تبیان، دستیار زندگی

● موقعیت و تقسیمات جغرافیایی:
استان مركزی به عنوان چهارراهی است كه استانهای غربی، شرقی و شمالی جنوبی را به یكدیگرمتصل می كند. استان مركزی از شمال به استانهای تهران وقزوین وازجنوب به استانهای اصفهان ولرستان، ازغرب به استان همدان و از شرق به استان قم محدود شده است و مركزآن شهرستان اراك می باشد.

● بنای تاریخی كاروانسرا:
این بنا مربوط به دوران صفویه است كه درمشك آباد ودر فاصله۴۰كیلومتری شرق اراك، نزدیك روستای انجدان وامان آباد قرار دارد این كاروانسرا مربع شكل در مسیر اصفهان به غرب ایران ساخته شده است.

● امامزاده ابراهیم:
این امامزاده در روستای مشهد الكوبه در۴۵كیلومتری شمال شهراراك واقع شده است واز بناهای دوره صفویه محسوب می شود.

● امامزاده حوا خاتون:
این امامزاده در روستای موت آباد در۱۵كیلومتری شمال شهراراك قرارگرفته كه ازسه بنای مجزا تشكیل شده است. تاریخ این امامزاده مربوط به قرن پنجم هجری قمری است.

● امامزاده هفتاد و دوتن ساروق:
در روستای ساروق فراهان درشمال غربی ازآن، بقاع متبركه هفتاد و دوتن موجود است كه از لحاظ مذهبی و تاریخی مورد توجه مردم است. این بنا در قرن ششم هجری ساخته شده است.و جاذبه های طبیعی آن عبارت است از:

● تفرجگاه:
جریان سرچشمه های قره چای (رودخانه شراء ومهاجران) درغرب شهرستان اراك به علاوه وجود مناطق سرسبز در حواشی این رودخانه و همچنین اقلیم كوهستان و نقاط مرتفع جهت كوهنوردی، این قسمت از شهرستان اراك را از سایر مناطق جدا نموده است. و چشمه های آن عبارت است از:
● چشمه چپقلی:
این چشمه دردامنه شمالی ارتفاعات بلند ورفیع «باغ برآفتاب» در جنوب سه راهی اراك-ملایر-شازند قرار گرفته است. این چشمه در بالای دره ای بسیار زیبا واقع شده است.آب وهوای پاك و لطیف كوه وچشمه جوشان با آب بسیارخنك و گوارا باخواص درمانی باعث جذب عده ای از علاقه مندان طبیعت شده است.در محل مظهر چشمه، محوطه ای وجود دارد كه به صورت تراس بندی شده درآمده و در آن درختانی ملاحظه می گردد.

● چشمه كیخسرو (سراب حك):
این سراب یا چشمه بسیاربزرگ دردشت كزاز و دردامنه كوه راسوند قراردارد سرسبزی و طبیعت زیبای آن بسیار جلب توجه می كند.غارها از دیگر جاذبه های طبیعی اراك است كه به خاطر گسترش سازنده های آهكی و دولومیتی، محل تشكل غارهای بسیاری بوده است در این میان به غارهای زیر می توان اشاره كرد:
● غار «قلعه جوق» ومقبره اسرارآمیز آن:
این غار در نزدیكی روستای چهرقان از توابع بخش وفس اراك، در كوهی به نام قوزی قشلاق واقع شده است. این غار به وسیله انسان و در دل كوه حفرشده ودارای سه مدخل است.بدون وسایل كوهنوردی رفتن به درون غار ممكن نیست.علاوه بر آن دسترسی به آن كمی مشكل است.برخی معتقدند كه این غار یا دهلیز به منظور دفن مردگان بوده و درواقع باید آن را آرامگاه دانست، زیرا مطابق آیین زرتشت استخوانهای مردگان را در دخمه های مخصوص می گذاشتند به عقیده باستان شناسان این مقبره هامربوط به دوره مادها می باشد.
● غار سفید خانی:
این غار در۱۸كیلومتری جنوب شهرستان اراك در كوه سفید خانی واقع شده است.در دامنه این رشته كوه چشمه های آب فراوانی وجود دارد كه معروفترین آنها چشمه چپقلی است.از زیبایی های غار «وجود دودكش جن» است كه در دهانه غاربه صورت تنوره دیده می شود.همچنین وجود یك چاله بزرگ آب وستونهای استالاكتیتی فراوان و زیبا ازدیگرجاذبه های غار سفید خانی است.
● غار انجدان:
انجدان در۴۰كیلومتری جنوب شرقی اراك در دامنه كوه چشمه، بین خمین، اراك ومحلات واقع شده است كه به علت غارهای معروف و آثارباستانی شهرت پیدا كرده است.
● غار آسیلی:
در مغرب انجدان قرارداشته، درآن حوضچه هایی قراردارد كه دیواره های آن یكپارچه از مواد آهكی و بلورهای منشوری استالاتیكی پوشیده شده است.

● دریاچه یا كویر میقان:
دریاچه یا كویر میقان در شمال شرقی اراك ودردشت فراهان قرار دارد، مساحت آن در حدود ۱۰۰تا۱۱۰كیلومتر مربع متغیر است وحدود۱۶۵۵متراز سطح دریا ارتفاع دارد وآب دریاچه شوراست.دریاچه از لحاظ آب وهوایی دارای زمستانهای معتدل است همین ویژگی سبب شده است كه درپاییزو اوایل زمستان زیستگاه پرندگان به ویژه پرندگان مهاجر باشد.همچنین فتیر، فرش دستباف، باسلق، كشمش سبز، صابون محلی، شیره انگور و...از سوغاتی های شهرستان اراك است.