تبیان، دستیار زندگی

روز والنتین (روز عشاق و یا روز عشق ورزی) عیدی در روز ۱۴ فوریه (۲۵ بهمن‌ماه) و در برخی فرهنگ‌ها روز ابراز عشق است.

این ابراز عشق معمولاً با فرستادن کارت والنتین یا خرید هدایایی مانند گل سرخ انجام می‌شود. سابقهٔ تاریخی روز والنتین به جشنی که به افتخار قدیس والنتین در کلیساهای کاتولیک برگزار می‌شد، باز می‌گردد.

پیشینه ی تاریخی

تاریخچه کامل و دقیق ولنتین در دست نیست و آنچه از پیشینه این روز می‌دانیم با افسانه درآمیخته‌است. امروزه کلیسای کاتولیک به این نتیجه رسیده‌است که حداقل سه قدیس به نام والنتین وجود داشته‌اند که همگی به شهادت رسیده‌اند، به همین دلیل چندین افسانه سعی در بازگوئی تاریخچه این آئین دارند.

ادامه دارد ... 

روایت اول :

در سده سوم میلادی که مطابق می‌شود با اوایل شاهنشاهی ساسانی در ایران، در روم باستان فرمانروایی بوده‌است بنام کلاودیوس دوم (Claudius II). کلودیوس عقیده داشت مردان مجرد نسبت به آنانی که همسر و فرزند دارند سربازان جنگجوتر و بهتری هستند. از این رو ازدواج را برای سربازان امپراتوری روم قدغن می‌کند. کلاودیوس به قدری بی‌رحم وفرمانش به اندازه‌ای قاطع بود که هیچ کس جرات کمک به ازدواج سربازان را نداشت. (شایان ذکر است که در آن هنگام هنوز امپراتوری روم، به آیین مسیحیت نگرویده بود و این امر تقریباً ۴۰ سال پس از دوران کلاودیوس دوم یعنی در دوران کنستانتین اول، موسوم به کنستانتین کبیر صورت گرفت). اما کشیشی به نام والنتین (والنتیوس)، مخفیانه عقد سربازان رومی را با دختران محبوبشان جاری می‌کرد. هنگامی که کلاودیوس این امر را دریافت، والنتین را دستگیر و زندانی کرد. کلاودیوس به منظور منصرف ساختن والنتین از باور خویش، به زندان و به استقبال وی شتافت و او را مورد محبت فراوان قرار داد. این در حالی بود که والنتین نیز به گونه‌ای متقابل کوشید تا کلاودیوس را به آیین مسیحیت فراخواند؛ امری که موجبات خشم امپراتور روم را فراهم ساخت و حکم به اعدام وی داد. هنگامی که والنتین در زندان به سر می‌برد، یکی از زندانبانان دختری نابینا داشت که به زندان می‌آمد به تفصیل با وَلِنتَین سخن می‌گفت و درست پیش از آن که والنتین به اعدام محکوم گردد، برای آن دختر نابینا کارتی فرستاد که بر روی آن نگاشته بود: ««از طرف والنتین ِ تو» (From Your Valentine)» امضاء کرده‌است، اصطلاحی که تا به امروز مورد استفاده قرار گرفته و به وفور بر روی کارتهای والنتین مشاهده می‌شود.

ادامه دارد ... 

روایت دوم

هنگامی که والنتین را به زندان افکندند، مردم برای وی یادداشت‌هایی کوچک که در لفافه پیچانده بودند و در شکافهای دیواره سلول وی جاسازی می‌کردند می‌فرستادند و او آنها را یافت و در حق آنان نیایش کرد. به دیگر سخن، بنیاد تاریخی کارت والنتین همین امر است. کشیش والنتیوس در ۱۴ فوریه ۲۷۰ میلادی (در برخی روایات ۲۶۹ و مطابق با برخی روایات دیگر ۲۷۳ بعد از میلاد) اعدام شد. بنابراین او را به عنوان فدایی و شهید راه عشق می‌دانند و از آن زمان والنتین تبدیل به نمادی برای عشق شده‌است و بدین روست که در کشورهای جهان، به ویژه کشورهای اروپایی و امریکای شمالی، مراسم روز والنتین همه ساله در ۱۴ فوریه برگزار می‌گردد.

