تبیان، دستیار زندگی

مهم ترين دليل هاى فضيلت و برترى ابوبكر دليل هاى اهل سنّت در برترى ابوبكر در كتاب مواقف و شرح مواقف چنين آمده است: مقصد پنجم: درباره برترين مردم بعد از رسول خدا صلى اللّه عليه وآله است. ما و بيشتر علماى پيشين معتزله ابوبكر را برتر مى دانيم و به اعتقاد شيعه و بيشتر علماى متأخر معتزله، على برترين فرد پس از رسول خدا صلى اللّه عليه وآله است(1). بنا بر آن چه كه پيش تر گفتيم، روشن شد كه دلايل اهل سنّت بر امامت ابوبكر اجماع و افضليّت است، البتّه اگر افضليّت او را معتبر بدانند و هيچ حديث و سفارشى از پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله بر امامت ابوبكر نداشته باشند. ما در اثبات امامت امير مؤمنان على عليه الصلاة والسلام از هر سه طريق (نص صريح پيامبر صلى اللّه عليه وآله، اجماع و افضليت) مى توانيم به نتيجه برسيم اما اين جا از ذكر آن ها صرف نظر مى كنيم. آنان اعتراف مى كنند كه هيچ حديث و كلام صريحى از پيامبر اكرم صلى اللّه عليه وآله بر امامت ابوبكر وجود ندارد. بنا بر اين بر امامت ابوبكر فقط دو طريق ادعاى افضليت و اجماع باقى مى ماند. اينك دليل هايى را كه در مورد افضليت ابوبكر ارائه كرده اند بررسى مى كنيم: (1) شرح المواقف: 8 / 365.

دليل سوم سومين دليل براى برترى ابوبكر، حديثى است كه از پيامبر اكرم صلى اللّه عليه وآله نقل شده است كه حضرتش به ابى الدرداء فرمود: «واللّه ما طلعت شمس ولا غربت بعد النبيين والمرسلين على رجل أفضل من أبي بكر». «به خدا سوگند! بعد از پيامبران، خورشيد بر مردى بهتر از ابوبكر طلوع و غروب نكرده است»(1). در حقيقت اين حديث صلاحيّت دارد كه بر امامت ابوبكر صراحت و تأكيد داشته باشد و با اين حديث، ابوبكر از على عليه السلام افضل و برتر خواهد بود و عقل نيز مقدم كردن انسان معمولى را بر صاحب فضيلت و يا مقدم كردن صاحب فضيلت را بر كسى كه فضيلتش بيشتر است قبيح مى داند. پس تنها كسى كه بايد بعد از رسول خدا صلى اللّه عليه وآله به خلافت برسد ابوبكر است. (1) كنز العمال: 11 / 557 ، تاريخ بغداد: 12 / 433، تاريخ مدينة دمشق: 30 / 208. نقد و بررسى دليل سوم سومين دليل حديثى است كه رسول خدا صلى اللّه عليه وآله به ابى الدرداء فرمود: «آفتاب بعد از پيامبران و رسولان بر هيچ مردى بهتر از ابوبكر طلوع و غروب نكرده است». اين حديث نزد اهل سنّت به شدّت ضعيف است. طبرانى آن را در اوسط با سندى روايت كرده است كه هيثمى درباره آن مى گويد: در سند حديث، اسماعيل بن يحيى تيمى است و او مردى دروغگوست. هيثمى همين حديث را در مجمع الزوائد با سند ديگرى از طبرانى روايت كرده و مى گويد: يكى از راويان اين حديث بقيّة بن الوليد است و او مردى ضعيف و حيله گر است(1). از اين رو، اين حديث در نزد علماى علم رجال اعتبار و ارزشى ندارد. (1) مجمع الزوائد: 9 / 44.  خلافت ابو بکر در ترازوي نقد حضرت آيت الله سيد علي ميلاني الحمد لله رب العالمين سيد سعيد خاتمي

دليل هفتم هفتمين دليل سخنى است كه پيامبر اكرم صلى اللّه عليه وآله در مورد شيخين بيان نمود، آن جا كه فرمود: «خير اُمّتي ابوبكر ثمّ عمر»(1). «بهترين امّت من، ابوبكر و پس از او عمر مى باشند». اين حديثى است كه اهل سنّت در كتاب هايشان آن را روايت كرده اند. (1) تاريخ مدينة دمشق: 30 / 376. نقد و بررسى دليل هفتم هفتمين دليل آن ها فرمايش رسول خدا صلى اللّه عليه وآله است كه: «بهترين امّت من ابوبكر و عمر هستند». اين حديث را با همين عبارت قاضى ايجى و شارح آن و ديگران روايت كرده اند، ولى اين حديث چنين نيست، بلكه ادامه اى دارد، ولى آن ها دنباله آن را ذكر نكرده اند تا بتوانند استدلالشان را تمام كنند. متن كامل حديث اين گونه است: «عن عائشة قلت: يا رسول اللّه! من خير الناس بعدك؟ قال: ابوبكر. قلت: ثمّ من؟ قال: عمر». «عايشه مى گويد: به رسول خدا صلى اللّه عليه وآله گفتم: اى رسول خدا! بعد از شما بهترين مردم چه كسى است؟ فرمود: ابوبكر. گفتم: پس از او چه كسى بهترين اُمّت شماست؟ فرمود: عمر». اين همان بخش از حديث است كه اهل سنّت به آن استدلال كرده اند، ولى در آن مجلس حضرت زهرا سلام اللّه عليها نيز حضور داشت و ايشان از پدر بزرگوارش سؤال كرد: اى رسول خدا! چرا درباره على چيزى نفرموديد؟ پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله فرمود: «يا فاطمة! علي نفسي، فمن رأيتيه يقول في نفسه شيئاً؟». «اى فاطمه! على به منزله جان من است، تو چه كسى را ديده اى كه درباره خودش سخنى بگويد». پس اهل سنّت به بخش اول اين حديث به خاطر اين كه نام ابوبكر و عمر آمده است، استدلال مى كنند و آن را دليل بر امامت آن ها مى دانند، ولى دنباله حديث را ساقط كرده و گويا نمى دانستند كه روزى كسى به اين حديث نگاه خواهد كرد و تمام روايت را خواهد ديد و به منابع آن دسترسى خواهد يافت. با همه اين سخنان، اين حديث از جهت سند ضعيف است، براى آگاهى از اين موضوع مى توانيد به كتاب تنزيه الشريعة المرفوعة عن الاحاديث الشنيعة الموضوعة(1) مراجعه كنيد. (1) تنزيه الشريعة المرفوعة عن الاحاديث الشنيعة الموضوعة: 1 / 367.  خلافت ابو بکر در ترازوي نقد حضرت آيت الله سيد علي ميلاني الحمد لله رب العالمين سيد سعيد خاتمي