تبیان، دستیار زندگی

دوره نخست زرتشت در سال 660 ق .م ناگهان قیام مى كند، و به دلایلى قیامش انتظار مى رود. یكى به این دلیل نظام تمدن و مالكی) دردها و نیازها تازه اى به جان بشریت مى ریزد) و بعد مصلحین را به درمان كردن مى انگیزد.

زرتشت در آن دوره ، پاسخى بود به دردها و نیازها تازه ایرانى . آریائیان در ابتداى ورودشان به هند و ایران با همه دوگانگى خاك و امكانات خاك و آب و هوا، مذاهبى یگانه داشتند... آریائیان هند در زندگى قبایلى ماندند، و آریائیان ایران وارد زندگى كشاورزى شدند و با دگرگونى شرایط زندگى ، بینش ، نظام اجتماعى و احساس و اخلاق اجتماعى ، دیگر مذهب میترائیسم و مذاهب ابتدائى پیش از زرتشت (كه از قبایل وحشى آریائى و روزگار اشتراك تفكر و زندگى ایرانى و هندى مانده بود)، نمى توانست جوابگوى نیازهاى تازه ایرانى باشد، و مذهبى مى بایست كه با شرایط جدید، تناسب اجتماعى و اقتصادى و اخلاقى داشته باشد و بتواند وضع موجود را توجیه كند... در اینجا است كه زرتشت برمى خیزد و مذهبى را اعلام مى كند كه براى ارتباط با خدایش نه به سحر و جادو نیازى دارد و نه به قربانى  و مغان

جادو را باطل ، و قربانى را نفى مى كند و بزرگترین مبارزه را علیه كارپانها (مغانروحانیون ( مى آغازد. و از همه مهتر اینكه تمامى بتها را، مجسمه رب النوع هاى مختلفىكه ساختن شان یكى از كارهاى مذاهب قدیم بود، فرو مى شكند و از معابد بیرون مى ریزد(گر چه باز خود موبدان روحانیت زرتشت ) با توجیهاتى تازه ، دوباره بازشان می گردانند) و با رفرم دین بدوى مذهبى بوجود مى آورد كه بشدت فلاحتى و كشاورزىاست و توجیه كننده زندگى جدید ایران .

سرانجام پس از دو سال از زرتشت معجزه اى به ظهور رسید...

بالاخر شاه به دین او در آمد... ویشتاسپ سراسر نیروى خود را براى نشر دعوت آن پیامبر بهدین بكار برد. درباریان و امرا نیز به دنبال شاه بر او گرویدند... از مدت بیست سال دیگر كه از عمر زرتشت باقى بود، روایات و حكایات بسیارى نقل كرده اند. در سراسر این روزگار وى به نشر دین اهورامزدا در میان ایرانیان بگذرانید. در این زمان دو پیكار و جنگ با دشمنان بر پا ساخت . .... جنگ دوم در زمانى روى داد كه زرتشت به سن هفتاد و هفت سالگى رسیده بود. در این پیكار اگر چه پیروز گردید، لیكن عاقبت كشته شد. نویسندگان اوستا در هزار سال بعد گفته اند كه چون تورانیان شهر بلخ را به غلبه گرفتند، یكى از آنان ناگهانى بر آن پیامبر یزدانى تاخته و او را در برابر محراب آتش در حال عبادت به قتل رسانید. زرتشت  را یونانیان زورو آسترس  و رومیان زوروآستر) و اروپائیان (زوروآستر مى نامند. وجود تاریخى او محل اختلاف است و اعتراض . مفسر فرانسوى اوستاجمیزدارمستر از زرتشت خدائى  مى سازد و او را تظاهر هوم  به شكل انسان  مى داند كرن  هلندى او را افسانه اى منسوب به خورشید مى شناسد. با وجود این آثارى موجود است كه وى را شخصیت تاریخى مى دهد.... معمولا این راءى رایج است كه زرتشت میان قرن هفتم و ششم ق .م . بوده است افلاطون  صریحا از زرتشت  نام برده و او را مؤ سس آئین مزدیسنا دانسته است . بروسوس ) مورخ قرن سوم میلادى (زرتشت  را سر سلسله پادشاهان ماد مى داند. مورخان اسلامى زرتشت  را معاصر گشتاسب  یا ویشتاسپمى دانند .یك مححق معاصر ایرانى زمان زرتشت را قرن هشتم ق .م . مى داند.