رسوم والنتاین

در کشورهای اروپایی و امریکائی دادن شکلات به عنوان هدیه روز والنتین از شهرت خاصی برخوردار است. تزئین شکلات و پختن انواع ان نیز از اداب این روز به شمار می‌رود. از نظر علمی هم ثابت شده‌است که خوردن شکلات دارك یا همان سیاه میزان عشق را در انسان بالا می‌برد البته نه مصرف بی‌رویه آن.

 در دیگر فرهنگها

برخی بر آنند که والنتین فراتر از سنتی غربی است که پیش از این در بسیاری کشورهای جهان موجود بوده‌است. در کشور چین، روزی مشابه والنتین موجود است که تحت عنوان «شب هفت‌ها» نامیده می‌شود. برابر با افسانه‌ای چینی، پسر گاوچران و دختر بافنده، در هفتمین روز هفتمین ماه از تقویم قمری در آسمان با یکدیگر ملاقات کردند. آخرین «شب ِ هفتها» در ۳۰ اوت ۲۰۰۶ بود. روایتی دیگر از این روز با اندکی تفاوت نسبت به چین، در ژاپن نیز موجود است که از آن به عنوان «تاناباتا» یاد می‌گردد و برابر با هفتم ژوئیه تقویم خورشیدی‌ست. در کشور مصر، روز عشق دیگری موجود است که برابر با ۴ نوامبر هر سال است. در کره جنوبی، در ۱۱ دسامبر هرسال، روزی تحت عنوان «روز پـِپـِرو» موجود است که در آن زوج‌های جوان هدایایی به یکدیگر تقدیم می‌کنند.

در فرهنگ کشور ایران

سپندارمذگان جشن گرامی‌داشت زمین و زن و روز مهرورزی به مظاهر مهر و فروتنی است. در این روز مردان به زنان خود، با محبت هدیه می‌دادند و زنان و دختران را از کارهای روزمره معاف کرده بر تخت شاهی می‌نشاندند و از آنها اطاعت می‌کردند.

اخیرا گروهی از دوستداران فرهنگ ایرانی پیشنهاد کرده‌اند که به منظور حفظ فرهنگ ایرانی سپندارمذگان بجای والنتین به عنوان روز عشق گرامی داشته شود

 در کشور عربستان

در عربستان سعودی فروش محصولات مربوط به روز والنتین مانند گل رز در روزهای نزدیک به این روز، ممنوع می‌باشد و پلیس مذهبی این کشور از مغازه داران می‌خواهد تا چنین چیزهایی را به فروش نرسانند.

روز ولنتاین چه میکند دخترا و پسرا؟
در بیشتر کشورهای دنیا ، دختر و پسرایی که با هم دوست هستن یک بسته شکلات بهم کادو میدن. همونجور که میدونید شیرینیها باعث ایجاد شادی میشن و شاید علت اینکار هم از قدیما این بوده باشه. اما در ایران معمولا چند شاخه گل، یک عروسک خرس کوچولو ، یه قلب (ازین پفکی ها) و یا چیزی شبیه این هم بچه ها برای همدیگه میخرن. سعی کنید کادویی که میخرید یکمی سلیقه هم توش باشه. همیشه پول خرج کردن راه ابراز عشق نیست. یکمی سلیقه میتونه کادوی شما رو برای کسی که دوستش دارید جذاب تر کنه .

در این قسمت هدایایی که معمولا دخترا و پسرا برای هم می خرند رو قرار میدم . ( کسانی که تیپشون نمی خوره لطفا نخونند چون بنده اصلا دوست ندارم یه عده عقایدشون رو تحمیل کنند . )

دختر خانمها چی بخرند :

- پسرها معمولا از عروسک خوششون نمیاد.

