اُمّتی شمشیر نخواهد کشید و بار دیگر جنگ را نخواهند آموخت». (6) .

آنچه از این بشارت فهمیده می شود این است که پس از قیام شکوهمند مهدی موعود (علیه السلام) جمیع اُمّتها به سوی او روی خواهند آورد. و او همه مردم جهان را از هر رنگ و نژادی که باشند و هر دین و مذهبی که داشته باشند در زیر یک پرچم که دین اسلام و توحید باشد گرد خواهد آورد، و گروه بسیاری را تنبیه خواهد نمود، و در پرتو اجرای عدالتش، و در میان مردم به قضاوت داودی داوری خواهد نمود، و بر اساس حق و واقع قضایا را حل و فصل خواهد کرد، که سراسر گیتی را فرا خواهد گرفت دیگر اُمّتی بر اُمّتی شمشیر نخواهد کشید، و بار دیگر جنگ و خونریزی و ناامنی بر جهان حکمفرما نخواهد بود، و همه مردمان در صلح، صفا، صمیمیّت و آسایش و آرامش در کنار هم زندگی خواهند نمود.

در فراز دیگری از بشارت های کتاب اشعیای نبی آمده که در آن زمان، بساط ظلم و ستم برچیده خواهد شد، و عدالت گسترش خواهد یافت، و فقر اقتصادی از میان خواهد رفت و نیازمندیهای مادی و معنوی مردم تأمین خواهد گردید، و همگان به اخلاق حمیده اسلامی آراسته خواهند شد، و پرده های ظلمت و تاریکی به کنار خواهد رفت، و مردمان در ناز و نعمت زندگی خواهند کرد.(7)

در نتیجه این گفتار ،خلاصه و چکیده آنچه از مجموع بشارات و اخبار وارده از اشعیای نبی بدست می آید را می توان در چند جمله خلاصه نمود:

1- بر اساس بشارتهای موجود از این پیامبر الهی ، فردی می تواند نجات دهنده عالم انسانی از بحرانها و مصائب آخرالزمان باشد که خود،بالاترین درجات مکارم و فضائل و کمال انسانی و الهی را دارا باشد. چنانکه در پیشگوئیهای اشعیای نبی اشاره شد که وی قبل از هر چیز،منجی را شخصیتی الهی معرفی می کند که در وی روح حکمت و فهم و روح مشورت و قوّت و روح معرفت..... وجود دارد.

2- پیشگوئیهای اشعیای نبی، در اشاره به جمله ( نهالی از تنه یسیّ بیرون آمده، شاخه ای از ریشه هایش خواهد شکفت و روح خداوند بر او قرار خواهد گرفت) ماهیت منجی موعود را از نظر انساب و تبارشناسی مورد بررسی قرار می دهد که بر همین اساس می توان مصداق بارز این پیشگوئی را در وجود مکرم حضرت نرجس خاتون مادر امام زمان(عج) جستجو کرد. چر که بر اساس روایات وی دختر یشوعا ،پسر قیصر روم است که نسب شریفش به شمعون صفا ،حواری حضرت عیسی می رسد.

3- نتیجه ظهور منجی در پیشگوئیهای اشعیای نبی، تصاویری را در ذن ایجاد می نماید که بر سیر گذار از اتفاقات عصر ظهور ،به عصر پسا ظهور دلالت دارد. مهمترین مقولهای که در این اشارات به چشم می خورد،گسترده شدن سفره عدل و داد در زمان بعد از ظهور ، به واسطه اقدامات منجی می باشد.دامنه تاثیر این مساله به اندازه ای است که حتی در میان حیوانات درنده و وحوش ،صلح و آرامش دائمی به وجود آمده و زمین از هر گونه قتل و غارت و خونریزی عاری می گردد.

4- عصاره تمام این پیشگوئیها ، و اتفاقاتی که جهان را در آن زمان تحت تاثیر خود قرار می دهد طنین شکوه حیات معقول، و بستر دسترسی به کمال انسانی و الهی است که منجی به عنوان سوغات الهی آن را برای اهالی زمین به ارمغان می آورد.

