جمهوری اسلامی ایران هماینك جزو10 كشوری است كه از فناوری ساخت و پرتاب ماهواره برخوردار است و این جایگاهی رفیع به جمهوری اسلامی ایران در بهرهمندی از تكنولوژیهای نوین بخشیده است.
به گزارش خبرگزاری فارس، فعالیتهای دامنهدار و آیندهنگرانه كشور در زمینه فناوریهای فضایی، امروزه ایران را به باشگاه فضایی جهان ملحق كرده است.
بنا به اعتراف كارشناسان هوا و فضای دنیای غرب، جمهوری اسلامی ایران هماینك جزو10 كشوری است كه از فناوری ساخت و پرتاب ماهواره برخوردار است و این جایگاهی رفیع به جمهوری اسلامی ایران در بهرهمندی از تكنولوژیهای نوین بخشیده است. در این نوشتار به مناسبت افتتاح بزرگترین آزمایشگاه و سامانه فضایی خاورمیانه در كشورمان، به بررسی دستاورهای فضایی ایران در آستانه سی و سومین سال پیروزی انقلاب اسلامی خواهیم پرداخت.
*دلایل فنی حركت به سوی خودكفایی در تولید ماهواره
پس از وقایعی چون عملیات كربلای4 بود كه تأثیر اطلاعاتی كه از طریق ماهوارهها قابل كسب است برای اولین بار، مسؤولین را به اهمیت دانش فضایی و تلاش در زمینه تولید محصولات فضایی واقف كرد.
ماهوارهها، به عنوان "چشم سوم بشر " در فضا، مجموعه وسیعی از امكانات را در اختیار میگذارند و با توجه به همین موضوع، كشورهایی كه ماهوارهای متعلق به خود را ندارند، كشورهای "كور " لقب میدهند.
تصاویر ارسالی ماهوارهها، جهت پیشبینی بلایای طبیعی و مدیریت پیامدهای آن جهت كاهش خسارات، اكتشافات معدنی، بررسی تغییرات آب و هوایی و اقلیمی، پایش جنگلها، مراتع، اقیانوسها و كاربردهای متنوع دیگر به كار میروند.
استفاده از ماهواره در ارتباطات، انتقال داده و تصویر مدتهاست كیفیت زندگی بشر را ارتقا داده و پخش زنده تلویزیونی و ارتباطات تلفنی از اقصی نقاط جهان مدیون توسعه فناوری فضایی است.
همچنین ناوبری و تعیین مسیر حركت هواپیماها، كشتیها و هر نوع وسیله دیگر، امروزه به كمك ماهوارهها تسهیل شده است.
از كاربردهای ماهوارهها باید به امكان برقراری انواع ارتباطات از جمله رادیویی، تلویزیونی، بیسیم و تلفن، بین نقاط كور كشور با سایر مناطق اشاره نمود كه بدون استفاده از ماهواره در نقش یك واسطه، بایستی از تعداد زیادی ایستگاه های واسطه روی زمین استفاده نمود كه هزینه بسیار بالایی در بر خواهد داشت.
اما وقوع بلایای طبیعی و نیاز به پایش منابع طبیعی و بسیاری كاربردهای دیگر ماهوارهها نیز به جدیت بیشتر این برنامه انجامید. وجود ماهوارههای ایرانی، این امكان را به كشورمان میدهد تا در عرصههای مختلف علمی و تحقیقاتی و مراقبتهای محیطی، همچنان حرف اول را در منطقه بزند.
ماهوارههای جدید همراه با فناوری ساخت و پرتاب ماهواره، به ایران امكان آن را میدهد تا دانش فضایی را برایپوشش و نظارت بر سرزمین خود در ابعاد مختلف چون ارتباطات، زمینشناسی، نظارت بر تحولات آب و هوایی، نگهبانی از جنگلها و پایش میزان گرمای زمین در اختیار بگیرد. موقعیت جغرافیایی ایران و قرارگرفتن آن در یك گستره جغرافیایی با گوناگونیهای بسیار، ما را نیازمند آن ساخته است تا برای پوشش كشور از ماهواره كمك بگیریم. در واقع دانشمندان كشورمان میخواهند با دسترسی به فناوری ساخت، پرتاب و ردگیری ماهواره، پدیدههای مذكور را تحت كنترل و نظارت داشته و قابل بهره برداری سازند.
در كاربردهای امنیتی نیز ماهوارهها با داشتن دوربینهای پیشرفته و با قدرت تفكیك بالا، كمك شایانی به افزایش توان نظارتی نهادهای مربوطه در حوزههای تحت نظارت خود مینماید.
نیرویهای نظامی نیز علاوه بر بهبود پوشش ارتباطی خود و نیز تأمین امنیت انتقال دادهها از طریق ماهوارهها، برایكاربردهای شناسایی در داخل و خارج از مرزهای كشور از این وسیله ارزشمند استفاده مینمایند.
تجارت در بخش فناوری فضایی اكنون رونق بسیاری دارد و در تمام دنیا از ماهوارهها برای خدمات مخابراتی، انتقال داده و بسیاری موارد دیگر استفاده میشود. رویكرد به فضا به دلیل جنبههای اقتصادی باعث شده اغلب كشورهایدنیا، با دید اقتصادی به فناوری فضایی نگاه كرده و این موضوع حتی موجب روی آوردن كشورهای در حال توسعه به این حوزه از فناوری است.
موفقیت ایران در پرتاب و قرار دادن ماهواره امید و ماهوارههای جدید در مدار، این امكان را میدهد تا در آینده به عنوان یك تولیدكننده بالابرها و پرتابكننده ماهواره، سهمی از بازار پرسودی كه اینك در اختیار تعداد اندكی از كشورها از جمله آمریكا، روسیه، فرانسه، چین و هند قرار دارد، ازآن خود كرده و در نتیجه میتوان حدس زد كه رقبا بیكار ننشسته و جوسازیهای خود را علیه تهران با پوششی سیاسی، تشدید كنند.
در دانشگاهها و پژوهشكدههای ایران در سالهای اخیر، رشتههای تحصیلی جدیدی در زمینه علوم فضایی دایر شده است و این مراكز، فارغ التحصیلانی داشتهاند كه اینك بدنه علمی هیاتهای تحقیقاتی و علمی كشور را در امور فضایی میسازند. ساخت ماهواره در دانشگاه علم و صنعت به این معنا است كه ایران علاوه بر دستیابی به فناوری ساخت و پرتاب ماهواره و در مدار قراردادن آن، این فناوری را آنقدر بومی كرده كه توانسته است طراحی و ساخت ماهوارهها را به دانشگاههای خود نیز گسترش دهد.
در نخستین تلاشها، برای كسب دانش فوق پیشرفته طراحی و ساخت ماهوارهها، كارهای مشتركی با كشورهای روسیه و ایتالیا صورت گرفت. ماهواره سینا با كمك روسیه طراحی شد و ماهواره مصباح با كمك ایتالیا. در ادامه و با فراگیری و تولید دانش طراحی و ساخت ماهوراهها، امید، مصباح-2، زهره، طلوع، رصد-1، فجر و نوید علم و صنعت نیز ساخته شدند.
منبع: خبرگزاری فارس