بسم الله الرحمن الرحیم
خدمت وظیفه عمومی یا همان سربازی دوره ایست که فرد باید در خدمت منافع عمومی کشور باشد که معمولا این دوره نظامی است
در بیش از نیمی از کشورهای دنیا خدمت وظیفه عمومی بصورت اختیاریست و سربازی اجباری وجود ندارد در مابقی کشورها هم خدمت از کمتر از یک سال تا حدود دو سال وجود دارد
اما در ایران گرچه قبل از انقلاب دختران نیز به نوعی دوره خدمت را میگذراندند اما بعد از انقلاب خدمت فقط مختص پسران است که بصورت اجباری از حدود هجده سالگی به مدت حدودا دو سال طول میکشد که البته هم شروع و هم مدت این دوره بنا به شرایطی قابل تغییر است
سربازی اثرات مثبتی دارد از جمله :
1- ایجاد آمادگی نظامی : با آموزشها و فعالیتهای نظامی که در این مدت انجام میشود جوانان برای مواقع لزوم آمادگی پیدا میکنند
2- انجام خدمات عمومی با نیروی انسانی ارزان
3- آموختن نظم و انظباط
اما انتقادات جدی هم به شکل فعلی سربازی در ایران وجود دارد از جمله :
1- اخلال در تحصیل : پسران بعد از دوران دبیرستان فقط دو سال فرصت ورود به دانشگاه دارند در غیر این صورت مشمول خدمت خواهند شد و بعد از خدمت هم موقعیت مناسب قبل را برای ورود به دانشگاه ندارند از طرفی در دوران تحصیل هم با محدودیتهایی مواجه هستند هم در مدت تحصیل و هم در انتخاب رشته تحصیلی مناسب در این مدت
به هم خوردن تناسب جنسیتی در دانشگاه و کاهش تعداد دانشجویان پسر نسبت به دانشجویان دختر مشکل جدی دیگریست و این اتفاق خود باعث ایجاد مشکلات بعدی در زمینه اشتغال و ازدواج پسران و دختران میشود
2- تأخیر در ازدواج : پسرها ترجیح میدهند این دوره نسبتا مشکل از زندگی خود را در زمان مجردی پشت سر بگذارند و عملا ازدواج به بعد از اتمام تحصیلات و خدمت سربازی موکول میشود و در این بین فرصتهایی برای ازدواج جوانان از دست میرود
3- اتلاف هزینه و زمان : حدود دو سال از بهترین سالهای دوران جوانی بعضا باید صرف کارهایی شود که هم ارز سالهای با ارزش جوانی نیستند و بعضا بیهوده و دور از شأن فرد هستند و به ازای وقتی که از جوان گرفته میشود منفعتی در خور برای او و حتی جامعه ندارد
4- مشکلات فرهنگی : حضور افرادی با فرهنگهای مختلف در محیط نظام وظیفه بعضا موجب ایجاد محیطی نامساعد میگردد
5- از دست دادن نخبگان : یکی از دلایل مهاجرت نخبگان به خارج از کشور و برنگشتن آنها نگرانی از این مسأله است
6- عدم مطابقت با ارزشهای اسلامی : بنظر میرسد این شیوه سربازی از نگاه اسلامی نشأت نگرفته است و بعضی از ارزشها از قبیل عدالت و آزادی کاملا رعایت نشدهاند
بنظر میرسد که باید این شکل ار سربازی اجباری حذف یا تغییرات در این امر صورت گیرد که میتواند شامل کاهش مدت، جابجایی زمان این دوره و همچنین نوع خدمت متناسب با شرایط افراد مختلف باشد تا هم جوانان بهتر به کشور خود خدمت نمایند و هم به زندگی و آینده آنها لطمهای وارد نشود