تبیان، دستیار زندگی

در اعمال شایسته چالاک کن

چو بآبی بسر ریزم از بهر غسل

دلم را چو اعضای تن پاک کن

هجوم شیاطین ز دل دوردار

قرین دلم خیل املاک کن

شراب طهوری بکامم رسان

سراپای جانرا طربناک کن

کند شاد اگر سازدم العیاذ

پشیمانیم بخش و غمناک کن

بگریان مرا در غم آخرت

ازین درد آهم بر افلاک کن

ز خوفت بخون دلم ده وضو

ز احداث باطن دلم پاک کن

بریزان ز من اشک تا اشک هست

چو آبم نماند مرا خاک کن

و قلبی ففزعه عمن سواک

دهانم بذکراک مسواک کن

بعصیان سراپای آلوده‌ام

سراپا ز آلودگی پاک کن

چو پاکیزه گردد ز لوث گنه

دلم آینه صاف ادراک کن

دلم را بده عزم بر بندگی

نه چون بیغمانم هوسناک کن

بخاک درت گر نیارم سجود

مکافات آن بر سرم خاک کن

دلم راز پندار دانش بشوی

بجان قایل ما عرفناک کن

بعجب عمل مبتلایم مساز

زبان ناطق ما عبدناک کن

نگه دارم از شر آفات نفس

بتلبیس ابلیس دراک کن

نشاطی بده در عبادت مرا

دل لشکر دیو غمناک کن

بحشرم بده نامه در دست راست

ز هولم در آنروز بی باک کن

ز یمن ولای علی فیضرا

قرین مکرم بلولاک کن

فیض کاشانی

السلام ای بارگاهت خلق‌را دارالسلام                      آستان رویت بطرف آستین روح‌الامین

السلام ای پیکر زایر نوازت زیر خاک                         از پی جنت خریدن خلق را گنج زمین

السلام ای آهن دیوار تیغت آمده                             قبلهٔ اسلام را از چارحد حصن حصین

السلام ای نایب پیغمبر آخر زمان                                   مقتدای اولین و پیشوای آخرین

شاه خیبر گیر اژدر در امام بحر و بر                          ناصر حق غالب مطلق امیرالمؤمنین

ملک دین را پادشاه از نصب سلطان رسل             مصطفی را جانشین از نص قرآن مبین

بازوی عونت رسول‌الله را رکن ظفر                           رشتهٔ مهرت رجال‌الله را حبل‌المتین

هر که در باب تو خواند فضلی از فصل کلام           در مکان مصطفی داند بلا فصلت مکین

بوترابت تا لقب گردیده دارد آسمان               چون یتیمان گرد غم بر چهره از رشک زمین

چون سگ کویت نهد پا بر زمین در راه او           گستراند پرده‌های چشم خود آهوی چین

مایهٔ تخمیر آدم گشت نور پاک تو                  ورنه کی می‌بست صورت امتزاج ماء و طین

آن که خاتم را یدالله کرد در انگشت تو               ساخت نص فوق ایدیهم تو را نقش نگین

چون یدالهی که ابن عم رسول‌الله بود                   ایزدت جا داده بالا دست هر بالانشین

ای به جز خیرالبشر نگرفته پیشی بر تو کس                     پیشکاران بساط قرب را افکنده پس

فتنه را لشگر شکن سرفتنه را تارک شکافت                    ظلم را بنیاد کن مظلوم را فریاد رس

چرخ را بر آستانت پاسبانی التماس                            عرش را در بارگاهت پاسبانی ملتمس

گر کند کهتر نوازی شاهباز لطف تو                             بال عنقا را ز عزت سایبان سازد مگس

ور کند از مهتران عزت ستانی قهر تو                    سدره در چشم الوالابصار خوار آید چو خس

همتت لعل و زمرد در کنار سائلان                       آن چنان ریزد که پیش سائلان مشت عدس

خادمان صد گنج می‌بخشند اگر از مخزنت                   خازنان ز اندیشه جودت نمی‌گویند بس

آسمان از کهکشان وهاله بهر کلب تو                     پیشکش آورده زرین طوق با سیمین مرس

روز کین از پردلی گردان نصرت جوی شد                  مرغ روح از شوق جانبازی نگنجد در قفس

