تبیان، دستیار زندگی

«اى اباخالد! براستی (در دوران غیبت) فتنه هایى همچون قطعه هاى شب تار هجوم مى آورد که از آن جز کسانى که خدا از آنها پیمان گرفته رهایى نمى یابد. همانها چراغهاى هدایت و سرچشمه علمند، که خداوند آنها را از هر فتنه تاریک نجات مى بخشد.»

معصومان ـ علیهم السلام ـ هر یک الگوى تامّى براى بشریت بودند. با این حال فرصتهاى زمانى و شرایط محیطى و مکانى، زمینه بروز برخى شیوه ها و روش ها را به آنها داد.

پیامبر اکرم ـ صلى الله علیه و آله ـ در روش حکومت و اخلاق مردمى الگو قرار گرفت، و على ـ علیه السلام ـ شیوه اجراى عدالت و جهاد و صبر و بردبارى را به مردم آموخت و حسین بن على ـ علیهما السلام ـ مکتب جهاد و شهادت و تحمل اسارت را زینت بخشید و حسن بن على ـ علیهما السلام ـ روش صلح با دشمن و تحمل زخم زبانهاى دوستان را به مردم ارائه کرد.

و حضرت سجاد ـ علیه السلام ـ نیز روش دعا و سخن گفتن با خدا و خواستن حاجت از او را به مردم تعلیم نمود. و همین طور آموخت که چگونه با دعا مىتوان مسائل مهم اعتقادى، سیاسى، عاطفى، و روحى را بیان نمود.

آنچه پیش رو دارید، نگاهى است گذرا به برخى کلمات حضرت سجاد ـ علیه السلام ـ درباره حضرت مهدى ـ علیه السلام ـ و اهّم دعاهایى که آن حضرت درباره امام زمان ـ علیه السلام ـ ، انتظار آن حضرت، فرج او، دعا براى سلامتى و نصرت او و….فرموده است.

اى آن که عزیز خاطر مایى تو

اى چشم و چراغ عارفان اى سجاد

بیمار نه اى طبیب دلهایى تو

ما خسته عشقیم و مسیحایى تو

بیمار نهاى طبیب دلهایى تو

بیمار نه اى طبیب دلهایى تو

(جواد مشفق.)

*6 یاران مهدى علیه السلام

حضرت سجاد ـ علیه السلام ـ در تفسیر آیه (حَتّى اِذا رَأوْا ما یُوعَدُونَ فَسَیَعْلَمونَ مَنْ أضْعَفُ ناصِراً وَ أَقَلُّ عدداً)؛[1] «هنگامى که ببینند آنچه را که وعده مى شوند، پس مى فهمند که چه کسى یاورش ضعیف تر و نفراتش کمتر است»، فرمود:

«یَعْنى القائِمَ و انْصارَهُ بِالنِسْبةِ لِاعْدائِهِ؛ مقصود (از مایُوعَدوُنَ) قائم ـ علیه السلام ـ و یاران او در مقایسه با دشمنان او مى باشند.»[2]

در جاى دیگر فرمود: «…کَأنّى بِصاحِبِکُمْ قَدْ عَلا فَوْقَ نَجَفِکُمْ بِظَهْرِ کُوفان فى ثَلاثَمأةٍ وَ بِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلا، جَبرئیلُ عَنْ یَمِینهِ وَ میکائیلُ عَِِنْ شِمالِهِ وَ اِسْرافیلُ أَمامَهُ، مَعَهُ رایَةُ رَسُول الله صلى الله علیه و آله قَد نَشَرها لایَهْوِى بِها الى قَوْم الاّ أَهْلَکَهُم اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ؛[3]

گویا صاحب شما (مهدى) را مى بینم که پشت کوفه بالاى نجف در بین سیصد و سیزده نفر قرار گرفته، جبرئیل از راستش، و میکائیل از سمت چپش و اسرافیل جلو آن حضرت قرار دارند. و با او پرچم رسول خدا است که آن را برافراشته است. و بر قومى فرود نمى آید جز آنکه آنها را ( به امر) خداى عزیز و جلیل هلاک مى کند.»

2) ینابیع المودّة، ج۳، ص ۸۴؛ بشارة المصطفى، ص ۶۲؛ الزام الناصب، ص ۳۲ و ۲۴۲٫

3) بحار الانوار، همان؛ ج۵۱، ص۱۳۵، ح۳٫

*7 دوران ظهور

با ظهور حضرت مهدى ـ علیه السلام ـ برکات فراوانى عاید بشریت و متدینین مى شود؛ از جمله، آنچه حضرت سجاد ـ علیه السلام ـ فرمود:

«اذا قامَ القائِمُ أَذْهَبَ اللهُ عَن شِیعَتنا العاهَةَ و جَعَل قُلُوبَهُمْ کَزُبَرِ الحَدیدِ وَ جَعَلَ قُوَّةَ الرَّجُل مِنْهُم قُوَّةَ أرْبَعینَ رَجُلا وَ یَکونُونَ حُکّامَ الاَرْضِ وَ سَنامَها؛[1] وقتى قائم قیام کند، خداوند رنج را از شیعیان ما دور مى کند و دلهاى آنها را چون پاره آهن قرار مى دهد و خداوند قدرت هر مرد از آنها را برابر چهل مرد قرار مى دهد و آنها حاکمان زمین خواهند شد.»

