تبیان، دستیار زندگی

سلام

دوستان شما میتونین به این سوال پاسخ بدین؟

یکی از عقاید مهم مسلمانان به معراج رفتن پیغمبرشان است که از دیدگاه عقلی امری محال به حساب می آید چرا که چند اشکال عمده دارد که باهم مرور می کنیم:

اشکال اول: برای اقدام به سفر فضایی و فرار از جاذبه زمین به سرعتی معادل چهل هزار کیلومتر در ساعت نیاز است.

اشکال دوم: در خارج از جو زمین هوایی وجود ندارد و انسان در آنجا نمیتواند زنده بماند.

اشکال سوم: در خارج از جو زمین اشعه های خطرناک بمانند اشعه های کیهانی و اشعه ماوراء بنفش و اشعه ایکس و گاما وجود دارد که در خارج از جو زمین بر ارگانسیم بدن تاثیر گزاشته بطوری که کشنده و مرگبار است.

با اشکلاتی که مطرح شد میتوان دریافت که این عقیده مسلمانان نیز حرافی ای بیش نیست.

این سوالات رو سایت های ضد اسلامی مطرح میکنن برای تخریب اسلام شما میتونین پاسخشون رو بدین؟

 با سلام 

من مطلب خلاف عقلی ندیدم که محال عقلی باشه فقط محال عرفیه و با علم روز تطابق نداره یعنی از نظر علمی چنین چیزی نمی شه ولی این دلیل محال بودن عقلی این مطلب نیست .

ببینید ما یه محال عقلی داریم یه محال عرفی مثلا اینکه یه نفر بدون بال و چیزهای مصنوعی پرواز کنه عرفا محاله اما عقلا محال نیست یعنی عقل می گه اشکال نداره چون محال عقلی نمی شه اما مثلا اینکه یه چیزی هم اینجا باشه و هم نباشه عقلا محاله .

در مورد معجزات همین مساله هست مثلا حضرت عیسی علیه السلام مرده رو زنده می کرد چیزی که همین الان هم با پیشرفت علم بازهم محال هست اما نه محال عقلی بخاطر همین حضرت عیسی انجام داده و شد و خود کسانی که به ما اشکال می کنند معجزه حضرت عیسی رو قبول دارند .

این به معنی نفی قانون علیت نیست بلکه به این معناست که ما همه علتهای جهان رو نمی شناسیم پس ممکنه پدیده ای علتی داشته باشه که تو علتهایی که ما می شناسیم نیست و ما فکر می کنیم وجودش محاله اما محال نیست در واقع عادتا محاله ولی عقلا ممکنه .

در این مورد که ذکر کردید  این مساله عقلا محال نیست که انسان با خواست خدا با سرعت زیادی حرکت کنه مگه خدا نور رو نیافریده که اینهمه سرعت داره خب می تونه به انسان هم این سرعت رو بده .

و می تونه شرایط رو طوری قرار بده که انسان در جایی که عادتا محاله زنده بمونه زندگی کنه مگه خدا آتش رو برای حضرت ابراهیم سرد و سلامت قرار نداد.

ما اگر به قدرت خدا توجه داشته باشیم این مسائل چیز عجیبی نیست .

بسم الله

با سلام

بدون مقدمه بگم که عوالم وجودی بر حسب حصر عقلی به سه عالم ماده ، مثال و عقول تقسیم می شود .

این عوالم هر یک ویژگی منحصر به خود را دارا  می باشند .

مثلاً عالم ماده عالمی است که در آن ماده و صورت ها موجود می باشند و ماده موجود در آن قابلیت و استعداد تغییر را دارا میباشد.

خصوصیت عالم مثال این است که این عالم مجرد و مبرا از ماده می باشد بلکه فقط دارای صور مجرد از ماده می باشند پس در آن عالم دیگر صحبتی از تغییر و دگرگونی نمی باشد بلکه فقط ترتب صور حکمیست که در آن عالم جاری می باشد .

عالم عقول هم عالمی است مجرد از ماده و هم از صورت .