برای مطالعه بیشتر رجوع شود به لغت نامه دهخدا – تاریخ ادیان جان بی ناس

(لغت نامه دهخدا، حرف راء، ص 86).

کتاب مقدّس، کتاب اشعیای نبی، ص 1046 باب 32، بندهای 16 ـ 18.

تورات، کتاب اشعیای نبی، باب 11، پندهای 1 ـ 10، ص 1548، کتاب مقدّس.

بشارة الاسلام، ص 197، 247، منتخب الأثر، ص 474، مستدرک حاکم، ج 4 ص 514 و بحار الانوار، ج 52، ص 280، ح 6.

تورات، کتاب اشعیای نبی، باب دوم، بندهای 2 ـ 4.

کتاب مقدّس، کتاب اشعیای نبی، ص 1090، باب 65، بندهای 23 ـ 25.

what`s life?life is love.

شنبه 28/5/1391 - 5:45 - 0 تشکر 517344

عقیده به منجی در آئین زرتشت

پیش از این به دیدگاه های آخرالزمانی مکتب زرتشت پرداختیم. از جمله موضوعاتی که با تفکر آخرالزمانی این عقیده در هم تنیده شده است، اعتقاد به ظهور منجی یا منجیانی است که یکی پس از دیگری در فراخنای هزاره گرایی زرتشتی قد علم نموده و در صدد اصلاح و ترمیم جامعه بشری برمی خیزند. هر چند دامنه ظهور بیشتر نشانه های پیشگوئی شده در این دین جغرافیای ایران زمین است، با این همه در تفکر این آئین رسالت منجیان دین زرتشت از جمله هوشیدر، هوشیدر ماه و سو شیانتس به صورت فراگیر و جهانی تعریف شده است. در این گفتار به اختصار پیرامون منجی گرایی در این دیانت توضیحاتی داده می شود و ابعاد و گستره این تفکر مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد.

1- سیری کوتاه در آئین زرتشتی:

بنابر گواهی تاریخ، زردشت قدیمیترین پیامبر آریایی است افلاطون(428ـ348ق.م) در كتاب اكسیبیارس برای نخستین بار از او نام برده است و برخی از مورخان و دانشمندان زمان قدیم نیز در آثار خود مفصلاً از وی یاد كرده اند و او را شش هزار سال پیش از افلاطون دانسته اند. سخنی كه اكثر محققان با آن موافقند آن است كه این پیغمبر در 1000 سال پیش از میلاد ظهور كرده است. نام این پیامبر در اوستا «زره توشتره» آمده كه به معنای «دارنده‌ی شتر زرد» یا «اشتر نیرومند» است و او را از خانواده ی «اسپیتمه» یا «اسپیتمان» یعنی خاندان سپید دانسته‌اند.

زرشت به خدای یكتایی قائل شد كه او را اهورا مزدا یعنی دانای توانا می خواند. در پیش او همه خدایان آریایی و غیر آریایی و موجودات شریر و تاریكی و جانوران درنده و آزارنده و بیماری ها و رنج ها و مرگ در شمار دیوان محسوب می‌شدند. وی جهان آفرینش را به دو قسمت متمایز تقسیم كرد. اصل و ریشه یكی از آنها راکه منشا همه‌ی خیرها و خوبی‌ها بود." اسپنته میتو"به معنای معنای مقدس می دانست و اصل دیگر را كه همه‌ی زشتیها و بدیها و تاریكیها از آن صادر شده بود. انگره مینو یعنی «معنای پلید و ناپاك نام نهاد». بنابراین روشنایی ها، نور، زیبایی، آتش، نیكی و راستی و همه ی خوبیهای جهان از معنای نیك پدید آمده بودند. تاریكی، زشتی و جانوران زیان رساننده و مردم غیرآریایی و بیماریی‌ها و رنجها و دیوان و مرگ و همه ی بدیها از معنا و اصل بدی یا اهریمن (شیطان) زاییده شده بودند. از این جهت است كه زرشتیان قدیم را ثنوی یعنی قابل به دو اصل نیكی و بدی دانسته اند. (1)