1) همان، ج ۵۲، ص ۳۶۴، و ۳۱۷؛ الزام الناصب، ص ۱۳۹٫

* دعاهاى امام سجاد درباره امام زمان علیهماالسلام

پیشتر اشاره شد که یکى از برکات وجود حضرت سجاد ـ علیه السلام ـ ، تعلیم شیوه و روش دعا نمودن است. درباره انتظار مهدى ـ علیه السلام ـ و دعا براى فرج و نصرت آن حضرت و… نیز دعاهاى متعددى وجود دارد که به اهّم آنها اشاره مى شود:

ب. دعاى دیگر براى ظهور و فرج:

این دعا نیز در منابع متعددى آمده است و مربوط به روز عرفه مى باشد. این دعا با درخواست فرج آل محمد ـ صلى الله علیه و آله ـ و در خواست یارى آنان شروع شده و با بیان ره آوردهاى ظهور حضرت مهدى ـ علیه السلام ـ در قالب دعا ادامه یافته، در پایان با بیان اوصاف یاران حضرت خواسته مى شود دعا کننده جزء بهترین یاران او قرار گیرد.

«اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ فَرِّجْ عَنْ آلِ مُحَمَّد وَ اجْعَلْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِالحَقِّ….وَانْصُرْهُمْ وَ انْتَصِر بِهِمْ وَ اَنْجِزْ لَهُمْ ما وَعَدْتَهُم وَ بَلِّغْ فَتْحَ آلَ مُحَمَّد …»

«خدایا بر محمد و آل او درود فرست و فرج آل محمد را [با ظهور مهدى علیه السلام] برسان، آنها را امامانى که به حق هدایت مى کنند قرار بده و آنها را یارى کن و به وسیله آنها یارى بخش و براى آنها آنچه وعده فرمودى وفا کن و پیروزى آل محمد را برسان… .»

در ادامه، خطاب مخصوص به حضرت حجت شده، مى گوید:

«…وَ اَصْلِحْ لَنا اِمامَنا وَ اسْتَصْلِحْهُ وَ اَصْلِحْ عَلى یَدیْهِ و آمِنْ خَوْفَهُ و خَوْفَنا عَلَیْهِ وَ اجْعَلْهُ اللّهُمَّ الذّى تَنْتَصِر بِهِ لِدیْنِکَ ؛»

«و برای ما اماممان را اصلاح کن و براى او طلب اصلاح کن و با دستان او [جامعه را] اصلاح کن، ترس او را و ترس ما را نسبت به [وجود مبارک] او ایمن گردان و او را کسى قرار بده که به وسیله او دینت را یارى نمایى.»

و در باره دستاوردهاى دوران ظهور مى گوید:

«اللّهُمَّ امْلَاءِ الاَرْضَ بِهِ قِسْطاً وَ عَدْلا کَما مُلِئَتْ ظُلماً وَ جَوْراً و امْنُن بِهِ عَلی فُقَراءِ المُسْلِمینَ و اَرامِلِهِمْ وَ مَساکِینِهِم وَ اجْعَلْنى مِنْ خِیارِ مَوالِیهِ وَ شِیعَتِهِ، أَشَدِّ هِمْ لَهُ حُبّاً وَ اَطْوَعِهِمْ لَهُ طَوْعاً ؛ »

«خدایا به وسیله او زمین را پر از عدل و داد کن چنان که از ستم و جور پر گشته است، و به وسیله او بر فقراى مسلمین و یتیمان و بى سرپرستان و از کار افتادگانشان منت گذار و مرا از برگزیدگان دوستان و شیعیانش، و شدیدترین آنها نسبت به او از نظر محبت، و رامترینشان در فرمانبرى قرار ده.»

«وَ اَنْفَذِهِمْ لِامْرِهِ وَ اَسْرَعِهِمْ الى مَرضاتِهِ و اَقْبَلِهِمِ لِقَوْلِهِ وَ اقْوَمِهِم بِاَمْرِهِ وَ ارْزُقنى الشَّهادَةَ بَیْنَ یَدَیْهِ حَتّى اَلْقاکَ وَ انْتَ عَنّى راض؛ »

«و [مرا] نافذترین آنها در مقابل فرمان او، و شتاب کننده ترین شان به سوى خرسندى و رضایت او، و روکننده ترین آنها به سوى سخن او، و پایدارترین شان در امر او قرار ده، و شهادت در پیشگاه او را روزى من گردان، تا تو را در حالى که از من راضى هستى ملاقات کنم.»[1]

[1]. اقبال الاعمال، همان، ص ۶۷۵، الصحیفة السجادیة الجامعة، همان، ص ۳۴۷؛ محمد باقر مجلسى، بحارالانوار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج ۹۸، ص ۲۳۴؛ ابراهیم عاملى کفعمى، مصباح المتهجد، بیروت، منشورات مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، ص ۶۹۷٫