تبیان، دستیار زندگی

به همه دستور می داد اما…

دستور می داد اما طوری رفتار می کرد که حس می کردیم از «خودمان است» مدام به همه سر می زد و سؤال های دردناک و گاه دقیق و گیج کننده ای می پرسید، به خصوص مهندسان بعضی وقت ها حس می کردند مثل بچه های کودکستان با ایشان رفتار می کند.اما هیچگاه در دفتر کارش نمی نشست تا دستور صادر کند بلکه پای کار می آمد و درست کنار دیگران مشغول کار می شد. دیدارها و سؤال هایش شدت دلبستگی و توجهش را بیش از پیش آشکار می کرد. او به طور عمیق متوجه تمام جنبه ها و کوچک ترین جزئیات ممکن بود تا از مک کالایی شگرف بسازد، حتی وقتی راضی نبود، مشخص بود که این به دلیل اهمیتی است که برای همه چیز قائل است، او به حق موفقیت را در توجه به جزئیات می دید.

شیوه سختگیرانه او برای ساعات حضور

در نظر استیو یکی از ابزار سنجش میزان از خودگذشتی به ویژه برای مهندسان خبره کامپیوتر گروه مک، تعداد ساعاتی بود که صرف کار می کردند. ۱۶ ساعت حتی آخر هفته. نه یکی از مدیران پرتوقع اما بسیار خلاق و موفق که بعدها با استیو همکار شد، اینطور تعریف می کرد که اگر شنبه (روز تعطیل) سرکار نیامدی لازم نیست یکشنبه (دومین روز تعطیل) را بیایی یا به عبارت دیگر کار بی کار.

او می گفت: «اگر واقعا ایمان داشتی که با کار خود مسیر صنعت و شاید حتی مسیر تاریخ را تغییر می دهی، آن وقت حاضر می شدی که ساعات بیشتری کار کنی و زندگی خصوصی ات را فدا کنی تا جزو آن گروه برگزیده و خوش وقت محسوب شوی.»

کار سخت تر از همه جا اما لذت بخش تر

یک بار که از این دیدارهای سرزده به گروه مهندسی برمی گشتیم، استیو به من نگاه کرد و گفت: «می دانم که از دستم شکایت می کنند اما یک روز به گذشته نگاه خواهند کرد و این روزها را بهترین ایام زندگی خود خواهند دانست. هنوز متوجه نیستند ولی من می دانم که این کار یک معجزه است». من گفتم: «استیو خودت را گول نزن خودشان این را می دانند و از آن لذت می برند.»

قصه یک اشتباه از استیو

اما حتی استیو هم در ارزیابی دیگران خطاناپذیر نبود. یکی از تصمیم هایی که هزینه زیادی را دربرداشت، ناشی از تحسین و احترام بیش از حد استیو نسبت به یکی از کارکنان محوری بود. مک اینتاش یک هارددیسک می خواست. استیو اطلاعات وسیعی درباره قطعات کامپیوتر موجود در بازار و آنچه که جدید و پرطرفدار بود داشت اما تا جایی که می دانست گزینه های کمی در مورد هارددیسک موجود بود و او چیزی را که بپسندد، نمی یافت و می گفت هیچ کدام به اندازه کافی به عنوان یک قطعه حساس برای مک اینتاش خوب نیستند.سپس روزی او مردی آلمانی را به من معرفی کرد که بسیار باهوش بود و اطلاعات وسیعی درباره هارددیسک داشت.استیو به دلیل حس اطمینان به این آلمانی قربانی شیفتگی به کالای خارجی شد و بعد از آن مشکلات زیادی را تحمل کرد.

محیطی که او برای کار ساخت

در سال ۱۹۸۱ گروه مک به ساختمانی در خیابان بندلی درایو که در گذشته مورد استفاده گروه اپل بود نقل مکان کرد. در مرکز این ساختمان یک لابی بزرگ وجود داشت. استیو دفترش را در نزدیکی ورودی ساختمان قرار داد و دیگران در دفاتر دیگر مستقر شدند و آزمایشگاه ها به صورت کمانی شکل در اطراف او دایر شدند. به این ترتیب استیو مانند یک رهبر ارکستر در مرکز بود و نوازندگان هم روبه رویش قرار می گرفتند. در لابی یک پیانوی بزرگ، بازی های ویدیویی و یخچالی بزرگ وجود داشت که پر از انواع آبمیوه بود. این مکان به سرعت پاتوق کارکنان شد.موتورسیکلت قدیمی استیو را هم که انگار نو بود، آنجا گذاشته بودند که هم نشان از عالی ترین طراحی کاربردی داشت و هم به نظر من نمادی از رهبری متفاوت این گروه بود. شرکت های پیکسار و گوگل هم بعدها با خلق محیط های مشابه کاری برای کارکنان خود حسابی در مطبوعات سرو صدا راه انداختند اما استیو مثل همیشه پیشگام بود.

