سلام

روند تاپیك هدف را مشخص خواهد كرد...پس چیزی نمیگم و مینشینیم سر كلاس ...فقط برای هر كسی سوال پیش اومد حتما بیان كنه تا بحث كنیم.

سرمشق از سخنان حضرت على (علیه السلام)

اخلاق و گنج هاى روزى

قال على (علیه السلام):

«فى سَعَةِ الاَْخْلاقِ كُنُوزُ الاَْرْزاقِ»;

«اخلاق خوش كلید گنج هاى روزى است»

1. میزان الحكمة، باب 1114، حدیث 5079، (جلد سوم، صفحه 151).

شرح و تفسیر

 حسن خلق، خوشرویى، ادب، برخورد مناسب با مردم، از اساسى ترین مسایل اسلام است. روایات زیاد با تعبیرات كم نظیر و تأكیدات فراوان نشان مى دهد كه پیامبر (صلى الله علیه وآله)اهمیّت بسیار زیادى براى حُسن خُلق قایل بوده است. متأسّفانه در میان گروهى از مسلمانان یا به این مسأله اهمیّت داده نمى شود، یا بر خلاف آن عمل مى شود تا آن جا كه بعضى خیال مى كنند كه آدم خوب باید عبوس، ترشرو، خشن، خشك و بداخلاق باشد! در حالى كه این اشتباه بزرگى است.

در واقع آنچه در این روایت آمده یكى از فواید دنیوى اخلاق خوش است. تجربه نشان داده كسانى كه اخلاق خوشى داشته اند، كار و زندگی آن ها هم رونق داشته است. چهل سال قبل آمارى از رونق كسب و كار برخى از كسبه دیدم كه طبق آن آمار، كسبه خوش اخلاق 70% و كسبه بداخلاق 30% موفّق بودند; یعنى سهم خوش اخلافى 40% است! چرا كه حسن خلق مردم را به سوى خود مى كشاند و اخلاق بد دافعه دارد.

همه مسلمانان مخصوصاً كسانى كه با مردم برخورد بیش ترى دارند باید اخلاقى نیكو داشته باشند، كه اخلاق خوش هم جامعه را آباد مى سازد و هم باعث طول عمر مى شود، چنانكه در حدیث آمده است: «اِنَّ الْبِرَّ وَ حُسْنَ الْخُلْقِ یَعْمُرانِ الدّیارَ وَ یَزیدانِ فِى الاَْعْمارِ»

یا علی

سلام
موضوع : آموزش و تربیت

امام علی علیه السلام:
و معلم نفسه و مودبها احق بالاجلال من معلم الناس و مودبهم». (نهج البلاغه/ قصار 37)

كسی كه به خودش آموزش می‌دهد و خود را تربیت می‌كند، بیشتر از معلم و مربی دیگران سزاوار احترام و بزرگداشت است.

یا علی

سلام

و اما سرمشق امروزمون :

حساب رس خود باشیم!

قال على (علیه السلام):

«مَنْ حاسَبَ نَفْسَهُ رَبِحَ، وَ مَنْ غَفَلَ عَنْها خَسِرَ»;

«هر كس به محاسبه اعمال خویش بپردازد سود مى برد و هر كس از آن غافل شود زیان مى كند».

نهج البلاغه، كلمات قصار، شماره 208.

شرح و تفسیر

«محاسبه» در روایات اسلامى مورد تأكید ویژه اى قرار گرفته است و علماء سیر و سلوك پافشارى زیادى نسبت به آن مى كنند. محاسبه چیست؟

در پاسخ باید بگوییم: انسان در طول عمر خویش سرمایه هاى مهمّى دارد كه مشغول خرج كردن و هزینه نمودن آن هاست، محاسبه آن است كه مراقب باشد در مقابل هزینه نمودن این سرمایه هاى مهمّ، چه چیزى به دست مى آورد؟ آیا سرمایه هاى باارزشى همچون عمر، عقل، مذهب، ایمان و مانند آن را خوب به كار مى گیرد؟ خداوند اهل حساب و كتاب است و با این كه علم او بى پایان است، براى همه انسان ها نامه عمل درست كرده، و اعمال و رفتار و كردار و عقاید آن ها را مورد محاسبه قرار مى دهد و چه نامه اعمال دقیق و منظّمى كه كوچك ترین اعمال انسان در آن از قلم نمى افتد.

تمام نظام هستى بر اساس حساب و كتاب حركت مى كند. پس چرا انسان، كه حتّى قطره اى از اقیانوس عالم هستى محسوب نمى شود، اهل حساب و كتاب نباشد؟!