بار هستی بر شتر بندد عماری‌دار تو                        دل تپد در کالبد روئین‌تنان را چون جرس

از هجوم فتنه برخیزد غبار انقلاب                            راه بر گشتن ز پیشت گم کند پیک نفس

از سپاه خود مظفروار فردآئی برون                          وز ملایک لشگر فتح و ظفر از پیش و پس

حمله‌آور چون شوی بر لشگر اعدا شود                          حاملان عرش را نظارهٔ حربت هوس

بر سر گردنکشان چون دست و تیغ آری فرو              وز زبردستی رسد ضربت ز فارس برفرس

ای که پیغمبر مقام از عرش برتر یافته                           ز آستانت آسمان معراج دیگر یافته

هم به لطفت از مقام قاب و قوسین از خدا                 مصطفی اسرار سبحان‌الذی دریافته

هم به بویت از گلستان ماوحی هر نفس                  شاه با اوحی مشام جان معطر یافته

چرخ کز عین سرافرازی رکاب کرده چشم              چشم خود را چشمهٔ خورشید انور یافته

مه که بر رخ دیده از نعل سم رخشت نشان                  تا ابد اقبال خود را سکه بر زر یافته

نعل شبرنگت که خورشید سپهر دولت است            چرخ از آن روی زمین را غرق زیور یافته

نزد شهر علم از نزدیک علام‌الغیوب                        چون رسیده جبرئیل از ره تو را در یافته

نخل پیوندت که مثمر گشته از باغ نبی                       بهر نسبت گوهر شبیر و شبر یافته

حامل افلاک رحم‌آورده بر گاور زمین                       بر سر دشمن تو را چون حمله‌آور یافته

طایر قدرت گه پرواز گوی چرخ را                           گوی چوگان خورده‌ای از باد شهپر یافته

آن که زیر پای موری رفته در راهت نمرد                        دایه از جاه سلیمانی فزونتر یافته

آن که بی‌مزد از برایت بوده یک ساعت به کار                کشور اجرا عظیما را مسخر یافته

کاسهٔ چوبین گدائی هر که پیشت داشته                از کف دریای خاصت کشتی زر یافته

وه چه قدر است نور درگهت را پایه‌وار                         دست قدرت با گل آدم مخمر یافته

ای وجود اقدست روح روان مصطفی                        مصطفی معبود را جانان تو جان مصطفی

گر نبوت هم نصیبت داد ایزد چون گذشت                          بعد بلغ انت منی از زبان مصطفی

بر سپهر دولت آن نجمی که روشن گشته است            صد چراغ از پرتوت در دودمان مصطفی

در ریاض عصمت آن نخلی که از پیوند توست                میوه‌های جنت اندر بوستان مصطفی

شمسهٔ دین را درون حجره چون دارد مقام                از نجوم سعد پر گشت آسمان مصطفی

ای تو شهر علم را در آن که در عالم نکرد                  سجده در پایت نبوسید آستان مصطفی

سایهٔ تیغت که پهلو می‌زند در ساق عرش                        ز افتاب فتنه آمد سایبان مصطفی

داد از فرعون دعوای الوهیت نشان                    جز تو هر کس شد مکین اندر مکان مصطفی

گر نباشد حرمت شان نبوت در میان                       فرق نتوان کرد شانت را ز شان مصطفی

من که باشم تا که گویم این زمان در مدح تو          آن چنانم من که حسان در زمان مصطفی

این گمان دارم ولی کز دولت مداحیت                           هست نام علی در خاندان مصطفی

با چنین حالی که من دارم عجب نبود اگر                شامل حالم شود لطف تو و ان مصطفی

گوشهٔ چشمی فکن سویم به بینائی که داد              نرگست را تازگی ز آب دهان مصطفی

جانم از اقلیم آسایش غریب آواره‌ایست                  رحم بر جان غریبم کن به جان مصطفی

ای سلام حق ثنایت یا امیرالمؤمنین                      وی ثنا خوان مصطفایت یا امیرالمؤمنین

در رکوع انگشتری دادی به سایل گشته است             مهر منشور سخایت یا امیرالمؤمنین

