بسم الله الرحمن الرحیم
سلام به این متن توجه کنید شاید به درد بخوره:
وجزاء سیئه سیئه مثلها فمن عفا واصلح فأجره علی الله انه لا یحب الظالمین. (شوری:40)
و کیفر بدی، مجازاتی همانند آن است و هر کس عفو و اصلاح کند، اجر و پاداش او با خداست (همانا) خداوند ظالمان را دوست ندارد.
این گفتار پروردگار، رهنمودی است بر ما آدمیان در حل اختلافات.
ارزش عفو هنگامی نمایان است که انسان قدرت بر انتقام دارد و اگر میبخشد، از موضع ضعف نیست بلکه چنین حرکتی سازنده است. هرگز نمیتوان بدی را با بدی اصلاح کرد. در میان احساسات ما، ناپسندتر از همه، نفرت و کینه توزی است. افرادی که چنین خصلت روحی را دارند و در پی انتقامند، خود فاقد آرامش درونیاند و زندگی را بر خود و دیگران تیره و تار میسازند. حال آنکه، اهل عفو و گذشت، روحی آرام دارند به دیگران هم آیین مهرورزی میآموزند. راستی کدام راه به صلاح، رستگاری نزدیک است؛ عفو یا دشمنی:
گفتنی پس هر تیرگیای روشنیای است | چون است که هرگز شب ما را سحری نیست |
کمال خجندی
از آنجا که مراقبت در درستی کردار، بسیار عاقلانهتر از آن است که انتظار بخشش از سوی دیگران داشته باشیم، بهتر است به تدریج زمینه بروز اشتباهات را کاهش دهیم تا پایههای خانواده مستحکمتر شود. در این زمینه، زندگی علامه طباطبایی رحمهالله سرمشق خوبی برای ماست. از خود ایشان نقل است:
در طول زندگی هیچگاه نشد که خانم کاری بکند که من حداقل در دلم بگویم: کاش این کار را نمیکرد. یا کاری را ترک کند که من بگویم: کاش این عمل را انجام داده بود.
باید حکمتهای ازدواج را دریافت، همسر خود را شناخت، خواستههای برحق او را محترم داشت و با احترام متقابل راه را برای تکامل طرفین گشود.
روح بخشندگی، نشان بزرگواری، انسان و فروتنی اوست. عفو و بخشندگی صفت زیبای مؤمن است و خداوند در قرآن کریم بر این امر اشاره دارد:
الْکاظِمینَ الْغَیْظَ وَ الْعافینَ عَنِ النّاسِ. (آل عمران: 134)
کسانی که خشم خود را فرو میبرند و از مردم در میگذرند.
در حدیثی از پیامبر گرامی اسلام میخوانیم:
هنگامی که روز قیامت میشود، کسی از سوی خدا ندا میدهد: هر کس [که] اجر او بر خداست وارد بهشت شود، گفته میشود: چه کسی اجرش بر خداست؟ در جواب به آنها میگویند: کسانی که مردم را عفو کردند، آنها بدون حساب داخل بهشت میشوند.
وظیفه انسان است که اگر خطایی از کسی به ویژه همسرش نسبت به او سر زد و توان و ظرفیت بخشش نداشت، حداقل راه عذرخواهی را به روی فرد خطاکار باز بگذارد و از امام سجاد علیهالسلام در این باره چنین توصیه شده است:
«خدایا هر کس که به من بد کرده و از من عذر خواسته است و من نپذیرفتم، از تو معذرت میخواهم».
گرفتم دشمن جان تو بودم | به زنهار آمدم زنهار جانا |
شهریار
در پایان این گفتار، حکایتی شنیدنی را نقل میکنیم که عفو و گذشت را در لباس فداکاری ظاهر میسازد:
جوانمردی زنی خواست اما آبله بر روی زن پیدا شد و رویش زشت گشت. اهل قبیله زن همه اندوهناک شدند و ترسیدند که او البته زن را رد کند. چون جوانمرد از این حالت آگاه شد، خود را به ظاهر نابینا ساخت و چنان اظهار کرد که هیچ نمیبیند تا حزن ایشان زایل شد. و حالی زن را به وی دادند، چند سال با وی بود، بعد از آن درگذشت. آن آزاد مرد بیان کرد که همه چیز میبیند و آشکار ساخت که خود را از آن جهت نابینا ساخته بود تا زن و اهل او دلشکسته نشوند که این، غایت مروت است