باید توجه داشت که ترتیب و منزلت و شأنیت این عوالم از عالم عقل شروع می شود و به عالم مثال و ماده ختم می گردد.

حال سوال اینجاست که معراجی که رخ داده است با کدامیک از عوالم منطبق است ؟ یعنی آیا معراج در عالم ماده رخ داده است یا عالم مثال و یا عقل ؟

پاسخ این است که در هر سه عالم .

مقداری از معراج که حد فاصل مسجد الحرام تا مسجد الاقصی باشد مادی بوده است اما سایر آن فرا مادی بوده است .

با توجه به این نکته دیگر اشکالات فوق وارد نمی شود.

 نکته دیگری که باید توجه داشت این است که مرز مادی بین این عوالم وجود ندارد ، یعنی اینگونه نیست که گفته شود از فلان جا به بعد عالم مثال است و از آنجا به بعد هم عالم عقل . مانند کسی که در همین عالم ماده خواب می بیند و به عالم مثال منتقل می شود در حال که بدن مادی او در همین عالم ماده می باشد .

نکته دیگر اینکه زمان فقط در عالم ماده مطرح است و در دو عالم فوق ماده زمان وجود ندارد زیرا زمان حد حرکت است و حرکت از نحوه وجود مادی انتزاع می شود.

با این مطالب دیگر اشکالت مطرح شده بر معراج حضرت ختمی مرتبت (ص) وارد نمی شود.

سلام

از جناب haditak و sadra2554 تشکر میکنم از اینکه در بحث شرکت کردن و پاسخ دادن.

یه خواهشی از هر دو عزیز داشتم، شما به صورت کارشناسانه به شبهه ای که در بحث مطرح شده پاسخ دادین، اگر امکانش هست به صورت عامیانه تر بگین که من و امثال منم متوجه بشن، خیلی از اصطلاحاتی که بکار میبرین حضمش برای من و خیلی از دوستان سخته.

اگرمفهوم تر و عامیانه تر توضیح بدین خیلی بهتره چون اینطوری باقی دوستان هم در بحث شرکت میکنن.

ممنون از همکاری خوبتون

التماس دعا

بســــــــــــــــــــــــــــــــــــم الله

چونکه سوال مطرح شده یک سوال علمی است فلذا پاسخ به آن هم باید علمی باشد . مسئله معراج و پاسخگویی به شبهات آن یکی از پیچیده ترین بحث های کلامی - فلسفی می باشد که جز با کمک از فلسفه راهی به حل آن نمی توان یافت .

اما اگر بخواهیم به زبان ساده این مطلب را بگوییم ، باید گفت که عروج پیـــــــــامبر (ص) با بدن مادی صورت نگرفته است تا بعد برخی از احکام از قبیل تنفس.اشعه های مرگبار و جاذبه بر آن حاکم شود چون تمامی نکاتی که در سوالات مطرح شد از احکام ماده است و در بدن مادی اثر گذار می باشند و نه در بدنی غیر از ماده.

مشاهده می کنید که اگر آن مطالب به زبان عامیانه و ساده گفته شود نه تنها نمی تواند کافی باشد بلکه ذهن را بیشتر متشوش می کند و سوالات بیشتری را هم مطرح می کند .

و هنگامی هم که با زبان علمی بحث می شود به قول شما دوست گرامی هضمش سخت می شود. چاره ای نیست!!!!!

بسم رب المهدی
با سلام خدمت دوستان

صحبتی که من دارم در مورد این اشکالات ، برخیش در جهت صحبتای جناب هادی و جناب صدراست و برخی دیگر بر خلاف نظرات دوستان !

معراج پیامبر از معجزات حقیه اسلام و باور هایی ست که مسلمانان ملزم به قبول آن هستند .
ابتدا و در اول ، شکل ایراد گرفتن به این معجزه باید دید از سوی چه کسانی هست !
اگر جدای از دیدگاههای ادیان الهی باشند که حکم ، حکم کافران و لزومی به اثبات معجزه پیامبر بر انها نیست .
چرا که مرحله اول قبول دین و پیروی از دستورات خداست .