در دیانت زردتشتی ، به مساله انتظار و ظهور ، اهمیت خاصی داده شده است . از سویی دیگر از متون زردتشتی چنین بر می آید که بشارتها و نکته هایی که به مساله ظهور منجی می پردازند، نشانه هایی را مطرح می کنند ،که همان نشانه ها به نوعی کانون تفکرات منجی گرایانه در شیعه بوده ، و نشانه ها و مصادیق شناخت منجی را که در مکتب شیعه بدان پرداخته شده است را به خوبی تقویت می کند

2- بررسی منجی گرایی در متون کهن زرتشتی

كتاب اصلی زرتشتیان اوستا نام دارد كه حدود 800 سال پس از مرگ وی تدوین یافت. اوستای كنونی از قطعات پراكنده پدید آمده، زیرا قسمت اعظم آن پس از حمله‌ی اسكندر مقدونی دچار حریق شده و از بین رفته است و كتب دیگر در آیین زرتشت با نامهایی از جمله كتاب زند، جاماسب‌نامه، داشتان دینیك، زراتشت نامه شناخته می شوند. ‌در كتابها و آثار زرشتی، پیرامون آخرالزمان، و ظهور موعود، مطالب بسیاری آمده است. كه بر اساس هزاره گرایی زردتشتی هر یك از آن‌ها به فاصله هزار سال از دیگری ظهور خواهد كرد.(2) در كتاب «زند و هومن» نیز« سین» از ظهور منجی بزرگ «سوشیانس» خبر داده و درباره نشانه‌های ظهورش می گوید « كه پس از جنگهای نه هزار ساله اهریمنان و ایزدان(3) كه با پیروزی نسبی اهریمن همراه است، لطف اهورا مزدا شامل ایزدان شده و به پیروزی نهایی بر اهریمنان نائل می‌گردند و عالم به سعادت واقعی خواهد رسید و انسان بر تخت خوشبختی تكیه خواهد زد.» (4)

بر اساس آموزه های اوستایی، این منجیان یكی پس از دیگری جهان را پر از عدل و داد خواهند كرد و آنان به ترتیب ذیل می‌آیند:

1ـ هوشیدر 1000 سال پس از زرتشت، اهورا مزدا عالم فروهر، یعنی عالم روحانی را بیافرید، كه عصر مینوی جهان بوده است.

2ـ در هزاره دوم، هوشیدرماه، از روی صور عالم روحانی، جهان جسمانی خلقت یافت. در این دوره، امور جهان و زندگی مردمان فارغ از گزند و آسیب بود و به همین جهت، عصر طلایی تاریخ دین مزدیسنان نامیده می‌شود.

3ـ در هزاره سوم، سوشیانس، دوران شهریاران و خلقت بشر و طغیان و تسلط اهریمن است. به موجب روایات زرشتی و بنا به یشت نوزدهم، در آخرالزمان از زرتشت سه پسر متولد می‌شود كه با نام عمومی سوشیانس خوانده می شود. این نام به خصوص برای تعیین آخرین موعود تخصیص و او آخرین مخلوق اهورامزدا خواهد بود. كلمه «سوشیانس» كه از ریشه «سوsu،sav » به معنی سود و سودمند است، در اوستا «سوشیانتsaoshyant آمده و در پهلوی به اشكال گوناگون چون: سوشیانت، سوشیانس، سوشانس، سیوسوش آمده است. و این سوشیانت، همان موعود است. چنانکه در جاماسب نامه آمده است: «سوشیانس (نجات‌دهنده بزرگ) پس از ظهور، دین را به جهان رواج خواهد داد. فقر و تنگدستی را ریشه‌كن كرده و ایزدان را از دست اهریمن نجات داده و مردم جهان را هم‌فكر، هم‌گفتار و هم كردار می‌گرداند.»

