تبیان، دستیار زندگی

 صبر بسیار بباید پدر پیر فلک را

تا دگر مادر گیتی چو تو فرزند بزاید 

به نام خدا

همزمان با میلاد سیدة نساء العالمین ، میلاد پر برکت فرزند ایشان حضرت امام خمینی (ره) هم هست

انجمن حوزه علمیه بر خود تکلیف می داند در این راستا اطلاع رسانی لازم را انجام دهد

شما هم اگر از امام (ره) بزرگ پرچمدار حوزه مطلبی از اینترنت و اطلاع خودتون دارید

ما را یاری رسانید

هـ ـ امام خمینی و انواع آزادی

1- آزادی اجتماعی: هم چنان كه قبلاً گفته شد آزادی تجویزی نزد امام خمینی به حوزه ای از عدم مداخله ها تعلق دارد كه دارای مرز و حدودی است. اما این كه كلیت و اجزای این حدود چگونه تعیین می شود نیازمند مراجعه به سخنان و آثار ایشان است.

1/1- آزادی بیان و عقیده: یكی از مهم ترین موارد در آزادی های سیاسی و اجتماعی, آزادیِ سیاسی و بیان و احیاناً نشر آن است. چرا كه آزادی های ماقبل بیان, مانند آزادی تفكر و اندیشیدن, در برخی از موارد غیر اختیاری است و از سوی دیگر امكان اطلاع یافتن و جلوگیری كردن از آن هم وجود ندارد, مادام كه به صورت بیان یا نوشتار در جامعه پخش نگردد. در اندیشه سیاسی امام خمینی, (اظهار عقیده و آزادی بیان) برای كلیه افراد, گروه ها و احزاب سیاسی مجاز است و این تجویز اختصاصی به طرفداران نظام اسلامی ندارد. در سخنی از ایشان, در جمهوری اسلامی, اقلیت های مذهبی و حتی كمونیست ها نیز در بیان عقاید خود آزادند.19آن چه كه حدود و ثغور چنین نمادی از آزادی را معین می كند همان (به خطر نیفتادن مصالح ملت) است. امام در پاسخ به این سؤال كه: در مورد آزادی بیان و عقیده, شما چه حدودی را در نظر دارید? آیا فكر می كنید باید محدودیت هایی قائل شد یا نه فرمود: اگر چنان چه مضرّ به حال ملت نباشد, بیان همه چیز آزاد است, چیزهایی آزاد نیست كه مضرِّ به حال ملت ما باشد. 20 و در جایی در پاسخ به این پرسش كه آیا فكر می كنید كه گروه های چپ و ماركسیست آزادی فعالیت خواهند داشت افزود:

اگر مضرِّ به حال ملت باشد جلوگیری می شود, اگر نباشد و فقط اظهار عقیده باشد مانعی ندارد همه مردم آزادند مگر حزبی كه مخالف با مصلحت مملكت باشد. 21

2 /1- اقلیت های مذهبی: در اندیشه امام خمینی, اقلیت های مذهبی اعمّ از (زرتشتی, یهودی, نصاری و سنی)22, (برادران ایمانی ما هستند)23 و در (اجرای آداب دینی و اجتماعی خود آزادند.)24, (حكومت اسلامی نیز موظف است از حقوق و امنیت آن ها حمایت كند.)25آنان جملگی ایرانی اند و همانند هر ایرانی دیگر از (حق تعیین وكیل, حق رأی, حق اظهار بیان و عقیده)26 برخوردارند.

