تبیان، دستیار زندگی

بسم الله:
1.به انسان راه بندگی و خداپرستی،
2.راه از همه دل بریدن،
3.سیم دل از هم قطع کردن،
4.به خالق وصل شدن،
5.راه یاری خواستن ومساعدت،
6.راه یکه شتاسی،
7.راه با یک نفر معامله کردن ودل را به یک نفر فروختن می آموز

تفاوت آهنگ سوره حمد با دیگر سوره های قرآن

سوره حمد برای عبادت نازل شده است و در قرآن هیچ سوره ای نظیر آن نیست و تنها سوره ای است كه به زبان بندگان نازل شده است.

از پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) نقل شده است كه در مورد سوره حمد فرمودند:

«قسم به كسی كه جان من به دست اوست، خداوند نه در تورات و نه در انجیل و نه در زبور و نه حتی در قرآن، مثل این سوره را نازل نكرده است و این سوره ام الكتاب (مادر كتاب) است.»

[مجمع البیان، للشیخ ابی علی طبرسی (رحمه الله)، ج 1، ص 48]


دلیل این سخن، با اندكی تأمل در محتوای سوره مذكور روشن می شود. زیرا این سوره در حقیقت فهرستی از مجموع قرآن كریم است.

به این معنا كه بخشی از آن اشاره به، توحید و شناخت صفات خداوند دارد، قسمتی درباره معاد و رستاخیز سخن می گوید و در بخش دیگر آن از هدایت و ضلالت ـ كه خط فاصل مؤمنان و كافران است ـ بحث می كند.
همچنین در این سوره به حاكمیت مطلق پروردگار و مقام ربوبیت و نعمتهای بی پایانش و مسأله عبادت و بندگی و اختصاص آن به ذات پاك او اشاره شده است.

- اما تفاوت آهنگ این سوره با دیگر سوره های قرآن:


این سوره اساسا با سوره هاى دیگر قرآن از نظر لحن و آهنگ فرق روشنى دارد به خاطر اینکه سوره هاى دیگر همه بعنوان سخن خدا است، اما این سوره از زبان بندگان است، و به تعبیر دیگر در این سوره خداوند طرز مناجات و سخن گفتن با او را به بندگانش آموخته است.

آغاز این سوره با حمد و ستایش پروردگار شروع مى شود و با ابراز ایمان به مبدء و معاد (خداشناسى و ایمان به رستاخیز) ادامه مى یابد، و با تقاضاها و نیازهاى بندگان پایان مى گیرد.

و این نکته بسیار جالب است که اسلام بر خلاف بسیارى از مذاهب ساختگى یا تحریف شده که میان (خدا) و (خلق) واسطه ها قائل مى شوند به مردم دستور مى دهد که بدون هیچ واسطه با خدایشان ارتباط برقرار کنند.

این سوره در حقیقت فهرستى است از مجموع محتواى قرآن. بخشى از آن توحید و شناخت صفات خدا است، بخشى در زمینه معاد و رستاخیز سخن مى گوید و بخشى از هدایت و ضلالت که خط فاصل مؤمنان و کافران است سخن مى گوید، و نیز در آن اشاره اى است به حاکمیت مطلق پروردگار و مقام ربوبیت و نعمتهاى بى پایانش که به دو بخش عمومى و خصوصى (بخش رحمانیت و رحیمیت) تقسیم مى گردد. و همچنین اشاره به مساله عبادت و بندگى و اختصاص آن به ذات پاک او شده است.

در حقیقت هم بیانگر توحید ذات است، هم توحید صفات، هم توحید افعال، و هم توحید عبادت.

و به تعبیر دیگر این سوره مراحل سه گانه ایمان یعنی: اعتقاد به قلب، اقرار به زبان، و عمل به ارکان را در بر دارد.

- از جهت محتوایی این سوره به دو بخش تقسیم مى شود:


بخشى از حمد و ثناى خدا سخن مى گوید و بخشى از نیازهاى بنده به درگاه خداوند.

چنانکه در عیون اخبارالرضا (علیه السلام) در حدیثى از پیامبر اکرم (صلى اللّه علیه و آله و سلم) مى خوانیم:


خداوند متعال چنین فرموده (من سوره حمد را میان خود و بنده ام تقسیم کردم نیمى از آن براى من ، و نیمى از آن براى بنده من است، و بنده من حق دارد هر چه را مى خواهد از من بخواهد.

هنگامى که بنده مى گوید بسم الله الرحمن الرحیم خداوند بزرگ مى فرماید: بنده ام بنام من آغاز کرد، و بر من است که کارهاى او را به آخر برسانم و در همه حال او را پر برکت کنم.

و هنگامى که (الحمد لله رب العالمین ) خداوند بزرگ مى گوید: بنده ام مرا حمد و ستایش کرد، و دانست نعمتهائى را که دارد از ناحیه من است، و بلاها را نیز من از او دور کردم، گواه باشید که من نعمتهاى سراى آخرت را بر نعمتهاى دنیاى او مى افزایم، و بلاهاى آن جهان را نیز از او دفع مى کنم همانگونه که بلاهاى دنیا را دفع کردم.