هیچ غیرممکنی وجود ندارد

جابز حقایق بازدارنده را نمی پذیرفت چون از نظر استیو واقعیت چکش خوار و منعطف است. او می توانست عملا با دست خالی هر کسی را قانع کند. هنگامی که با او بودید، داشتن یک برنامه واقع بینانه مشکل بود. در واقع جابز برای خودش یک دایره تحریف واقعیت داشت که برای اطرافیانش قرار گرفتن در آن بسیار خطرناک بود و درحقیقت همین دایره یگانه سلاح او برای دگرگون کردن طبیعت بود. دایره تحریف واقعیت آمیزه ای بود از سخنوری کاریزماتیک اراده سرکش و اشتیاق برای خم کردن هر حقیقتی در راستای انطباق با هدف جاری. من کشف کردم که چیزهای اندکی می توانست کسی را از شمول دایره جابز معاف کند؛ شگفت آور اینکه حتی با وجود اطلاع از دایره تحریف واقعیت، تاثیرش از بین نمی رفت. ما بیشتر تکنیک های پنهانی را برای بی اثر کردنش بررسی کردیم ولی بعد از مدتی بیشترمان خسته شدیم و آن را به عنوان نیرویی از نیروهای طبیعت پذیرفتیم. او هیچ غیرممکنی را قبول نداشت و سرانجام آن را به واقعیت بدل می کرد.

می توانید مثل استیو خود را نظر کرده بدانید

به طور کلی استیو اعتقاد داشت، قوانین جاری شامل حال او نمی شود و برای این مدرک هم داشت. می گفت در کودکی بیشتر قادر بودم واقعیت را به نفع خودم تغییر دهم. به عبارتی می توان گفت تمرد و خودسری در شخصیت او ریشه دوانده بود و این احساس که خاص، هدایت شده و دارای فکری روشن است در ذهنش تثبیت شده بود. او اعتقاد داشت که فقط افراد معدودی مثل اینشتین،گاندی و مرشدهایی که در هند ملاقات کرده بود، خاص هستند و اینکه خودش هم یکی از آنهاست. اگر واقعیت با خواست او تطبیق نداشت آن را نادیده می انگاشت؛ درست مثل رفتاری که در قبال تولد دخترش داشت و تولد او را منکر شد. یا رفتاری که سال ها بعد، پس از تشخیص سرطانش در پیش گرفت و هیچگاه باور نکرد که سرطان دارد.

  آدم ها یا سیاه هستند یا سفید

جنبه کلیدی دیگر در جهان بینی جابز، روش صفر و صد در دسته بندی ها بود، برای او آدم ها یا «عوضی» بودند یا «روشنفکر» کارشان یا عالی بود یا کاملا بد.بیل اَتکینسُن، طراح مک که در طرفِ خوب این دسته بندی جای داشت، آن را اینطور برای من شرح داد: کار کردن زیر نظر استیو سخت بود، اگر در کارت خدا بودی، که خب مثل مجسمه های خدایان روی پایه قرار داشتی و هیچ کار اشتباهی نباید از تو سر می زد. خدایانی که مثل من روی پایه بودند، از فناپذیری و تصمیم های مهندسی اشتباه و خطا های خود مطلع بودند بنابراین همیشه این واهمه وجود داشت که نکند استیو از روی سکو سرنگون مان کند؟! اما برعکس گروه دیگر. این دسته بندی چندان پابرجا نمی ماند.

اگر کمی ذهن بخوانید توانایی کنترل به دست می آورید

او از منظر هیجانی احساسی فوق العاده تیز و قادر بود ذهن دیگران را بخواند و قدرت ها و ضعف های روانی شان را دریابد. قربانی های خاموش جامعه را از طریق ضربه های احساسی ناگهانی، دستپاچه و به خوبی شناسایی می کرد. به طور غریزی کلک زدن افراد یا راستگویی شان را متوجه می شد. این توانایی ها او را استاد مچ گیری، مسخره بازی، ترغیب، چاپلوسی و ایجاد رعب کرده بود و می توانست به خوبی دیگران را اداره کند.