تبیان، دستیار زندگی

منتخبی از بیانات رهبر معظم انقلاب در مورد «جوان»

بى‌تفاوتى و خونسردى جایز نیست
در حرکت عظیم ملت ایران، نسل جوان باید پیشرو باشد. براى نسل جوان – بخصوص نسل جوان دانشجو – بى‌تفاوتى و خونسردى جایز نیست. آن جوانى که به سرنوشت کشور نیندیشد و حوادث و خصومتهایى را که نسبت به کشورش در دنیا سازماندهى مى‌شود، نبیند و نسبت به آنها نجوشد و نخروشد، آن جوان لایق این نیست که نام جوان شهروند یک ملت انقلابى را روى خودش بگذارد. روح جوان، آن روح پر تپشى است که در سختیها، به داد کشور و ملت رسید و آنها را نجات داد.

زیباترین و مبارکترین فصول دوران جوانى

جوانان عزیز حضور در صحنه‌ى پرشور دانش‌اندوزى که از زیباترین و مبارکترین فصول دوران جوانى است، هنگامى که با مجاهدتهاى اسلامى و تلاش در راه گسترش فهم و معرفت درست دینى و سیاسى همراه باشد، یکى از برترین آمیزه‌هاى معنوى براى نسل جوان کشور را پدید مى‌آورد. اکنون شما این امتیاز بزرگ را دارید که در حال تحصیل علم، به آن فعالیت ایمانى نیز اشتغال جسته‌اید و مجموعه‌ى شما یکى از تشکلهایى است که به دانشگاه کشور، جلوه‌ى مضاعفى از بروز تواناییهاى معنوى و فکرى جوانان بخشیده است. این را قدر بدانید و این موجودى ارزشمند را هرچه مى‌توانید عمق و کیفیت دهید.

پیام به مناسبت برگزارى دومین کنگره جامعه اسلامى دانشجویان ۰۸/۰۷/۱۳۷۷

مراقب باشید!

…حرف من به دانشجویان این است که مراقب دشمن باشید؛ دشمن را خوب بشناسید؛ مبادا از شناسایى دشمن غفلت کنید. غریبه‌هایى را که در لباس خودى خودشان را در همه جا داخل مى‌کنند بشناسید؛ دستهاى پنهان را ببینید. هیچ کس به‌خاطر غفلت ستایش نمى‌شود. هیچ‌کس به‌خاطر چشمها را بر هم گذاشتن، مدح نمى‌شود. اگر بر آدم غافل ضربه‌اى وارد شد، اول کسى که مسؤول و مذموم است، خود اوست؛ مراقب باشید. دانشجو، قشر فاخر و با ارزشى است. دشمن، دانشجو را هدف گرفته است. چند سال است سعى مى‌کنند بلکه بتوانند دانشجویان را در مقابل نظام قرار دهند؛ اما موفق نشدند؛ بعد از این هم موفق نخواهند شد. اگر یک عده نفوذى خواستند از فرصتى استفاده کنند و از آب گل‌آلودى ماهى بگیرند – وارد اجتماع دانشجویان شدند و شعارهایى درست کردند و حرفهایى زدند – خیال نکنند که ما اشتباه خواهیم کرد؛ نه، ما اشتباه نخواهیم کرد. ما مخاطب و طرف خودمان را مى‌شناسیم. دانشجو، فرزند ماست؛ متعلق به ماست؛ متعلق به این کشور است. دشمن است که مى‌خواهد با نام دانشجو یا با نام نفوذ در میان دانشجویان، فساد و تباهى کند؛ خود دانشجویان بایستى هوشیارانه متوجه باشند.

تصمیم‌گیرى و نوع استنتاج از یک حادثه

جوانى را فرض کنید که در خانواده‌ى مرفهى زندگى مى‌کند و هیچ مشکلى برایش نیست؛ براى خوابیدنش تخت دارد، براى مطالعه‌اش میز دارد، براى رفت و آمدش اتومبیل دارد، براى وقت گرمایش کولر و براى وقت سرمایش چه و چه دارد و وقت ناهار، برایش غذا را مى‌آورند. اگر این شرایط در این جوان، این تأثیر را بگذارد که او را تنبل، بیکاره و بى‌همت کند و بدون این‌که بتواند تواناییهاى خودش را شناسایى کند، بار بیاورد، این زندگى راحت، براى او یک بلاست؛ چون اگر این وضعیت را در آینده‌ى زندگیش اصلاح نکند، دچار بدبختى خواهد شد و زندگى بدى خواهد داشت. پس تصمیم‌گیرى بعدى و نوع استنتاج از یک حادثه، مى‌تواند براى انسان، تعیین کننده باشد.

