در باره دوغ آباد چه می دانید؟

به به . چه شهره زیبایی است اینطور که دوستان تعریف کردند.

ایشتو/eshto/عجله داشتن برای انجام کاری یا رفتن به جایی

اتش/atash/آتش

دگدُ/degdo/جایی که دیگ را بر روی آتش بگذارند.

دوار /devar/دیوار ؛دیفال

پرچیparchi/هیزم و شاخه هایی که برای در امان ماندن دیوارهای گلی از شسته شدن بر اثر بارش باران بر روی دیوار قرار می دهند.

دینه/Dinah/دیروز

شَو/shav/شب

پرننه/prennah/پریروز

سَرُغ/sarogh/پارچه ای یا دستمالی که با آن چیزی مثل مواد غذایی یا ....گذاشته و مورد استفاده ای مثل ساک دارد.

قاقرو/ghaghro/میوه ای که در فصل بهار و در کوه ها میروید و بسیار ترش است. نوعی از این میوه را که دور آنرا سنگ میگذارند و ضمن شیرین شدن رشد بهتری هم دارد.و به پرورده یا ریواس مشهور است.

سَعَت/saat/ساعت

فینجو/finjo/فنجان واحدی برای اندازه گیری آب قنات و...

کَرِز/karez/کاریز

موسی کو تقی/mosa ko taghi/پرنده ای شبیه قمری که برخلاف قمری که در دشت ها زندگی میکند در داخل آبادی زندگی میکند . یک نوع پرنده دیگر از این دسته یا کریم است.

لوکّه /lokkah/جمع و جور کردن یا شدن

لوخ/lookh/ گیاهی است که در جاهایی که آب دایمی دارند مثل استخر های قدیمی یا مرداب ها می روید . در قدیم که مردم انار ها را بعد از چیدن برای مدتی در باغ ها نگهداری می کردند برای اینکه انارها تازه بماند روی آنها را با همین لوخ ها میپوشاندند.

تلخ/talkh/قنات ها و کاریزهایی که آب کمی داشتند برای اینکه از آب کم استفاده کنند در استخر ها ی خاکی برای چند ساعت نگهداری می کردند و پس از آنکه مقداری آب جمع میشد از آن استفاده میکردند.

دَهَن/dahan/دهان

دَهَن جلینگ/dahan jeling /به جای خروج آب از تلخ گفته می شود.

جلینگ/jelling/گودال بزرگی بود که در باغ ها برای نگهداری انار کنده می شد.

لوخی/lukhi/پرده ای ساخته شده از نوعی چوب های باریک که جلو پنجره ها و درها آویزان کنند.نَخو/nakhu/ناخن

نَخون جلیک /nakhun jelik/وشگون ؛نیش گون

خون جلیک/khon jelik/ نیش گون

چومبه /chumbah/کتک

جِمکو/jemko/جامه کوب؛ چوبی که در قدیم هنگام شستن لباس بر روی لباس زده می شد.

الفچ/alefch/چسبناک چسبنده

قِلِف/ghelef/دیگ

قِلِفتی/ghelefti/چند چانه خمیر که با روغن و ادویه مثل کنجد زردچوبه و مخلوط کرده و در قلف گذاشته و داخل تنور آتش بکذارند تا پخته شود .

کل/kal/کچل

کِلَوَنگ/kelavang/سرگرم ؛مشغول

خُسور /khosur/پدر زن؛ پدر شوهر

خاش/khash/مادر زن ؛مادر شوهر

همزولف /hamzulf/با جناغ

هم عروس /ham aroos/نسبت زن ها ی دو برادر

خَلو /khalu/دایی

سِرمَه رِگ/sermareg/ماسه

رِگ /reg/شن

شِر/sher/شیر ؛به آب انبار هم گفته می شود.

بُجُل/bojol/قسمتی از استخوان گوسفند و بز که بچه ها با بازی میکنند ؛قاب

بولویه /bulvayah/پرستو

چغک/cho ghok/گنجشک

سوسه لینگ/sosah lingh/سعوه ؛پرندهای ای به اندازه گنجشک و کمی بزرگتر که دارای پاهای بلند و باریک است.