چنانكه گفته اند: سوشیانت مَزْدیَستنان، به منزله كریشنای برهمنان، بودای پنجم بودائیان و مسیح یهودیان، فارِقلیط عیسویان(5)، و مهدی مسلمانان است. (6)

عالم گرانقدر شیعی، سید ابن طاووس در کتاب خویش از قول ابومشعر می گوید: جاماسب وزردشت در هزار سال قبل از بعثت پیغمبر(صلی الله علیه و آله) حكم كرده‌اند كه طالع قرآن (نشان‌ می‌دهند) كه شریعت رسول الله(صلی الله علیه و آله) تا روز قیامت باقی خواهد بود. و گفته اند: در ابتدای موت او سلطنت از دست اصحابش خواهد رفت و بعد از پانصد سال به ‌آنها مراجعت می‌كند و طالبین بر عالم مستولی می‌شوند و عدل و انصاف را ظاهر می‌كنند.(7)

در كتب و آثار زرتشت وزردشتی، درباره آخرالزمان، وظهور موعود، مطالب بسیاری آمده است، از جمله در این كتابها: كتاب اوستا، كتاب زند، كتاب جاماسب‌نامه، كتاب راتِشتان دینیك، كتاب زراتْشت‌نامه موعود آخرالزمان در اوستا «استوت‌ارت» یا «سوشیانت» نامیده می‌شود كه در پهلوی «سوشیانس» گویند. سوشیانس به معنای سودمند است و در گاتها به معنای رهانیده یا نجات‌دهنده ذكر شده است. در منابع زرتشتی هر كجا سوشیانت مطلق آمده آخرین موعود اراده شده است. نویدهای مربوط به موعود آخرالزمان در متن اوستا موجود است و درمیان منابع زرتشتی در كتاب هفتم دینكرد بیش از همه از ظهور سوشیانت بحث شده است: «چاره و درمان جمیع دردها و رنجها با اوست، رنج‌ و بیماری و پیری و ظلم و بی دینی و فساد را ریشه‌كن سازد. مردمان ناپاك را نابود سازد و همه آنها را براندازد.»(8)

الف ـ در كتاب جاماسب‌ (شاگرد زرتشت و برادر گشتاسب ‌بن لُهراسب) چنین آمده است: «مردی بیرون آید از زمین از فرزندان هاشم، مردی بزرگ سرو بزرگ تن و بزرگ ساق و بردین جد خویش با سپاه بسیار رو به ایران نهد و آباد كند و زمین پر از داد كند وی باشد گرگ با میش آب خورد.(9)

ب ـ در كتاب «زند» از كتابهای مذهبی زرتشتیان چنین آمده است: «آنگاه فیروزی بزرگ از طرف ایزدان می‌شود، و اهریمنان را منقرض می‌سازند و تمام اقتدار اهریمنان در زمین است و درآسمان راه ندارد و بعد از پیروزی ایزدان و برانداختن تبار اهریمنان، عالم كیهان به سعادت اصلی خود رسیده بنی آدم بر تخت نیك‌ بختی خواهد نشست. (10)

سوشیانس (نجات‌دهنده بزرگ) پس از ظهور، دین را به جهان رواج خواهد داد. فقر و تنگدستی را ریشه‌كن كرده و ایزدان را از دست اهریمن نجات داده و مردم جهان را هم‌فكر، هم‌گفتار و هم كردار می‌گرداند.چنانكه گفته اند: سوشیانت مَزْدیَستنان، به منزله كریشنای برهمنان، بودای پنجم بودائیان و مسیح یهودیان، فارِقلیط عیسویان، و مهدی مسلمانان است

ج ـ در كتاب «گاتها كه بخشی از اوستای زرتشتیان است، جملاتی ناظر به مهدی موعود آمده است از جمله تحت عنوان با مداد روز می‌گوید: «ای مزدا بامداد روز فراز آید، جهان را دین راستین فراگیرد با آموزشهای فزایش ‌بخش پرخرد، رهانندگان كیانند آنان كه بهمن به یاریشان خواهد آمد، از برای آگاه ساختن، من ترا برگزیدم...» (11)

