تبیان، دستیار زندگی

جایگاه زن در ملل باستان

به طور كلى در جامعه‏هاى قبیله‏اى ملل باستان كه روش اجتماعى‏شان قانونى و دینى نبود و فقط آداب و رسوم قومى بر آنها حكومت مى‏كرد، زن ارزشى نداشت و مانند یك حیوان اهلى با او رفتار مى‏شد.
حیوانات اهلى را براى این تربیت و نگهدارى مى‏كردند تا از گوشت، پوست و پشم آنها استفاده نمایند. از این رو نسبت به مسكن و خوراكشان توجه كافى مبذول مى‏داشتند و براى ادامه و بقاى حیاتشان متحمل زحماتى مى‏شدند. این تحمل زحمات از راه دلسوزى نبود، بلكه فقط براى تامین منافع خویش، تن به این كار مى‏دادند و از آنها دفاع مى‏كردند تا كسى نسبت به آنها تعدى نكند و اگر كسى دست تجاوز به سوى آنها دراز مى‏كرد، با عكس‏العمل و انتقام صاحبانشان روبرو مى‏شد. اینها همه به خاطر این بود كه مالكیت خویش را بر آنها حفظ كنند، نه آنكه حقوقى برایشان قایل باشند.

در بعضى از كشورها ازدواج حد و مرزى نداشت و مردان مى‏توانستند با محارم خویش ازدواج كنند، چنان كه بهمن (پادشاه ایرانى) دختر خود «هماى» را به زنى گرفت و وى را ولیعهد خویش قرار داد.
«شیرویه»، پسر خسرو پرویز، نسبت به «شیرین»، زن پدرش، اظهار عشق مى‏كند و به خاطر عشق، پدرش را مى‏كشد و درخواست ازدواج از شیرین مى‏كند، ولى شیرین چاره‏اى جز خودكشى نمى‏بیند و بر مزار شوهرش خود را مى‏كشد. 
در تمام این جوامع، فرزند تابع پدر بود و پایه‏ى نسبت فقط از پدران درست مى‏شد، مگر در بعضى از نقاط چین و هند كه چندین مرد داراى یك زن مى‏شدند.در این‏گونه موارد، فرزند تابع مادر بود و پایه نسبت را مادران تشكیل مى‏دادند. 

به طور كلى، زن در ادوار گذشته، موجودى ضعیف و محكوم شمرده مى‏شد و با گذشت زمان، خصوصیات انسانى خویش را گم كرده، نمى‏توانست هیچ‏گونه شخصیت اجتماعى براى خود تصور نماید.

جایگاه زن در دنیاى كنونى غرب
زن به مجردى كه ازدواج كند، تغییر اسم مى‏دهد، یعنى نام و نام خانوادگى‏اش را از دست مى‏دهد و رسماً در اسناد، كارنامه‏هاى تحصیلى، شناسنامه، گذرنامه و در همه جا نام خانوادگى شوهر، جانشین نام خانوادگى‏اش مى‏شود. این بدان معناست كه زن، خود هیچ است، وجود ذاتى ندارد، تا وقتى كه در خانه پدر است، با نام او زندگى مى‏كند و زمانى كه به خانه همسرش مى‏آید، باز هم از داشتن نام و ارزش و اعتبار محروم است.

در دفاتر رسمى مربوط به زنان متأهل اروپایى از دو نام سؤال مى‏شود: اول مى‏پرسند نام فعلى‏اش كه پس از ازدواج گرفته است و نام خانوادگى همسرش چیست؟
سؤال دوم اینكه وقتى كه دخترى جوان و مجرد بود، نام خانوادگى‏اش چه بوده است؟
در حقیقت، زن متعلق به صاحبخانه است. در خانه پدر كه بود، نام خانوادگى پدر،و به خانه شوهر كه آمد، نام خانوادگى شوهر را به خود گرفت.
در فرانسه، زن پس از جدا شدن از شوهرش، كوچكترین حقى نسبت به فرزندش ندارد.
این‏گونه قوانین ظالمانه، هم‏اكنون در فرانسه كه مهد تمدن اروپایى است، اجرا مى‏شود. تمدنى كه به غلط، نام آن تمدن گذارده شده و در حقیقت توحش، ددمنشى و دیوسیرتى است. كدام وجدان بیدار مى‏پسندد كه عواطف مادرى یك مادر را بشكنند و او را از ساده‏ترین و طبیعى‏ترین حقوق كه همان رابطه یك مادر با فرزند است، بازدارند؟ حقى كه حیوانات هم از آن برخوردارند.

تورات فعلى، زن را تلخ‏تر از مرگ معرفى مى‏نماید و معتقد است كه زن نمى‏تواند به كمال برسد. 
این همان یهودى است كه به غلط خود را نسل برتر و از نژاد پاكتر مى‏داند و معتقد است كه یهود در میان ملل متمدن، پاكترین نژاد است.
به قول «ناهوم گلدمن» كه از بنیان‏گذاران نظام كنونى اسراییل است: «مردم یهود یك پدیده تاریخى و استثنایى هستند.»
با این وصف، او براى زن نقص ذاتى قایل است و معتقد است كه هیچ‏گاه زن عامل نیكبختى نبوده است، بلكه همانند مرگ براى آدمى، شرنگ تلخ و ناگوار است.

مجله «اسلامیك ریویو» چاپ لندن مى‏نویسد: «وضع اسلام در مورد زن از این لحاظ جالب است كه اسلام در هزار و چهارصد سال پیش براى زنان حقوقى تثبیت كرد كه زنان انگلستان فقط در نیمه‏ى اول قرن بیستم، به وسیله طرحى كه در پارلمان به تصویب رسید، از آن برخوردار شدند.» 

«صدرالدین بلاغى» در كتاب «برهان قرآن» مى‏نویسد: «طبیعت اروپایى به خاطر خودخواهى و غرور، هیچ‏گاه به مرد اجازه نمى‏داد كه از روى میل و رغبت و به پیروى از فضیلت و مروت، از زن در وضعى آبرومند نگهدارى و سرپرستى كند. انقلاب صنعتى، زنان و كودكان را به كار در كارخانه‏ها واداشت و در نتیجه، روابط خانوادگى از هم گسیخت و زن ناچار شد براى تأمین معاش خود، در كارخانه‏ها وارد عرصه مبارزه و رقابت شود و آبرو و نیازهاى روحى و مادى خویش را بر سر این كار بگذارد، زیرا مرد از او نگهدارى نمى‏كرد و كارخانه‏ها نیز ضعف و بیچارگى و احتیاج او را مورد سوءاستفاده قرار دادند و با آنكه ساعات كارش بیشتر از مرد بود، دستمزدى بسیار كمتر از دستمزد مرد برایش تعیین كردند.» 

در هندوستان، زن «هندو» تا زمانى كه در خانه پدرش زندگى مى كند، تابع پدر است و اگر به خانه شوهر برود، تابع او خواهد بود، اگر پسر نداشت، تابع خویشاوندان پدرى و در صورت نبودن آنها تابع پادشاه یا حاكم عصر خودش است. 
بنابراین، یك زن «هندو» هیچ‏گاه استقلال و آزادى ندارد و همیشه محكوم به تبعیت از دیگران است.
مشركین عرب، شیر و بچه‏اى را كه در شكم بعضى از چهارپایان بود، به مردان اختصاص مى‏دادند و بر زنان حرام مى‏دانستند و زنان نمى‏توانستند از آن استفاده كنند.