تبیان، دستیار زندگی

چرا پیامبر فدک را به فاطمه هدیه کرد؟ به چه علت املاك و مزارع سنگین قیمت فدك را به فاطمه (علیهاالسلام) بخشید؟ پیامبر چه دوراندیشی در این زمینه می فرمود؟ آیا غاصبان خلافت علی متوجه مقصود پیامبر شدند؟و....

بجز هدایاى فوق العاده معنوى كه پیغمبر اكرم(صلی الله علیه و آله)‏ به دخترش فاطمه زهرا(سلام الله علیها) داد كه هر كدام از دیگرى گرانبهاتر و پر ارزشتر بود كه بعضى از آن‏ها در تاریخ ضبط شده مانند تسبیح حضرت فاطمه(سلام الله علیها) و بعضى را ما نمى‏دانیم یك هدیه ظاهرا مادى نیز به او داد و عجب اینكه این هدیه نیز به فرمان خدا صورت گرفت چنانكه در حدیث زیر آمده است:

«سیوطى» در درالمنثور نقل مى‏كند: هنگامى كه آیه شریفه «و آت ذالقربى حقه»: «حق ذى القربى (نزدیكان) را ادا كن» پیغمبر(صلی الله علیه و آله) فاطمه(سلام الله علیها)‏ را صدا زد و سرزمین «فدك» را به او واگذار كرد.

از مطالعه ى زندگى رسول خدا به خوبى استفاده مى شود كه علاقه مند به مال و ثروت نبود و در جمع و ذخیره اموال كوشش نمى كرد، بلكه اموالش را در راه هدف یعنى ترویج خداپرستى به مصرف مى رساند. مگر همین پیغمبر نبود كه اموال و ثروت بى حد و حصر خدیجه را در راه ترویج همین هدف مصرف مى كرد و خودش و داماد و دخترش در كمال مضیقه و سختى زندگى مى كردند و گاهى از شدت گرسنگى سنگ بر شكم مباركش مى بست؟ پیغمبر (صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم) از آن افرادى نبود كه بخواهد از موقعیتش استفاده كند و براى فرزندانش املاك و مستغلات تهیه كند. مگر همین پیغمبر نبود كه میل نداشت دختر عزیزش یك پرده ى پشمى بر در اتاقش بیاویزد و دستنبد نقره به دست حسن و حسین (علیهماالسلام) و گردن بندى به گردن خویش بیفكند؟

این مطلب شایان توجه است كه با آن همه سختگیرى ها كه نسبت به زندگى داخلى خودش و دخترش داشت، به چه علت املاك و مزارع سنگین قیمت فدك را به فاطمه (علیهاالسلام) بخشید؟ این كار غیر عادى آن حضرت نمى تواند بى جهت باشد. در علت قضیه مى توان گفت: پیغمبر اكرم از جانب خدا مامور بود كه على (علیه السلام) را به خلافت و جانشینى خودش تعیین كند و مى دانست كه مردم به آسانى زیر بار زمامدارى او نمى روند و براى خلافتش كارشكنى خواهند كرد. مى دانست كه بسیارى از خانواده هاى عرب نسبت به حضرت على عقده هائى دارند، زیرا على(علیه السلام) مرد شمشیر و عدالت است و كمتر خانواده اى است كه یكنفر یا چند نفرشان در زمان كفر به دست آن جناب كشته نشده باشد.

پیغمبر اسلام مى دانست كه براى خلافت و اداره ى ملت بودجه لازم است و با آن اوضاع و شرائط تهیه ى فورى بودجه كار دشوارى است. مى دانست كه حضرت على اگر بتواند به فقرا و درماندگان كمك كند و نیازمندى هاى جامعه را برطرف سازد، كدورت ها تا حدى بر طرف و دلها به سویش متمایل خواهد شد.

یعنی بخشیدن فدك به فاطمه(سلام الله علیها)‏ یك مسأله ساده نبود، پشتوانه‏اى بود براى مسأله ولایت على(علیه السلام)‏ و سندى براى تحكیم و تثبیت مقام والاى این خانواده بود.

از این رهگذر بود كه فدك را به فاطمه علیهاالسلام بخشید و در واقع در اختیار خلیفه ى آینده اش قرار داد تا درآمد سرشارش را در بین فقرا و درماندگان تقسیم كند، شاید كینه و كدورت هاى دیرینه خودشان را فراموش كنند و متوجه بیت حضرت على گردند. در اوضاع بحرانى آغاز خلافت، از آن اموال استفاده كند و در راه پیشبرد هدف رسول خدا از آنها بهره بردارى نماید. در واقع مى توان گفت: فدك را تنها به حضرت فاطمه نبخشید بلكه به خانه ى ولایت تقدیم نمود تا بدان وسیله به بودجه ى اقتصادى خلافت كمك نموده باشد.

آری پیامبر با اهداف مشخص هدیه مادی و معنوی به دخترش بخشید اما دشمنان اهل بیت همانطور که حکومت علی را از او گرفتند، حق فاطمه را نیز پایمال کرده و آن را حق خود می دانستند. البته این موضوع خود به عنوان سندی مهم در تاریخ اسلام برای دشمنان این خاندان درباره تضییع حق اهل بیت ثبت شد.

منابع:

برترین بانوى جهان فاطمه زهرا(سلام الله علیها)؛ آیت الله مكارم شیرازى

بانوى نمونه اسلام فاطمه زهرا (سلام الله علیها)؛ ابراهیم امینی