وارد شدگان در دین بر این باورند که وصی و ولی خدا روی زمین به اذن خدا دارای هر نوع قدرتی هست که خلاف بشر معمول رو نشون میده .
با این استدلال همانطور که جناب هادی فرمودند این امر یک امر خلاف عرفی ست نه خلاف عقلی . چرا که معنای معجزه اینو میگه .
اگر به اشعه های ماوراء زمین جهت رد این معجزه استناد میکنند باید دلیلی هم بر رد زنده شدن مردگان به دست پیامبران دیگر ارائه دهند و اگر زنده شدن مردگان نیز با هر قانون و مقررات علمی اثبات نشدنی هست معراج پیامبر هم چنین حالتی دارد . 

سبحان الذی اسری بعبده لیلا من المسجد الحرام الی المسجد الاقصا الذی برکنا حوله لنریه من ایاتنا انه هو السمیع البصیر

صریح قران و اشاره به نشانه ی پروردگار داشتن ! پروردگاری که سمیع و بصیر است و اون رو از نشانه های خودش میدونه نه نشانه های زمینی و عقل بشری

اما دلیل عقلی و قانون علیت که هر معلولی علتی داره و نشان از موجودیت هر چیزی بنا بر علت خاص است که این مورد رو هم جناب هادی تک فرمودند علتهای جهان در شناخت کامل بشر قرار نگرفته و دلیلی ندارد انسانها با عقل و فکر محدود خود بتونند همه علتهای موجود در جهان رو کشف کنند . فلذا ممکنه بسیاری از موارد علی و معلولی شناخته نشده باشند ! 

مطلب دیگر همان طور که جناب صدرا گفتند مرز بین عوالم  مثل مرزهای بین شهر ها ! و قابل تجسم مادی نیست که حدود و محدودیت ان مشخص باشد و چیزی که نیست که در جهت شناخت کامل باشد

در مورد دیگر صحبتهای جناب صدرا هم که فرمودند بخشی از این معجزه مادی بوده و بخشی دیگر فراماده ای !

 سیر به عوالم فراماده ای کاملا صحیح اما منظورتون از فراماده ای بودن حرکت پیامبر مبنی بر سیر روحی کاملا غلطه.

چرا که از عقاید تشیع معراج کلی پیامبر به صورت جسمانی بوده و با همین جسمی که حضرت داشته اند به عوالم بهشت و جهنم سیر و حرکت داشته اند . و اینه که از معجزات شناحته شده و محسوب میشود .
درسته در قران هم فرموده از مسجدالحرام تا مسجد الاقصی که شاید این دلیل شما باشه برای جسمانی بودنش اما چیزی که من میدونم اینه که معراج پیامبر سراسر جسمانی بوده و شخص اول عالم وجود که پیامبر باشد هیچ گاه از نظر روحی فاصله ای با هیچ نقطه ای از عالم امکان ندارد . بلکه جسمانی بودن آن معجزه تلقی میشود 

 یا ع ل ی مدد

بســــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــم الله

با ســـــــلام

«از عقاید تشیع معراج کلی پیامبر به صورت جسمانی بوده و با همین جسمی که حضرت داشته اند به عوالم بهشت و جهنم سیر و حرکت داشته اند»

در مورد مطالب دوستم جناب حیات طیبه که از خداوند موفقیت ایشان را خواستارم باید گفت که ما هم نگفتیم که معراج جسمانی نبوده است بلکه جسمانی بوده اما نه با این جسم مادی بلکه با جسم مثالی آن حضرت و حتی آیات و روایاتی هم که در باب معراج وارد شده است این سخن بنده را تأیید می کنند . و حتی شما هم در گفتار خود به طور ضمنی آن را پذیرفته اید آنجا که گفته اید :

«با همین جسمی که حضرت داشته اند به عوالم بهشت و جهنم سیر و حرکت داشته اند »

زیرا وجود بهشت و جهنم یک وجود مادی نیست که با بدن  و جسم مادی به سوی آن رفت و باز هم مؤید سخنانم  قرآن کریم و احادیث ائمه اطهار _سلام الله علیهم _ می باشد.