- قیمت کادو خیلی مهم نیست. سعی کن یه چیزی برای بخش که بتونه استفاده کنه. البته در حالت عالی یک شاخه گل و یک بسته شکلات کافیه

- نوشتن یک نامه تو کاغذ بهمراه چند تا گلبرگ گل سرخ خشک شده یا تازه، میتونه خیلی عشقولانه باشه

- اولین آهنگی رو که با هم باهاش خاطره دارین میتونی رو نوار یا CD براش بخری.

- بچه ها حواستون باشه که شکلاتی که میخرید بیش از 70 درصد کاکائو نداشته باشه.(روی شکلات های خارجی نوشته) شکلات هایی که بیش از 70 درصد کاکائو دارن تلخ و گاهی ترش هستن و برای خوردن با مشـــروبه ! نه چایی. بنابراین همیشه گرون تر بودن دلیل بهتر بودن نیست.

حالا برای آقا پسرا 

- اول از همه اینکه یک شاخه گل فراموش نشه لطفا

- از خرید گلهای گلایل و مانند آن که باعث خنده دوست های دوست-دخترتون میشه جدا خودداری کنید. گل سرخ و رز کفایت میکنه.

- یک بسته شکلات کوچک

- یک بسته جوراب صورتی ، یا قرمز میتونه سورپرایز خوبی برای کادوتون باشه

- بسته بندی کادویی که هدیه میدین خیلی مهمه. این نشون میده که شما چقدر برای دوست-دخترتون وقت گذاشتین

- این روزها خرید شمع های خوشگل و رنگی خیلی مد شده. یه دونه شمع هم کنارکادوتون باشه.

- کارت تبریک دست ساز ! این نشون میده که چقدر دوستش دارین و خودتون براش یک کارت تبریک درست کردین. چند تا جمله عاشقانه هم لطفا پشتش ضمیمه شود.

- سعی کنید روز ولنتاین یک جای متفاوت با هم قرار بذارید. کافی شاپ دیگه خیلی تکراری شده . پارک جمشیدیه ! یا یه جای جنگلی میتونه جای خوبی برای جشن گرفتن روز عشق باشه. 

جشن سن ولانتن یا جشن عشاق، مانند بسیاری از سنت ها، ترکیبی است از آئین ها و مراسم مذهبی و غیر مذهبی متعلق به دوره های مختلف تاریخ. در روم باستان، در همین ایام سال، یعنی نزدیک به یک ماه پیش از بهار، جشنی بود برای بزرگداشت بارآوری و نیایش به درگاه خداوند رمه ها و چراگاه ها. در قرن سوم میلادی، روز چهاردهم فوریه را به نام یکی از شهدای مسیحیت که کشیشی بود که عشاق را ، پنهانی، بنا بر ائین مسیح به ازدواج یکدیگر در می آورد، روز سن ولانتن نامیدند.

حدود ده قرن بعد یکی از پاپ های کاتولیک این روز را رسماً روز عشاق نامید. از نظر مردم شناختی، روز عشاق روزی است که طی آن می توان بند ها و اجبار های اعتقادی و اجتماعی را نادیده گرفت و به راه دل رفت. در دورانی که ازدواج ها عموماً بر پایۀ ملاحظات و مصلحت های قبیله ای، مالی و خانوادگی سر و سامان می گرفت و در واقع معامله می شد. روز عاشقان فرصتی بود که ابراز عشق در خارج از این محدوده مجاز شمرده می شد.و دلدادگان می توانستند با آسایش خیال در شادخواری ها و جشن ها به هم نزدیک شوند، هدیه ای رد و بدل کنند و قرار و مدار هایی بگذارند.

امروز که در کشور های غربی آزادی پیوند های عاطفی و آزادی جنسی نسبتاً گسترده است، جشن سن ولانتن، یک فرصت اجتماعی و عمومی برای بیان عشق است و البته جنبۀ تجارتی آن بسیار قوی است.در این روز نان گل فروش ها ، جواهر فروش ها ،شرکت های تلفن و رستوران ها در روغن است. پیام های عاشقانه به شکل های مختلف در رفت و آمدند.