3/1- آزادی زنان: به عقیده امام خمینی, اولاً: از نظر (حقوق انسانی, تفاوتی بین زن و مرد نیست, چرا كه هر دو انسان اند)27از این رو, زن همانند مرد از حق آزادی برخوردار است; ثانیاً: از آن جا كه (عنایت اسلام نسبت به زن بیش تر از مرد است)28 زنان حقوق گسترده تری دارند. (حق تحصیل, حق كار, حق مالكیت, حق رأی دادن, حق رأی گرفتن, حق انتخاب كردن و حق انتخاب شدن)29 از جمله حقوق مسلمی است كه برای زنان ثابت است; ثالثاً: آزادی زن تنها در جایی محدود می گردد كه (زن به ملعبه مردان)30 مبدل گردد و حرام و مفسده در جامعه گسترش یابد. اسلام با آزادی زن نه تنها موافق است بلكه خود پایه گذار آزادی زن در تمام ابعاد وجودی زن است 31

4 /1. آزادی مطبوعات: امام معتقد بود مطبوعات می توانند با طرح نظرات افراد و گروه ها, به تقویب نظام همت گمارند, چرا كه (امور سیاسی بی مباحثه به مقصد نمی رسد).32 لسان مطبوعات باید (لسان نصیحت)33, (لسان انتقاد) باشد. مرز آزادی مطبوعات (تضعیف جمهوری اسلامی), (توطئه علیه انقلاب) و (انتقام)34 است.آزادی قلم و آزادی بیان معنایش این نیست كه كسی بر ضد مصلحت كشور قلمش آزاد است كه بنویسد. برخلاف انقلابی كه مردم خون پایش داده اند, بنویسد. همچو آزادی صحیح نیست, قلم آزاد است كه مسائل را بنویسد لكن نه این كه توطئه برضد انقلاب بكند ما برای مطبوعاتی احترام قائل هستیم كه بفهمد آزادی بیان و آزادی قلم یعنی چه.35

5 /1- انتخابات: چنان كه قبلاً اشاره شد امام خمینی انتخاب كردن و یا انتخاب شدن را از حقوق اولیه انسان می داند. از این رو, آدمی آزاد است تا در (محیطی آزاد و بدون هیچ گونه فشار, زور, تهدید و تطمیع)36 در انتخابات شركت جوید.همان طور كه بارها گفته ام مردم در انتخابات آزادند و احتیاج به قیم ندارند و هیچ فرد و یا گروه و دسته ای, حق تحمیل فرد و یا افرادی را به مردم ندارد. جامعه اسلامی ایران كه با درایت و رشد سیاسی خود جمهوری اسلامی و ارزش های والای آن وحاكمیت قوانین خدا را پذیرفته اند و به این بیعت و این پیمان بزرگ وفادار مانده اند, مسلم قدرت تشخیص و انتخاب كاندیدای اصلح را دارند. البته مشورت در كارها از دستورات اسلامی است.)37از این رو حكومت آرمانی امام خمینی, حكومتی است كه اولاً: ماهیتاً مانع آزادی های مدنی مردم نباشد; (نفی سلطنت) و ثانیاً: به چنین آزادی هایی, در چهارچوب حقوق بشر و شریعت اسلام احترام گذارد و از آن ها محافظت نماید( جمهوری اسلامی.(

- آزادی فردی یا حریم خصوصی : فرمان هشت ماده ای امام خمینی كه در مورخه24/9/61 خطاب به قوه قضائیه و تمام ارگان های اجرایی در مورد اسلامی شدن قوانین و عملكرد ها, صادر شد, در واقع منشور آزادی های انسان در حریم شخصی است. ایشان در این فرمان با تأكید بر این كه (حال فعلی اشخاص با غمض عین از بعضی لغزش هایی كه در رژیم سابق داشته اند) فرمود:

ـ هیچ كس حق ندارد كسی را بدون حكم قاضی كه از روی موازین شرعیه باید باشد توقیف كند یا احضار نماید. هر چند مدت توقیف كم باشد. توقیف یا احضار به عنف جرم است و موجب تعزیر شرعی است.