و اینکه فرمودید این سخن از عقاید شیعه است باید بدون تعارف بگویم که خیر اصلاً اینگونه نیست مثلاً مرحوم علامه طباطبایی(ره) که از اعاظم شیعی به حساب می آیند به پیروی از جنای صدرالمتألهین(قدس) این سخن را که معراج با بدن مادی باشد صراحتاً در تفسیر گرانقدر المیزان رد می نمایند.

حضرت امام خمینی (ره) هم که از پیروان حکمت صدرایی می باشند در تقریرات خویش در دروس اسفار، مادی بودن بهشت و جهنم را انکار می کنند .

پس جایی برای اینکه معراج با بدن و جسم مادی از عقاید ما شیعیان بشد نمی ماند.

با تشکر

سلام

باز هم تشکر از تمام عزیزانی که پاسخ دادن.

بنده با مطلب جناب صدا که میفرماین:

مخالفم، چون در این جهان انسان دارای جسم و روح هست و عالمی مادی و روحانی هست، در عالم برزخ فقط روح هست و جسم نیست، و عالمی هست که ماده در آن نیست و روحانی هست، در قیامت روح دوباره به جسم خودش برمیگرده و زنده میشه، پس دوباره میشه عالمی مادی و معنوی، چون هم جسم هست و هم روح.

بهشت و جهنم هم جسم هست، و عالمی مادی هست، چون وقتی آدم افریده شد و در بهشت زندگی میکرد، جسم داشت، چون قبل ترش که شیطان بهش سجده نکرد و گفت اتش از خاک برتره، پس نشون میده حضرت آدم جسم داشتن و در بهشت زندگی میکردن، و صرف روح نبوده.

روح توانایی بسیار زیادی دارد، و گذر از جو زمین برای روح موردی نیست که بگیم غیر ممکن هست، چون روح غیر ماده هست و عوامل مادی روش تاثیری نداره، پس معجزه نمیشد معراج پیامبر.

همونطوری که در حدیث معراج بیان شده، پیامبر با جسم خویش به عرش رفتن.

در مورد معجزه هم میشه گفت، معجزه کار غیر ممکن نیست، کاری هست که در توان انسان نیست، نه اینکه غیر ممکن باشد.

مثلا زنده کردن مرده که حضرت عیسی (ع) چنین میکردن، خب الان هم با پیشرفت علم پزشکی به این رسیدن که کسی که مرده هست رو دوباره زنده میکنن.

اون زمان علم به این حد نبود که توانایی چنین کاری رو داشته باشه و حضرت عیسی که به اذن خدا چنین میکردن، معجزه میشد، چون در توانایی بشر اون روزگار نبود.

نمونه دیگرش قرآن، که خود خداوند در قرآن فرمود، هر کسی میتونه آیه ای همچون آیات قران بیاره، این نشون ناتوانی انسان ها هست.

پس دلیل نمیشه در هر کاری که ناتوان هستیم بگیم غیر ممکن هست.

معجزه کاری هست که انسان توانایی انجامش رو نداره، نه اینکه غیر ممکن باشه.

اون زمان خروج انسان از جو، اصلا پرواز امری محال و غیر ممکن بود، ولی بعد از گذشت این همه سال، انسان میتونه پرواز کنه و حتی از جو خارج بشه و به دیگر کرات بره.

پس بازم میبینیم، امر غیر ممکن نیست، اون زمان با علم اون موقع غیر ممکن بود، ولی الان امری ممکن هست.

در مورد این مطلب تحقیق میکنم و مطلب کاملتری رو میزارم.

التماس دعا

با سلام بر همگی شما عزیزان

دوست گرامی جناب mamal92 اینکه با سخنان من مخالفید بسیار خوب است و نشان می دهد که هر چیزی را به سادگی نمی پذیرید

اما در مورد سخنانتان که فرمودید :

 «در قیامت روح دوباره به جسم خودش برمیگرده و زنده میشه، پس دوباره میشه عالمی مادی و معنوی، چون هم جسم هست و هم روح.»