همچنین گزینه‌ای از آثار مكتوب زرتشتی را درباره نجات‌بخش بزرگ در پی می آوریم: «روبه امشا سپندان و سوشیانس ها آوریم كه داناترین، راست گفتارترین، یاری‌كننده‌ترین، به جنبش درآورنده‌ترین و بزرگترین هستند. می‌خواهیم كه سوشیانس‌ها شویم، می‌خواهیم پیروز شویم. چنان دروغ را از خود دور كنیم: مانند سوشیانس ها دروغ را از خود دور خواهیم كرد. پس باشید كه از آنان باشیم كه جهان را نورانی كنیم ای مزدا، و شما ای اهوره های دیگر، كه حمایت و راستی را بیاوریم، وقتی كه اندیشه‌های آن جایكی شوند».(12)

زرتشتیان، كیومرث، پادشاه، پیشدادی را نخستین آفریده خدا می داند و سوشیانس سوم را كه آخرین پسر زرتشت است [از نژاد زرتشت] آخرین آفریده خداوند می پندارد و فاصله پیدایش كیومرث تا آخرالزمان را دوازده هزار سال دانسته اند، كه در آغاز هر یك از هزاره‌های یازدهمین، دو تن از پسران زرتشت ظهور خواهد كرد و در آخر دوازدهمین هزاره، پسر سومی زرتشت یعنی سوشیانس پدید گشته، جهانی را نو خواهد نمود.(13)

در نتیجه آنچه گذشت به خوبی روشن می شود که در دیانت زرتتشتی، به مساله انتظار و ظهور، اهمیت خاصی داده شده است. از سویی دیگر از متون زرتتشتی چنین بر می آید که بشارتها و نکته هایی که به مساله ظهور منجی می پردازند، نشانه هایی را مطرح می کنند، که همان نشانه ها به نوعی کانون تفکرات منجی گرایانه در شیعه بوده، و نشانه ها و مصادیق شناخت منجی را که در مکتب شیعه بدان پرداخته شده است را به خوبی تقویت می کند. ارتباط در هم تنیده پیشگوئیهای زرتشتی و نشانه های روشن و گویایی که از منجی ارائه می دهد، از حقیقتی حکایت می کند که تا حدود قابل توجهی از خطرات انحراف و پیامدهای مغرضانه مصون مانده است، که با تعابیر خاصی از ظهور نجات بخشی واحد با آرمانهای مشترک بین الادیانی حکایت دارد.

پی نوشتها:

1- خلاصه ادیان در دنیای بزرگ،ص97-95

2- او خواهد آمد، ص 108 ،ص 121 وص 122

3- منظور از ایزدان در آیین زردتشتی، فرشتگان درجه دوم هستند.

4- جاماسب‌نامه، صفحه 131

5- آنچه كه در انجیل آمده، فارقلیط یا فارقلیط است كه به معنای تسلی دهنده و شفیع است . مرحوم علامه فخر الاسلام از واژه (فارقلیط) كه بعنوان بشارت از سوی یوحنا مطرح شده تفسیری ارائه نمودند كه اجمالاً چنین است«یوحنا صاحب انجیل چهارم، نام فرد مبشر از سوی عیسی(ع) را به این‌شكلPericlytos (پریكلتیوس) به زبان یونانی ترجمه كرد كه در زبان عربی به معنای (محمد) است این واژه یونانی كه به شكل «فارقلیط» یا «بارقلیط» وارد زبان عربی گردید.

6- بشارتهای كتب مقدس درباره محمد(ص) و اهل بیت علیهم السلام،ص201

7- الملاحمُ الفتن، ص197.

8- به نقل از کتاب یادمهدی، ص50.

9- بشارت عهدین، ص258

10- مهدی موعود، ص335.