صد سخی زد سکه زر بخشی اما کس نزد           کوس سر بخشی ورایت یا امیرالمؤمنین

گشته تسبیح ملک آهسته هر گه در نماز                   بوده رازی با خدایت یا امیرالمؤمنین

دامن گردون شود پرزر اگر تابد از او                               گوشهٔ ظل عطایت یا امیرالمؤمنین

راست چون صبح دم روشن شود راه صواب                 رایت افرازد چو رایت یا امیرالمؤمنین

روز رزم افکند در سرپنجهٔ خورشید رای                             پنجهٔ ماه لوایت یا امیرالمؤمنین

صدره را از پایهٔ خود انتهای اوج داد                               رفعت بی‌منتهایت یا امیرالمؤمنین

گه به چشم وهم می‌پوشد لباش اشتباه                عرش تا فرش سرایت یا امیرالمؤمنین

گه به حکم ظن ستون عرش را دارد بپا                             بارگاه کبریایت یا امیرالمؤمنین

چون به امرت برنگردد مهر از مغرب که هست              گردش گردون برایت یا امیرالمؤمنین

یافت از دست و لایت فتح بر فتح دیگر                       دست در حبل ولایت یا امیرالمؤمنین

جان در آن حالت که از تن می‌برد پیوند هست                   آرزومند لقایت یا امیرالمؤمنین

گر مکان برتخت او ادنی کنی جایت دهند      انس و جان کانجاست جایت یا امیرالمؤمنین

ای که دیوان قضا قائم به دیوان شماست                   تابع حکم خدا محکوم فرمان شماست

گر ید بیضا چه مه شد طالع از جیب کلیم                پنجهٔ خورشید را مطلع گریبان شماست

آن ستون کز پشتی او قایمند ارکان عرش                   در حریم کبریا رکنی ز ارکان شماست

این ندامت گوی زنگاری که دارد متصل               گردش از چوگان قدرت گوی میدان شماست

خوان وزیرا که قسمت بر دو عالم کرده‌اند                مایهٔ آن مانده یک ریزه از خوان شماست

اژدهایی کز عدو گنج بقا دارد نهان            چون عصا در دست موسی چوب ردبان شماست

بندهٔ پیرست کیوان کز کمال محرمی                         از پی پاس حرم بر بام ایوان شماست

عقل اول کز طفیلش می‌رسد لوح و قلم               پیش دانا واپسین طفل دبستان شماست

هرکه را کاریست بر دیوان خیرالحاکمین                نیک چون روی رجوع او به دیوان شماست

من مریض درد عصیانم که درمانم توئی                 دردمند این چنین محتاج درمان شماست

صد شکایت دارم از گردون اما یکی           بر زبانم نیست چون چشمم به احسان شماست

گر درین دور فلک شهری گدای محتشم      محتشم را حشمت این بس کز گدایان شماست

ای تو را جای دگر در عالم معنی مقام                       درگهت را قبله‌ایم و روضه‌ات را کعبهٔ نام

پیکرت گنج نجف نورت در گردون شرف                        مرغ روحت از شرف عنقای قاف احترام

ما برین در زایران کعبهٔ اصلیم و هست                        حج اکبر زان ما آنست و بس اصل کلام

گر یکی مانع نباشد گویم این بیت‌الحرم              نیست در حرمت سر موئی کم از بیت‌الحرام

گر به قدر اجر بخشی دوستان را منزلت                   باشد از تمکین سراسر عرصهٔ دارالسلام

ور ز اعدا منتقم باشی به مقداری که بود                           ننهد از کف تا ابد جبار تیغ انتقام

اهل عصیان گر تو را روز جزا حامی کنند                          قهر سبحانی کند تیغ جزا را در نیام

گر گشائی از شفاعت بر گنه‌کاران دری                      بندد از رحمت خدا درهای دوزخ را تمام

خلق را گر یکسر ایمن خواهی از پیغام موت                  وای بر پیک اجل گر کام بگشاید زکام

در جزای خصم اگر سرعت کنی نبود بعید                  گر شود پیش از محل واقع قیامت را قیام

دین پناها پادشاها ملک دین را بیش ازین                     می‌توانی داد در تایید حق نظم نظام

بس که صیاد زمان دام بلا گسترده است                یک زمان با اهل دل مرغ فراغت نیست رام