بیانات در دیدار جمعى از دانشجویان مجروح در کوى دانشگاه ۰۴/۰۵/۱۳۷۸

چشم ایران عزیز به تلاش جوانان

ایران عزیز براى رسیدن به هدفهاى بزرگى که به‌برکت انقلاب اسلامى در برابر او ترسیم شد، چشم به تلاش جوانان در عرصه‌ى علم و معرفت دوخته است، و بدون آن، فروغ خودباورى و استقلال ملى که در طول دو دهه از انقلاب همواره راهگشاى ملت و دولت ما در گذرگاههاى دشوار بوده است، به ضعف خواهد گرائید.

پیام به مناسبت بازگشایى دانشگاه‌ها ۰۶/۰۷/۱۳۷۸

«یک سینه حرف، موج زند در دهان ما»

مخاطب اصلى بیشترین حرفهاى ما هم شما – یعنى نسل جوان دانشجو – هستید. «ما» که مى‌گویم، نه من به‌عنوان یک مسؤول در نظام جمهورى اسلامى؛ نه. من به‌عنوان «على خامنه‌اى» به‌عنوان یک طلبه و یک روحانى و به‌عنوان کسى که به مسائل علمى و فکرى در زمینه‌هاى اسلامى، در زمینه‌هاى تاریخى، در زمینه‌هاى سیاسى ذى‌علاقه است. البته مسؤولیت هم خودش یک داستان دیگر و ماجراى دیگرى است. مخاطب اصلى من قشر جوان است و در میان قشر جوان، فرزانگان و نخبگان و اهل دانش و فرهنگ و علم و معرفت و کتاب و نوشتن و گفتن و فهمیدن و پیش رفتن. البته حجاب مسؤولیتهاى مملکتى جلو بسیارى از اینها را مى‌گیرد؛ یعنى خود ما هم نمى‌توانیم این حجاب را بدریم و به آن نقطه‌ى مرکزى سخن دل برسیم. بنابراین حرفهاى زیادى وجود دارد و به قول شاعر مشهدى ما: «یک سینه حرف، موج زند در دهان ما».

بیانات در دیدار از دانشگاه صنعتى شریف ۰۱/۰۹/۱۳۷۸

بعضیها حوصله‌ى حرکت ندارند
من غالبا به خیلى از مجموعه‌هاى دانشجویى که پیشم مى‌آیند، گفته‌ام که عشق و علاقه‌ى من به دانشجو، بخش عمده‌اش ناشى از صفا و صداقت دانشجوست. این صداقت و صفا بایستى در یکایک دانشجویان حفظ شود؛ اما اگر فرض کنیم این هم عملى نیست که در یکایک دانشجویان این صفا و صداقت و صمیمیت و حالت خلوص و پاکى روحى و قلبى محفوظ بماند، لااقل در مجموعه‌ى جنبش دانشجویى این باید محفوظ بماند. این حرکت دانشجویى و بیدارى دانشجویى، نه در گذشته و نه در امروز، هرگز فراگیر همه‌ى دانشجویان نبوده است. بالاخره در محیط دانشگاه، همه یک‌طور نیستند؛ بعضیها حوصله‌ى حرکت ندارند؛ مى‌گویند بگذار کارمان را بکنیم، درسمان را بخوانیم؛ زودتر این ورق‌پاره را بگیریم و مثلا دنبال کارى برویم! این مشمول حرف من نیست. ممکن است اینها هم بسیار جوانان خوبى باشند – اصلا نمى‌خواهم رد کنم – ولى مى‌خواهم بگویم اینها مشمول این حرفى که مى‌زنم – این بیدارى، این خیزش، این جنبش، این حرکتى که عنوان دانشجویى دارد – نیستند. بعضیها هم در محیط دانشجویى هستند که بیش از آن‌که دانشجویى کنند، جوانى مى‌کنند و به عنوان یک کار رایج، دنبال کارهاى جوانى‌اند؛ آن هم نه به‌عنوان «الا اللمم».

این ملت و این نظام براى آینده‌ى خود نیاز به این جوانان دارد
دانشجویان و دانش‌آموزان که جوانان فعال در عرصه‌ى علم و دانش و معرفت و آگاهى‌اند و خود را براى آینده‌ى اداره‌ى کشور در لایه‌هاى مختلف آماده مى‌کنند، در واقع امیدهاى آینده‌ى ملت و جامعه‌اند. یعنى این کشور و این ملت و این نظام براى آینده‌ى خود نیاز به این جوانان دارد. پس یکى از عناصر اصلى براى عزت هر کشور و تأمین آینده‌ى هر کشور، جوانانى هستند که امروز مشغول تحصیلند. هرچه تحصیل اینها، کارکرد اینها، پرورش فکرى و اخلاقى و دینى اینها بهتر و بیشتر باشد، آینده‌ى کشور از همه نظر بیشتر تأمین است؛ علاوه بر این‌که در هر برهه‌اى از زمان هم، دانشجویان و دانش‌آموزان مى‌توانند به تناسب آن برهه و نیازى که کشور در آن برهه و مقطع زمانى دارد، نقش ایفا کنند.