شهرداری ها زیبا ترین پیام های عاشقانه را به روی اکران های بزرگ نورانی در میدان ها به نمایش می گذارند. هستند کسانی هم که تنها هستند و یا اعتقادی به چنین مراسمی ندارند و یا با معشوقشان دعوا کرده اند و قهرند. گل فروشی می گفت که یک بار مردی در این روز دسته گل سرخی از او خریده است ولی گفته است سر گل ها را ببرد و فقط ساقه ها را برای معشوقش بفرستد.

سن ولانتن در کشور های غیر غربی هم رخنه کرده است. در ژاپن، زنان، به ویژه در ادارات، به مردان شوکولات هدیه می دهند. اخیراً در کشور های مسلمان مانند پاکستان و عربستان سعودی این مراسم رایج شده است و واکنش خشمگینانۀ برخی محافل را بر انگیخته است.

"عشق چگونه زاده شد؟   

در زادروز الهۀ زیبائی (آفرودیت یا ونوس Aphrodite/Venus) خدایان جشن گرفته بودند. در طول جشن خدای چاره فرزند خدای حکمت در باغ زئوس به خواب می رود. خدای فقر او را می بیند و بر آن می شود که به بالین وی رود و درزادروز خدای زیبائی از او دارای فرزندی شود. بدینسان است که اروس (Eros) ، الهۀ عشق که نه خدا و نه انسان و یا هم خدا و هم انسان است پا به هستی می گذارد.

اروس هم چون مادرش همواره زیر آسمان کبود، خانه به دوش و پا برهنه است. اما هم چون پدرش همیشه به دنبال زیبائی  ها و شیدای نوآوری و جستجوگر هوشمند راه حل ها است. طبیعت اروس نه میرنده است و نه جاودانه. در یک روز می تواند هم شکوفا و هم پژمرده شود. آنگاه که چاره می یابد دوباره زنده می شود.

اروس همواره از جهل به سوی دانائی روان است. همواره در اشتیاق سیری ناپذیر زیبائی و دانش است."

این است اسطورۀ عشق در فلسفۀ یونان به قلم افلاطون. (کتاب جشن خدایان)

عشق در فلسفۀ یونانی نیروئی می آفریند که مارا از آنجا که هستیم به سطوح بالا تری بر می کشاند.

عشق در ادبیات فارسی

هزاران برگ از ادبیات فارسی با  جوهرعشق نوشته شده است. یک نمونه آن را درداستان رودابه و زال در شاهنامه می خوانیم. در این چند بیت دقت و ظرافت توصیف حالت های عاشقانه را می بینیم :

زال و رودابه

بر آورد مرزال را دل بجوش           چنان شد کزورفت آرام و هوش ...

زدیدنش رودابه می نارمید                بدزدیده در وی همی بنگرید...

همی بود بوس و کنار و نبید             مگر شیرکوگور را نشکرید...

همی هرزمان مهرشان بیش بود           خرد دور بد آرزو پیش بود...

پس آن ماه را زال بدرود کرد             تن خویش تار و برش پود کرد.

عشق امروزی

در بسا موارد عشق معشوق را از لباس واقعیت های روزمره بیرون می آورد و به آن پیراهن رویاهای عاشق را می پوشاند. چنین عشقی می تواند عشاق را به ورطۀ ناکامی بکشاند، چه بسا عشق به معنای مدرن و امروزین آن عشقی است که می تواند زندگی را از دریچۀ رابطۀ من و تو بنگرد و به جای رویاهای دست نیافتنی به زندگی واقعی جذابیت و معنا ببخشد.

عشق آن گوهری است که مرا از بودنم آگاه می کند، رابطۀ متقابل من و تو. این معنا را شاید بتوان در این قطعه از شعر فروغ فرخ زاد باز یافت:

"به چمن زار بیا

به چمن زار بزرگ

و صدایم کن، از پشت نفس های گل ابریشم

همچنان آهو که جفتش را. "