ـ هیچ كس حق ندارد در مالِ كسی چه منقول و چه غیرمنقول و در مورد حق كسی دخل و تصرف كند یا توقیف و مصادره نماید مگر به حكم حاكم شرع, آن هم پس از بررسی دقیق ثبوت حكم از نظر شرعی

ـ هیچ كس حق ندارد به خانه یا مغازه و یا محل كار شخصی كسی بدون اذن صاحب آن ها وارد شود یا كسی را جلب كند یا به نام كشف جرم یا ارتكاب گناه تعقیب و مراقبت نماید و یا نسبت به فردی اهانت نموده و اعمال غیرانسانی ـ اسلامی مرتكب شود, یا به تلفن یا نوار ضبط صوت دیگری به نام كشف جرم یا كشف مركز گناه گوش كند و یا برای كشف گناه و جرم هر چند گناه بزرگ باشد, شنود بگذارد و یا دنبال اسرار مردم باشد و تجسس از گناهان غیر نماید یا اسراری كه از غیر به او رسیده ولو برای یك نفر فاش كند. تمام این ها جرم و گناه است و بعضی از آن ها چون اشاعه فحشا و گناهان از كبائر بسیار بزرگ است و مرتكبین هر یك از امور فوق مجرم و مستحق تعزیر شرعی هستند و بعضی از آنها موجب حد شرعی می باشد.

محدوده این آزادی اشاره كرده و فرمودند:

آنچه ذكر شد و ممنوع اعلام شد, در غیر مواردی است كه در رابطه با توطئه ها و گروهك های مخالف اسلام و نظام جمهوری اسلامی است كه در خانه های امن و تیمی برای بر اندازی نظام جمهوری اسلامی و ترور شخصیت های مجاهد و مردم بی گناه كوچه و بازار و برای نقشه های خراب كاری و افساد فی الارض اجتماع می كنند و محارب خدا و رسول می باشند, كه با آنان در هر نقطه كه باشند و هم چنین در جمیع ارگان های دولتی و دستگاه های قضائی و دانشگاه ها و دانشكده ها و دیگر مراكز با قاطعیت و شدت عمل ولی با احتیاط كامل باید عمل شود, لكن تحت ضوابط شرعیه و موافق دستور دادستان ها و دادگاه ها, چرا كه تعدی از حدود شرعیه حتی نسبت به آنان نیز جایز نیست, چنان چه مسامحه و سهل انگاری نیز نباید شود. و در عین حال مأمورین باید خارج از حدود مأموریت كه آن هم منحصر است به محدوده سركوبی آنان حسب ضوابط مقرره و جهات شرعیه, عملی انجام ندهند. و مؤكداً تذكر داده می شود كه اگر برای كشف خانه های تیمی و مراكز جاسوسی و افساد علیه نظام جمهوری اسلامی از روی خطا و اشتباه به منزل شخصی یا محل كار كسی وارد شدند و در آن جا با آلت لهو یا آلات قمار و فحشا وسایرجهات انحرافی مثل مواد مخدره برخورد كردند حق ندارند آن را پیش دیگران افشاكنند, چرا كه اشاعه فحشا از بزرگ ترین گناهان كبیره است و هیچ كس حق ندارد هتك حرمت مسلمان و تعدی از ضوابط شرعیه نماید. فقط باید به وظیفه نهی از منكر به نحوی كه دراسلام مقرر است عمل نمایند و حق جلب یا بازداشت یا ضرب و شتم صاحبان خانه و ساكنان آن را ندارند و تعدی از حدود الهی ظلم است و موجب تعزیز و گاهی تقاص می باشد. و اما كسانی كه معلوم شود شغل آنان جمع مواد مخدره و پخش بین مردم است, در حكم مفسد فی الارض و مصداق ساعی در ارض برای فساد و هلاك حرث و نسل است و باید علاوه بر ضبط آن چه از این قبیل موجود است آنان را به مقامات قضائی معرفی كنند. و هم چنین هیچ یك از قضات حق ندارند ابتدائاً حكمی صادر نمایند كه به وسیله آن مأموران اجرا اجازه داشته باشند به منازل یا محل های كار افراد وارد شوند كه نه خانه امن و تیمی است و نه محل توطئه های دیگر علیه نظام جمهوری اسلام, كه صادر كننده و اجرا كننده چنین حكمی مورد تعقیب قانونی و شرعی است. 38

امام خمینی در بحث ولایت فقیه نیز بین مسائل اجتماعی و حریم شخصی افراد تمایز قائل می شود و زندگی خصوصی افراد را مشمول گستره ولایت فقیه نمی داند.

