تبیان، دستیار زندگی

الا ای سوادکوه، ای باصفا

تویی مأمن شور وعشق و وفا

 

برج باوند
برج بسیار زیبای باوند از دوران آل باوند از اسپهبدان مازندران در ابتدای ورودی منطقه سرخ آباد (شامل روستاهای وسیه سر،قلک،پشت کل،زیارت سر،سنگ سرک،ارژنگ سر،وندچال،مالیدره و...) سوادکوه قرار دارد. این برج شبیه مهره رخ در شطرنج است.برج مزبور توسط پرفسور شروین باوند باز سازی شده است.هم اکنون در بین اهالی منطقه فوق به نام گنبد معرف می باشد. [۱] برج گنبد ورودی روستاهای زیبا و ییلاقی نظیر وندچال اترگله گرزین خیل مالی دره وسیه سر سنگ سرگ زاهدسرا می‌باشد ییلاقاتی که زادگاه بزرگان زیادی در تاریخ سوادکوه بودند. مردان و زنانی که به اصل و نسب ییلاقی بودنشان افتخار میکردند و همیشه سوادکوهی واقعی بودند.

نقش شاه
تنها تصویر ناصرالدین شاه قاجار و درباریان او که بر دل سنگ حکاکی شده است در جاده هراز و در کنار تونل وانا و جاده باستانی زمان ساسانی قرار دارد.

لفورک
شهر باستانی لفور در سواد کوه قرار دارد. در این شهر اسکلتهایی از انسان‌های دراز سر پیدا شده است.

مراکز دانشگاهی
شهرستان سوادکوه دارای چندین دانشگاه بوده که قطعامهم‌ترین انهاپردیس دانشگاه شهیدبهشتی است.این دانشگاه که هم اکنون به عنوان یک پارک علمی تحقیقاتی مورداستفاده قرارمی گیردازنظرزیبایی مناظرطبیعی درجایگاه دوم دانشگاههای زیبای دنیاقراردارد.شایان ذکراست زیباترین دانشگاه دنیادرکشوراتریش واقع است. پردیس زیبای دانشگاه شهیدبهشتی درشهرزیراب قراردارد.ولی دراثربی توجهی‌های مسیولین منطقه وکشور این شهرزیبادرسایهٔ سیاست بازیهای قرارگرفته‌است .

شیرگاه كجاست؟ زیباترین منطقه سوادكوه (زیرا از لحاظ پوشش گیاهی امتیاز بیشتری نسبت به سایر مناطق سوادكوه دارد )

وطبق كروكی باید از جادۀ فیروزكوه وارد این منطقه شد .

موقعیت جغرافیایی شیرگاه ؟ كمتر دیده اید كه سه نعمت الهی (رودخانه،دشت وكوه های جنگلی) در یك جا جمع باشند اما شما

در شیرگاه شاهد این مهمانی خواهید بود زیرا

شیرگاه دشتی است كه رودخانۀ تالار از وسط آن گذشته و توسط كوههای جنگلی احاطه گشته .

سوادکوه (سرزمین دو خورشید) ( از گدوک تا هفت تن )
سوادکوه شهرستانی است که دارای اصالت فرهنگی خاص خود بوده و هست. مردمانی خونگرم و مهماننواز که غنی ترین سرزمین از لحاظ تاریخ و فرهنگ مردم ” توده شنا سی ” را در خود داراست.
سوادکوه تاریخ , فرهنگ , میراث اقوام کهن است. کمتر سرزمینی را در دل ایران کهن می توان یافت که کوه , جنگل , غار , قلعه , آبشار , چشمه ,رود , دریاچه , برج , پل , امامزاده و کلیسا را در خود جای داده باشد.
سوادکوه در کتاب ها:
اسم قدیم آن شروین بود برگرفته از اسم یکی از جبال مشهور این سرزمین این جبال در جنوب شرقی چرات از منطقه ولوپی واقع شده و
اهالی , آن را سوات گویند.
طبق نظریه ای دیگر قدیمی ترین اسمی که این مکان داشته فرشوات یعنی کوه و دشت بوده است و این لفظ جز در بعضی از تواریخ و عتیقه ها در جایی دیگر دیده نشده است .عرب در کتب خود در دوره اسلامی خلفا سوادکوه را شلفین و شروین نگاشته است که اعتمادالسلطنه کتابی را در تاریخ و جغرافی سوادکوه نکاشته واسم آن را ”التدوین فی شرح احوال جبال ” نهاده است . شروین نام شخصی است که در این نواحی سلطنت و حکومت داشته است لذا بعد از نفوذ اعراب این کوهستان را جبال شروین نام نهادند .
وجه تسمیه سوادکوه در اعتقاد عامه :
در اعتقاد اول:
سوادکوه را در گذشته ساکوه می نامیدند . سا به زبان محلی قسمتی از کوه را گویند که جنگل نداشته و عاری از جنگل باشد .
چون قسمت اعظم کوههای در ارتفاعات عاری از جنگل بوده است و می باشد – آن را ساکوه نامیده اند . یعنی کوه بدون درخت . بعدها ساکوه به سوات کوه ,سادکوه و سوادکوه تغییر یافته است .
در اعتقاد دوم :
سواد به معنی سیاه است و سوادکوه یعنی کوه سیاه .
این وجه تسمیه را اعراب نهاده اند .