پیرنیا مورخ ایرانى نظریه جكسون را مى پذیرد هربرت جرج دوران زرتشت را به عصر هخامنشى مى برد در فروغ مزدیسنا آمده است كه زرتشت در شهر رى به زبان اوستا وغ  و به زبان پهلوى راكا بدنیا آمده است یونانیان زرتشت را زروآستر مى نامیدند؛ یعنى ستاره شناس دیوژن  زرتشت را به معناى ستاره پرست  گرفت است . (هرمودورس  شاگرد افلاطون زرتشت را به همین معنا گرفته است . یك خاورشناس المانى مى گوید برخى یونانیها، نام زرتشت را از كلماتزئیرا به معناى نیاز و استر یعنى ستاره  گرفته اند كه مى شود ستاره نیاز. یك محقق آلمانى دیگر مى گوید: زرتشت را از دو كلمه زئوتر یعنى نیازدهنده  و استر به معنى چراگاه گرفته اند كه مى شود مالك مزرعه شایسته براى نیاز. زرتشت به معناى شخم كننده با شتر نیز آمده است . یك دانشمند انگلیسى مى گوید زرتشت یعنى كسى كه شتران را مى چراند یا مى راند. محققان غربى معناى دیگرى براى زرتشت از قبیل ستاره زرین عذاب دهنده شتران ستاره طلائى درخشش طلائى سلطنت زرین  و... آورده اند. اعراب زرتشت را  سلطنت زرین  گفته اند.

زرتشتیان نام وى را سپیتامه  مى دانند. مارتین المانى مى گوید زرتشت در اصول جارات اوتارا بوده است كه به زبان سنسكریت به معنى ستایش كننده عالى  مى باشد كه چون به پیامبرى مبعوث شد، لقب زرتشت گرفته است ، زرتشت یعنى تركیبى از اوش  به معنى سوزاندن و درخشیدن  و زر به معنى زرین ، پس زرت اوشتر یعنى كسى كه چهره اش از نور خدادادى روشن است . آذر گشسب  مى نویسد كهاسفتمان  پس از رسیدن به مقام روحانى به لقب شترپیر یا زرد رنگ  مفتخر گردیده باشد. آذرگشسب مى نویسد: شتر حیوانى نبوده كه در بین آریائیهاى ایرانى اهمیت و ارزشى داشته باشد تا دارنده آن به خود مباهات كند.

پس دارنده شتران زرد رنگ  به پیامبر ایران نمى چسبد

واژه زرتشت در تاریخ به دوازده گونه ضبط گردیده است

زردشت ، زردتشت ، زرهشت ، (این سه ، بر وزن : انگشت

زاردشت ، زاراهشت ، وزراتشت (این سه ، بر وزن : خارپشت

زرادشت ، وزراهشت ، وزرادشت (این سه ، بر وزن ، چراكشت

زره دشت ، زره تشت ، وزره هشت (بر وزن دره پشت

زردشت ، زرتهشت ، وزاردهشت ، وزارتهت (به دال مهمله و تاء مضموم.