راست گویم هست از دست مخالف در عراق             بر بزرگان حسینی مذهب آسایش حرام

اهل کفر از آتش بغض عداوت پخته‌اند                           از برای خفت اسلام صد سودای خام

از آنرو صبح این روشندلی یافت

که چون ما در دلش مهر علی تافت

ز مهر او منور خانهٔ خاک

به نام او مزین مهر افلاک

قضا چون رایت هستی برافرخت

علم را عین نامش سر علم ساخت

قدر بر لوح هستی چون قلم زد

به اول حرف نام او رقم زد

ز رفعت در حساب اهل ادراک

ده و نه کمترین حرفش به افلاک

نشان نعل دلدل قرص ماهش

بساط چرخ ادنی عرصه گاهش

چو کینش سر ز جان مره برزد

دو انگشتش بر او تیغ دو سرزد

دو نوک ذوالفقارش بس بر این دال

که از دستش سر شرک است پامال

سر شرک از دم شمشیر او پست

نبی را دین ز بازویش قوی دست

بنای کفر از او گردید ویران

ز خصمش گرم بزم اهل نیران

الا ای از خرد بیگانه گشته

به دیو جاهلی همخانه گشته

ز راه رفعت او سر کشیده

به کوی پست قدر آن رمیده

پی دجال کیشان بر گرفته

به تو نیرنگ ایشان در گرفته

ترا دجال شد چون هادی راه

بجز دوزخ کجا یابی وطنگاه

فتادی در پی گمگشته‌ای چند

سرا پا در گناه آغشته‌ای چند

به ایجاد جهنم گشته باعث

اسیران درک را بوده وارث

سر پستان و گمراهان عالم

مقدم بر مقیمان جهنم

شیاطین را به سامان کار از ایشان

مقیمان درک را عار از ایشان

در آن دم کز پی تسخیر خیبر

ز کین گشتند یاران حمله آور

به اول ساز رسم جنگ کردند

در آخر ترک نام و ننگ کردند

هزیمت ریخت در ره خار غمشان

وزان بشکفت گلهای المشان

که بود آن کس که سلطان رسالت

گل نوخیز بستان رسالت

به عزم فتح با او کرد همراه

لوای نصرت « نصر من الله»

ز منقارش دو انگشت همایون

ز پای فتح خار آورد بیرون

ز منقارش دو انگشت همایون

ز پای فتح خار آورد بیرون

که تابد غیر از او خیبر گشودن

دری آن طور از خیبر ربودن

در علم نبی غیر از علی کیست

ز هستی مدعا غیر از علی چیست

زهی از آفرینش مدعا تو

در گنجینهٔ سر خدا تو

گدایانیم از گنج سخایت

نهاده چشم بر راه عطایت

نه سیم و زر گدایی از تو داریم

گدایی آشنایی از تو داریم

در این دریای ناپیدا کناره

که غیر از غرقه گشتن نیست چاره

اگر تو بگذری از آشنایی

که از موجش دهد ما را رهایی

بخار ظلم این دریای پر شور

چراغ معدلت را کرده بی نور

مگر فرمان دهی صاحب زمان را

که شمعی از تو افروزد جهان را

رسد صیت ظهورش تا ثریا

فرود آید مسیح از دیر مینا

ره طی کرده گیرد پیک خور پیش

دگر ره باز گردد از پی خویش

برد آب روان را شوق از کار

ز بیهوشی دمی افتد ز رفتار

بفرماید که برخیزند از خاک

هواداران وصل او طربناک

از این دجال طبعان وارهد دور

نماند کار و بار عالم این طور

بنای ظلم در دوران نماند

جهان زین بیشتر ویران نماند

شود تاریکی ظلم از جهان دور

نماند شمع بزم عدل بی‌نور

ز آب عدل عالم را بشوید

به جای سبز گنج از خاک روید

به نقد خود ننازد محتشم پر

کند خود را چو درویشان تصور

جهان را رسم عشرت تازه گردد

نوای دین بلند آوازه گردد

به وحشی کز گدایان است ، او را

یکی از بی‌نوایان است ، او را

ز خوان مرحمت بخشد نوایی

رساند از ره لطفش به جایی

(وحشی)