در جنبه های مربوط به حكومت تمامی آن چه در اختیار رسول الله و امامان پس از او ـ صلوات الله علیهم اجمعین ـ بوده, در اختیار فقیه عادل است ولی اگر برای پیامبر و امامان معصوم(ع) ولایتی نه از جهت حكومت ثابت بشود [این ولایت برای فقیه] ثابت نیست. پس اگر معتقد شویم كه معصوم ولایت بر طلاق همسر مرد یا فروش مال او یا گرفتن آن را دارد حتی اگر مصلحت عمومی هم چنین اقتضا نكرده باشد این ولایت برای فقیه ثابت نیست. 39

1- صحیفه نور, ج7, ص181.

2- همان, ج12, ص115.

3- همان, ج10, ص55.

4- همان, ج9, ص257.

5- همان, ص143.

6- بیانات امام پس از آزادی از زندان, 43/2/25.

7- همان.

8- نامه سرگشاده امام به هویدا, 46/1/27.

9- روح الله موسوی خمینی, طلب و اراده, ترجمه احمد فهری (تهران, مركز انتشارات فرهنگی و علمی ,1362) ص74.

10- حمید حیدری, آزادی در اندیشه سیاسی امام خمینی, پژوهشنامه متین, شماره 2, ص120.

11- جایگاه آزادی در نظام سیاسی, مجله معرفت, شماره 26 (میزگرد)

12- صحیفه نور, ج9, ص85. البته عده ای با استناد به این كلام, دیدگاه امام و آیزایا برلین در باب آزادی را یكی دانسته اند كه درست به نظر نمی رسد. چرا كه در اندیشه امام حق مولود غایت انسان و عالم و نیز مولود مسئله فاعلیت است و آزادی باید مبتنی بر چنین حقی قرار گیرد. در این صورت تفسیر امام از آزادی با آزادی برلین كه آزادی سلبی و منفی است تفاوت ماهوی پیدا می كند.

13- امام خمینی و آزادی سیاسی, همشهری, مورخ 78/3/11.

14- صحیفه نور, ج12, ص103.

15- همان, ج2, ص130.

16- همان, ص67.

17- همان, ج4, ص76.

18- همان, ج2, ص125 ـ 126.

19- همان, ج3, ص48.

20- همان, ج4, ص258.

21- همان, ص258.

22- همان, ج6, ص98.

23- همان, ج4, ص161.

24- همان, ج3, ص103.

25- همان.

26- همان, ج4, ص205.

27- همان, ج3, ص49.

28- همان, ج5, ص221.

29- همان, ج4, ص33 ـ 34.

30- همان, ج3, ص88.

31- همان, ج4 ص192.

32- همان, ج17, ص268 ـ 267.

33- همان, ج20, ص37.

34- همان, ج19, ص216.

35- بیانات امام درجمع كاركنان روزنامه كیهان, 26/2/58.

36- همان, ج1, ص24.

37- همان, ج20, ص194.

38- همان, ج17, ص105, 106, 107.

39- البیع, ج2, ص466 و 489.



اداره کل تبلیغات اسلامی استان مازندران – واحد پژوهش

من هم میلاد مبارک حضرت امام خمینی رو به همه دوستداران ایشون و تمام مسلمانان جهان که امام باعث سرافرازی اونها شدن تبریک میگم.