سقوط ملتها همیشه یک امر ناگهانى نیست؛ یک امر تدریجى است
در هر جامعه‌اى مسأله‌ى جوانان یک مسأله‌ى بسیار مهم است. یکى از گرفتاریهاى بزرگ کشورهاى غربى – که گاهى مى‌گویند، گاهى هم کتمان مى‌کنند – مسأله‌ى جوانان آنهاست. شما خیال نکنید که مسأله‌ى جوان – چه دختر و چه پسر – در جوامع غربى حل شده است؛ نه. در بین هزار نفر جوان در آن‌جا، شاید نتوان یک نفر را پیدا کرد که این همه صفا و نورانیت و پاکى و طهارت در او مشاهده شود. خاصیت نظامهاى مبتنى بر مادیت و متکى به ارزش و اهمیت سرمایه و پول و آزادى شهوات، جز آنچه که امروز دارند آن را تجربه مى‌کنند، چیز دیگرى نیست. سقوط ملتها همیشه یک امر ناگهانى نیست؛ یک امر تدریجى است. این امر تدریجى را چشمهاى تیزبین متفکران غربى در امریکا و اروپا مشاهده مى‌کنند. در آن جوامع، جوان به‌طور معمول مایل به بى‌بندوبارى، نابرخوردار از حیا و مایل به ارتکاب جنایت و تجاوز و تعدى تربیت مى‌شود و در فساد اخلاقى غرق است. چنین نسل جوانى براى هر جامعه‌اى، در هر حدى از علم و معرفت و ثروت هم که باشد، مثل موریانه‌اى پایه‌هاى آن جامعه و نظام را مى‌جود و از بین مى‌برد. نقطه‌ى مقابل آن را شما امروز در کشور خودمان مشاهده مى‌کنید؛ شوق جوانى، نورانیت جوانى، صفاى جوانى، دیندارى و ایمان در جوانان؛ پدیده‌اى که از اول انقلاب تا امروز به‌طور مستمر مثل یک رودخانه‌ى زلال و پرخروش در جریان بوده است. جوانان و نوجوانان کشور ما، در دوران جنگ و پس از جنگ توانستند پاکى خودشان را حفظ کنند. بعضى از آمارهایى که عکس این را ادعا مى‌کند، آمارهاى واقعى نیست. نه این‌که من از وجود جریانها و حرکات بدآموز در میان جوانان بى‌اطلاع باشم – نه، من مى‌دانم چه مى‌گذرد – اما در زیر این کفها و این گل و لایها، من جریان عظیم و خروشان نجابت و دیانت و اصالت و نورانیت را هم مشاهده مى‌کنم.

----------

(قربون رهبر مهربونم)

جوان، در آغاز زندگى است
من اکنون خطابم به شما جوانان عزیز است:

شما ذخیره‌ى ارزشمندى از زندگى را در دست و در پیش رو دارید. جوان، در آغاز زندگى است. فرض کنید کشاورزى تازه محصول را به دست آورده و انبارش پر از محصول است؛ با این محصول فراوان و وافر و سالم چگونه عمل خواهد کرد؟ دوگونه ممکن است عمل کند: یک‌طور، کشاورز خردمند و هوشمند و عاقبت‌اندیشى است که سعى مى‌کند این محصول را سالم نگه دارد؛ در آن تفریط نکند؛ اجازه‌ى فاسد شدن به آن را ندهد؛ آن را به‌قدر لازم براى روز نیاز خود حفظ کند؛ به‌قدر لازم از آن مصرف کند و آنچه را که براى بذر مفید است، انتخاب کند تا سالهاى آینده از بذر آن استفاده نماید. یک نفر دیگر هم ممکن است پیدا شود که قدر این انبار پر را نداند و خیال کند که همیشه پر خواهد ماند؛ نه براى حفظ و نگهدارى آن، نه براى مصرف برنامه‌ریزى‌شده‌ى آن و نه براى فکر روزهاى نیاز و احتیاج خود، هیچ‌گونه تلاش و مجاهدتى انجام ندهد. این ناخردمندانه است. البته کسانى هم که ذخیره‌ى انبارشان به آخر رسیده است – یعنى پیرمردان و پیرزنان؛ انسانهایى که در سنین بالا هستند – حس نمى‌کنند که این انبار در حال تمام شدن است. این گرفتارى بزرگ بشر است عزیزان! آنها هم عاقلانه نمى‌اندیشند؛ آنها هم اگر خردمندانه بیندیشند، رفتارها تصحیح، خطاها جبران و راه درست انتخاب خواهد شد؛ اما افسوس! آنها هم گاهى درست فکر نمى‌کنند. ما در آموزش تاریخ و در تجربه‌ى زمان خودمان یافته‌ایم که جوانان بیشتر مى‌توانند، بیشتر مى‌خواهند و بیشتر عمل مى‌کنند. در دوران حکومت صالحان، وضع این‌گونه است. جوان در موارد بسیارى، علاوه بر این‌که تواناییش بیشتر است، همت و اراده‌اش هم از کسانى که عمرى را گذرانده‌اند، بهتر و بیشتر است.