و هنگامى که مى گوید (الرحمن الرحیم) خداوند مى گوید: بنده ام گواهى داد که من رحمان و رحیمم ، گواه باشید بهره او را از رحمتم فراوان مى کنم ، و سهم او را از عطایم افزون مى سازم .

و هنگامى که مى گوید (مالک یوم الدین) او مى فرماید: گواه باشید همانگونه که او حاکمیت و مالکیت روز جزا را از آن من دانست، من در روز حساب، حسابش را آسان مى کنم، حسناتش را مى پذیرم ، و از سیئاتش صرف نظر مى کنم.

و هنگامى که مى گوید (ایاک نعبد) خداوند بزرگ مى گوید بنده ام راست مى گوید، تنها مرا پرستش مى کند، من شما را گواه مى گیرم بر این عبادت خالص ثوابى به او مى دهم که همه کسانى که مخالف این بودند به حال او غبطه خورند.

و هنگامى که مى گوید (ایاک نستعین) خدا مى گوید: بنده ام از من یارى جسته، و تنها به من پناه آورده گواه باشید من او را در کارهایش کمک مى کنم، در سختیها به فریادش مى رسم، و در روز پریشانى دستش را مى گیرم.

و هنگامى که مى گوید (اهدنا الصراط المستقیم ...) (تا آخر سوره ) خداوند مى گوید: این خواسته بنده ام بر آورده است، و او هر چه مى خواهد از من بخواهد که من اجابت خواهم کرد آنچه امید دارد، به او مى بخشم و از آنچه بیم دارد ایمنش مى سازم.

[از کتاب عیون اخبار الرضا (ع) (طبق نقل المیزان جلد اول صفحه 37)]

امام رضا علیه السلام :
خداوند عزوجل می فرماید :
فاتحة الکتاب را بین خود و بندگان خویش تقسیم کردم . نیمی از آن من و نیمی دیگر از آن ایشان است . وقتی بنده ی می گوید : (( بسم الله الرحمن الرحیم )) . خداوند جل جلاله می فرماید : (( بنده ام با نام من آغاز کرد
و واجب است بر من که امورش را به انجام برسانم واحوالش را مبارک گردانم . )) . وقتی می گوید : (( الحمد الله رب العلمین )) . می فرماید : (( بنده ام مرا ستود و دانست که نعمت های که نزد اوست از من است و بلا های که از او دفع شده است به قدرت من بوده است . ))
وقتی می گوید: (( الرحمن الرحیم )) می فرماید : (( بنده ام شهادت داد که من رحمن و رحیم ام و نصیب او را از رحمتم افزون خواهم کرد . )) و چون بگوید : (( ملک یوم الدین )) . می فرماید : (( روز قیامت را از ما دانسته است . در آن روز حسابش را آسان خواهم گرفت و از بدی هایش در خواهم گذشت )) . وقتی می گوید : (( ایاک نعبد )) حق سبحانه می فرماید : (( ای فرشتگان آسمان و زمین بدانید که به جهت این عبادت چنان پاداشی برای او در نظر خواهم گرفت که جن و انس بر او غبطه بخورند . )) و زمانی که (( ایاک نستعین )) را بر زبان جاری می سازد می فرماید : (( بنده ام از من کمک می خواهدو به من پناهنده شده است آگاه باشید که او را در کارش کمک خواهم کرد و در سختی ها به فریادش خواهم رسید )) .

برگرفته از سریال ولایت عشق

در میان اقوام و ملل مختلف، رسم است كه كارهاى مهم و با ارزش را به نام بزرگى از بزرگان خویش كه مورد احترام و علاقه‏ى آنهاست، شروع مى‏كنند تا آن كار میمون و مبارك گردد و به انجام رسد. البتّه آنان بر اساس اعتقادات صحیح یا فاسد خویش عمل مى‏كنند. گاهى به نام بت‏ها وطاغوت‏ها وگاهى با نام خدا و به دست اولیاى خدا، كار را شروع مى‏كنند. چنانكه در جنگ خندق، اوّلین كلنگ را رسول خداصلى الله علیه وآله بر زمین زد.

در میان اقوام و ملل مختلف، رسم است كه كارهاى مهم و با ارزش را به نام بزرگى از بزرگان خویش كه مورد احترام و علاقه‏ى آنهاست، شروع مى‏كنند تا آن كار میمون و مبارك گردد و به انجام رسد. البتّه آنان بر اساس اعتقادات صحیح یا فاسد خویش عمل مى‏كنند. گاهى به نام بت‏ها وطاغوت‏ها وگاهى با نام خدا و به دست اولیاى خدا، كار را شروع مى‏كنند. چنانكه در جنگ خندق، اوّلین كلنگ را رسول خداصلى الله علیه وآله بر زمین زد.