نام پدر زرتشتپورشب  و نام مادرش دغدویه  آمده است . )در باب تحصیلات زرتشت نیز اختلاف بسیار است ك برخى او را تحصیلكرده یونان و برخى دیگر شاگرد مكتبهاى فلسفى هند مى دانند.(  زرتشت با دختر فراشائوش ترا به نام هووى  ازدواج كرد و شاه نیز با دختر زرتشت و جامناسیاه كه از زن اول او بود، ازدواج نمود. زرتشت در سن هفتاد یا هفتاد و هفت سالگى در حالى كه در برابر محراب به عبادت مشغول بود، بوسیله یك سرباز تورانى كشته شد.

زرتشت دینى كه این پیامبر ایرانى تعلیم فرمود، یك آئین اخلاقى بود و طریقه یگانه پرستى دین زرتشت با وجود این كه داراى ارزش اخلاقى بسیار است ، به اصلاحات اقتصادى و اجتماعى نیز توجه دارد، با چادرنشینى مبارزه مى كند و طرفدار اسكان مردم و خانه سازى است . تربیت چهارپایان اهلى و مراقبت از آنان در چراگاهها، زندگى خانه نشینى ، داشتن خانه یا محل سكونت مناسب ، رفتار نیكو با گاو نر از دستورات دین بزرگ ایران است . با قربانى كردن از طریق ریختن خون حیوانات مخالف است . مؤ من حقیقى دهقانى است خدمتگذار و واقعى و مربى چهارپایان مفید، سرپرست خانه ، و بزرگ ده و درستكار. بنابراین شغل اصلى زرتشتى كشاورزى و مراقبت از چهارپایان است كه در گاتها نمودار است

دین زرتشتى نخستین مذهبى است كه در جهان از مسئله حیات عقبى  و مسئله قیامت  سخن به میان آورده و مسئله آخرالزمان را به مفهوم كامل خود طرح كرده است 

در دین زرتشت مفهوم بزرگى وجود دارد كه نه در آئین مصریان قدیم دیده مى شود و نه در اندیشه هاى بسیار عمیق هندو: جهان داراى تاریخ است و از قانون تحول پیروى مى كند. وضع فعلى ، جهان را به مرحله نهائى رهبرى مى كند، و همه نیروها در كار خود، باید به آن راه بروند. در نظر زرتشت دنیا از برنامه استمرار تاریخ پیروى مى كند و میدان جنگ است . مبارزه اى پرشور نیروها را مقابل یكدیگر قرار داده است و این امر واجب است و نتیجه آن تكامل مردم با تقوى و بهره مندى از زندگى جاویدان است .

آزادى در انتخاب دین ، بیزارى از قربانى هاى خونین و احترام زندگان ، از اصول هر سه دین و نفوذ اصطلاحات زرتشت است . فلسفه دوگانگى و اخلاقى كه مبارزه ریشه آن را تشكیل مى دهد، نشان نزدیكى میان آئین جین و دیانت زرتشت است پس از زرتشت آئین مزدا دوباره به سنن ملى و مراسم قدیمى بازگشت . بابرقرارى اهورا مزدا در ردیف اول ، خدایان دیگر نظیرناهید و مهر براىخود جایى در این آئین باز كردند... این آئین با نوشته هاى كارشناسان معاصر پارسى ،تفسیر ماوراء الطبیعه اى ساده یافته است . به این صورت كه : در جنگ با لاوجوداهریمن و وجود مطلق اهورا مزدا موجود است . ممكن الحدوث و جهان مربوط به انهارا بوجود مى خواند و جهان ناقصى كه لاوجود به نابودى آن مى كوشد، وجودكامل آن را با مشیت الهى و دائمى خود نگهدارى مى كند تا زمانى كه بالاخره مطابق باخواست خداوندى پایان پذیرد. كریستن سن مى گوید: قبل از جدا شدن دو تیره هندى و ایرانى از یكدیگر، تفاوتى میان دو دسته از خدایان عمده آنها وجود داشته است . یكدسته دیوها را مى خوانده اند كه در راءس آنها خداى جنگجوئى به نام ایندرا قرار داشت و دسته اى دیگرآسوراها) را كه به ایرانى (اهورا گفته مى شود.