زیباترین آمیزه
براى یک مجموعه‌ى جوان، انسان نمى‌تواند هیچ آمیزه‌اى را زیباتر از آمیزه‌ى علم و معرفت و تحقیق و روشنفکرى و دین و احساسات معنوى و شور دینى و انقلابى فرض کند.

انقلابىِ مثبت باشید!
عزیزان من! جوانان! انقلابى مثبت باشید. دانشگاه باید انقلابیون مثبت پرورش دهد؛ این ملت و این تاریخ به شما نیاز دارد؛ باید خودتان را آماده کنید. اگر شما در میدان باشید، آینده‌ى بسیار درخشانى در انتظار این کشور است. ما امروز از لحاظ بعضى از امتیازات در دنیا بى‌نظیریم؛ از لحاظ بعضى از امتیازات هم کم‌نظیریم. ما از لحاظ موقعیت سوق‌الجیشى، از لحاظ ارتباط و اتصال این دو بخش عالم و از لحاظ وقوع در منطقه‌اى که از لحاظ اقلیمى داراى شرایط بسیار متنوعى است و براى انواع و اقسام کار آماده است، جزو کشورهاى کم‌نظیریم. از لحاظ بعضى از منابع در دنیا بى‌نظیریم؛ حداقل از لحاظ اجتماع این همه منابع گوناگون زیر زمینى در دنیا بى‌نظیریم؛ نفت و گاز و امثال این منابع از یک طرف، منبع نیروى انسانى از طرف دیگر. ما این همه جوان داریم، آن هم نه جوان گیج بى‌استعداد. جوان ایرانى، جوان بااستعداد و هوشیار و آگاه است.

بسیارى از این کجرویها ناشى از کمبود آگاهى است
من کلا به جوانها و بخصوص به دانشجویان و طلاب توصیه مى‌کنم که آگاهیهاى خودشان را افزایش دهند. بسیارى از این کجرویهایى که شما ملاحظه مى‌کنید، ناشى از کمبود آگاهى است. نسل امروز – به‌ویژه نسل جوان ما – باید از تاریخ کشورش اطلاع داشته باشد؛ بخصوص از زمان مشروطیت به این طرف را بداند. شما در هر رشته‌اى که تحصیل مى‌کنید، چون جزو نخبگان جامعه هستید – بعد از این هم ان‌شاءالله جزو نخبگان برتر خواهید بود – باید بدانید که کشور شما در چه موقعیتى قرار داشته و دارد. شما باید بخصوص تاریخ رژیم گذشته را بدانید.
من گمانم این است هر کسى، هر جوانى و هر دانشجویى که بداند این انقلاب و این نظام، کشور را از دست چه گرگهاى خون‌آشامى گرفته و چه زحماتى را در این بیست‌ودو سال تحمل کرده تا به این‌جا رسیده و چه دشمنیهایى با آن شده و الان هم در کمین آن است، کاملا مى‌فهمد که در این نظام چه باید بکند. یعنى وظیفه‌ى خودش را حس مى‌کند و تشخیص مى‌دهد. جوان ایرانى، هم روشن‌بین و باهوش است، هم سیاسى است. لذا جاى ابهام باقى نمى‌ماند. بنابراین، علاجى که من پیشنهاد مى‌کنم، کتابخوانى، افزایش مطالعه و کشاندن اجتماعات دانشجویى به بحثهاى صحیح و حقیقى – نه بحثهاى انحرافى – است. البته بحث خودسازى و درون‌سازى و نورانى کردن دل و امثال اینها هم بحثهاى مفصلى است که در جاى خود باید مورد تأکید قرار گیرد.