11- گاتها، ص98

12- اوستای جدید، ویسپرد، باب 5و7و9

13- تاریخ و شناخت ادیان، ج2، ص214.

what`s life?life is love.

mani_pit

678 بحث

پنج شنبه 2/6/1391 - 12:36 - 0 تشکر 524596

اعتقاد به منجی از سرشت الهی انسانها نشأت می‌گیرد و همین اعتقاد است كه امید را در قلبها زنده می‌كند. ولی بصورت عام این اعتقاد در كتب اقوام باستان انعكاس پیدا كرده است, با اینكه روایت منجی, روایتی است اختلاف برانگیز, ولی جلوه آن در تمامی ملل خود نمائی می‌كند، كه البته زائیده این اعتقاد بسیاری از مذاهب است. ولی پیشگوئی‌های كه در میان ملل مرسوم بود، صد البته ارتباطی انكار ناپذیر با منبعى فرا مادی (وحی) دارد زیرا كه در تمامی ملل، از شرق تا غرب عالم، خداوند پیامبری را فرستاده است كه این نوید را تبیین نموده یا ثبت در كتابهایشان بوده است و این اختلافاتی كه بعضاً در ابعاد وجود منجی به چشم می‌خورد, سرچشمه از تجربیات و گرد و غبار تاریخ دارد و قبل از بیان این عقاید در اقوام و ادیان گذشته, یادآوری می‌شود كه شیعه مطمئناً با همه این عقاید موافق نیست ولی اشاره به آنها تذكری است برای اثبات وجود منجی.

جمعه 17/6/1391 - 18:36 - 0 تشکر 548748

اعتقاد به ظهور منجی و امام مهدی علیه السلام در همه ادیان به عنوان یک وجه مشترکی می باشد : ادیان الهی در این باور توحیدی هیچ منافاتی با یکدیگر ندارندو اعتقاد به آخرالزمان و ظهور منجی و اصلاح‏گر توانمند و بزرگ جهانی از آرمان‏های مشترک تمام ادیان و مذاهب زنده دنیا به شمار می‏رود. اما این مسأله در مذهب شیعه به گونه‏ای متمایز مطرح است چرا که هویت اساسی شیعه و رمز ماندگاری، پویش و جوشش آن در طول تاریخ در پیوند با اندیشه سرخ حسینی و امید سبز مهدوی معنا می‏شود.

جمعه 17/6/1391 - 18:36 - 0 تشکر 548750

یهودیان و مسیح موعود

یهودیان معتقدند که عیسایی ظهور خواهد کرد که البته با عیسای مسیحیان متفاوت است .آن گونه که بررسی‏ها نشان می‏دهد، پیش از اسارت قوم یهود و آوارگی آنان توسط آشوریان، اندیشه ظهور منجی در ادبیات مذهبی، غیر مذهبی، اساطیر و افسانه‏ها و روایات مکتوب و شفاهی بنی اسرائیل جایی نداشته است. تنها در سده دوم پیش از میلاد بود که ظهور نجات بخشِ قوم خدا در اذهان و افکار یهود توسعه یافت و دانیال نبی به دنبال رنج‏های پیاپی قوم یهود، پایان زجرها را نوید داد: «و در ایام این پادشاهان، یهوه خدای آسمان‏ها سلطنتی را که تا ابد جاوید می‏ماند، بر پا خواهد نمود و این سلطنت به قومی دیگر غیر از بنی اسرائیل منتقل نخواهد شد، بلکه تمامی آن سلطنت‏ها را خرد کرده، مغلوب خواهد ساخت و خودش برای همیشه پایدار و جاودان خواهد ماند، دانیال نبی، باب دوم، آیه 44». اشعیای پیامبر نیز در پیشگویی‏های خود مژده آمدن مسیح را داد و گفت: «""برای ما ولدی و پسری بخشیده می‏شود که سلطنت بر دوش او خواهد بود و اسم او عجیب و مشیر و خدای قادر و پدر سرمدی و سرور و سلامتی خوانده خواهد شد. ترقی سلطنت و سلامتی او را بر کرسی داوود و بر کشور وی پایانی نخواهد بود، تا آن که انصاف و عدالت را برای همیشه استوار سازد ،کتاب اشعیا، باب 9 : 6 ـ 8""» .