در اعتقاد سوم :
می گویند حاکم طبرستان سه فرزند داشت . به نام های فیروز , خطیر و سواد . فیروز را حاکم فیروزکوه , خطیر را حاکم خطیر کوه , سواد را حاکم سوادکوه کرد , به عبارتی بر گرفته از نام این سه شخص بوده است .
شهرهای سواد کوه
شیرگاه زیراب پل سفید

غار اسپهبد
غار اسپهبد خورشید با شهرت جهانی، علاوه بر زیبائی های طبیعی از جاذبه های تاریخی شهرستان سوادكوه نیز به شمار می رود. که متأسفانه توسط بعضی از افراد غارتگر مورد تخریب قرار گرفته که جهت دست یابی به عتیقه جات بوده است . دراین مکان زیبا و دوست داشتنی با مناظره زیبای آن متاسفانه مورد بی توجه ای مسئولین و آثار ملی قرار گرفته است

این غار در ارتفاعات حاشیه شرقی جاده سراسری سوادكوه و تنگه دوآب قرار دارد و در سال 1335 توسط غارشناسان كشف شد. عده ای از مورخین و محققین این اثر زیبائی طبیعی را با نام دژ افسانه ای می شناسد. آثار باستانی مكشوفه در این محل بیانگر این امر است كه اینجا احتمالا از مراكز مهم دفاعی و پناهگاه اسپهبدان مازندران بوده است.

داخل غار به صورت تالار ساده و تقریبا دایره شكلی است كه 75/19 متر طول و 25/14 متر عرض داشته و فاصله بین كف و سقف آن به 15 متر بالغ می گردد و از جمله طاق های مشهور جهان می باشد.

سنگهای غار دارای جنس املاح دار با رسوب سنگین و ریزشی است كه در حال حاضر قشری از خاك و شن روی آنها را پوشانده است. در جلو دهانه غار یك دیوار با ارتفاع ۱۱ متر با سنگ و ساروجی ضخیم و مستحكم از پائین چیده شده كه با قسمت پیشین ورودی غار مماس می گردد. این دیوار به منزله پایه و یا پیش بندی بوده كه شكاف طولانی زیر دهانه غار را پر كرده كه بروی آن آثار معماری بچشم می خورد.

از ابتدای دهانه غار راهروی باریكی شروع می شد كه تا آخر تالار امتداد داشت و در اطراف اتاقهای متعدد ساخته بودند. دو اتاق بزرگ در سمت راست و چند اتاق در سمت چپ همراه با بناهای انتهای غار كاربردهای گوناگون داشتند. سقف این ابنیه با چوب های جنگلی قطور تیركشی شده بود جالبترین قسمت غار اسپهبد خورشید بنا جانب چپ آن می باشد كه تقریبا سالم بوده و با دقت در آنها می توان به وضعیت معماری این دژ قدیمی دست یافت. راهرو میانی غار 115 سانتی عرض دارد و ابتدای پلكانی مشاهده می شود كه 7 پله با ار تفاع 27 سانتی متر در آن دیده می شود. پله ششم به یك پاگرد تبدیل شده كه با گردش به جانب چپ به داخل ابنیه فوقانی راه پیدا می كرد. این قسمت با دیواری از جنس ساروج بسیار مستحكم قالب گیری شده و در لبه یك پرتگاه هولناك قرار دارد. در قسمت پائین قوس دهانه از اره بندی با عرض 5/2 سانتی متر صورت گرفته و در كنار راهرو نیز یك طاق هلالی با ارتفاع و پهنای 80 سانتی متر مشاهده می شود. این آثار احتمالا مربوط دوران حكومت ساسانیان بر ایران می باشد.