باید بگویم که اشتباه شما دقیقاً در همین نکته است . در عالم برزخ هم ، انسان بدون جسم نیست و به تعبیر علامه حسنزاده عاملی اصولاً تصور روح بدون جسم محال است . منتها جسمی که در آن عالم، روح بدان تعلق می گیرد جسمی متناسب با آن عالم می باشد یعنی یک جسم مثالی و نه مادی.پس روح در برزخ هم فاقد جسم نیست.

اما در مورد اینکه در قیامت روح دوباره به این بدن مادی تعلق می گیرد  اگر قائل به این سخن شویم باید اولاً تناسخ را بپذیریم ثانیاً اعاده معدوم را ، ثالثاً بازگشت فعلیت به قوه را که این سه نکته و قضیه را هیچ احد الناسی قبول ندارد و برهان محکم و استوار بر رد آن فراوان اقامه شده است .

اگر به خاطر داشته باشید و بحث های انجمن را دنبال می کنید در بحث تناسخ مفصل در این باره مطلب آمد.

تمامی حکمای الهی قائلند که بهشت و جهنم مادی نیست و اگر شما هم مطلبی خلاف این را دارید با استدلال و سند بیاورید ، ما استقبال می کنیم.

در آیات قرآنی و احادیث هم مؤیداتی بر سخن ما فراوان یافت می شود که دلالت دارند جهنم و بهشت غیر مادی هستند. پس بدنی هم که در آن عالم می باشد باید غیر مادی باشد.

و در مورد حــــضـرت آدم(ع) هم باید به عرض برسانم که ایشان در آن بهشت موعود نبوده اند زیرا طبق آیاتی که خود شما هم می دانید شیطان پس از عدم سجده بر آدم از بهشت رانده شد و اصولاً شیطان جایگاهی در بهشت الهی ندارد پس چگونه در آن محل حاضر شد و آدم را فریفت، پس آنجا باید جایی غیر از بهشت باشد و اتفاقاً علما بر این نکته تأکید دارند.

فرمودید:

«روح توانایی بسیار زیادی دارد، و گذر از جو زمین برای روح موردی نیست که بگیم غیر ممکن هست، چون روح غیر ماده هست و عوامل مادی روش تاثیری نداره، پس معجزه نمیشد معراج پیامبر. »

در مورد این مطلبتان باید بگویم که اصلاً صحبت گذشتن از جو زمین نیست تا بعد گفته شود که روح قدرت دارد یا ندارد !!، معراج کمال روح نبوی و رسیدن به قرب اللهی است به اندازه ای که جبرئیل امین هم نتوانست نعوذ بالله خداوند که مادی نیست و مکان ندارد تا بعد بگوییم که جبرئیل مکاناً نتوانست از پیامبر(ص) جلو تر برود و به خدا نزدیک شود یا مثلاً اگر آنقدر به طرف آسمان برویم به خدا یا بهشت و جهنم می رسیم ، اینجا صحبت از قرب معنوی به خداوند است و این واقعاً معجزه است  چون برای سایرین امکان چنین قربی نیست .ما هرگونه تفسیر مادی گرایانه ای که از معراج داشته باشیم در واقع به انکار آن کمک نموده ایم!!!

ضمناً در مورد معجزه و فهم آن صحبت های فراوان است که در این بحث آنها متأسفانه خلط شدند.

ان شاء الله اگر خداوند یاری کند بحثی در مورد معجزه مطرح می کنم تا اولاً معجزه شناخته شود ثانیاً فرق آن با سایر موارد مشخص شود.

در آخر باز هم تأکید می کنم بر این نکته که نه تنها عروج حضرت ختمی مرتبت(ص) مادی نبوده بلکه معاد انسانها هم ماد ی نمی باشد .

والسلام

بنام خدا

با سلام

اول بگم معاد پیامبر جسمانی بوده و با همین جسم دنیوی و نه جسم مثالی .