البته شایان توجه است که قوم یهود به عنوان مردمی دیندار همواره به آینده خویش امیدوار بودند و این عبارت کتاب مقدس میان یهودیان رایج بود که: «اگر چه ابتدایت صغیر بود، عاقبت تو بسیار رفیع گردد، ایوب، باب 8 : 7.» با این وجود آنان پس از نخستین ویرانی شهر قدس، همیشه در انتظار رهبر الهی، قدرتمند و پیروزی آفرین بودند تا اقتدار و شکوه «قوم برگزیده» را احیا کند. یهودیان بر مبنای آنچه در زبور داوود آمده بود خود را وارثان به حق خداوند می‏پنداشتند. در زبور آمده است: «زیرا که شریران منقطع خواهند گشت و متوکلان به خداوند وارث زمین خواهند شد. هان بعد از اندک زمانی شریر نخواهد بود اما حکیمان (صالحان) وارث زمین خواهند گشت و میراث آن‏ها خواهد بود تا ابد الآباد. زیرا متبرکان خداوند وارث زمین خواهند شد و ملعونان وی منقطع خواهند گشت ،زبور داوود، باب 37: نک به مجموع آیات 9، 18، 28، 29.» .

جمعه 17/6/1391 - 18:37 - 0 تشکر 548752

این اندیشه وقتی با پیش گویی‏های صریح اشعیا در هم آمیخت، نیرو و امیدی تازه در رگ‏های یهود جریان یافت. ایشان کلام اشعیا را در حافظه خود به خوبی حفظ کردند و آن را دستمایه عشق به آینده‏ای روشن و افتخارآمیز قرار دادند، آنجا که می‏گوید: «""نهالی از تنه، یَسّی (پدر داوود) بیرون آمده، شاخه‏ای از ریشه‏هایش خواهد شکفت و روح خداوند بر او قرار خواهد گرفت، یعنی روح حکمت و فهم و روح مشورت و روح معرفت و ترس از خداوند، خوشی او در ترس از خدا خواهد بود و موافق رؤیت چشم خود داوری نخواهد کرد و بر وفق سمع گوش‏های خویش تنبیه نخواهد نمود، بلکه مسکینان را به عدالت داوری خواهد کرد و به جهت مظلومان زمین به راستی حکم خواهد نمود. جهان را به عصای دهان خویش زده، شریران را به نفخه لب‏های خود خواهد کشت. کمربند کمرش عدالت خواهد بود و کمربند میانش امانت"".»

جمعه 17/6/1391 - 18:37 - 0 تشکر 548753

سپس اشعیا به گونه‏ای کنایه‏آمیز به صلح جهانی در آن دوران اشاره می‏کند و ادامه می‏دهد: «گرگ با بره سکونت خواهد داشت و پلنگ با بزغاله خواهد خوابید و گوساله و شیر و پرواری با هم و طفل کوچک آن‏ها را خواهد راند... طفل شیر خواره بر سوراخ مار بازی خواهد کرد و طفلِ از شیر باز داشته شده، دست خود را بر خانه افعی خواهد گذاشت و در تمامی کوه مقدس من، ضرر و فسادی نخواهد کرد، زیرا که جهان از معرفت خداوند پر خواهد بود، مثل آب‏هایی که دریا را می‏پوشاند اشعیا، باب 11: 1 ـ 9.» .اما صفنیای پیامبر به نابودی رهبران دولت‏ها اشاره می‏کند و آن را مقدمه جهان شمولی دین یهود می‏داند. او می‏گوید: «به منظور گردآوری طوایف بشر بر یک دین حق، سلاطین دول مختلف را نابود کنیم. آن وقت برگردانیم به قوم‏ها لب پاکیزه را برای خواندن همگی به نام خدای و عبادت کردن ایشان به یک روش ،صفنیا، باب 3 : 8 ـ 9.» . یهودیان در طول تاریخ به این مسأله از دریچه‏ای مذهبی نگریسته، انتظار را یک وظیفه مقدس به شمار آورده‏اند، تنها پس از ورود صهیونیسم سیاسی به دنیای یهود بود که زاویه نگاه برخی یهودیان به این مسأله عوض گشت و تشکیل یک حاکمیت سیاسی را راهگشای «عصر مسیحا» دانستند