ما باید خویشتن را هر روز، یا هفته اى یكبار، یا ماهى یكبار به حساب رسى بكشیم; چقدر عبادت خالص انجام داده ایم؟ چقدر به مردم خدمت كرده ایم؟ چه اندازه از حق و حقوق خود گذشت كرده ایم؟ آیا حق و حقوقى از دیگران پایمال نكرده ایم؟ آیا به دیگران بدهكار نیستم؟ و صدها سؤال دیگر; چون اگر اهل حساب و كتاب نباشیم شكست مى خوریم. ناگهان متوجّه مى شویم تمام سرمایه از كف رفته و در مقابل هیچ چیز به دست نیاورده ایم!

با این توضیح روشن شد كه چگونه شخصى كه به محاسبه نفس خویش مى پردازد سود مى برد و به چه شكل كسى كه از محاسبه خویشتن غافل مى شود زیان مى كند و خسران مى بیند.

سلام

و اما درس امروزمون:

حقّ تقوى چیست؟

قال على (علیه السلام):

«مافاتَ الْیَوْمَ مِنَ الرِّزْقِ رُجِىَ غَداً زیا دَتُهُ، وَ ما فاتَ اَمْسِ مِنَ الْعُمُرِ لَمْ یُرْجَ الْیَوْمَ رَجْعَتُهُ. اَلرَّجاءُ مَعَ الْجائى وَ الْیَأْسُ مَعَ الْماضى،

فَـ(اتَّقُوا اللهَ حَقَّ تُقاتِه وَ لاتَمُوتُنَّ اِلاّ وَ اَنْتُمْ مُسْلِمُونَ)»;

«آنچه امروز از بهره دنیا كم شده ممكن است فردا اضافه گردد، ولى آنچه دیروز از عمر گذشته، امروز امید بازگشتن آن نیست. امید به آینده است و نومیدى از گذشته!

نهج البلاغه، خطبه 114

پس آن گونه كه شایسته است از خدا بترسید و نمیرید مگر این كه مسلمان باشید»

سوره آل عمران، آیه 102

شرح و تفسیر

حضرت در روایت فوق ابتدا یكى از ضعف هاى اجتماعى را مطرح مى كند، و آن این كه: مردم نسبت به از دست دادن امكانات مادّى، كه قابل جبران است، حسّاس هستند و بر آن افسوس مى خورند، امّا در مورد هدر رفتن سرمایه عمرشان، كه قابل جبران نیست، حسّاسیّتى ندارند. در حالى كه به مقتضى عقل، انسان نسبت به آنچه گذشته و قابل بازگشت نیست باید افسوس بخورد و درسى از گذشته بگیرد و قدر باقى مانده عمرش را بداند و زاد و توشه اى مهیّا سازد.

حضرت سپس به آیه 102 سوره آل عمران استدلال مى كند و به مردم سفارش مى نماید كه «حقّ تقوى» را مراعات نموده، سعى كنند عاقبت به خیر شوند و با اسلام بمیرند.

سؤال: امام (علیه السلام) مى فرماید: حق تقوى را به جا آورید، حق تقوى چیست؟

پاسخ: در این مورد بین مفسّران قرآن اختلاف است، ولى آنچه مسلّم است این كه حقّ تقوى یك مرتبه عالى از تقوى است. در حدیثى از امام صادق (علیه السلام) حق تقوى چنین بیان شده است:

«اَنْ یُطاعَ فَلا یُعْصى وَ یُذْكَرَ فَلا یُنْسى وَ یُشْكَرَ فَلا یُكْفَرْ; حق تقوى و پرهیزكارى این است كه پیوسته اطاعت فرمان خداوند كنى و هیچ گاه معصیت ننمایى، همواره به یاد او باشى و او را فراموش نكنى، و در برابر نعمت هاى او شكرگزار باشى و كفران نعمت ننمایى».

سه نكته به عنوان «حق تقوى» در روایت امام صادق (علیه السلام) بیان شده است، كه مهم تر از همه مسأله ذكر و یاد خدا است. ذكر خدا سرچشمه بسیارى از فضایل اخلاقى و موجب تربیت نفوس است. بدون شك به یاد خدا بودن ارتباطى تنگاتنگ با اطاعت خدا دارد، بلكه تمام مباحث تقوى پیوندى با معرفة الله دارد و هر قدر معرفة الله بالاتر رود و انسان بیش تر به یاد خدا باشد، تقواى او بیش تر مى شود.

بنابراین تقوى میوه درخت معرفة الله است، اگر من واقعاً معتقد باشم كه خداوند از رگ گردن به من نزدیك تر است و همه جا حاضر و ناظر اعمال من مى باشد و به تفكّرات و تخیّلات و ذهنیّات من آگاه است، مرتكب گناه و خطا نخواهم شد. اگر معتقد باشیم عزّت و ذلّت به دست اوست، هرگز عزّت و ذلّت خود را در دست دیگران نمى دانیم.

یا علی