دوم اینکه کی گفته بهشت و جهنم غیر مادیه و کی گفته جسم مثالی غیر مادیه

فقط روح انسان غیر مادیه و جسم مثالی حالتی بینابین داره تا بتونه ارتباط بین جسم کاملاً مادی و روح کاملاً غیر مادی رو برقرار کنه

در جهنم و بهشت که انسانها در قیامت وارد میشوند این جسم مادی دنیوی هست که اونجا بازسازی میشه و نه جسم مثالی.

و این جسم کاملاً مادی دنیوی همراه جسم مثالی و روح دوباره یکی میشن و نعمت یا عذاب نصیبشون میشه.

اگه غیر از این بود . وقتی از پیامبر سوال میشه این استخوان را چه کسی زنده میکنه پیامبر باید به او میگفت این استخوانها آنجا بازسازی نمیشن بلکه جسمی به نام جسم مثالی بجای اون قرار میگیره

یا آنجایی ابراهیم خلیل الله از خدا تقاضای یقین کرد و در خواست زنده شدن مردگان را باز باید خدا چیز دیگر غیر از جمع شدن بدن کاملاً مادی دنیوی رو به اون نشون میداد

اما مسئله معراج

تا اونجایی که من هم شنیدم معراج پیامبر جسمانی بوده و این جسمانی بودن از ابتدا و تا انتها بوده و مقطعی نبوده

اما چگونه میتوان این امر ممکن دونست؟

همون طور که میدانید پیامبر بدون وسیله این کار رو انجام نداد بلکه وسیله داشتند و وسیله نقلیه ایشون چیزی به نام بُراق بوده.

توضیح:"همون طور که میدونید الان تو ایستگاه فضایی بین المللی چندین دانشمند و فضانورد حضور دارن و در اون فضای بیرون جو همین تشعشعات نام برده وجود داره اما با فیلترهای مخصوص جلوی این تشعشعات گرفته میشه "

حالا چرا وسیله پیامبر نباید دارای چنین امکاناتی نباشه .

آیا از جزئیات اون وسیله به ما خبری رسیده؟

 یه نکته:

"با توجه به اینکه خداوند فقط در مورد قرآن مردم را به تحدی دعوت کرده و نه معجزات دیگر دلیل این است که بشر میتونه نمونه ای از اون معجرات رو با مرتبه ای پایینتر در حال یا آینده نشون بده

معجزه معراج پیامبر هم بیشتر از معجزات دیگه نبوده که نتونیم به صورت علمی پاسخ بدیم و به نظر من اگر انسان فرصتی زیاد داشت میتونست اون معراج رو تکرار کنه(به علم اون برسه) چون خدا در مورد معراج هم تحدی نکرده"

این درحالی هست که الان دیگه از نظر دانشمندان بسیاری از قسمتهای این سفر معجزه(در حد توان بشر نبودن) به حساب نمیاد

در حال حاضر دانشمندان به این نتیجه رسیدن که میتوان از بعدی فراتر از سه بعد معمول فواصل طولانی رو کوتاه کرد . چرا پیامبری که معجره داره، نباید معجزه اش در حد تئوری اثبات شده دانشمندان کنونی باشه و از این راه های میانبر برای سفر استفاده نکرده باشه .(در مورد مدت زمان خیلی کوتاه معراج از نظر زمینیها که تو سوالاتتون مطرح نشده بود).

در آخر اینو باید عنوان کرد که مسئله معراج تماماً یا به صورت عملی و یا به صورت تئوری برای دانشمندان حل شده

البته نه این که اونها براشون این مسئله مطرح بوده بلکه براشون مسائلی مطرح هست که تو معراج پیامبر نیز اون مسائل رخ داده