کِلَجَه/kelajah/پرنده ای کوچکتر از کلاغ و به اندازه زاغی

تُمبُ /tombo/زیر شلواری

بِجَمَ/bejama/زیر شلواری

کیسَن /kisan/جیب

چَدیر/chadir/چادر

هنوز هم مشکل آپلود عکس هست

درود بر صادقی عزیز،خواندن واژگان زیبا و ریشه دار شما امیدها را در دل ما زنده می کند که هنوز هم اندک گوشه ای از فرهنگ نیاکانمان،در اين عصر جهانی شدن و پسا مدرنیته،عصر فرنگی مآبی های میان تهی و تقلیدهای کبک وار و کورکورانه،عصر بی لهجگی، روزگار گسستن از بنیان ها و شتافتن به سوی ارزش های بی ارزشی ، در گوشه از خراسان عزیز و پرافتخار،زنده است،هر چند که دیگر واپسین نفس ها را می کشد.آری هم زادان من(20-25ساله ها)در مشهد،نمی دانند جیگ وفله و گرماست و شیراز و مسکه،بلغرشیر چیست، اجاش نام آن ها را برای یک بار هم نشنیده اند. حداکثر می دانند قوروت جیست و دیگر هیچ.آری عزیز بزگوار روزگار لاست و جو مونگ،شیرکاکائو استریلیزه با ماندگاری 120روزه!!!؛است. 

برپایه متون اوستایی،هنگامی که گشتاسب از بلخ به پذیره ی زرتشت شتافت، این دو در توس به یکدیگر رسیدند.(نک.زندگی و مهاجرت آریاییان،از استاد جنیدی).زرتشت دو سرو در خراسان (زادگاه خود)کاشت یکی در ترشیز و دیگری در فریومد سبزوار،که بسیار تنومند بودند،متوکل عباسی چون می خواست تنه مندی و بزرگی سرو فریومد را ببیند، دستور داد تا آن را قطعه قطعه کنند و به تختگاه عباسیان برند.گویند هنگامی کاروان سرو از یک دروازه وارد می شد،جنازه خلیفه عباسی از دروازه دیگر بیرون می رفت.اگرچه این تطابق زمانی افسانه به نظر می رسد ولی همه تواریخ بر قطع سرو فریومد به دست خلیفه عباسی با یکدیگر همداستانند.سرو ترشیز را هم اگر درست در یاد داشته باشم مغولان بریدند.(برای آگاهی بیشتر می توانید به کتاب تاریخ بیهق علی بن زید بیهقی،تصحیح روانشاد بهمنیار رجوع کنید.). 

با سلام خدمت م.رها

و با تشکر از اظهار لطف شما

در قرن آهن و اسمان خراش جایی برای واژگان ناب نمیماند البته از نظر جامعه شناسی لغت کلمات هم تاریخ تولد دارند و روزگار

مر گ.  دوام و بقا آنها به میزان کار بری آنها بستگی دارد .کجاست شکمبه قرمه که هروقت برای خوردن چیزی گیر نمی آوردیم به سراغش می رفتیم کجاست مویر و کشمش ها ی خوب کاشمر حالا فصل چیز برگر و فست فود و هزاران واژه و کلمه که هرروز به مدد وسایل ارتباط جمعی به ذهن و اندیشه مخاطب وارد می گردد .البته سکون هم وجود ندارد و افسوس گذشته را هم نمی توان خورد ولی برای ماندن در ذهن فرزندان مان این اندک تلاش مگر روزگاری به کار آید پیروز و موفق باشید

اَستاق/astagh/میش یا بزی که حامله نباشد

زیده/zida/میش و بزی که بچه دار باشد.

کلَنَ/kelana/به میش و بز بیشتر از یک سال سن داشته باشند گفته می شود.

خلَمَ/khlama/به بره و بزغاله های کوچک گفته می شود.

تَکَ/taka/بز نر که اغلب پیشرو گله است.

خُرُیگ/khoroyg/زمینی که چند سال کاشته نشده باشد.

زُلَ/zola/بند و جایی که برای استفاده از آب سیل محصور کنند.

پَل/pal/مرز بین دو مزرعه که با ریختن خاک مشخص می کنند.