 بســــــــــــــــــــــــــــــــــــــــم الله

با سلام بر همگی

جناب پارسا زاهد اگر از اول بحث همراهی می کردید چنینی قضاوتی در مورد جسم مثالی نداشتید که آن را حالتی بینابین بدانید. همانگونه که در مطالب قبلی عرض شد عوالم به حصر عقلی از سه قسم ماده و مثال و عقل خارج نیستند و در تعریف مثال گفتیم که عالمی است که صورت دارد اما ماده و برخی ا زخواص ماده را ندارد .حال اگر قائل شویم که جسم مثالی مابین ماده و مجرد است در واقع قائل به اجتماع نقیضین شده ایم که بدیهی ترین مسائل در عالم می باشد ،پس همانطور که نمی توان گفت «یک شیء هم عدم است و هم وجود است» نمی توان گفت که یک شیء هم مثالی است و هم مادی چونکه خلاف ضرورت عقلی می باشد.

اما سخن شما در مورد مادی بودن معراج یک مدعای صرف می باشد که نیازمند دلیل و برهان قاطع است که باید برای مطلب خود اقامه کنید، اگر برهانی بیابید!

در مورد قیامت باید نکته ای را دوباره متذکر شوم و آن اینکه سنخ آن عالم با عالم ماده متفاوت است و به همین جهت به آن آخرت گفته می شود .با توجه به این نکته که آنجا اصولاً غیر مادی می باشد پس چگونه ماده می تواند در آنجا حضور به هم رساند ؟؟!! 

شما دوست عزیز اگر قائل به مادی بودن قیامت و بازگشت ارواح به همین بدن مادی هستید باید به گونه ای سه مسئله تناسخ ، اعاده معدوم و بازگشت فعل به قوه را توجیه کنید!!! اگر می توانید بسم الله !

اما در مورد آیه ای از سوره یس که ذکر کردید این آیه دلالت بر قدرت خداوند بر معاد دارد نه بر معاد عنصری چونکه خصم در این آیه درصدد انکار معاد برآمده نه کیفیت معاد! و خداوند هم امکان معاد را با آیات بعد متذکر می شوند همچنانکه اگر دو سه آیه بعد آنرا تلاوت نمایید مشاهده می کنید که صحبت از مثل است و نه از عین آنجا که فرمودند«اولیس الذی خلق السماوات و الارض بقادر علی ان یخلق مثلهم» همانگونه که دیدید صحبت از مثل و مثال است .

نکته دیگر که باید توجه شود این است که بدن مثالی به مراتب کاملتر از بدن مادی است و در کسب لذت و الم و حیات و قدرت از بدن مادی قوی تر و کاملتر است و تنها فرق آن با بدن مادی در این است که بدن مثالی نقایص بدن مادی را ندارد .

در مورد داستان حضرت ابراهیم (ع) هم همین نکته نهفته است  خصوصاً اینکه در ادامه حق تعالی فرموده اند که به او ملکوت نمایان شد و همه اتفاق دارند که ملکوت غیر مادی می باشد.

نکته اساسی در سیاق قرآن این است که قرآن برای تمامی بشریت است و هر کس به اندازه سعه وجودیش از آن بهره می گیرد و وظیفه ماست که با تدبر و تعقل به کنه مطالب آن برسیم.و مثال هایی هم که گاهاً در قرآن بیان می شود از باب تشبیه معقول به محسوس می باشد و چاره ای هم نیست جز بیانی به شیوه ای که در قرآن کریم اتخاذ شده است« کلم الناس علی قدر عقولهم»

در مورد معراج لطفاً به تفسیر المیزان علامه طباطبایی (ره) در مورد سوره الاسراء مراجه نمایید چونکه بیشترین شبهات در آنجا پاسخ داده شده و مطلب راحت تر تفهیم می شود.

در مورد معجزه هم  نکته ای که بایدمختصراً گفت این است که اختصاص انحصاری به شخص نبی دارد و در هر عصر و زمانی دیگر به دست افرادی غیر از انبیاء قابل تکرار نیست. و زنده کردن مرده هایی که امروزه می بینید یا به قول شما گذشتن از جو اینها در توان مردم هست پس معجزه نیست  در حالی که معجزه انبیاء اصلاً هم سنخ اموری که بیان شد نیست ، توجه شود.